Ke Aloha Aina, Volume I, Number 31, 21 December 1895 — Page 1

Page PDF (813.66 KB)

This text was transcribed by:  Darren Okimoto
This work is dedicated to:  Kaimuki Class of '78

KE ALOHA AINA

“UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO.”

HONOLULU, POANO, DEKEMABA 21, 1895. HELU 3.1

 

ALOHA AINA

@ Lana Lawe @ Olelo Hoolaha, na @ Inoa, me ke @pepa ina ke @ ke ole e @ pepa. @ a hoolahaia @ na kulamo o @ kekahi mua @ mai i ka @ kona moa @.

 

ALOHA AINA

@..........$2.00

@............1.00

@............. .50

@............. .20

 

 

@EPHNAWAHI

@ a Puuku o

 

ALOHA AINA

WARD L. LIKI

@ Puuku.

@ me na hookia @ ma Honolulu @ HANA. Aia ma ke @ Joseph Nawahi, @ ka Hale Uloihapa o @ oia ke kuu o na Ala- @ ma Honolulu.

 

@ O NA WA POPILIKI

@ kupaianaha ko ma- @ mau ana i na helehele @ makou Lahui Hawaii, @ mau ana na hio- @ma ko lakou mau @ He mea ole wale no @ a me na hauwawa hoo @ wa a na enemi, e kukala @ maloko o na nupepa a @

 

@ hooiho la makou, ae, he @ ko kela pua mau ana o @ao hauoli ma ko lakou @elehelena. A heaha la @ia: Na ke Akua nana @ i na kanaka a pau loa, @ ho i hookomo iho i kela @ o ka malamalama iloko @ kou mau puuwai, a hoo- @ e la ia lakou me na ma- @ uoli o ke aloha aina oia- @ wila ae la i ko lakou mau @ holookoa, alaila, hele la- @ ne ka piha hauoli, iloko o @ pilikia.

 

@ ike makou ia lakou me ia @ lanakila, e hele ana, e noho ana me na hiohiona o hauoli.

            I loko o keia mau la iho no, he mea e ke kupanaha a pahaohao, o na mea e olelo ia ana no ka haiolelo o ka Peresidena Cleveland! Ua hiki mai no ka ia me kona kino hlookoa, aka, ua hoike ia ae la maanei nei, ma kona ano kino hoopahaohao loa ia.

            No ke aha la ia mea i hanaia a pela? No keaha hoi i hoana e ia ai na olelo ana no ia mea?

            No ka mea wahi a lakou, ua kupono ole loa ia i ko lakou makemake.

            He mea ole ka lawe ana mai i ka mea oiaio, aka, e kapae loa la ia mea, i mea e kue ole ai i ka makemake:

            Na ke au o na wa popilikia, e hoike ae i na hana, a na ka hoopono a me ka oiaio, e hoohauoli iloko o na popilikia a pau ioa.

 

Ke Aloha Aina Oiaio.

            I ko makou hoopau ana i na nianai hoakaka no na pono pili paa loa i ke kanaka i ke olu a me ka noho lanakila ana, ua hiki ia makou ke hooia aku, no ke kanaka ponoi i hanau ia maluna o Hawaii nei ia mau pono.

            Aole loa e hiki ke lawe ia ke ola makemae o ke kanaka me kona hana ole i kekahi hana pepehi kanaka. Aole ao hoi, e hiki ke papa ia a hoohaiki wale ia ka noho kuokoa ana, a noho lanakila ana, me kona hana hewa ole, i ku i kahi e lawe ia ai ia pono pilipaa ona. Aole loa.

            E like me ka hiki ole i kekahi kanaka ke onoa wale aku a ke kanaka e lawe i ka noomana. Akua ana i makemake ole ai. He mea ku anei i ka pono ka onau wale aku i na kanaka e komo lakou iloko o ka hoomana Kalavina, Katoika, Bihopa Enelni, Moremona a pela aku, me ka makemake ole o ke kanaka? Aole loa e hiki!

            Pela no e hiki ole ai ke onou ia ke kanaka, e lawe i ke ano noho ana, ana i makemake ole ai. He rula paa mau ia. A oia ke kahua o na Aupuni noho malamalama e ku nei e like me Enelani. O keia ka pololei maoli.

 

            Eia ka Hui Heihei Lio o Kapiolani Paka ke liuliu mai nei i ka hoonohonoho ana i na hana o ka Makahiki Hou ae nei.

            E hele i kahi o Ku Kima a malaila e loaa ai ia oe na silika, na lole, na papale a me na kii paani a na kamalii lulu, a e wae oe a pau kou makemake me ka haahaa loa o na kumukuai me ka emi loa malalo iho o ke kumukuai o kekahi poe halekuai e ae.

 

KA UWEA MOANA

E Kokea ana ke Aupuu Emepera i na Haawina Hoohoihoi ma na lanui Beritania e Moe ai

            Ladana, Nov. 19. O na Agena Nui o na Panalaau o Auseteralia, oia hoi, Thomas Playford, Sir Malcolm Fraser, ua kipa laua i o Mr. Chamberlain la ke Kakauolelo o ka Panalaau i keia la me na manao o ke kukakuka ana i ka ninau e pili ana i ka haawi ana mai i na kokua hoohoihoi mai ke Aupuni Imeperiala mai e pili ana i ke kukulu ana i ka uwea moana Pakipika.

            O ka pane a Chamberlain ia lakou, ua hooholo ke Aupuni Imeperiala e hooholomua aku i ka hoomaoe ana i ka uwea, mawaena aku o ka moana Pakipika mamuli o na kumu maopopo, e kau ana maluna o na aina Beritania.

            He mau Komisina Alii eono ke kohoia ana, a e hoomana ia ana lakou e lawe i na olelo hoike e pili ana i ke alanei maikai me na lilo no ke ana ana, i mea e hoomaopopo lea ai i ka lilo no ka hoomoe ana i uwea papalua, a e hoike mai no ia ninau holokoa.

            O na Aupuni Makua a me ke Aupuni o Canada e koha laua i elua mau lala pakahi o ke Komisina a o ke Aupuni Auseteralia hoi i elua mau lala.

            Ua olelo ae hoi o Mr. Chamberlain i ka manao no keia poe i hoounaia no kekahi aha kuka o ka Emepaea. O ka hiki kino ana mai o na elele mai Cape Colony a me Natal mai, he hoike no ia o ka hui like ana o na manao lokahi. Ua manao oia he puka maikai loa no e loaa mai ana ma na uku ana no ka uwea.

 

Ka Manao o ke Kuhina Nui.

            Sydney, N. S. W., Nov. 22. Inehinei ua loaa mai i ke Kuhina Nui he pane uwea olelo mai ia Sir Saul Samuel, e hai mai ana, ua apono mai o Mr. Chamerlain, ke Kakauolelo, o na Panalaau, i ke koho ana o na Elele Komisina a o eono mau lala.

            He elua e koho ia e ke Aupuni Makuahine o Enelani, he elua na Canada, a he elua na Auseteralia a me Nukilani.

            Ua noiia o Mr. Reid, e hoike aku i ke ano o na manao e ka uwea i na Kuhina Nui o na Panalaau o Auseteralia. I ka po nei ua loaa mai ka pane mai ke Kuhina Nui mai o Nukilani, e noi mai ana i an paha e ae ia mai i eha mau Elele mai na Panalaau aku ma ke koha ana i elua pakahi, alaila, ua huli ae la o Mr. Reid, a Kamailio me na Kuuina Nui o na Panalaau e ae.

 

Ka Uwea Pakipika me ke Ekeleta.

            Ladana, Nov. 25. Ua hooikaika ae ka nupepa Time, he pono loa i na Panalaau e koho i ko lakou mau elele kupono i mau Komisina uwea moana, a ua hoike ae nohoi. Ua koi mai o Mr. Chamerlain i na kohokoho ana, no ka oihana lawe leta mokuahi Atelanita, mamua o ka hooholo ana ia haawina kokua. Ua koi hou mai oia e hoomahuahua hou ia ae ka holo ana o na kaa ahi e hiki ai i Vanekoua.

            Aole nae o a e naawi ana a oi mamua aku o na haawina paona nona eke leta, i ka laina mokuahi Pakipika e hoomau ia ana ia mea me ke ano he hana kuloko iho.

 

Oihana Pa@ Atelap@ka

            Ladana, Nov. 20. O ka mea kakau oka nupepa Time ma Ottawa, ua hoike ae ua hooholo ke Aupuni Imeperiala o Beretania Nui e ae i haawina hoohoihoi no ke kukulu ana i na mokuahi holo loa, no ka oihana lawe leta mawaena o Enelani a me Canada, e hoohui pu aku me ka laina mokuahi Vanekoua he mea hoohauoli loa keia i a Canada.

 

Ka Uwea Pakipika.

            Ladana, Nov. 17. O ka hoike oihana o ke Keena Oihana o na Panalaau, ua nana iho, ina he olelo kuikahi waha ka Kanala Spalding me ka Hui Uwea Farani, e hiki ke hooko ia ma kekahi ano e loaa ai ka pomaikai, alaila, o na pomaikai o ka oihana waiwai o ka uwea Pakipika Beritania e lilo ana ia he mea hoopoino ia.

 

HUI KAA PIO O KAOPUA UA—Kihi o na Alanui Nuuanu a me Beritania. E loaa no ka Kaa i na hora a pau o ka po a me ke ao. He oluolu ka auhau ke kuka like nae. E hookani mai i ke Telepona Helu 705, o na kauoha a pau e hookoia no i ka wa pokole loa. 137—1m dly*

 

Ke Kumu o ka Hopuia Ana.

            Ma ka hora 12 o kela Poalima o ka pu’e hala aku nei Dekemaba 13, ua hopuia he hookahi wahine makua a me 8 poe kamalii, no ka hele e lawaia ma kahi e pili ana i ka napo a Dilinahama, a ua laweia mai lakoa ma ka Halewai. O ka nui a me ka lehulehu, ua pau aku i ka naholo ma kela aoao o Iwilei a ma keia aoao no hoi o Kapuukolo.

            I ka wa i ninau ia ai na poe i hopuia ai, ua hoike aku la kekahi kaikamahine opiopio nona na makahiki he 13, i ke kumu o ko lakou hele ana e lawaia (oia ke kaikamahine A. W. Kamaliikane.)

            O ko’u ike ana i ka hoolaha ma ka Leo o ka Lahui nei, (ia wa wehe ae nei ke kaikamahine i ka nupepa Ka Leo o ka Lahui o keia la.)

            I keia wa, olelo aku nei ka Hope Ilamuku, aole he pololei o keia hoolaha ana. Aka, e a’o aku au ia oukou, e hoi a noho malie, mai hele hou e lawaia, aia a hoolaha pololeiia aku e ka Papa Ola.

            Nolaila, ua loaa i kela poe ke kuhihewa mamuli o ke a’o lalau a ka nupepa Ka Leo o ka Lahui.

            Ke hoopuka aku nei makou i na olelo i hoopukaia ai ma Ka Leo o ka Lahui o keia la Dekemaba 13, i kuhihewa ai kela poe a pau i ka hopuia, a penei:

 

UA NOA KE KAI A KE KONOHIKI.

            Ma ka halawai ana o ka Papa Ola i ka Poakolu nei, ua hoike mai ke Konohiki nui o na kai-lawaia o Kakaako a me Kahakaaulana a me loko nei o ke Awa, a me ke kahawai o Nuuanu; aohe kaiko nana e hopuhopu hou na pulelehua e hele ana e lawaia, no ka mea, ua pau ae la no ka manawa, e hiki ai ke hoopaaia ka pono lawaia o na mea a pau e noho ana malaila.

            Nolaila, o ka poe a pau i hopu ai ai mamua no ka hele ana e lawaia, ke hoikeia aku nei ua pau ke kapu, a e hana aku e like me ko oukou makemake.

 

            Na keia hoolaha i alakai hewa i na poe heluhelu e hele e lawaia, a nolaila ke kumu o ka hopu ia ana o kela poe, a mai pilikia ma’u wale no me ka manao ole e hana hewa.

            Ua ike no makou i ka olelo a ka halawai o ka Papa Ola ia la, aka, aole loa nae hoi e like ae la me na olelo hoolaha lalau loa a Ka Leo o ka Lahui.