Ke Aloha Aina, Volume II, Number 3, 18 January 1896 — Page 6

Page PDF (832.79 KB)

This text was transcribed by:  Tammy Miyashiro
This work is dedicated to:  Hawaiian Electric Company: Aloha

KE ALOHA AINA

 

UA HOONEE IA AE.

 

Ma ke awakea o ka la inehinei, Ianuari 14 (ina he pololei hoi ka mea i hoike ia mai ia makou), ua hoonee ia ae nei na kino o na Moi Kamehameha II a me Kamehameha III ma ka Hale Ilina Alii mai mauka o Maemae, a ua hoihoi ia iho la iloko o ka Lua-Pao.  i hana ia ai no Pauahi Bihopa ma.

I ka manawa i laweia aku ai o keia mau Iwi-Ihilani, e hoomoe ia maloko o kela lua-pao, aia hoi, ua ike ia iho la, ua lana ia o loko e ka wai, ua lilo ka nani o na pahu i mea hapa’upa’u, a polopolona ke ea, no ka mea, ua pani paa pouli ia ka hale lua, aole hoi ea, a kukuna o ka malamalama e komo aku ana iloko olaila.

O keia mau hoonee ana aku i na kino o na Moi-Ahi-Wela iloko o kahi o ia ano me kekahi wahi kono ole ia ana mai, he hoiki no ia o ka manao hookae launa ole o lakou nei. i na Alii Aimoku o Hawaii.

He paiia ka inoa o Kauikeaouli, he Moi a ka lokomaikai lua ole, aka, aia iho la ka hoike no keia mau olelo ana i ke aloha laia, ua hookomo ia aku la Kona kino Ihikapu iloko o kekahi lua-pao i kuluia a pilia i ka wai, me kekahi wahi uiuiki malamalama ole o ka la e pa aku ana Iaia, a me ka ohana a pau loa e waiho la iloko o ia lua pao.

Ua hoao o Mrs. B. Pauahi Bihopa e kauoha, e hana ia i Luapao nona a me kana poe i hoakaka mua ai e waiho pu me ia, aole oia i lono iki no ka hoihoi pu ia aku o na Moi Kiekie o Hawaii e waiho pu ia maloko o kona pao.  Aia a hala aku oia, alaila, lawe ae nei lakou nei a onou wale aku la no i na Iwi alii o na Moi o Hawaii, me he wahi mea ano ole loa ala.

Ma Enelani, aia na Iwi o na Moi iloko o na wahi i hookaawale ia maloko o na hale kaulana, a ua mau no ko lakou malama ia ana, me ha la no i ka la inehinei ko lakou hookomo ia ana aku.

O keia hoi, ke kipaku ia nei na Alii e hele iwaho o ka hale kupapau Alii i hoomakaukau ia no na Alii e waiho ai, a i kukulu ia hoi me ke dala ponoi o ke Aupuni Moi o Hawaii, i loaa mai mamuli o ka hookapu auhau ana o kona poe kupa Hawaii ponoi.  Menemene no hoi na hana a lakou nei!

 

EIA HOU NO NA PAKE LIMA HANA.

 

Ma ke ku ana mai nei o ka mokuahi Coptic ma ke kakahiaka o ka Poalua nei, Ianuari 14, mai Honokaona a me lo kohama mai, he 9 la me 15 hora 3 minute, mai ke awa hope mai.  Ua lawe mai oia he 336 poe Pake a me 270 poe Iapana me 1,350 tona ukana no keia awa.  He 31 ona mau ohua o hope a he 75 ohua papa elua.

O ka makou e olelo mau nei, o kela mau olelo ana mamua o ka hoomaka ana mai o keia au noho aupuni; he koe loa i ka hookomo nui ana mai i na Iimahana Asia i Hawaii nei, aka, aole he oiaio iki iloko o ia mau olelo ana, no ka mea, eia na poe limahana Asia ke hookomo ia mai nei ma na haneri a ma na tausani, i limahana no na mahiko.

Ua olelo lakou nei, he makemake loa lakou e hoohui me Amerika Huipuia; a ua ike pono no lakou nei, aole loa he ae ia na limahana kepaia me na aelike malalo o ia Aupuui.  Aka, me ia maopopo no nae, eia no ke lawe nui mai nei iloko o Hawaii nei, i na mea a Amerika i makemake ole ai.  Alaila, e loaa ana no ia kakou na noo noo maikai loa ana, he mea olelo wale iho no keia na lakou nei, aka, o ka uhane io maoli o ko lakou manao, aia iluna o kahi e loaa nui mai ai o ke dala no na pakeke o lakou.

Ua pololei no ka Mr. Blount i hoike ai.  O na poe mahiai ko ke kumu io maoli o ka hookahuli ia ana o ke Aupuni o ka Moiwahine Liliuokalani iloko o ka 1893.

 

KE EMI MAU NEI.

 

Mamuli o ka olelo hoike po noi a kekahi mea i komo kino aku iloko o na hana Hoopukapuka Waiwai iloko o keia mau la aku nei, ua hoike mai oia.  Ua waiho aku au i ka’u hana i kukulu ai, me ka manao e holopono ana.  Aka, mahope o ka hala ana ae nei o mahina eono, ua ike pono au, eia na Oihana Imi Loaa o Hawaii nei ke emi hope maoli nei.

No keaha hoi?  A heaha ke kumu?  No ka mea, e like me ka ike i loaa ia’u. pela no ka ike i loaa i ka mea nana i hoolako mai ia u me na waiwai a’u e kuai aku ai.  Aole o lakou wahi manaolana iki iloko o keia mau la, mai hea mai la e hiki mai ai na laki pomaikai, e hoola ia ai ko kakou mau Oihana Huli Waiwai.

O na hoolilo ke lilo aku ana; aka, he nele mai kai loaa ma kahi e panai ai i na manaolana no ke ola o ka Oihana Huli Waiwai.

Aole e hiki ia makou ke ku nana wale aku i keia mai ahulau e kau pahola nei maluna o ko makou mau kumuwaiwai, a e make pu iloko o na poino hiki ole ke hoolaia ae e na lima kokua o ka lehulehu.

Na ka lehulehu e kuai mai i ko makou waiwai, aka, aole nae he hana a lakou e loaa ana, i loaa ai ia lakou ke dala e kuai mai ai i ka makou mau waiwai.

O keia pilikia o ka Lahui a me na poe hoeueu i na hana Kalepa Kuloko o ka aina, he hoailona no ia o ka hoihope o ke kulana o ke Aupuni.  Pela ko’u manao, a pela no ka manao o na poe noonoo e ae.

 

Na Palapala

 

Aole e ili maluna o makou ke koikoi o na ahewa ana no keia mau manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka, e ili no ia. maluna o na poe na lakou i kakau mai.

 

I kuu ALOHA AINA OIAIO,

Aloha Hapenuia kaua:

 

E oluolu oe e lawe aku i keia mau mea hou i ike ole ia paha ma na Apana e ae o keia Paeaina, a oia iho keia malalo iho nei.

Ma ka la 31 o Dekemaba, 1895, ua akoakoa mai na makua me na keiki ma Milolii, ma kekahi lanai lau niu, ma ka puka o ka luakini Hoole Pope, e like me ka maa mau o keia mau kaamaaina o Kalaiaehu i na makahiki i hala aku.

Ua hoomakaukau ia na puaa momo na a me kela a me keia ono, ua ai i ka ai a puu ka nuku.  Mai ia la mai ka noho piha hauoli ana a hiki mai i keia la 13 o Ianuari, 1896, hookuu.

Eia hou ka elua o ka’u mea hou i ike ai, o ka nui o na keiki a uuku na makua.  Ua hope ia e a’u makua a me na keiki o kela a me keia Apana ma ke ano nui penei:

Apana o Kapua, Kona Hema.

Na Kaupiko me Kaleiheana:--He 7 keikikane, 1 kaikamahine me i moopuna.  Huina 9.

Na Kuaana me Kahalelihau:--He 2 keikikane me 3 kaikamhine.  Huina 5

Na Halena me Keaoa:--He 2 keikikane me 3 kaikamahine.  Huina 5.

Na Kahinawe me Koaluahi:--1 keikikane.

Na Moehao me Kaahaa ina:--1 keikikane.

O ka huina a pau o na keiki he 21, He 16 poe kupono i ke ao kula ia.

Apana o Okoe.

Na Mia me Makauwila:--5 keikikane me 4 kaikamahine.  Huina 9.

Na Kamaka me Auana:--He 3 keiki me 2 kaikamahine.  Huina 5.

Na Lohiau me Kawaa:--He 2 keikikane me 2 kaikamahine.  Huina 4.

O ka huina a pau o na keiki he 18.  He 13 poe i kupono e ao kula ia.

Apana o Honomalino

Na Umi (make) me Kaahaaina:--He 3 keikikane me 2 kaikamahine.  Huina 5.

Na Kealakai me Kahanuopuarose:--He 1 keikikane me 2 kaikamhine.  Huina 3.

Na Kaula me Kaohu:--He 3 keikikane me 4 kaikamahine.  Huina 7.

O ka huina a pau o na keiki he 15.

Apana o Kalihi.

Na Awaawa (make) me Kupinihi:--He 3 kaikamahine.

Na Kaui me Mokuohai:--2 keiki

Huina o na keiki a pau loa 10.

Apana o Milolii.

Na Pohina me Kahalewai:--He 3 keikikane me 6 kaikamahine.  Huina 9.

Na Likelio me Lusia:--4 keikikane me 4 kaikamahine.  Huina 8.

Na Maele me Keaweamahi (make):--He 2 keikikane me 2 kaikamahine.  Huina 4.

Huina o na keiki a pau loa he 10.

Apana o Omokaa.

Na Keoki me Kekaula:--2 keikikane 1 kaikamahine me 1 moopuna.

Na Beniamina me Kamakele (make):--1 kaikamahine.  Huina 4

Na Samesona me Holo:--He 5 keikane.

Na Kaua me Kamaka:--1 keikikane 8 kaikamahine me 2 moopuna.  Huina 11.

Na Kuahauia me Kaulaloa:--4 keikikane me 5 kaikamahine.  Huina 9.

Na Kuakahele me Kapapa:--1 keikikane, 1 kaikamahine me 1 moopuna.  Huina 3.

Na Kapawai me Kawaikapu:--He a keikikane me 1 kaikamahine, Huina 3.

Huina o na keiki a pau loa he 4.

Ke huiaa ka huina o na keiki a pau e noho nei maloko o keia mau Apana e loaa no he 114 ka nui o ka keiki.  A o na makua hoi he 44 o lakou e ola nei.  He 6 mai keia huina ae i’hele ma Oahu a me Molokai.

Mailoko ae o ka huina o na makua he 38 he Repubalika, nona ka inoa o J. W. Maele.  A mailoko ae hoi o ka huina o na keiki, he elua i komo i ka Repubalika, oia o Dan’l Kaui a me Marina.

O keia ka’u e mahalo ae nei i ko ke Akua lokomaikai, no ka hooulu ana i ka lahui.  A eia na opio, 18 a me 15 makahiki, he 10 a oi ko lakou nui i kupono e mare.

Me ka mahalo.

D. S. K. Ma 10.

Milolii, Kona Hema, Ian. 13, 1896.

 

UA HALA O J. ALAPAI.

 

Ma ke awakea o keia, Ianuari 15, ua oluolu i ka Mea Mana Loa, ka lawe ana aku i ke ola makamae o J. Alapai ma kona wai noho ma Kapalama, Honolulu, Oahu nei, mahope o ka hoo mailo ana a ka mai maluna ona, iloko o keia mau mahina i hala iho la.  He kanaka oia ua ike nuiia e ko Honolulu nei poe, he kanaka hooikaika hana mai ka wa opiopio mai.

O Molokai kona aina hanau, a ua hoonaauao ia ma ke kula ao ike, a ua malama ia ike ma ka lawelawe hoohana ana.  He hoahanau oia no ka ekalesia Hoole Pope o Kamakapili.

Ua haalele iho oia i ka wahine me na @ehulehu @ na keiki a me na moopuna a me @a hoaloha e kanikau aku nona.

Ke hele nei na kamaaina kahiko o ka aina, kke kakaikahi wale no ia e noho mai nei.  Ua loaa iaia ke kulana kupaa no ke aloha oia @ i kona aino hanau, kona Moi a me kona la@ui ponoi, i kona wa a pau e ola ana ma keia ao a hala wale aku la.  Aia kona mau makahiki ma ke koho ana aku ma una aku o ke 65, a i ke 70.

“Pomaikai ka poe make, ke make lakou iloko o ka Haku.”

Ke hui pu aku nei KE ALOHA AINA iloko o na paumako ana me na ohana o ko makou hoahanau i hala aku.  Me ke noi ana aku i na kokua lani, e hoomama mai i ko kakou luuluu, iloko o ko ke Akua lokomaikai mau loa.

 

UA HALA AKU IA ALOHA AINA.

 

Ma ke awakea o ka Poakolu, Ianuari 8, 1896 aku nei, i haalele mai ai ka uhane i ke kino o ka’u kane i aloha nui ia Kapena Oliva Kalua, a niau kolonahe aku la i ka aina Poli-kua-a-Kane.

Ua hanauia oia ma Waimea, Kauai, iloko o Maraki 14, 1851, na Kanelu—honua (k) a me Kamakamamua (w).  He elima keikikane a me hookahi kaikamahine ko lakou hanauna.  Ua make mua na makua a me kona mau hanaumua a pau loa, a koe hookahi mai oia, kuu mea aloha

 

[THE RIGHT SIDE OF PAPER IS CUT OFF.  TYPED AS SHOWN ONPAPER]

 

no kela ao mao.

 

Hala ke aloha – Naue

anoi-e—Anoai hoi—

 

He kamaaina oia

Holoholomoku mawaen

nupanupa o ka aina @a@

oia no na moku Wailele,

me Mokuola, a he kana@

ka Oihana Klepa Pai-@

na mea like.

 

Ua kamaaina ko na @

no kekahi mau makahiki

Oihana Hanaiai.  He @

hoa’loha a me kona ma@

na wahi a pau.  A pela @

Pali-hauliuli o na Koola

 

He hoa’loha oia no @

loa mai ke kulana kieki@

kulana haahaa loa, ka p@

poe liilii, a he makua no

o na ohana lehulehu i @

kona ipua-hale.

 

Aole he palena o kona

heahea a me kona hook@

au @ @ pau

 

He oia mau kona kup@

i kona aina hanau, ko@

kona Lahui, mai ka @a @

kahuliia ana o ke Aupu@

wale no i kona hala ana @

minute hope loa o keia o@

 

He Pou-ha@a oiaio oia

hui Hawaii, a he Koo @

aina, a he kokua nui @o @

 

Mamuli o ka hoom@

ka ma’i, iloko o kekahi @

hala aku nei.  Nolaila @

oia i kana Oihana ma ka @

 

Ua Materemonioia @

o Maraki 1880.  A ma@

noho pili aloha ana a hiki

la i haalele mai ai ia’u @

o ka noho hoomanawanui @

ola ana.

 

A oiai hoi, ua hoike @

Nui:--“He mah@ wa@

naka ola, i pu-a iki ae @

no.”—“No ka mea, Na@

mai, a Nana no @ lawe @

 

“I hoomaika@@a ai @

ma na Lani kiekie loa. @

honua, a he aloha ia ka@

 

Ke hoike nei au i k@

kona mau kini makamaka @

noho mai la i Niihau a @

a puni na Paemoku o H@

 

Ke komo @@ aku @

AINA iloko o na kani@

makou kaikuahine a me @

a pau loa o ka mea a @

A ke pule nei makou @

mai na luuluu a me na @

hoa pili i hooneleia i ke@

okomaikai nui o ko ke

 

MRS. ELIKAP@KA IP@

Honolulu, Oahu, Ia@

 

UA HALA AKU O @

 

Ua loaa mai ia m@

mai Hilo mai e hoike @

la ia keiki papa o ka @

Hilo Hanakahi mai @

ka hora 7 p. m. o ka @

Ianuari 1896, a iloko @

ane e 65 o na makahiki @

ma keia ao.

 

Ua hala mua kana @

kaikuaana mamua, a @

keikikane hookahi @ @

mau moopuna.  na ma@

hoaloha o ka aina @a@@@

 

He kulana lua @le @

i na poe Hawaii ka o@

a me ke kokua ana mai @

aku.

 

He hoa kupaa oiaio @

i kona aina hanau, @

 

(E nana ma @