Ke Aloha Aina, Volume II, Number 8, 22 February 1896 — Page 8

Page PDF (861.91 KB)

This text was transcribed by:  Kris Yoakum
This work is dedicated to:  Kula Ho'omohala Pua - Honolulu Waldorf School: Celebrating 50 Years of Education for a Better World

KE ALOHA AINA

 

POAONO,

FEBERUARI 22, 1896.

 

HE MOOLELO KAAO

NO NA

HOAHANAU ELUA.

A I OLE KE

ALAHELE POHIHIHI

A O NA

Opuu Pua elua.

HELU 19.

 

            “I ko’u lohe ana i keia moolelo ku i ka walohia a ke kaikamahine malihini i hoike mai ai ia’u, ua koi koke aku la au e hoi ne ke maua rumi, a ua ae mai ia no hoi keia i ka’u noi, a hoi aku la maua no ko maua rumi me ko’u poku, I ko maau komo ana aku iloko o ko maua rumi, ua kii ake la au i kekahi o ko’u mau iole a haawi aku la no ua aikane nei, aka, ua haole mai la kela, a haawi hou aku la no au. No ko’u hoomano loa aku, ua lalau mai la oia a lawe aku la au iaia no ko maua keena komo lole, a malaila oia, i komo iho ai i kona lole, a hoi mai la hooluana iho la makou me ka piha hauoli loa o ko maua noonoo.

            “I kekahi la ae ua koi mai la ua wahi aikane nei a maua e hele holoholo a ua ae aku no maua, a hele like aku la makou @aa ia wahi a h@ki wale i ko makou hiki ana aku ma kekahi wahi kaunea ioa aole kanaka, a aia hei ma@@@ aku o @@kou he wahi punawai a hele loa aku la maua malaila e nana ai i ke aliali ae o ka wai, a ua lilo hoi ia he mau mea nana i hoohaouli loa mai i ko maua mau noonoo no ka maikai o ka wai.

            “Mamuli o ka puapuai malie ae o ka wai o ua wahi punawai kupanaha la na ia mea i kono mai ia maua e nana hoomau aku i ka wai, me ko maua ha@@u mua ole, eia he make no maua e hana ia moi ana.

            “Ia  maua no e nanea ana i ka naua i ua wahi wai kupanaha nei, ana hoi, kuho ana maua iloko o ka wai, a i ko maua @ea ana ae iluna a huli aku la e nana ihope, aia hoi, ua hoopuiwa loa ia maua i ka ike ana aku i kekahi moo nui e iho mai ana ma kahi a maua e lana aku nei, a o ko maua lilo aku la no ia, a ahai loa ia aku la maua no kekahi aupuni a maua i ike ole ai, a hoopaaia aku la maua iloko o kekahi hale paahao me ka hoopaaia o na lima o maua a hiki wale i ke maua la i hoopakeleia ai e kekahi kanaka opio, a o Hanora hoi kona inoa me kona pokii Harinosa.

            “A mahope iho oia ua hoi makou no kekahi, a mai laila mai hoi no ka hale alii nei, kahi hei a maua i luakaha ai i ka olu u na ea o ke aupuni o Helena nei. A nolaila, e ko maua poe makaainana aloha, o keia ka hopena o ko maua moolelo o keia huakai nalowale iloko aona mahina loihi i bala, a ke hookuu aku nei au ia oukou e hoi no ko oukou wahi pakahi iho, a noho iho la ua mau keikamahine la ilalo, me ka kulu pu ana iho o ko laua mau waimaka no ke aloha ia Hanora ma i ko laua wa e hoomanao ae ai ia laua no ka laua mau hana maikai i makana mai ai ia laua, oia hoi ka hoopakele ana a Hanora.”

            I ka hooki ana iho a Karese i kana kamaiho ana, ua haawi mai la na makaainana he ekolu mau leo huro no ka hanohano o na kaikamahinealii, a wawalo hele ae la na leo ikuwa o ka lehulehu ma o a maanei, me ha mau leo paapaaina la no na pukumahi e kahi ana, a i ka meha ana iho hoi o na leo ikuwa huro e ka lehulehu, oia no ka wa i lohe ia aku ai ke kani mai o na mea kani e hookaukuu liilii mai ana i ko lakou kani, a wawalo hele ae la ma na paia o loko o @a halealii nei me ko lakou mau leo nahenahe, a he ku i ka nani ke hoolohe aku na pepeiao o ka lehulehu i koe iho.

            I ka hoea ana mai o na eheu o ka po a pahola ae la i kona mau eheu o ka pouli ma o a ma@nei o ka aina, a e ikeia aku ana hoi ka ula wena mai o na kukui lamalama a puni ke kulanakauhale, a e lole ia aku ana hoi na leo hauoli o ka lehulehu e hele ana no ka Pa’lii, a na hoopuaiia hoi ka Pa’lii me na koa e kuku lalani ana, a ua hoopuni ia no hoi ka Pa’lii holookoa me na kukui e ula wena ana i ka lewa nuu, a me he mea la ua puka hou mei na kukuna o ka la a pahola ae la i kona nan nui ma o a maanei o ke ao holookoa, a pela iho la keia.

            Aole i liuliu ma ia hope iho, ua piha kui mai la ka Pa’lii i na makaainana, a me ka hookeke hoi e hiki pono aku ai ke komo iloko, a ua lilo hei ka leo kauoha @ na koa i mea ole loa i ka manao o na makaainana, a ua hiki ole hoi i na koa ke hoopeiana loa mai i na makaainana, no ka mea, uu ike no lakou ua hiki no ia lakou ke hoopoino aku i ko lakou lahui, aka, he mea makehewa wale no ia, a he e aho no e hooweliweli wale aku no i ku no lakou e makau mai ai, aka, ua poho wale ko lakou manao ana pela.

            I ke kani ana ae o ka hora 8 o ua ahiahi nei, ua malamala he aha hulahula, a iwaena o na poe i hiki aku, he elua mao m@@ ma@hini iwaena @o na poe i komo aku ikoko o keia ah@ hulahula a he mea hoi ia na ka Moi a me na poe hanohano i hookuihe aku i ku lakou mau noonoo no keia mau kanaka opio malihini, a e komo ana hoi laua i ko laua mau aahu o ke kulana keiki alii o Italia, a e luhiehu ana hoi na mea hoonani ma ko laua mau kipoehiwi, a e anaanapa ana hei na opuu momi ma ko laua mau kuka i ka wa e puehu ae ai oiai laua e hulahula ana i kela wa me na kaikamahinealii, a ua lilo ka maholo ana a ke anaina no ua mau keiki nei, i ka niniu poahi me he ane makani la, a pela no hoi me na kaikamahinealii.          Nolaila e na makamaka heluhelu, maanei @ wehewehe iki aku ai ka mea kakau i kahi moolelo e pili anai keia mau ke@ O keia mau keiki a ka Moi i haohao ai a me kekahi poe kuonoono o ka aina no ka malihini o n@helehelena o ua mau keiki ala, he mau alii powa laua no na mauna o Italia, a ua kauia hei ka weli o ka laua mau inoa a puni ke ao holookoa, no laua hoi na inoa o Losareta a me Rosihuta, a ia ka wa e lohe ia ai o ko laua mau inoa, ua pii e ka manene i na aupuni e lohe ana e hiki aku ana ia aupuni, a ua hoomakaukau e oia no ke pale ana iho iaia mamua o ka hiki ana aku o ua mau kaeaea nei o na pali nihoniho o Italia a ua lilo hoi ko laua mau inoa me he akua la, a ua aneane loa e hoomanaia.

            O ko laua kumu o ko laua hiki ana i ke aupuni o Helena, mamuli no ia o ka nele ana o ko lakou meku i ka ai a me ka wai ole, a pela lakou i hookomo koke ai no ke aupuni o Helena ma ia ahiahi, a i ka wa i pili ai no ka uwapo ua lohe koke laua e malamala ana he mau lealea ia po maloko o ka halealii, e na ia mea hoi i hoohauoli loa aku i ko laua mau noonoo i ko laua wa i lohe ai no keia nuhou maikai i loaa aku ia laua.

            A nolaila, ua komo awiwi iho la laua mau aahu o ka oihana keikialii o Italia, a i ka pau ana o ko laua hemahema ua haawi aku la Rosinehuta i kekahi kauoha i ko laua mau kanaka he @o ka nui no ka hele mua ana i ka Pa’@ii ma ke ano kau kou o ko lakou hele ana ma o a maanei i wahi e manao ole ia mai ai, me ko lakou hoolohe pono ana i ka leo e kekahi ulili e kani pakolu ana i ka wa hookahi, mai i ua mau keiki nei, a mahope aku hoi ua mau kaeaea nei, a pela laua i hiki ai no ka halealii.

            I ka hoomaha ana iho o ka hula ana ua kono la ua mau keiki nei i na kai kamahine no ka hele holoholo ana, aka ua hoole aku la na kaikamahine, mamu li o ko laea ano poniuniu no ka akahi no a hula hou, a pela laua i hoole ai i ke noi a na keiki malihini me ko laua haupu mua ole ae o ua kaeaea keiki o na pali nihoniho o Italia, ka mea hoi a laua i lohe wale ai mai ko laua mau makua mai i ke kamailio.

            No keia hoole ana aku a ua mau kaikamahine la, ua lilo no ia he mau mea maikai i ka noonoo o ua mau keiki a aole hoi o laua makemake e hoike koke i ko laua mau manao no keia mau mea a laua i upu ai e lawe aihue i na kaikamahinealii o ke aupuni o Helena.

            I ke kahea hou ia ana mai no ka hula hou ana, ua ku hou ae la na mea a pau a hoomaka hou iho la ka hula ana, a ma ia hula ana, oia ka wa a Rosenehuta i huki ae ai i kekahi omole laau hoohiamoe a paa ae la i kona lima me ka paa o ua omole la i ka wahi ia i kekahi hainaka i uhiia me ka noeau i kumu e noonoo ole ia ai he mau hana akamai keia, a o ka waha o ka omole, ua hoohuli pono ia ae ma kahi o ka ihu o ke kaikamahine, iloko o elima minute ma ia hope iho, ua hehee iho la ua mau kaikamahine nei a oia no ka wa i miki koke iho ai ua mau keiki nei i na puka aku la me ka ike ole ia, a pia no hoi ko laua wa i uhi iho ai ua mau keiki nei i na maka o na kaikamahine me kekahi uhi keokeo i kumu e ike ole ia ai.

            I ka oili ana aku o ua mau aliipowa nei me ka laua mau ukana makamae, aole loa e kiki loa ia laua ke ahai loa aku, eiai ka malamalama o ke kukui e papa iho ana, a ua noonoo iho la laua no ka laua mea e hana ai i holopono ai ka laua hana i kuko ai, a hooholo like iho la laua e hoike aku i keia mau lono iloko o ka aha hulahula, a ua hooko lo aku la lua e like me ka laua i manao ai he pono.

            I ka loaa ana aku hoi o keia lono imua o ka Moi, ua hoopuiwa loa ia oia a me kana Moiwahine i ka wa i @oaa aku ai o keia lono ia laua, a ua k@a aku ia ua mau kaikamahine nei a hooi hoiia aku la no ko laua rumi, a ua hoomaina aku la no ka hula ana a hiki i ka hora 2 hookuuia ke anaina e hoi no ko lakou home, a o na a@@owa hoi ua kiiia mai la oia e ka Moi a huiho@ia aku la no kekahi rumi oluna a mailaila laua e moe ai.

            I ka Moi i anahe aku ai’e, hoi, ua pane aku la o Kosiuehula: E ka Moi maikai, e oluolu oe e hoouna mai oe i koakiai no maua, a ua ae mai la no ka Moi e like me ke n@i a na keiki malihini, a hooko mai la oia. I ke koa kiai i hiki mai aia, oia no ka wa a Rosine@uta i nenau mai ai i ke ko@kiai o laua me ka @eo malie:

            E Mr. Koakiai? Aia la mahea ka rumi o na kaikamahinealii? Aia, i ka rumi ilalo, wahi a kahi koa i hai aku ai no ka lauala ninau.

            E oluolu anei oe e lawe aku e hoike ike ia maua no ia rumi, aole wahi a kahi koa, e kali olua a kakahiaka, alaila lawe au e hoomauaikai ia olua ma na wahi a pau o keia halealii ke ae mai ka Moi.

            Aole o maua makemake e makaikai puni i keia halealii, aka, o ka rumi wale no o na kaikamahinealii ka maua i makemake ai e ike i keia po, a oia no hoi ka wa a Rosinehuta i ku ae ai a a hele aku la no kahi o kahi koa e ku ana, me ka unuhi pu ana ae i kana pu panapana, mai ke eke hope ae o kona lole wawae, a anaanaina ae la me he daimana la ka owaowaka mai i ke kukui.

HOOLAHA LUNA HOOKO KAUOHA.

            E ike auanei na kanaka a pau ma keh@@ a hookoh@ pono la ka me@ nona ka inoa malalo iho nei, i Luna Hooko na ka Palapala Kanohe Hope Loa a Mrs. Kahula Drew o Honolulu i make aku, ma ka Apopo ana a ka Hon. Alfred W. Carter, ma ka ia ai o Ianuari A. D. 1890, ma ke Aha Hooko Kanoha-Aha Kaapuni Mahale Mua o ko Hawaii Pae Aina. Nolaila, ke hoike ia aku nei, o na poe a pau loa i aie, i ka mea i make, e hookaa koke mai lakou ia’u a o ka poe hoi a ka mea i make i aie aku ai, e hoike koke mai la’u maloko o na mahina eono, a i ole, e hoole mau loa ia aku no.

S.N.B. HANAIA,

Luna Hooko Kauoha, no ka Palapala Kauoha

a Mrs. Kahula Drew. Honolulu, Feb. 3 1896.

@@@@land @@kly.

OLELO HOOLAHA @@

            E ike auanei na kanaka a pau loa i pili ia Mrs. Kealalaina Keaweaumoku i make e noho ana ma Ko Hawaii Pae Aina. Oiai oia e ola ana i Augate, 1895 ua lawe oia i ko’u mau Dala he Kanakolu [@@.00], me ka ae ana e hoihoi mai maloko o ae o Ma@@ki, 1896, u’a ka uku hoolimalima o ka aina ma Kapa@ ma. A oiai, ua make aku o Kealalaina, aole hoi i hookia ia mai ia mau Dala: nolaila, ke hoikeia aku nei ka lohe i na piliko@o popoi ona, e hookaa koke mai ia mau Dala, a i @le, e hooko ia @ ma ke Kanawai.

Owau ao me ka haahaa.

S.M. KAPERIELA EHU.

Kapalama, Honolulu, Feb. 14, 1896.

feb. 14 1m-dly wkly

OLELO HOOLAHA PAPA II

            Eike auanai na kanaka a pau, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, no Kailua, Oahu, ko Hawaii Pae Aina, ke papa aku nei au, aole loa e hoaie ia Keawakea [w.], ka’u wahine mane, no ka mea, ua haalele kumu ole mai oia ia’u a me ko maua wahi moe. O ka poe e hoolohe ole ana i keia, maluna, no o lakou ke lakou poho iho, aole loa maluna o’u.

W. P. Waha,

Kailua, Oahu, Feb. 14, 1896.

feb. 14 – lm dly wkly.

HE LIO NALOWALE!!!

            UA Nalowale ia he Lio Ulaula (w) a he eleele na wawae, a i kuniia i ka hae 33 ma ka uha akau. O ka mea e loaa ana a hoihoi mai ia AH HOO Pake, nona ke kaapi’o Helu 114. E loaa no ka uku makana kupono i ka mea e hoihoi pololei mai ana

Honolulu, Feb. 13 -- @wkly dly.

HOOLAHA – P@

            E ike auanei na kana @@@ keia, owa e ka mea no@@@@@ lalo iho nei, no @ oa Ho@@@ ko Hawaii Pac A@@, ke @@@@ na mea a pau i@a, aole e @@@ Kahale (w) k@ wahine @@@@ mea, o ka elua keia @@@@ kona haalei @ k@@@ ole @@@ me ko maua wahi n@@@ mea a pau e @@@@ mau poho @@@.

D. H@@@

Pauoa, Honolulu, @@@@ OLELO HOOLAH@

            Eike auai @@@@@@ Owau @@@@@ kukal nei, ka@@@@ kukala aku nei @@@@ lehu, ua h@@@@@ hine mare o M@@@@ aia oia ma ka @@@@@ haalele i ko @@@@@ ana konoo @@@@@ ona a pela ola @@@@ ame na pono @@@@ e hono pu ana @@@@ au i na kanaka @@@@@ inoa, o ka @@@@@ @@@ke poho.

W H Winches@@@

Mea Hana HI Kaa@@

ho Iao, Et@

            O ko makou Mo@@@@@ wau@ i na @@@@

            E kuai ia @@@@ hana pu ana ia na N@@@@

            KEENA HANA  He@@@@@ la, @waena o @@@@

KA LAAU HOO@@@

A KA@@@

            I KE KININA @@@ lu aku o Ike L. @@@@@ Lahenona Ko@@@ ka Laao Hoola Oh@@@@ @@@ Leau h@@@@ o@e lo iho o na @@@ i ka pomaikai.

            Kuai ia e oa @@@@ pua kuai aku.

Benson Smith

Age@@@ S

I KA HOOILO I @@@

            I KA HOOILO @@@@ la a Mr. Geo@@@A. @@@ ka @@umai@@@ ke kupono iluna,@@@@ kahi aoao, wah@@@@ iaau hoola m@@@@ hiki wale mai @@@ nei, ua kuai @@@ lain’s Pain Balm@@@@ ka hana ana @@@ kuu rumat@@@

            Kuai ia e na @@@@ Leaau.

Benson Smith@@@

@@@@

AOLE LE LOAA PAKO@@@

            Aole loa he @@@ he mea poino loa @@@ ai e lapaau la @@@@ e pau ai keia @@@ la oia ka rula, @@@ o ka poin, a @@@ ua poino i hoea @@@ mai iloko me k@@@ loaa @ko’u @@@

            Mawaho@@@@ poino i hiki ke @@@2 a loaa no ke @@@ wa o ka hoomaka @@@ hemahema wale @@@@@ me ke a@@@@ Kunu a Chamber@@@@ loaa no a he ole no @@@ na o@ole e kuaia @@@ uka Lapaau a me ka @@@

Benson Smith@@@

Agena Nui, ma@@@

            He hoolaila ana m@@@@ au o keia wahi @@@@ au, nei o ka Chamberl@@@ ka Laau oi loa @@@ Laau Hoola Kunu @@@@berlain, @@@@@ mei ma ka puai @@@@ p@@2Kauka Lai@@@@ @ha ma ka ohe@@@@ kai @@@@E malama mai @@@ hoohana keke ana@@@ ka Graphic ua ike @@@ @ Hoola K@no a @@@ mahope iho o ka h@@@@ au e ae. The K@@@@ @2% a 50 keneta @@@

            Kuaia e na Ka@@@@@ au.

Benson Smith @@@@

Agena Nui, H@@@@