Ke Aloha Aina, Volume II, Number 9, 29 February 1896 — Page 5

Page PDF (871.51 KB)

This text was transcribed by:  Cathy Kaonohi
This work is dedicated to:  Godfrey Kaonohi

KE ALOHA AINA

POAONO,  FEBERUARI 29, 1896.

@ @ @ ka opiuma e @ @ @ ia mai nei, a @ @ @ pono e kuka @ @ @ he mea @ @ @ Schmidt i @ @ @ e kahea @ @ @ hoole.

@ @ @ Wright, ua @ @ @ Waterhouse e @ @ @ koke.  Ua @ @ @ nei a Balauina, @ @ @ natoa Brown @ @ @ ke kue i ka @ @ @  hiki i ka 1890.  @ @ @ oia, i ka @ @ @ mai o ka opi- @ @ @ ka aina, a @ @ @ mai, ua kokua @ @ @ i ka opi-

@ @ @ oia no ka poe @ @ @ mai, a ua koi @ @ @ e lawe mai i @ @ @ e loaa ana @ @ @ mea a pau e @ @ @

@ @ @ ke kaheaia @ @ @ na hoole, ua @ @ @panee loa i @ @ @ Waterhouse a me @ @ @ ka hoopanee @ @ @ ka bita opi-@ @ @ Aha Senate @ @ @ Oiai, ua @ @ @ paiia no na

 

@ @ @ ka pakui o @ @ @ ahi opiuma @ @ @ Senate?  Pe- @ @ @ iale Makaai-@ @ @

 

@ @ @ MAI NO

            @ @ @ no ka Peresidena @ @ o ke Aupuni @ @ @ kana haiolelo @ @ @ molelo i ka la i @ @ @ o kekahi mau @ @ @ puni, e pili ana @ @ @ haunaele o @ @ @.

 

            @ @ @ mai ke poo o @ @ @ alaila, he mea @ @ @ noalia kekahi @ @ @ nui a ke aupuni @ @ @ aie hou aku.  @ @ @ o Mr. Dole e @ @ @ no ka hana @ @ @ Hilo, a me @ @ @ ka pali o Nuu-@ @ @ aka, aole ona hookai aku ai @ @ @ poho.

            @ @ @hia e uku aku ai @ @ @ ?  Oiai, aole @ @ @ alaila, ma ka @ @ @ e hiki ai ke @ @ @ a e aku ake ai au @ @ @ ke Kuhina @ @ @ nui loa ai na @ @ @ aupuni, oia @ @ @ o 1895, a me @ @ @ kolera 1895.  @ @ @ kaua kuloko o 18@@ he $97,782.56; a o ko ka ma’i Kolera hoi he $60,000, ke hui ae, ua like ia me ka $157,782.56.

            Ke manao nei makou, aole oia he lilo mau, ua hala aku la ia, aka, eia iho no ka lilo mau ke hele nei na hoolilo ana, oia ka lilo oihana hoa, he $233,283.71.

            O na uku papee o na aie a pau loa, he $463,192.34 iloko o elua makahiki i hala ae, ua like ia me ka $231,596.17 i ka makahiki hookahi.  Ua like me $696,476.05 ka lilo mai ka waihona aku iloko o elua makahiki no ia mau mea.  Eia hou aku ia lilo nui hewahewalauna ole mai o ko ke Keena Loio Kuhina, oia hoi he $508,701.54 na lilo iloko o elua makahiki i hala aku.

            A ina e hoohui pu ia keia mau hoolilo ana ekolu, ua lawe ia aku he $1,205,177.59 mai ka waihona aku iloko o elua makahiki!  Nani ka nui o na lilo!!

 

NA BILA KANAWAI DALA NUI

            E like me na hoike ana mai a ke Kuhina Waiwai imua o ka Ahaolelo ma kela Paolima aku nei, Feb. 21, 3 lawe mai ana oia he elua mau bila kanawai no na hoolilo o ke aupuni Repubalike, a hiki a Dekemaba 31, 1897, a o ua mau bila la oia no na huina dala i hoakakaia malalo iho nei penei.

            O ka Bila hoonohonohoia no na uku o na poe hana malalo o ke aupuni no elua makahiki a i Dec. 31, 1897, he $1,939,734.00.

            O ka Bila hoi no na hoolilo n@ na lilo mau o ka Repubalika he $1,633,937.63 no na makahiki eiua e pau ana i Dekemaba 31, 1897.

            Nolaila, ua hiki aku la ka huina i ka $3,603,671.63.  Ua like keia me ka hoopii hou ana aku he $71, 894.68 mamua o ko na makahiki i hala aku!

 

Na ke Kula Kamehameha Kekahi Dala.

            He lohe mai ko makou he $100,000 a ke Kula Kamehameha i hookomo ia aku iloko ma na bona Aupuni i loaa ai ke dala no kekahi hemahema nele o ke Aupuni i ke dala ole mamua iho nei.  He oiaio no ke keia nele maoli o ke Aupuni i ke dala.

 

UA HOOPAUIA KA HOOPUKA IA ANA.

            Mamuli o ka leo kauoha mai ua hoopau loa ia ka hoopuka ana aku i ka nupepa Ka Leo o ka Lahui , mai ka Papa-pai aku o ka nupepa Ka Oiaio ; a e hoomauia ana no ka hoopuka ana aku i na nupepa puka La a me puka Pule o Ka Oiaio me keia mua aku.

            Mamuli o ke Kauoha.   Honolulu, Feb. 24, 1896.

 

UA ONOUIA E HOOHIKI

            Ua loaa mai ia makou he kope o ka leta a Mekia Kealakai, kekahi o na keiki o ka Bana Lahui i holo aku nei no Amerika, e hoike ana, “ua lawe oia a me James Aylett i ka hoohiki no ke Aupuni Repubalika o Hawaii nei, i mea e loaa ai o ko laua palapala ae hoi mai i Hawaii nei, mai ke Kanikela Hawaii mai e noho la ma Kikako, Ilinoi.

 

Ko Makou Manao Iho.

            Maanei nei e hiki ai ina mea a pau loa ke hoomaopopo iho, i ke kulana, a me na hopen i loaa aku la iamau opio o Hawaii ma ka aina malihini.

            Heaha la ke kumu i loaa mai ai ia haawina?  A no keaha la hoi i hooko ia ai ia mea?

            Iloko no oko laua kupaa a me ka hoomanawanui iloko o na inea, a me na ehaeha mamua ae o ka holo ana aku, aia hoi, ua lilo ia mau mea a pau loa imea ole loa.  No keaha la?

            Na ka poino a me ka popilikia i koi mai e hawweipio aku, i wahi e loaa ai ka maha, e hiki hou mai ai i ka aina hanau.

            Ia laua e noho ana ma Kikako, aia ka hune a me ka polohi, ke hookikina la ia laua e hele i kahi o ke Kanikela Hawaii.  E aha malaila?  E koi aku e haawi mai oia i uku no ko laua mau kino e hoi mai ai i Haawii nei.  Ua pololei no ia aka, heaha ka pane mai a kela Kanikela?  O!  Ae no no au e kokua ia olua, aka, e kali iki olua, e hele au ma o.

            Hoi mai la oia a pane mai la, aia a ae olua e lawe i ka hoohiki no ke Aupuni repubalika o Hawaii, alaila, loaa ia olua ka pass .

            Ku laua me ke kaumaha, a me ka noonoo nui, a mahope ua ae aku la laua e hoohiki, no ka mea, aole wahi e loaa ai ka maha a me ke ola!

 

            Kupaianaha no keia hana!  Ina no paha e piholo ana laua i ka moana, a loaa i kela ano kanaka uahoa, alaila, e olelo aku ana no paha lakou nei, aia a ae mai olua e lawe i ka hoohiki no ka Repubalika o Hawaii, alaila, makou hoopakele mai ia olua?

            Aka, na ke au keia hana o ka manawa e hoike mai nei.  Malia mai Wasinetona aku la no paha na a’o ana i kela Kanikela ma Kikako i kauoha ai oia i kela mau opio Hawaii e lawe i ka hoohiki, i loaa ia laua ko laua mau p ass , (palapala ae) hoi mai.

            Ke hoike nei ko ke Akua Mana a me Kona aloha i na kanaka a pau loa, ma na wahi like ole o ka honua nei, i hiki i na kanaka ke ike i na hana, a na manao o ke kanaka, i kona hoa kanaka like, a ke Akua hookahi i hana mai ai.

            Aia kekahi poe keiki he 35 a oi aku, ke hana la e loaa ko lakou ola, a eia hoi keia mau keiki iloko o ka poino a ka hune, a pela aku.

            No keaha la keia mau mea liko ole i hoea mai ai?  E hoomanawani mau loa!!  Aole hana hapa.

 

JOHN B. ROBINSON, KE KANAKA WAIWAI O AFERIKA.

            O keia paha kekahi kanaka waiwai nui ma keia honua; no ka mea, he $350,000,000! kona waiwai i keia wa.  He $25,000,000 kona loaa makahiki, oia hoi, he $480,000 loaa i ka pule hookahi.  O kona moeuhane, e lilo oia he Ona Biliona no ka honua holookoa.

            Ua ano aco iho oia, aka, ke hoomau la no oia i kona lawelawe kino maoli ana i kona waiwai me ka holopono loa.

            Ua olelo ia ae, ina e hoolilo ia kela i mau dala gula Amerika, oia hoi, ma ka apana dala gula, $20 o ka apana hookahi, a e houhou ia i na pukapuka a hookuikui ia me he kaulahao la, alaila, e hiki ana ka loihi o ia kaula dala gula ina mile 271 ka loihi.  Aole no i kana mai ua mea ha dala!  Hewa na maka ke ike iho!!

 

Ka Moku Lawe Topido Hou loa o Enelani

(Mai ka ‘Manao mai o ka Lehulehu’ o Ianuari 24,1896.)

            O na mea liilii e pili ana i ka hooia ana o ka moku lawe topido hoopoina aku, nona ka inoa Sunfish , us hoopukaia ae ma Chatham.  O ka aelike i kuhikuhiia no ka holo ia o 27 knots i ka hora hookahi, a i hoomauia pela no na hora ekolu, a ma ia mea, ua loaa i ka poe nana i kukulu ka uku pakui hou.  O ka avalika holo no ka hora no na hora ekolu he 27.581 knot.

            O ka holo maoli no na holo ana eono maluna o ka mile ana ia o ka Palapala Aina, he 28.082 knots.  I ka wa e holo ai me ka makani a me ke au mahope mai, ua hiki aku ke ana holo a oi loa aku mamua o ke kanakolu knots, ua like ia me 34 ½ mile ka holo i ka hora hookahi.

            O ke ana mohala o ka mahu iloko o ka boila, he 188 paona ia ma ka iniha kuea, a o ke kaa maoli ana o ka huila, ua like ia me na oniniu ana he 351.2 iloko o ka minute hookahi, kokoke eonon oniniu ana o ka huila i ka sekona hookahi.  O ka ikaika lio avalika i hoohanaia e ka enegine, he 4174 no ia.

            O keia ana, he mea maalahi loa ia i hoonanaia aku, a he hiki ke hooiaio ia aku ma ka hoomahuahua hou ana aku i ka ikaika hooholo hou aku o ke Sunfish .  Aole moku e ae o ia ano i oi aku kokna holo mamua o keia ma ka moolelo, o ka hoae ia ana e hooholo mua.

 

Ka Ulu Ana ae o ke Silver.

(Mai ka ‘Manao mai o ka Lehulehu’ o Ianuari 24, 1896)

            O ke kumu hookauhua, kahi o na mea maoli o ka honua i hooulu ai i kona mau lua Mine Silver, he mea ano nui loa la.  He mea pono no hoi e hoomanao ia, o ka ili oolea mawaho o ka honua, ua piha loa oia i ka wai, e puka mai ana ma na wahi a pau mawaena mai o na mawae pali pohaku, e hoohana ana i kekahi mau mea e hoea mai ana no lakou mai.  O keia mau hoohana, he mea ia e hoea mai ai na hunahuna metala liilii nani e loaa ana i na kanaka maanei a ma o.

            I kekahi manawa o na mea i hoea mai, (e ui la nei), ua wela loa, ua iho aku la ka wai ilalo loa, a lilo ia i mea baila ia e ka wela holookoa o ka Poepoe Honua.

            Alaila, pii awiwi hou lakou (na wai) iluna ae, e hapai ana i na hunahuna metala me lakou pu.

            He mea mau loa, o ka wela ke kumu kokua hoohana o keia hana.  Ma na wahi a pau loa, o na auwai i hoea mai mamuli o keia ano, ua kahe aku no lakou ilalo malalo iho o ka lepo, a kahe kau la mawaena o na nakaka o na pali pohaku, kahi a lakou e hoahu ai i ka lakou mau piha silver.

            Pela i hana mau ia ai no kekahi mau manawa loihi loa, malia paha he mau tausani o na makahiki, e hana ai, a hiki i ka piha ana o kahi eke.  Ua hooia mai ka mikini wawahi pohaku i ka piha ana o na pohaku me na metala nani loa, a me he mea la, he Keena nui launa ole kai piha loa ia mea, me he mea la he mau miliona lima e hoolako ana ina waihona waiwai mai na aoao mai a pau loa o ka honua holookoa, a huna aku la i lua Maine waiwai nui loa no kekahi poe laki i ka imi pono ana, a loaa ae la i kekahi au o na makahiki i ike ole ia.

 

            Ua huli hoi mai ma keai Auseteralia o F. Harisono, kekahi o na poe i kipakuia no e kipi.

 

            Ma na iono hope loa mai nei e li ia ana o Kamaunu, kela kanaka i penehi ai i kekahi wahine haole a make i ka @o o Aperila.

 

            Ma keia Australia i lohe @a mai nei, aia ke liuliu la ka moku kaua Amerika Adamu, no ka haalele aku ia Kapalakiko, a holo mai no keia awa.

 

            Ua hana ia mai nei e ke Aupuni o Enelani kekahi moku topido holo loa, oia hoi, he 34 ½ mile kona holo i ka hora hookahi.  Kohu aha la, ua like me ka makani puahiohio.