Ke Aloha Aina, Volume II, Number 18, 2 May 1896 — Page 4

Page PDF (927.23 KB)

This text was transcribed by:  Kyla Kariger
This work is dedicated to:  Aunty Mapu

KE ALOHA AINA, POAONO, MEI 2, 1896

KE - ALOHA - AINA

Hoopukiaia no ka Lahuloku, a he Nupepa na ka Lahui Hawaii.

I. NAWAHI, Lunahoopono

pono a Puuku.

E. L. Like, Hope-puuku.

HONOLULU, MEI 2, 1896

KA AIE LANUI O HAWAII NEI.

            Ma ka hoomaopopo ana i na olelo wehewehe a ka poe ae e aie hou i $1,000,000 a me ka poe e kaua ana,; e kali ka aie ana a mahope aku. Ua loaa no ia makou he manao a he kumu e akmailio ai, a e ninau ai, a e hookaka aku ai maluna o keia kumuhana Ka Aie Lahui hou.

            Mamua o ko makou komo ana aku iloko o na ninau lehulehu, ie pilil ana keia Aie kou ua makemake makou e e hoakaka mea he aie hou. A oia keia i hoikeia malalo iho nei penei:

            1. in a aole e hiki i  ke Aupuni e loaa iloko o ke kau o 1 a 2 paha makahiki e hoea mai ana, he puu dala kaokoa, i hookaawale ia no hookaa ana aku i kekahi hapa, a mahele paha o ka Aie Lahui; alaila, ke olelo mei makou he makehewa loa ka aie hou ana,

            2. Ina i hapai hou ia he Aie Lahui hou. A hiki ole ke ike ia kahi e oi loa aku ai @ @@ @@@ mai mamua o na hool@@@@@@@ ia aie: Alaila, he makehewa loa ka aie, ana.

            Ina aole i  hookaaia kekahi mahele o ka aie mua, ma ka 6 pa-keneta ukupanee iloko o na makahiki he aneane 10 i hala, alaila, au aneane hiki ole no ke hookaaia kekahi aie hou i palua iho kona kumuaie ma ka 5 pa- keneta ukupanee.

            Ina iua hiki ke hookaaia kekahi mahele o ka Aie Lahui iloko ke ikeia, e hiki no ke hookaaia aku ka aie hou a me kona mau ukuk panee ma keia mua aku.

            O ka manao nui o kekahi poe, e aie aku i dala hou i mea e hiki ai ke hapai i na hana hou. Aka, in a nae, e hooko ia ia manao ana, alaila, au hiki ole ke hookaa ia ka Aie Lahui.

Ka Manao o Kekahi Poe.

            O ka manao o kekahi poe aole no ke ake e ikeia na hana hou e kukulu ia ana, aole hoi no ka mano hookaa i ka aie o ka lahui, aka, no ke ake e loaa mai ke dala i mea na lakou e lu ai i o  a i anei nei, a mahope aku, ua pau ae la keia puu dlal aie, a koi hou no e aie. Wahi a lakou e olelo oe ai Owai aku auanei ka kakou e nana aku ai? Ma ka poe hope mai, e naku mai mahope, a na lakou e hookaa aku ia aie. He pono no ka kakou i ka ai, ke ku a hele aku me na okeeke i loaa iho la.

Ko Mal@@ Manao Iho.

            Ma ka 1886, na loaa ia kakou he Aie Lahui ma Enelani, no ka huina he $2,000,000 ma ka 6 pa- keneta. A ina kakou e hoao ana e aie hou aku i $1,000,000 ma ka 5 pa- keneta uku panee, alaila, hoonee mai kela $2,000,000 aie mua ma ka 5 pa-keneta  ukupanee, a hoohui me keia aie hoa, alaila, ua loaa ka huina aie hou he $3,000,000 ma ka 5 pa-keneta uku panee i ka makahiki hookai.

            Ina kakou i hoomau ma ke ano mua, alaila, e uku ana kakou he $120,000 i ka makahiki  hookahi. Aka hoi, no ko kakou aie hou ana i $1,000,000 hou, a hoohui me kaia $ 2,000,000 mua, au loaa ka $3,000,000, a o ka ukupanee a kakou e uku ai i lka makahiki hookahi he $150,000 no ia.

            Maanei e ike ai kakou (1) ko kakou aie kumupaa i ka $3,000000 a (2) ua hoomahuahua hou aku kakou i ka uku panee, a piha ka $150,000@@ ma aole he dala loaa ai no ka @@@@@ ana i ka aie, alaila o ka hoemi aie wale no e oleoloia ma keia ano, oia no ka $10,000 i loaa mai na ka 1 pa-keneta like ole mawaena o 5 a me 6 pa-kineta ukupanee.

            Ina maluna wale iho la no o keia wahi hoemi o 1 p3- keneta ka kakou hookaa e hilinai ai, alaila, ke hoike aku  nei KE ALOHA AINA me ka oiaio loa, aole loa he wa e hiki ai ke hoopuaia ka Aie Lahui o Hawaii nei, a hulihia ke ao nei!!!

            Haoao ka poe i ike hapa, a i hoomaopopo ole i ka makou inea e olelo nei. Ke knoia nei na poe ike mea helu o na poe opieopie i hoonaauaoia, e komo mai e kaana malun o ka makou mea e olelo nei, a e hoomaopopo i ka pololei o ko makou manao hoole.

Ka Ninau Aie Lahai.

            He Aie Lahui ko ke Aupuni, Hawaii ia Enelani he 2 miliona dala ma ka 5 pa-keneta ukupanee i ka makahiki i keia la, a i keia la no. Aie hou aku la ke Aupuni Hawaii ia Enalani i 1Miliona dala hou, ma ka 5 pa-keneta ukupanee i ka makahiki a ma ia wa hoookahi no ua ae ia ka hoololi ana i ka aie mua no ka 5 pa-keneta ukupanee i ka majkahiki a ma ia wa hookahi no ua aeia ka hooloi ana i ka aie mua no ka 5 pa-keneta ukupanee i ka makahiki - A iaa aole @@ @@@ @ ae a ke Aupuni e @@@ @@@ ae ai no ia Aie Lahui he a miliona me ka ukupanee pu o  5 pa-keneta i ka makahiki hookahi, alalila, ehia makahiki a ke Aupuni Republika o Hawaii e hookaa ai a pau ia aie ma ka 1 pa-keneta o ke kumupaa e hookaa ai?

            Ua makumakeia no poe naauno o ka Lahui Hawaii e hoouna mai i ka lakou mau haina vi ka nupepa KE ALOHA AINA nei. Ua hau@@a kona mau kolamu i na mea a pau loa.

            E hoouaa mai ika haina a me ha wehewehe ana.

KA NINAU AIE LAHUI.

            E ka Nupepa KE ALOHA AINA.

Aloha oe: -

            Ma kou Helu 83 o ka nupepa puka la o Aperila 27, 1896, i ike iho ai au, ke kono mai nei ‘oe i na poe opio a pau, e hoakaka aku i ka ninau Aie Lahui. Ma ke ano nui o ke kulana Aupuni, ua like no ia me ke kue ia ana o ke kanaka imi waiwai; he mea maopopo loa i ka wa e kupilikii ai o ke kulana o ke kanaka imi waiwa, hookahi no ala maopopo e loaa ai iaia ke kulana holomua, oia hoi, e loaa iaia na hoaloha e haawi hou mai ai iaia i dlal i mea e hiki @@@ iaia ke hoohoomua, i @@@@@, a i nele oia i na hoa@@@@ oaa hou mai ai ke dala.  e poho ana ua knaka la, a lilo i kanaka ilihune.

            Penei paha: Ina he aie ko kekahi kanaka he ekolu pahamiliona, ma ka eono pa-keneta ukupanee i ka makahiki hookahi, alaila, ina ua holomua ole kana mau hana, a ano kupilikii kona kulana, aohe hana e ae e pakele ai oia,  i mau hoaloha e hiki ai ke aie hou aku i hookahi miliona dala, ma na ukupanee haahaa mai, ina paha he eilima a eha paha pa-keneta o ka makahiki. Alaila. mamuli o ia loaa hou ana mai o ke dala; a ina e akamai no hookele ana, aohe mea e nele ai kona palekana mai kona mau aie mai, a lilo oia i kanaka waiwa.

            Ina e hoomaopopoia ke kulana o na kanaka waiwa a koikoi iloko o ka aina i keia la, w likw paha me Jame Campbell ka  haku o Cecil Brown, e kue nei a ka aie hou anu, Sam. C. Allen a me kekahi poe waiwa e ae; e ike ia no keia mea, ua hana lakou i ka lakou mau hana, a ua poho maoli no a ilihune aka,  mamuli o ka loaa ana o ko lakou mau hoaloha hou nana i kokua mai ia lakou i ke dala oia ka mea nana i alakai ia lakou a lilo i poe waiwai i keia wa; aka ina i kou i ka wai hou ana ina i keia la aole kakou e @@@ @@@@@@@

ona maliona oloko o he aina 222222

            Peia no, ina e nona ia @@@@@

moolelo o Roichiki, mui  @@@@

oia hoi ka mua o dlal moe @@@@@@

daio waiwai loa o ke ia nei @@@@@

o ka ohana hui a ouhe @@@@@

nei maluna o ka @@@@ @@@ @@@

ke ao hoi e ike ia no keia me@ @@@

ua hookuumaia ko lakou waiwa @@@

mamuli o ka aie aiai o kala @@@

Rothchild mua loa i dala mai @@@

kona haku mai.

            Ina no e nana ma ka moo@

lelo o na kanaka waiwai nui o ke ao nei, e iekia no o ka Aupuni o lakou, ua loaa ia lakou ka waiwai nui mamuli o ko lakou aie ana.

            A ke olelo nei au i keia la oia kekahi o na kumu hookemi hope loa  i ka Lahui Hawaii, mamuli o ka loaa ole ia lakou o na poe e hiki ai ke @@ aie mai ia kakou i na dala mei huahua i mea e hiki aiia kakou ke lawelawe i na hana ano nui e loaa mahuahua ai ka waiwai.

Ano, ke ike nei kakou, ammuli o ka hoike a ke Kuhina Waiwai o ke Aupuni. O na Loaa Aupuni ua lawaia no ka uku ana i na Luna Aupuni a koe uuku aku no ka uku ana i na ukupanee o ka Aie Lahui, a koe uuku loa aku hoi no na hana hou iloko o ka aina nei; a ina pela, he mea maopopo loa, aiai ke Aupuni ma ke kulana kupilikk maoli e like me ke kulana kupilikii o  ke @@@@@

imi waiwai A pe@@@ ku anaeu kakou ma ke kulana nee ole imua? a i ole he mea @ @@@

 anei e imi hou ae kakou i el@@

loaa ai ia kakou ka holomua?

            Ina e hoole kakou i ka aie hou ana, alaila, ua like no ia me ka olelo ana e kii malie kakou me ka nee ole imua iloko o keia au holomua o ke ao nei.

Ina no e ku ana kakou ma ke ala a kekhi poe e olelo nei. aole make aie hou, alaila, he mea maopopo loa, aole no kakou e ike ana i ka la e pau ai ko kakou Aie Lahui i ka hookaaia; no ka mea, aole ana he mau hana hou iloko o ka aina, a ia wa hookahi, aohe ala iki e hiki ai i kela mea keia mea, ke hoonee iaia iho imua,

            Nolaila, auhea ke ala e hiki ai ia ke Aupuni ke hooholomua i kana mau hana? A auhea hoi ke ala hiki i ka lehulehu ke hana ina  hana hou a honui waiwai i mea e holomua ai hoi  kakou?

             O ka Aie Lahui i keia wa, he aneane eha miliona ke hui pi ia ma na Dala o ka Waihona Hale Leta, ma ka ukukpanee aelike he eono pa-keneta, ua like ia me $240,000 ka ukupanee i na kanahiki hookahim aka hoi ina e ia ka ke Kuhina Waiwa bila kanawai Aie, ma ka eha pakeneta, a e aaie hou hoi kakou i Elima Miliona.

 

@@@ o ka ukuk panee i @@

 @ hookahi, he $200,000

@lei $40,000 ka puka @@

@ puni ma ka ukukpanee

@i ka makahiki hookai@@@

@ loaa hou ana i ke A @@@

@ hookahi miliona dlal @

@  hou e likec me@

@  hoohohonu ana i k@

kala @ na awaipae, na halekul@

@ me na Aupuni e ae.

            Ela hou: Ina e hoole loa @

@ana, keia Bila Aie, alaila @

@ maopopo loa e aie hou a@

@  ke Aupuni i 750,000 a i o @

@ hoolahi miliona dlal i mea @

@ ai e hana hou ia na ala@

@ oie na  alahaka a me na mea @

no a ka lehulehu e kau nui m@

nei, alaila, e aneane ana no

@ Elima miliona ka Aie Lahui

m ka eono pakeneta, ua like

 $300,000 ka ukupanee i @

makahiki hookahi oia hoi i @

 $100,000 ka oi o ka ukupanee

ke hooholoia ke kanawai A

iloko o ka makahiki, oia h@

keia ina e kokua ana ka leh@

lehu e kue i kanawai A@

hou, ua like no ia me  ko ka-kou ae ana e poho wale $ 100,000

i ka makahi hookahi, m@

ka ukupanee wale no.

            Ina e laweia kela mau dlal

oi o ka ukupanee he $100,000

a hookaawaleia ma ke an@

(Sinking Fund) waihona ku

kaawale a hoohanaia paha a

ke kuai ana ina Bona Aupuni

Amerika, a hoopaa maikai a @

paha, i keia a me keia mak@

a laila , i ka hala ana o na makahiki

he 50, ua lawa ke dala

uku ai ia ko kakou Aie Lahui

me ka helu ole ia o ka puka loaa mai ana mai loko mai o a

mau dala ukupanee la i hookaawaleia.

            E huli ao hoi kakou a nao@

hou i ka pomaikai e loaa m@

ana i ka lehulehu mamu@

o ke kulana ke hooholoia ke @

 kanawai.

            Ina e loaa ana i ka Aupuni

he Elima miliona dlal ma k@

aie hou ana, alaila,e  ukuia a

he Eina miliona dlal ina a @

ma Ladana, a koe Ekolu ma

ona, e laweia mai ana ilokko o k@

aina, e ukuia ana ina poe a k@

Aupuni i aie ai iolo nei i k@

aina na dala he aneane el@

miliona, a e koe ana no na hau@

hou o ke Aupuni, he hookala@ miliona, alaila, ua akaka loa, @

nui ana ke dlal iloko o ka aina

a e nui mai ana ka ukukpanee @

ke dlal i ka poe e makemake

anan e aiea dlal i mau mea e hoo-

hooholomua ai ia ka lakou mau@

hana iho, a aole no auanei @

 nele ka loaa o ka hana ina k@

mana, na poe pena, na poe maka-

hini, a me na poe no a pau

lawelawe hana ana, a he mu- mea hoohoihoi hoi ia ka ma-

nao o ke kanaka e manao a@

o holomua oia.

            Me keia mau hoakaka pok@-

le maluna ae, ke oleleo nei au;@