Ke Aloha Aina, Volume II, Number 21, 23 May 1896 — Page 1

Page PDF (774.09 KB)

This text was transcribed by:  Ruth S. Goldstein
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

            @oopuka mau ia aku @ mai ka @oakahi a ka Poalima o na pulaa @u o kela me keia mahina.

 

            Uku Pepa, he @0 keneta o ka @.  No ke kope hookahi, he 5 @.

 

            @aa no ka pepa mai ke Keena @o KE ALOHA AINA, a mai @ lima aku o na Luna Lawe @epa.

 

            @ ia no na Olelo Hoolaha, no @kau me na Mele Inoa, @e ke @ala kuike.  Aole @pepa ma ka @ pakahi e hoounaia ke ole e @okaa mua ia ka uku pepa.

 

            @ouna pololei mai i na Nuhoa @ Kumumanao, na Olelo Hoola @, na Kanikau a me na Mele @ i ka Luuahooponopono o @eia Pepa.

 

            @ loa e hoopukaia a hoolahaia @kahi manao @ na kolamu o @ Pepa, malalo o kekahi inoa @pakapa ke ole e hoike mai i ka @naho ponopono i kona inoa @no@.

 

Ka Nupepa Puka Pule

 

ALOHA AINA

 

@ahi Makahiki……………………………………….           $2.00

@ Mahina ……………………………………………          1.00

@u manina …………………………………………..             .50

@kahi Mahina ………………………………………              .20

 

JOSEPH NAWAHI

 

@NAHOOPONOPONO A Puuku o

 

ALOHA AINA

 

EDWARD L. LIKE

 

Hope Pouku

 

            @ka @ha Nupepa me na hookaa @aia @ hoouna pololei mai i ka @unahooponopono ma Honolulu.

 

            KEENA HANA:  Aia ma ke Keena @oio o Joseph Na@alu, @aluna o ka Hale Uinihapa o Mr. Damon, ma ke kihi o na Ala@ Moi me Betela, me Honolulu.

 

@ O KA LAHUI HAWAII E MALIU MAI.

 

@ na KE ALOHA AINA.)

(Hoomauia.)

 

 

@LIMA—Ua hoike aku ka wahine LILIUOKALANI, i a manao kue a keakea hoi Luna Aupuni o na aina e @o ana ma Hawaii nei, no. @e ana aku i ke Aupuni e @lu a kukalaia ae ana hoi, @oi, ma ka inoa ka Repuba@ ka malama o Aperila, a i @ Mei paha A. D. 1894.  @a ia hana ana a ka Moi@ne pela o Hawaii nei, ua @e mai no Oia i Kona ma@ i ka hoike ana aku i ke@ keakea, mamua ae o ka @aia ana o kekahi hana hou @ia poe eepa (kipi) e paa nei @ Aupuni me ka hilahila @ Ua ae a aponoia mai ia @ea ana, e na Luna Aupuni Mana Kiekie loa o ke ao nei, aole i kekuia mai.

 

            No keaha?  No ka mea, ua pono a ua pololei ia keakea ana a ka Moiwahine, oiai, ua koe keia poe kipi i ka lakou mau mea i olelo ai penei:

 

            “E mau aku (ke Aupuni Kuikawa no ka manawa) a hiki i ka hooholoia ana o ka hoohui pa aku me Amerika Huipuia.”  Aka, aole nae i hooko ia ko lakou manao e hoohui ia Hawaii nei me Amerika:  ua haule a ua hoka maoli.

 

            O keia Komite lawe waiwai aihue i Amerika, ua hooleia mai, a hoi nele mai la.  Nolaila, ke naku wale nei no lakou i kahi e paa ai ke aupuni eepa o lakou, aole nae he wahi o ka pono e loaa mai ai me ka maikai; a nolaila, ke hana nei lakou i mau kanawai hoopilikia mai ia kakou, i mea o ko ai ko lakou @ini diabolo.

 

            E ka Lahui Hawaii, mai puni iki oukou i keia mau hana aole hoi e pauaho.  E kupaa me ke Aloha Aina Oiaio, a e pale aku i keia mau hana ino a na welo mikanele lokoino.

 

            Aono—Aole loa ka hapanui o ka Lahuikanaka maoli o Hawaii nei, i kakoo a kokua aku mahope o ke aupuni origate o lakou e ku nei, he ole loa maoli no.  Oia ka oiaio me ka hoohewahewa ole ia.  A ina e kakoo aku ana ka hapanui o ka Lahui Hawaii maoli i keia ino nui a lakou, alaila, e olelo ae au, “ua make io a ua make loa ke Aupuni Moi o Hawaii nei no ka wa pau ole.”

 

            Aka, aole nae pela, oiai, eia no ka hapanui o kuu Lahui ke kue a hoole loa nei i nei aupuni eepa i kukuluia me na manao a me na hana uahoa o ke ano pegana aikanaka.  Lapuwale o na lapuwale, pau pono na hana a keia poe kipi i ka lapuwale.

 

            A no ka loaa ole ia lakou o ka hapanui o kakou, no ke kakoo ana aku i ke ino a lakou, a nolaila kela kanawai hoopaa inoa i hooholoia e lakou nei ma ae i mea no kakou e hei ai i loko o na upiki a ua poe loko@ nei.

 

            Nolaila, e kuu Lahui, e maliu mai.  O ke kanawai 18, he kanawai ia e hei ai kakou, a loaa na inoa a pau, a oia mau inoa, he poe wale no o ke Aupuni Repubalika o lakou (origate) nae ka oiaio.  A ao ka hooholomua ana i na hana oia kanawai hoopaa inoa ua kauia ka hamare (hoopai) i mea e makau ai kakou, a ae e haawi i ka inoa, a loaa na inoa o kakou malalo o keia pahele a lakou, o ia ka lakou e hauoli ai no ka wa pau ole.  No ka mea, he hoikeia no lakou, no ka hooia ana aku, he poe makaainana wale no kakou a pau no ua aupuni la, mamuli o ke kakau a me ka hoohiki a hooia ana aku hoi.  Pela ma olelo poo o ua kanawai la.

 

            Nolaila, ke olelo a ke hoakaka aku nei au ia oukou.  E makaala ia oukou, a e noho malie, me ka makau ole i na hoao ana a lakou nei e hookau mai i ka hoopai a lakou ma ma ua kanawai la; no ka mea, he hana kue maopopolea loa i ke@a pono p@paa, ka pono hoi aole e hiki ke kailiia aku me kou oluolu ole ana.  Aka, ua hanaia ua kanawai la, i mea e loaa ai kou inoa, ka panai ana i ka pono o ke aupuui origate a lakou.  A ina aole nolaila ka hana ana i ke kanawai, no keaha ke kau ana i hoopai?  Aole anei i kauia ka hoopau, i mea e makau ai ke kanaka, a haawi i ka inoa ma ka hoohiki a hooiaio ana aku?  Oia no, aole he mea e ae.

 

            Ke ake nei keia poe kolohe, e loaa na hapanui o ka inoa o na kanaka Hawaii maoli, alaila, paa iho la ke aupuni eepa e ku nei.  A i ka loaa ana o ka hapanui o na inoa o kakou, aia ka wa e makeloa ai ke Aupuni Moi.

 

            Nolaila e na hoa Hawaii ponoi, ianei ke aloha aina oiaio la, hoike iho, a ilaila no hoi ke aloha aina lehelehe la, e ike ponoia ai.

 

            Pehea kakou?  E kiola ane ia kakou iho iloko o keia upena lawakoa o ka mea ino.  E ku anei kakou ma ke kulana o ke kanaka hoopono a make i kona pono pilipaa ihe?

 

                                                (Aole i pau).

 

HALAWAI A NA PUKIKI.

 

            Ma hora 8 o ahiahi Poakahi nei, Mei 18, ua weheia ae ka haiolelo moa o kekahi anaina mahuahua ma ke Ku@a Pa Alii e like me ka mea i hoolahaia.

 

            O na poe i haiolelo mai, oia no o Messers Vivas, Silva Nierra, alaila, heluheluia mai ka olelo hooholo a hookuuia ke anaina.

 

NA MANAO HOIKE.

 

            O kekahi mau manao a lakou e koi nei, e pili ana no ia no ka hookomo nui ana mai i na limahana Asia iloko nei o Hawaii, oiai, i keia wa no eia ke opa ia nei na poe limahana ponoi o loko nei o ka aina a pili-pu i ka paia, a nele i na hana, a nele i ka ai e ola ai.  Ua nawaliwali na Lunahooko o ke Aupuni, a ua ae wale aku i ka manao o na poe Mahiko.  O na Mahiko oia ka mana e hana nei a e lawelawe nei iloko o ka aina i keia wa.  Ke makemake nui nei na Mahiko i na poe limahana emi loa mai Asia mai.  Alaila, ua piha loa ka aina i na poe limahana e noho wale nei, aole a lakou hana.  Eia ke olelo nei kekahi poe wahine Hawaii, aneane 11 mahina i hala ae nei, aole he loaa o na hana i ka lakou mau kane.  O keia hoomau ana i ka hookomo nui mai @ na limahana Asia, he mea hoopoino loa ia i na kanaka o ka aina nei.  Aka, aole ke Aupuni i noonoo no keia poino e hiki mai nei ia kakou.

 

            O na olelo ana mai no ka hoohuiaina oia ka makemake o ke Aupuni, he mea oiaio ole loa ia.  Ke hookomo nui ia mai nei na Asia limahana ka mea a ke Aupuni o Amerika i kueloa ai.

            O na mea e pili ana no ka Auhau ana, @ mea kuhihewa @ ia.  O na poe Hui nona ke Kumuwaiwai o $8,000,000, @ ia lakou i auhau @ e like me ko na poe mea kuleana liilii.

 

            Ke laweia mai nei na kanaka ma na hel@ aole ma he lakou kakau@ ana iho, alaila, heaha la ka @ i @ iho la?  O ka hapaia manamanalima nui!  Aole o makou makemake ia mea.  Aku, aole au e olelo aku ana ia oukou mai hele oukou e hoohiki?

            He mea maikai no ia kakou ka loaa o kekahi kanaka Kuhina kupono no ke Keena Waiwai e like m@ Mr. Damon; aka nae, aole no i loa ka mea kupono loa.

 

            He nui no na olelo e ae aku, o ka manao nae he ano like no,

 

KA BERITANIA HANA NO NA MOKUKAUA HOLOMAMA

 

(mai ka Victoria Colonist mai.)

 

            Ua hooholo mai nei ka Ana Moana e uku aku ma na haawin@

 

            hoohoihoi i keia makahiki i na Hui Moku Cumard, Penensular &White Star a me ka Hui  Mokuahi Canadian Pacific Steamship, i ka huina o £48,620, ua like ia me $243,100

 

            O na moku i loa aku na apono ana no keia puudala OIA NO KE Campania, Lucania, Teutonic Majestic, Himalaya, Australia, Victoria, Arcadia, Empress of India, Empress of China a me ka Empress of Japan.  A ua hoopaa hou aku no hoi na hui i na mokuahi e ae e like me ka manao o ka Aha Moana, me ka uku makana ole.

 

            A ua hookaawaleia he mau lako pu-mikini o ke ano hou loa no keia poe moku i panai ma kahi o na pu ano kahiko, i mea e makaukau ai lakou no ka aahu ana iho i na lako kaua no ka manawa e kaheaia mai ai lakou.  A ua hoomakaukauia @e elua wahi no keia mau moku kalepa holomama iloko o ka manawa e kaua ai.  A ia wa e loli ai ka moku kalepa i moku kaua maoli, iloko o ka manawa pokole loa, a ma ke ano io maoli no, iloko o na hora pokole, ina oia e ku aku ana ma kekahi o keia mau awa i oleloia ae nei.