Ke Aloha Aina, Volume II, Number 22, 30 May 1896 — Page 5

Page PDF (756.97 KB)

This text was transcribed by:  Arnold Hori
This work is dedicated to:  Bishop Museum; Herbarium Pacificum

KE ALOHA AINA

 

KE  ALOHA  AINA,  POAONO   MEI  30,  1896          5

 

@ keia la a i na la i hala

@

@ooikaika nei oia e paho-

@ ka a@a pouli o ka hee

@ o ka Lahui Hawaii, i

@ lakou i kana

@ kolohe, aka,

@e @ aia ke holo a

@@ k@ @a ike ana aku.

@

@ nu o paulele

@a @ Hawaii i kana

@el @, oia keia:

@ole @ kupaa ma ka

@oha @na aina, e like

@a n@ @elo i hoopuka

@a

@a l@ ne lima lawe-

@ok@ @ka o pepehi ana

@oi.

@ kona, kumu e

@ a pau loa e

@ o kona aina,

@e @ mau pono

@

@o e o J. M.

@ a me kona

@ 1896. Ke

@a @kou i kana

@ hoolahaia ai

@ Paeaina o ka

@lapala la:

@

@ M@wana o na Apana

@iua

@kele pu ana

@pa hoikeike ae

@iehu, i ke ku-

@ kaua Paeaina

@ino ua like ia

@ home mawaena

@ 2, a me ko'u

@ hauli manao

@o o kekahi ni-

 @me keia "aole

@ ono mai ana

@ m mona?" Ua

@ ke halalo mai

@mana nui o ke

@i @moku o ka Pa-

@ ii @o ke kumu nui

@ke loa o kela a

@a @u mana e loaa

@ua nona iho

@o @moana Pakipika

@Ak@ ka mac hoaiai

@e ia mai la au,

@ makamaka oia-

@eia noe ke hookokoke io

@ei @ mea la i ka ipuka

@ Hawaii nei hale.

@Amerika ke onou a oko

@i @ o ke kuikahi a

@ii @ kuahaua nui loa nei.

@ ko Hawaii nei ae ana

@ El@ke awa o Puuloa i

@ pak@us no Amerika. No-

@ole mei keia he hoike

@no ko ka alopeka ono io

@ai Hawaii nei, a eia la

@holalo mai nei imua o ka-

@ Nolaila, aole paipai hou

@ ma o kou ae ana mai e

@eaina hemea pono i na

@a o ka Moi ke noonoo

@ noo@oo kuahailo ka ike

@ a waele pulu o luna o

@a. A he mea pono hoi i

@hulehu koho balota o Ho-

@ nei ke hookuene puno iho na noonoo ana no ka poe a lakou e hoouna aku ai i keia kau Ahaolelo ae, oiai eia i ka lae o ka ia ka niuhi ai aina e paahaaha mai nei na pewa mahamaha o ka ono ia Hawaii nei.

  Auhea ka Pilipo i wanana no ke ko io o ka haawi aina ma ke alahele o ke Kuikahi Panailike? Auhea ka Nawahi kokua ia Pilipo no keia kumuman@o a me kahi mau Hawaii oiaio e ae?

  He aloha i ka Moi, a he makee i ka aina, nolaila, nawai hoi au e koi mai e ae aku i kau wahi lihi o kuu aina hanau aloha. @ oioina io mai e ka malihini i mea e loaa ai ka mole o na hewa he nui @ uhola nei maluna o ka honua.

  A ke hoopaa nei au i ka hoahewa o me ka hoomainoino mal@ k@ Kuhina a o kahi kanaka Hawaii @ ae paha e ae ana e panai i k@ wahi lihi o Hawaii ia Amerika h@ puuwai kona i @ aloha i kona Moi, a k@ h@po hoi kona @ makee i kona aina a @ia K@hina a kanaka paha l@ en@ i@ no ka Non@ala a me ka Lah@ Hawaii

                 J. M. Poi@o@

  Honolulu @9, 1887

 

  Ma keia palapala e maopopo ai, he okoa o J. M. Poepoe o ka 1887 a he okoa o J. M. Poepoe o ka 1896. Ke hoahewa @ o Mr. Poepoe o 1887 ia Mr. Poepo@ o 1896.

 

  O ke kanaka i lolelua kona mau, ua huuili oia i kona mau aoao a pau.

 

Ka Ahahui o na Kauka Lapaau

 

  Ua ike iho makou ina hana a na poe haole mai na aina e mai, e hoao nei e kukulu i kekahi hana a lakoa i manao a no ko lakou mau pono ponoi iho, e lilo ia i mana iloko nei o keia aina.

  He mea na lakou i manao maoli ai, o lakou wale no ke pono e lilo i mea alakai, a i mana e hana ai iloko nei o ka aina.

  Me he ano Monapoli la, ke ikeia nei ka lakou mau hoolala ana e pili ana i ka lakou mau kaki ara aku ina uku e pili ana i ko lakou lawelawe ana aku i na ma'i, a pela wale aku.

  Ke ike nei kakou, eia ka manao dala ke hoohana ia mai nei, oia ko lakou akua maoli i hiki mai ai i anei oei

 

Na Lona Lauahea.

  Mamuli o keia mau hoala ana ae a na poe kauka i keia mau hana iloko o ko lakou halawai ana, alaila, ua hoala hou ia mai ne ka manao o ka Ahaolelo e noonoo no keia mau hana, a ma na lono, ua kohoia, e kau i laikini maluna o na Kauka a me na Loio, a oia ka mea e noonoo hou ia nei i keia wa.

  Maanei e ike ai kakou, aole e lapaauia no ke ake i ka holopono o na hana hoola, a no ke aloha kanaka, aka, no ke dala wale no. Ina make! a ola, he mea ole ia. O ke dala oia ka mea nui.

 

He Kupaianaha ka ulu ana o ka

Manao Lanakila.

 

  O ka ulu mau ana o ka manao lanakila a kuokoa iloko o ka Lahui Hawaii ponoi, oia kekahi o na mea i piha ia me na ulia ano pahaohao loa. Aole anei pela? Pela no. Aole anei ia he mea kupaianaha loa? Ae, ua lua oie maoli kona kupaianaha!

  O ka laau e ulu wehiwehi ana me kona mau lau lipolipo ma kahi i nele ia i ka muliwai. a i loaa ole iho hoi ina pakaua kilihune o ka Lani mai a i hoi nele ia hoi i ka hau ma-@ o ka po, a i ku hoi ma kahi panoa loa, a i pa ia mai hei e na kukuna wela ikaika o ka La, a i lauwili ia hoi e na makani pakaawili, aka, oia mau no nae kona ulu ana aole anei ii he mea pahaohao nui ia? Ae, he mea oiaio loa, ua loaa ka manao hoohuoi ina mea a pau loa e nana aku ana ia laau. A e hoopuka koke ana ka poe makaikai? i ka ninau ana. Heaha la ke kumu o ka ulu mohaha ana o keia laau? A heaha la ke ano o keia laau? Owai la kona inoa?

 

Ka Pane Ana

  Ae, i mea e maopopo ai i ka poe malihini. O kona inoa Rain Tree. Laau Ua.

  He laau keia i ulu nui ma na wahi kula panoa ma Amerika Hema. He laau kupaianaha loa keia, ua piha kona kino a me kona mau lala a me na lau i ka hou e kahe mai ana mailoko mai ona iho, a e helelei mai ana keia mau kulu hou, me he pakaua la mai ke ao ua mai o ka lani. Mai loko loa mai keia wai kohu o kona kino ponoi maoli, a ua pahola aku ia ma kona mau lala, a ma kona mau lau, alaila helelei mai la me he pakaua la. O na wahi a puni e kokoke ana iaia, ua lilo ia i aina uliuli i uluia e na wehi o ka-nahele, a e kahe ana kona mau kulu e hooma-u i ka lepo panoa o kahi ana e ku ana.

 

Kupaianaha Keia Laau!

  Hauoli na mea a pau loa ina e loaa iaia ka anoano o keia laau ua (rain tree), a ke loaa hoi kekahi mau kumu laau o ia ano ma Hawaii nei. Aole anei pela? Ae, pela no. Pomaikai na aina kaha panoa i ulu ole ia e na laau e ae. Ae, hauoli nui kakou ke loaa ia ano laau maanei nei.

 

Na Hoohalike ana.

  Eia paha ia ano laau, ua hiki mai no i Hawaii nei?  Ae. Eia no i Hawaii nei, a eia no i Honolulu nei kahi ulu ai. Alaila ua nui loa no ka paha @ kawowo i hooulu la ai? Ae, ua nui loa no, he mau tausani ka nui e ulu nei i keia la.

 

Ka Wehe ana o ka Nane.

 

  O KE ALOHA AINA, oia ka inoa o keia laau kupaianaha loa. Eia oia ke ulu nei me ka lipolipo o kona mau lau nona ponoi iho, a mailoko mai hoi o kona puuwai ponoi iho.

  Ua hookeia oia, a ua hooneleia hoi i ka pono o kona aina ponoi iho, a ua hoao ia hoi ma na ano a pau loa e kaili maoli i ka pono o kona aina hanau ponoi iho, i loaa iaia mai kona kupuna mai, a mai ke Akua mai hoi.

  Ua like keia me ka aina panoa kahi i ulu ai kela laau na

  No KE ALOHA AINA ponoi iho kona kumu e ulu nei, aia maloko o kona puuwai ka waimapuna, e lawe ana i ka wai maemae o ke aloha i ka aina hanau. A hanini mai la mai kona mau lala mai, a mai kona mau lau mai hoi, a hooma-u i kona mau a-a.

  Aia he aneane 30,000 o.na poe Hawaii ponoi maoli, i ulu he mau kawowo malalo o ka laau Aloha Aina. He ekolu hapahaia o ka Lahui Hawaii ponoi, a oia no ia e paa nei a hiki i keia la.

  Ke lawe ia mai nei na hana hoohaiki lima nui, a ke hooliloia nei ke kanaka he mea ua hana maoli i kekahi hewa e hoopaahaoia ai oia. Aka, ke lawe nei ka lahui ina hoomanawanui ana e hanaia mai nei maluna o lakou.

 

KE AUPUNI OI O KA MAIKAI

WAHI A J. L. STEVENS.

 

  Ua make aku o Stevens, a ua hala ae nei he 3 makahiki o ko kakou noho ana iloko o ke Aupuni oi loa o ka maikai wahi a Stevens. Aka, he mea oiaio anei ia mau olelo? Aole loa? No keaha la? No ka mea, o keia Aupuni a Stevens e olelo nei, ua aahu ia oia me na koloka o ka popilikia a me ka poino.

  He pilikia a kakou i ike ole ai i kona lua e like me keia, a he hune a me ka nele maoli i hoea ole mai ma Hawaii nei iloko o kona mau la o na au Aupuni Moi.

 

  I keia Aupuni i hapalaia ai ai ka haole i ke ta a hamoia i ka hulu-manu.

  I keia ano Aupuni hoi i hopu wale ia ai na kanaka me ke kanawai ole a hoopaahaiao.

  I keia ano Aupuni hoi i ho@ pii kuleana ole ia ai na mak@. mea keiki hele kula me ka paa o na mea a pau malaio o na rula o ka Papa Ola.

  I keia ano Aupuni hoi e lawa nei ina pono pili paa o ke kanaka a lawaia e hoopai, ma ke a@o he hewa maoli ia me kona hana hewa ole aku i kekahi mea.

 

  O keia ano Aupuni a John L. Stevens i kokua ai e kukulu me ka mana kaua, oia kana i olelo ae ai, he Aupuni oi loa o ka maikai i loaa ia kakou.

  Aka, o ka oiaio a me ka pololei he Aupuni hoopilikia maoli.

 

KA LA HANAU O KA MOIWAHINE

VICTORIA O BERITANIA.

 

  O ka la 24 i hala iho la oia ka piha ana o ke 77 o na makahiki o ko ka Moiwahine Victoria ola loihi ana, ka mea i hanauia ma ka la 24 o Mei 1819.

  Aia a hiki ae i ka la 20 o Iune ae nei, alaila, ua piha iaia ke 59 o na makahiki o kona noho Moiwahine ana, maluna o ke Karaunu o ke Aupuni Huiia o Beritania Nui a me Irelani, a Emeperesa hoi no Inia. Oiai, ma ka la 20 o Iune 1837 kona pii mua loa ana a noho he Moiwahine opiopio iloko o ka 18 o kona mau makahiki.

 

  He hookahi wale no o kona mau kupuna i noho ma ka Noalii o Enelani a piha he 59 mau makahiki, oia o Keoki III., ka mea i ola he 82 ona mau makahiki.

  Ua piha ko ka Moiwahine Victoria au o ka Nohoalii ana, me na manao mahalo piha kiekie mai kona Lahui mai a me na Lahui e ae o ke ao holo okoa e nana mai ana me ke pahaohao nui, i ka holomua o na hana hooponopono Aupuni o Beritania Nui a me kona mau Panalaau, kahi a kana poe mamo i hele aku ai a noho malihini. Ina e puni iaia he hookahi makahiki hou aku o kona ola ana, alaila, oia hookahi iloko o na ohana Moi o Beritania i noho loihi he 3 kaau makahiki, (he 60 makahiki hoi ia.)

  He hookahi kumu o ka nohe loihi me ka oluolu, oia kona alakai pololeiia e ka olelo a ke Akua.

  Hauoli na mea a pau loa i na Alii ola loihi ma ka pono, e like me Victoria. E ola loihi aku o Victoria !!

 

  He ia nui ka la Sabati nei, no na poe Pukiki, a ua hoohiwahiwa n@ lakou i ka luakini o Malieokamele @e na h@ a me na lau nahelele like ole.

  Ke pau mai nei na kaikamahine a@wana i ka po a me ka poe @i i ka hopuhopu ia. E akahele ma@ kekou, o papapau awanei he a@ k@ @hal@. O ka lohe he ela, o ka kul@ l@ make.