Ke Aloha Aina, Volume II, Number 22, 30 May 1896 — Page 8

Page PDF (822.53 KB)

This text was transcribed by:  Alika Olsen
This work is dedicated to:  Scoutmaster Dan Mahelona

KE ALOHA AINA

6                                              KE ALOHA AINA, POAONO, MEI 30, 1896

 

KA HALE PAUAHI.

 

            Ma ka hora 8 a. m. o ka La Sabati nei, Mei 84, ua pau ia i ke ahi ka hale noho o Mr. Cornwell ma ke kihi o na alanui Moi a me Piikoi.  Aole i ikeia ke kumu o ke ahi i pau ai, no ka mea, aole poe e noho ana maloko o ka hale, e ka Iapana kiai wale no, oiai, ua hoomaemae hou ia iho nei ka hale me ka manao e noho ia aku ana, a ua pau na hana hooponopono ana a Lucas & Bros., a ma keia la (Poakahi) e hoopili ia aku ai ka hale, aka, ua pau e iho la i ke ahi.

            Ua oleloia, ua hoopaaia ka hale no ka $6000 Inisua, a ina pela e paa koke ae ana no, he hale hou i oi loa aku ka nani i ka apana hale mua i paniia.  No ke kani ole o ka bele pauahi, nolaila, ua manao na mea a pau he moku ili, i ka alapine mau o ke kani o ke oeoe.  Eia ka ua hoololiia ae nei na ke oeoe e hoike ina pauahi ma keia hope aku.

 

NA MEA HOU MAI NA MOKUPUNI MAI.

 

            Ma Halaula, Kohala Akau, Hawaii, maloko o ka halelole keaka Iapana, ua aihui ia aku he pahu lole keaka a me $150.  Ua lohe ia mai, ua loaa aku ka pahu ua wawahiia, a ua lawe ia na dala me kekahi mau lole.  Pomaikai ka piko pau i ka iole mongoose.

 

            Ma Kipahulu, Maui.  Ua hoopuka ae ka Lunakanawai i kana olelo hooholo no ka hoopii a ke Aupuni Repubalika koe ia Kawaakoa no ka aihui i ka puaa a Inaina (kahunapule).  Ua hoopaiia o Kawaakoa he $6.00 a me $3.00 ke koina o ka Aha.

 

            Eia kekahi.  Ua hoopau aku ka Ekalesia Hoolepope o Kipahulu ia Rev Inaina mai kona noho Kahu Ekalesia ana no lakou.  No ke kumu no ua ae akea ae oia i kona aihue i ka puaa a Kawaakoa.

 

            Mai Lihue, Kauai mai, he palapala e hoike akea ana i ka manao like o ko laila poe i ka makemake ole i keia Kanawai Kakauinoa Manamanalima nui.  E hoopau loa ko lakou makemake.

           

            Ma ke kulanakauhale mai o Hilo, Hawaii.  He maluhia na mea a pau loa, a ua lokahi me ke kali akahele e ike i ka hopena o na mea pili i ke Kanawai Kakauinoa.

 

            Mai Puna, Hawaii mai, ke mau la no ke kupaa me ke kali i na hopena o keia Kanawai Kakauinoa.

 

            Mai Lahaina, Maui mai.  Aole poe hele e kakau hapala Manamanalima nui.  O na poe mua no i paa na ihu o lakou no ka i hele.

 

            Mai Kalaupapa, Molokai mai, he oia mau no ko lakou kupaa, koe aku no na poe i paa mua na puaa, e noho hana ana malalo o ka PapaOla.

 

            Mai na Kona Akau a me Hema, Hawaii mai.  He oia mau no ka naue ole koe no na poe ua hauhoa mua ia na lima a paa i ka hoohiki mua.  O ka nui a me lehulehu ke paa la no no ka aloha i ka aina.

 

HE MOOLELO KAAO.

NO MA

HOAHANAU ELUA.

A I OLE KE

Alahele Pohihihi

A O NA

Opuu Pua Elua

HELU 33.

 

            Iaia no e nanea ano i ka noho hoolulu maloko o ka rumi hookipa me na noonoo e lauwili ana iloko o kona wahi waihona noonoo, aia hoi, komo ana kahi Pueo Warita me na helehelena hoihoi a lele aku la iluna o kekahi wahi kumulaau nuku e ku mai ana ma ke poo o ke alapii e pii ai no ka hale iluna, a malaila oia i kuu iho ai me ke kaulono pono ana mai o kona mau maka nunui maluna o na hiohiona o kona haku opio, a e kulou ana hoi kana poo ilalo.

            Ike iho la oia, aia he mau helehelena o ke luuluu ko hekau la maluna ona a oia kana i pane aku ai i kona haku me kona leo kanaka.  E kuu haku e hoomama i kou mau noonoo kaumaha no kou hanaumua, oiai, ina oe e hoolohe ana i ka'u mau olelo me ke pale ole, alaila, e loaa auanei o Hanora ia kaua me ka hakalia ole, aka, ina oe e hahai ana mahope o na hana a kou hanau mua oia hoi ka hookuli i ka'u mau kuhikuhi ana, alaila, e halawai mau auanei kaua me na poino ma ko kaua mau alahele, a ina oe e hoolohe ana i ka'u mau olelo e kamailio aku nei nei ia oe e kuu haku opio Harinosa me ka hoolohe loa ana, alaala, aohe ka hoi he olelo ana, e ike auanei oe i ka maalahi loa o ko kaua alehele hele aku ai.

            Nolaila, e kuu haku, e hoolohe mai i ka'u mau olelaao ia oe mamua o ko kaua hele ana, oia hoi keia:  I ko kaua wa e hele ai ma ko kaua alahele huli ia Hanora, e hoolohe loa oe i ka'u mau olelo ma na wahi a pau, i kumu hoi e maalahi ai ko kaua alahele, a he hookahi wale no au mau mea e papa loa aku nei ia oe, mai puni i na hana hoowalewale ma ko kaua alahele huli i kou hanaumua.

            Oiai, ke halialia wale mai nei no ia'u e halawai aku ana kaua me kekahi aina ma ko kaua alahele, aia hoi iluna o ua aina la he nui wale o na hua ai he lehulehu wale o kela a me keia ano like ole e momoni ai ka haae ia mau mea e memele mai ana, a e ike aku ana no hoi oe i kekahi mau kaikamahine e noho mai ana malalo o kela a me keia mau kumulaau.

            O kela poe kaikamahine he poe holoholona lakou i hoololiia i kino kanaka e like me kou, i kumu hoi e puni hei aku ai kamahele e hele ana ma ia aina, a o lakou no hoi na poe kiai o ua aupuni la, a me ka hana nui no e komo ai iloko o na aupuni la a e hana hoi a nui ke koa me ka makau ole, alaila, hiki ke komo aku iloko o ua aupuni la.

            Aia ma ka puka o ua aupuni la e komo aku ai he elua mau luahine e moe mai ana ilalo, a i ko laua wa e ike mai ai i ke kanaka, oia no ko laua wa e hele mai ai me ka hookuu ana mai i ka laua olelo maalea e puuihei aku ai kamahele, a i hou wa e puni aku ai la laua, o ka wa no ia ou e lohe aku ai i kekahi mau nakeke ano e , a oia auanei kou wa e ike iho ai ua paa kou mau lima i na kaulahao, ina oe e hookuli ana i keia mau olelo kuhikuhi au ia oe e kuu haku opio maikai Harinosa.

            Aia no hoi iloko o keia aupuni o No nela kuu wahi hoa'loha, a ke loaa ka hoi ua wahi ilio la ia kaua, aohe olelo ana, oiai, aia i kahi ilio kekahi mau kuhikuhi e hiki aku ai i Aupuni Daimana, oiai, na ike oia i kela aupuni, a he punahele no hoi oia na Diabolo ma mua i kona wa e noho ana me kana mau hanai.

            A o kau mau mea hope loa e kuhikuhi a ke haawi aku nei no hoi ia oe i keia mau wahi hua anoano a luai aku la oia mai loko aku ona i ua mau wahi hua anoano nei elua, a waihona ana imua o kona haku Harinosa, a oia kana i hopu mai ai me ka ninau ana mai i kahi Warita.

            E kuu wahi hoa'loha Warita maikai, heaha ka waiwai o keia mau wahi hua ano au e malama ai me ka maopopo ole ia'u o ka waiwai o keia mau wahi hua anoano au i haawi mai nei na'u e malama?  Ae, he me oiaio kau i olelo mai la.

            O ke ano o kena mau wahi hua anoano a me ka laua waiwai hoi, oia hoi ka hoopakele ana ia a me kou mau hoa e hele pu ana, ina paha he mau enemi kekahi, e manao mai ana e pakaha i kou ola, alaila, e lu aku oe i keia mau anoano mamua ou me kou kauoha ana aku.

            E na hua anoano Tela kupua elua, e lawe aku i ko lakou mau enemi a hoolei aku i ka moana lipolipo no ko lakou hopena mau o keia oia ana o ke kanaka.

            A mahope iho o ko laua loli hou ana ae i hua anoano, oia auanei kou wa e kauoha hou aku ai, ina ua ike oe i ke kahi aina aole nae e hiki ia oe ke hele aku ma kekahi aoao e ula aku a hiki i ua aina la, a malaila auanei oe e pii aku ai a kau ma kekahi aoao maluna o na lala o ua mau @aa la @ kekahi aoao.

            A lohe aku la laua i ka wawalo ana ae o kekahi leo a puni o loko o ua hale nei, a na ia mea hoi i hoopuiwa ae i ua Harinosa nei, a he mau minute ia o ke pihoihoi a me ka makau no keia mau leo wawalo e noke ana i ka hoopaapaa me ka hahana, a i ka hope loa, lohe maopopo aku la laua i ka pa-e ana mai o kekahi leo ma ka paia o ua hale nei i ka pane ana mai me he leo la no ka hanehane o ke kulu aumoe penei:  E hoomanawanui iki iho ka ono e na makamaka heluhelu a puka hou aku me kona mau kuhinia hou a ka Puukolu o na makamaka heluhelu e momoni ai na haawe i ka ono.

                        Aole i puehu.

 

            Ma ka auwina la o ka Poakahi nei i holo aku ai kahi moku holoholo lealea Coronet no Iapana.

            O na poe makemake Ohe Pa pale a pau, e loaa no ke hele ae ma kahi o H. A. Kekoa, ma Leleo, ma ka aoao ma kai iho o ka halepule hou e kululu ia nei ma Leleo.  Mai hoohakalia e ka poe makemake Ohe o nele anei.

 

L. B. Kerr, Alanui Moiwahine

 

Ribine o na Waihooluu a pau, mai ka 25 keneta o 18 a ala ka pukaa.

Na Papale o na Kamalii a @ Lede, mai ka 25 keneta pakahi.

Na Lole Aahu Makalena Keokeo, Papamu, a Kahakahana he 15 a i ke @ Palua ka Waiwai.

 

No Hainaka mai ke 35 keneta no ke kakini, ua humuia o hai.

Na Tewele mai ka 50 keneta o ke kakini.

Na Papale Mauu o na Kane a me Kamalii, ma ke 25 keneta pakahi.

Na Cretonne mai ka 10 keneta no ka l-i.  Ma na wahi e ae, ua kuai @ he 20 keneta no ka i-a.

Na Kakini he 5 paa no ke 25 keneta.

Na Pua, he 5 huihui no ka 25 keneta.

Na Hulu Manu Kinohinohi, ma ka 10 keneta pakahi.

Na Hainaka Silika, he hookahi dala no ke kakini.

Na Lei A-i o na Keonimana, he hookahi dala no ke kakini.

 

L. B. Kerr, Alanui Moiwahine, Honolulu.

 

UA HALA IA KAMAAINA KAHIKO O GEORGE HUEU DAVIS.

 

            Ma ke kakahiaka o ka Poalima o ka pule i hala, Mei 22, 1896, ma kahi o Miss Lucy Peabody ma alanui Vineyard, Honolulu, Oahu, ua haalele mai la o George Hueu Davis i keia ola ana iloko o ke 71 o na makahiki o kona ola ana.

            Oia nei kekahi keiki ponoi a keia haole Davis ke kokoolua o Mr. Young i hiki mua mai ai i Hawaii nei, i ke au o Kamehameha, i ikeia ae na inoa Olohana a me Aikake.  O na haole hoi ia a Vanekoua ia a'o aku ai ia Kamehameha penei:  "Mai malama oe o ka haole, he mea hoomakaulii aina ka haole.  I elua no au haole e malama ai, o Olohana a me Aikake."

            Ua loihi no na la o ko Davis ola ana a ua haia e aku kona kokoolua Aliiwahine mamua.  Ua waiho iho no oia he mau ohana pili iaia e ola nei.

            Me ka ohana o ka mea i hala aku ko makou mau komo pu ana aku iloko o na kumakena ana a ke pule nei i ka Malualani e he @ maia ia kakou iloko o na luuluu.

            Ma ka hookuku kinipopo i malama ia ai mawaho o Makiki i ka auina la o ka Paoono nei, mawaena o na hui kinipopo Hoku a me Honolulu, ua lilo ka lanakila oia hookuku ana i ka Hoku, mamuli o ka loaa ana iaia he 10 kue ia 7 puni o kona hoa

            Ma ke kakahiaka o ka Poakahi nei i haalele mai ai i keia ola ana me kona wahi noho ma Kapalama o William McGuro.  He hoe paapa like o a no keia oihana hoonohohua, a ua piha hoi iaia ke 33 o kona mau makahiki.  Ua haalele iho oia mahope nei he wahine a me na keiki elua a me ka ohana e a aku no ia ma keia aoao.  Ua hoolewa ia aku kona kino kupapau i ka hora 3 o ka auwinala Poalua nei.

            Ka Io Puaa Hame Mawaena o na Apana Palaoa Elua, o keia ke poo manao o ka J. M. Poepoe kukulu manao i hoopuka ai ma Ko Hawaii Paeaina o 1887, e kue ana ia 1896, a penei kekahi o kana mau olelo no ka io puaa momona, "aole anei he alopeka e ono mai ana i nei 10 puaa hame momona?"  Aole he haina e ae no ka alopeka, aka nona no a me kona mao auna like e lele nei.  Kaia iho la no ane i ki oiwi.

 

KA LAAU HOOLA@ A KAMALE@

HE LAAU HOOLA NO KA RUMATIKA @ NA AA HUKI.

            O Mrs. K. L. Lu@ o Fau@ kai olelo ae, @.  Ua @ kuu @ no ka Laau Hamo Eha @ ka rumatika o ne aa huki a ua loaa@ ole ma ia hana ana @ mea iloko o ka hale i na @ a paa, @ no maoli no ka nalulu a me ka eha @ hoola hikiwawe loa keia no ka mea @ na eha ma na aa huki@ ike mua ole ai.

            Kuai ia e na poe hina @ poe kuai aku.

                        Benson Smith & Co.

                                    Agena Nui ma Honolulu

 

            O Mr. D. B. Davis @ a he kanaka kalepa @ ua olelo ae no keia@.  Ua loaa ia'u ka o@ Chamberlain Laau @ e like me ka'u @ maoli no ia.  H@ moe ana ko'u @ la i ka rumatika @.  O ka hoao @ a Chamberlain @ a o ka inu @ mea i ola loa ai @

            Kuai ia e @ Laau.

                        Benson Smith & Co.

                                    @ Honolulu.

 

PEHEA E HA@

[Mai @]

           

            O ka @ hoao nui ana, @ oihana, aka @ i kou hoike i @ ka.  E loaa a@ hoao ano, a @ kaumaha paha @ oluolu, o na @ mea kupanaha @kuma ma kona @ mea, ua mal@ Konu HOola a i @.  Oia ka mea maikai @ na ua a pau @ hoomaopopo a@iaia, a e malama @.

            Kuaiia e na poe @ kuai aku.

                                    Benson Smith & Co.

                                    Agena Nui ma Honolulu.

 

            Ina kapaha @ ke o ka kanaka @ pomaikai nui, @ hooholo ai nona@ aole he mea maikai @ mamua ae o ka @ le Cholera a me @ lain.  He laau @ hoolako.

                                    Benson Smith & Co.

 

E ike @ owau nei, no W@.  Mamuli o ka @ Hackfeld @ e na Aie @ Chen, i mak@.

            Nolaila, ke @ a pau loa a Aie @ Chew, e hook@.

            Wailuku, Maui @