Ke Aloha Aina, Volume II, Number 22, 30 May 1896 — He Moolelo –NO KA— HOOKUMUIA ANA O HAWAII [ARTICLE]

He Moolelo –NO KA— HOOKUMUIA ANA O HAWAII

_ t -»). _I' ,>■. f>. mamuli o M')fHrlo i 3V i i ma Lahainiiluna i .. : r ', 838, a u* p«iiā a hoo e „.,.1, :na ka Hatcpsi Pal«iU \ Honolulu 59|0 K ) ANA OKA HALK. w f p.-n i ai no ke kono st»a o t c kaiui mua ka ni ft »akau--1,, a k/iua no hoi ka Pu'a a me 0, ka ia r '° hoi. t ke ana "ka mea iou ka hale, |iuk»u na mea e komo ai, aiai( ki pulapula ko a Ipaa mai> r k< ka t iko oka haJe, oia kela t kar<'-ka komo o ka hale e k«u--l0 gra -na'una o ka puka komo t ; «i ' kpkahi laau kupooo a 1 n ;m> hema, a be koi hoi na r i i 111, ;>acpae ae ika iaau ir 14 mauu.aoki iho kekahi Ikr k 1. a ma ia hope tho, r i a r:.ati. ' kekahi aoa» a me 2 ] - *2 j>uka, a o ka kela 1 * 11 ni iii 1 oki ia • ka piko o if h ,*.m i>u iho me kela pula 1 i ■ r-' j ae maloko 9 ke pil< e : .ka, i mea e molowa ole k.r " aie, rar i» i rac o ke eki ana o ka d«< : 0 ka hale, alaila, e 1 ■ t,-.i a' i ka olelo, pepei: j r.r. Ika p|ko o kuu hale," h r p»' >m 0 neia ipau mea i ka , a.■*y.i. ka hoomaka no ia o la r na mea a ;»u e akoakoa k>i r 'i ka hale. m»iiukau ana ona mea ai < t komoana, aiaila, i «1 hale e pule, a penei i!.. •uri s /k i1 ka po, ena aumakua ajii *i Hikina a ke Knmo--9 īuna a- one ko laio, eia ka ai o * rr,f ki ia no hoi, e hoi e i\ i *»»e ka uukou, a oka io na hri ke kanaka, a, ke komo nei j ma keia la, ke ai nei, e ike » r.mo'k ohana, he mau pu- " k u t waihe/nai nni<ka kukulu hale i mahiai, i kuk a o ke oU ko ma : " ka oukou lā j4 a e hoole aku ina haku 1 wahine mai ka Hi--1.-Komohana:,; a mai ke Komo a H īkma, t ola na pulapuna rnf! ' l"Jna a'u, a kanikoo, a f ,a !alau:balj, a ka no hoi >(i ia ka fee a kua. s - d « a pau ae la no hoi ,na "* *' ■». ai no hoi a maona, 1)0 ia •/ na Hana, ao ka a ' ka h-le '°rt ' * a 'li oka laau ks 0K " k , 1 o Hawaii nei i ka *' * : ' iJ r u h<»i ke kopa u keia r r:a w ahine o keia lahui r *° na ne - Ihe pa'u hoi ko a 0 Ra he holo olohe,h n " iakou N ° R £ Kapa. Itlke ' ka M >»aki, ka Ulu, ka j>° ka Palaholo, o ka Akia, a Puma,a O ka iii e keia

Mu!Mu.e U, eianoke kapa i h in. « e ke a lahui i k#p> no lakou O ka wai e hooluu ai o ke kapa, (J ia it Kukui, Holei, oiena,- ke Amau, IH«lnr^cā^ a rhno^ni! Moelua, a Kapuakai, ko Lauahu a pek >rale aku. - _. ■ - .■ _ Penei ke ano o ka hana a'na. Kii iku ika >)i o ka Wauke, Kamamaki palia, aia no i ka mea e lo a ana, hohole mai i ka lli okna mau laau, hana no hoi a ku ka haa«e kau ma ke kua, A hiki ma ka hale, kuu ka haawe o ka Wauke, ina ua houpo lewalewa, b«mo ke poi oka umeke, kapeke hoi ke 000 o ka ipukai, alaila, hoomaka e ai a eoaona, alaila, hoomanao aku 0 ka hana, a penei ka hana e hana hou aku a». E kelikoli ae i ka 111 eleele 0 wabo a koe iho ka io o loko, a pau ia, e hoo* moe poloiei aku 1 kela io kekahi maluna 0 kekaki, e like me ka nut kupono i manao ai, e nakinaki iho me ke kaula ma ke poo, a pela mai ka nee ana a hiki ihope. A pau keia hana ana, alaila, kau aku maluna o ka pohaku [alahalaha, a hohoa iho me ka hohoa, a i ka w'aH ana alaila,, waiho maloko o ka wai, a hala kekahi :■ no.au la, alaila ku aku a nana iho, a ua pulu, alaila, i-we mai a pope ae a paa na poo, a oia ka lilo ana i moomoo Mahope iho o keia. e eli ibo 1 wahi lua kupono, aole nae hohonu loa, 1 wahi e hoopelu hou » f>i no ke a mau moomoo I ka waiho ana o na popo maloko ( kel" lua, e kauwewe iho ina pea lai < hke me ke kauwewe ana o ka <mu, 1 waiho aku no kekahi mau la hou. A hiki i ka la i manao ia, U4 pulu 1 waiiw<ili aeae mnikai na popo moomoo aiaila, kn hou a iawe mai a kau maluni 0 ke kua kuku kapa, a me k* i-e e pai ana ma ka lima o ka wahine kuki kapa, a oka hoomaka no laoka hani me ke kii ana 1 ka muo o ke Amaumau, a o ka wale oia ke kae o ke kapi e kuku ai, 1 ole ai e akaakaa ke kapi ma ke kuku aaa a makilikili ae ni paha. He nui wale na īnoa 9 na >nea pāahana i hoolako ia no ke kuku antf i ki kapa, ke kua, kuku, ka i-e ha 10, ka i-e pu, a me ka i-e hoopa'i. I ke kuku ana a paaiee kapa, a waihi palahalaha maikai, a he nui paham kapa i ioaa mai no loko 0 na moonuw 1 kukulu ia, elima a eono paha ni kapa 1 loaa mai, alaila, hwe aku a kau lai malnna o ka kahua i hana w 1 maikai. I ka manawa 1 maloo ai o na kap» a pau i kaulai ia, alaila, lawe hou - bo-u maloko o ka wai, a lawe koke ma no a hohoa iho a palupalu 1 aeae mai kai'ke kapa ke aahu aku, Ua pau ke o( lea, a ua waliwali mai kai loa na kapa % a pau elima a eone paha, alaila, e hana hou i hookahi kapi i kapalapala i ke Al*ea paha, a i ole, ka Olena paha, a hana aku a panie kela kapa hpokahi, alaila, o ia. kap« mawaho loa o ke kuina kapa i kui la ai na kapa elima, a pela wale aku, a m kapaiia aku no hoi kona inoa h< Kilohana." MO KA MAHELE IA 0 NA WA, Mai ka maaawa mai ia Papa ka ma« hei« ia «ot o na wa, • me na »ala«i

a me na po, e penelke ano o ka mahele ia ana: Elua no wa o ka oiakahiki hookahi, ° Kau ame lra f —fcm —Wjn i kupono ai o ka U a nee aku ma ke kokutū hema. a loihī ka po. a make no Hoj na laau huaai, aiaila, ua hiki ma ka hooilo. A i ka wa hoi o ka la e nee aku ana ma ke kukulu akat, a 1 ihi ae ke ao, a ulu ae no hoi na laau ai, a hiki no hoi ka mehana ana. oia nn w» Mal«ko o fce Kau, eono wale no malama, a pela no boi ka Hooilo. Eia na malama o ke Kau. O Ikiiki, o Kaaona, o Hinaiaeleele, o Kamahoemua, Kamakoehope s roe Ikua. Eia hoi na maiana o ka Hooilo. . O Welehu, o Makalii, o Kaelo, o Kaulua, Nana, a me Welo. I ka hui anA o na malama he umikumamalua, alaila, hookahi no ia makahiki. O Welehu.oia ka malama e maknhiki ai. a ike ku hoi o Makalii e helu «1 ka makihiki hou. Maloko o ka mafeahiki eiwa kanaha p". a ma ka mahina ka helu ana 0 na po o ka malama.