Ke Aloha Aina, Volume II, Number 30, 25 July 1896 — Page 7

Page PDF (801.53 KB)

This text was transcribed by:  Robert Uyeunten
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

@KIALII GASIA.

 

A HE KA

 

@ JENITA.

 

HELU II

 

@ @ aku la oia i na lima @ wahine, me ka manao e @ @ @ aka, aole nae oiala @ a @ ae I kona ike ana ua @  @ka hiamoe heme aku la @ a ma kahi ano pouliuli no @ana o ka hoea mai o ka puulu @ @oke ana maloko o ka hale@.

            @ ae a he hora a oi o keia kali @ike @ la oia i ka oili ana mai @ wihene ia @ho mai la lakou @ alapu ok ahalaealii, a lohe @ @ @ hehe akaaka o ua @ a kaalo ieo la ua poe wa@ one@aka, aole nae lakou @.

            @ @ ua ui Jenita nei maho, @ wahine nei me ke ano ho @ @ mai oia, eia mae, @ @ wahi@nea a huli mai @.

            @ @ @ua poe wahine nei @ @ pa luakini, a huai aku @ @ahope o lakou, a i ka @ @ hoea aku la kakou i ka lua @ @ kekahi o lakou ia ka @ @ani like aku la lakou.

            @ @ ano lia maoele iloko @ @ @kela manao koiikoi o @ @ke i ka hopena e ha@ @ @ ona, ua hooma @ @ @ ia ka hela ana imua.

            @ @ a no oia ia ka hahai ana @ @ @wale i ko lakou hoea @ @ @uahu, meha iho la o @ @ @aole homumu, ao @ @ @walaau a hoalii iho la @ @.

            @ @ @pe iho, aia hoi lo@ @ekahi mea i pule ana @ @amao mai iaia aku, no @ @ aku la oia ma kahi a @ @ @ a ike aku la oia @.

            @ @ pono nie maluna @ @ ua kanaka opio la, @ @ @pu an io o ke@ @ alii a @uki iho @ @ papale aku la ua ka @ @ kaikamahinela, @ @ @ m i ka palulu @ @ @ me ak ha uha@ @ @ waha.

            @ @ nee hou mai@la @ @ @ a e like no me ka @ @ @ @, pela no la@ @ @ na haawina pa@ @ na mea mua oia no @ @ pu io la me laua nei, @ @ no oia i ke kilohi @ @ pau ana o lakou ma ke @ @ @awina n@le like no @ wahine lakou.

            @ @ ia ua poe wahine nie, @ @ nei e ku ana ma ka @ @ @ o kekahi o lakou: E o @ @, a hamauiho la lakou. @ ka maepopo ole hoi i kana mea @ @ aku @, oiai, ua ike ia mai la o ia e an poe lede, nolaiala, me ke ano hopohopo no kulou iho la oia ma ka aoao o Gasia, a me ka leo nahenahe pane iho la: E ke kanaka opop ui e, e aha ana oe maanei i keia mau hora o ke au moc?  O ka pula no ka kau, aohe ou wahi mea a nana iki mai, eia ko hale la ua piha ai ka wahine.

            A i keia wa pio iho la ka leo pule o ua Gasia nei a hoalii iho la ke anoano eehia iloko o ua luakini la.  Kakaa ao la na maka o Gasia, a kaulono pono mai la maluna o ka ui Jenita, hala ae la he mau sekona o keia nana pono ana ana, aia hoi, mawehe ae la na ao kalelewa e huaa ana i ka malamalama o ke aluwahine o ka po, a oili hou mai la oia me ka hoolei pau ana mai i kona nani, a @ahuwale ioh la na helehelena ui a me ka oiwi kilakila o Jenia e ku ako ana imua ona.

            I keia wa a ka mahina e pa konane nei maluna o ka ui Jenia, ikeia aku la ua Gasia nei i ke ku ana ae, a hoomohala aku la kona mau lima me ka anehe ana aku hoi e hopu ia Jenita, aka, kuemi e aku la o Jenita ihope, a ike ia aku la hoi ka haalulu ana o ua kaikamahine la me ka piha makau.

            A hala hou ae la he mao sekona o ka noho meha hou ana iho, ua lohe ia aku la o ua Gasia nei i ka pane ana ma@ E ka anela maika lani mai nona ka leo olu waipahe a u i@lohe iho nei, pehea oe i hoea mai nei i keia wahi? E ka ui o na ui na ka mana anei o kuu akua i lawe mai nei ia oe i kokoolua no’i ma keia ilihonua? E hoomaikai ia ka mea nana i law mai ia oe i anei, e kala mai e ke wahine ui a’u e ike nei i ka hoike ana aku o kuu puuwai holookoa ua pihai i ke aloha nou.

            Lele mai la oia imua me ka muki ana mai i na papalina a Jenia, a e like me ka mama i loaa ia ia emi aku la oia me ka naau i piha i ka hilahila i awili pu ia hoi me ka makau i na peo wahine e nana mai ana, holo aku la oia no waho o ka luakini, uhi hou ae la na ao kalelewa ia ka nani o ka mahina, a ma keia ano pouli ana, ua loaa iku la he manawa no Jenia e nalowale ai.

            I keia wa a Gasia i ike ai aole e loaa ana lai, ka wahine opio, noho ihola oia me ka naau kaumaha a puahia loa aku la i ka hia@oe.

            Maanei e nana hou aku kana e ka mea e heluhelu i ka ui Jenita.  Iloko o keia wa a ua Jenita nei hemo aku ai iha@ kokolo aku la oia malalo o na laau hii e hihipea@ @  pee mahe iho la@ Hiolo iho a kona @au wai maka @ka @ @ @ k@ hele aoa mai, me ka manao no e @ @ @ @u wahine.

            A hala ae la @ mau @ @ p@ ana, kokolo hou@ ia ola a hiki i kona hemo ana ak@ maw@ o na @ hihi, a oia no @ona wa i @wai aku ai @ na kaikamah@ alii a me n@ wahine e ao o ke alo alii, pii ae a @ka manenei kona mao kumu pepeiao, me ka manao e holo aku i knoa wahi e peeai a nalo, aka, ua hiki ole nae ia no ka mea, ua ike e ia mai la oia.

            I ko lakou wa i ike pono mai ai, aole keia o Lede Baurisa, aka, o kona kau wa wahne ho ia, pii ae la ko iakou inaina no ia nei i ka hiu a wela i ka puuwai o Gasia, a ua hooi loa ia hoi ko lakou hi@ ka hoomaopopo ana iho, ua nui ko lakou hooluhi ia ana, @aka, aole nae he wahi pomaikai i loaa mai ia lakou.

            A e like me @ halulu ana o ke kai ina la ino, a me na makani huhu hele uluulu e hoopuehu lulii ana ina mea mamua o kena alahele, pela keia poe wahine i hana aku ai maluna o ka kaua Jenia, e hiki ole ai hoi i kekahi mea e ike ana ke ana maka wale, a lohe ia @ la hoi ka pane ana ae o kekahi wahine.

            Haawi aku la lakou ina huaolelo ha@l iaia, aka, aole no nae oia i pane mai ia lakou, a o kona mau waimaka, e hiolo mai ana mai kona mau lihilihi maka mai, ua lilo wale no ia he mau inea ole ia lakou, a ia ka hope loa ua heaawi aku la oia ina huaolelo nihi ia lakou, me ka manao kuhihewa la hoi e oluolu mai ana lakou, aka, ua kuhihewa loa no nae ia manao ona.

            Lalau aku lakoe ia Jenita me na lima kakauha o ka puuwai eleela, a a opea ae la i kona lima ma ke kua, a hoopaa iho la me na kahakaoana lole o ko lakou mau aahu.  A e like hoi me kekahi pio i hana i kekahi karaima eleele, pela lakou i hana aku ai iaia.

            Hoopuni ae la hoi lakou iaia a puni i ole ai oia e hiki ke holo mabuka, a hoohei iho la he akula ma kona a-1 a alakai aku la no ka Halealii.

Aole i pau.

 

HE MOOLELO HOONI PUUWAI

 

NO

 

MALELANA.

 

Ka Ui Opio Noho Waoakua o Inia Komohana.

 

A ME

 

LEDE MEDI

 

KE

 

Kaikamahine Puuwai Eleele o ka Lokoino nui wale.

 

A!  O@e no a@ ia e kuu mea i aloha ai, i h@ ae nei au ia oe ma na wahi kuono poul@li ae i hele mai nei, na pipi @ , @ko o na malapua, a @ @ @ @ @ @ halawai aku la ka ike a kuu mau maka me kekahi mau mea kino kanaka ola, au h@ m@hane mua ole ai, e hana mai ana oe ia@ @ hana e hookaawa’e ia ai kaua a@, e ku mai e kuu aloha a @ mai imua o kuu alo, @ ike aku @ @ @ wahi a ka @ Maselana @ aku ai.

Nana @ a aku al aka kakou opio @ o kana aloha no kekahi mau @ @, e ake ana hoi o ka ike i kana aloha e hele ami ana imua ona, a he ole no hoi ko@ wahi inea a ike wale @ a @hea hou aku la keia no ka @ o ka manawa.

I keia manawa, ike aku la oia me kona mau maka ponoi no i ka oni ana ae o kana aloha, a kuae la oia iluna a ike aku la oia i ka hulali ana ae o kekahi me ae paa ana ma kona lima, a iloko o ia mau h@a aneano eehia o ke aumoe i pa-e mai ai kona leo awahia lokoino o ka mea i piha i ke aloha ole, e i mai ana i ka kakou opio me keia mau huaolelo penei.

Ano, no keaha la kou hoouluhua mau ana ia a aole loa au e ae aku i kou manao, e hookawale @ aku oe mai ia maua aku, @ i keia wa ano, ela ko @ au i haawi mai ai, @hi ana i pane mai ai, a hoomaka mai ia oia e kiloi i ke komo ma@ pono o ke alo o ka kakou opio.

Helelei aku la ma waimaku o ka kakou opio ilalo ia ka ho@, puliki ae la hoi kona mau lima i kona @, a huli aku la ne @ o ka moana wai a kea kona mau @, e ake ana hoi e hoona aku i kona aloha i waena o ka lipolipo o ka moana.

He mau minuteloihi keia nana ana aku ona i ka ale mai o ka wai o ua moana wai ala, a liuliu huli hou aku la oia a nana ihope no kahi a kana aloha e noho mai ana.

He wa keia no na noonoo ane e e lalawe ana iloko o ka puuwai o ka kakou opio, a ia wa pu no hoi, ike aku la oia i ke komo ana i haawi ai i @ana aloha i na la mamua aku, e waiho mai ana mamua o kona alo.

Helelei hou mai la na waimaka o kakou opio e hoopulu ana i knoa mau papallina, a lalau aku ia oia i ke komo ana i haawi aku ai no kana aloha, a paa ae la oia ma kona linia hema, a me ka , naau o ka mea i piha i ke aloha no kana ipo, hoopuka ae la oia i keia mau huaolelo kaukau ku i ka walohia penei:

E kuu kemo, eia au ke paa hou nei ia oe i keia ho@ ano, no kekahi mau la loihi i hala ae nei, a o kuu ike hou ana ia oe i keia wa, ua lawa ia no kuu ike an i kuu aloha.

E kua komo punahele a’u i minamina loa ai, ka mea hoi a’u i haawi aku ai na na lima palupalu wale no o kuu Medi aloha e hiipoi iho, e hai mai ia’u, pehea la ka nui o kona inaina, kaaa mau hana lokoino, a me kana mau hana lapuwale ia’u.

Nana iho la eia i ke komo a kana aloha i hoolei mai ai, ana hoi i haawi aku ai nona, ai nona wale no hoi ina wa a pau, ai hoi, pipii malie ae la me he wai mapuna la na hoomanao ana no kana Medi aloha iloko o ka houpo o kona puuwai, no na hana a laua i na la i hala aku.

Honi ae la oia ma na aoao a pau o @ @ @ a @ @ ae la @ keia mau@ wahi hauolelo pokole, me ka hookuu no na na waimaka e hiolo ma kona mau papalina:    

Ke lawe nei au a nialama ia oe e keia komo, no ka mea, o kana ia i haa wi mai nei, i kuu wa i hea aku nei iaia, a hookomo @ oia ma kona lima hema.

Ia wa, huli ae la oia a nana aku la no kahi a @ aloha e noho mai ana malalo o ke kumulaau, me kana punua pee poli hou, a aia no hoi ke aiai o ka mahina ke hoalii ala maluna o na ehu o ka po, ia mau hora o ke aumoe.

Ahuwale ae la na helehelena ui o Medi i ke aiai o ka mahina ia wa, ike @ aku la ka opio Maselana i ka nani a me ak maikai o kana aloha, a ia wa oia i haawi aku ai i na huaolelo kaukau walohia hope loa no kana aloha penei:

E kuu aloha-e, e kuu aloha, no keaha la kou hoowahawaha ana mai ia’u?  Heaha iho la ka waiwai o kuu ola ana ma keia poepoe o ka honua, ina e haalele mai @ Medi aloha @ @ hoho h@ ma @ @ @ o keia ulul@ @ ole, @ @ aola loa au e ae ana. E a@ @ ana a hoi aku au @ kela @ @ ka hoaua, mamua o kuu ola ana a hoe@mei hoi i kuu puuwai nei, ke ike hou aku au ia oe.

K kuu aloha-e, no keaha la keia hoowahawaha ou ia’a, a neaha no la ka’u hale nui au i hoopale mai ai@ O!  E kuu lei aloha ole ia’u, o kuu hoopakele anei ia oe mai na p@ @ hekau i@ @ ou, oiai e h@ @ ana oe e hoolei aku iwaena o ka hohonu o ka moana?

O kuu hoomana@ a@ i ka hoopakela ana ia oe ina wa a @ @ @ popilikia i he@ iho maluna @, @ ena o ka lipolipo e ka moana @ hononu, @aila pu au me oe, @ @ @ ka hihipea o na @, me ka kae o na awawa pali kuhoho, owau pu ke, kahi me @, me ka hoopakela ana ae i kou ola.  Ano i keia wa, ke hele anana nei au me ka maopopo ole ia’u o kahi o kuu mau iwi nei e waiho aku aia i lohe ae oe ua hala au ma keia ao, aole paha e kulu iho ane kou mau wai maka no’u, no ka mea, ua hoowaha waha mai oe ia’u, a o ke aloha no kea e kuu lei aloha poino ole i kua puawai, a ma kela aoao o ka honua kaua e hui hou ai.

 

UA HALA MA KELA AO

 

Mr. Lunahooponopono,

            Aloha kaua:-

            E oluolumai ia’n ma kahi kaawale o kou kino lahilahi, i ka ukana lualuu a ke aloha, a nau hoi ia e hoike ae imua o ke akea, o kuu mea aloha he keiki kamakahi mai ko maua puhaka aku me kona mama i hala mua loa, ua hoopa le mai la oia la’u i kena papa aloha, auwe kuu lihaliha pau ole he keiki hoi a, he mea hoomokumokuahua puuwai.

            Ma ka Poalima nei, Iulai 17, ua haalele mai la ia keia ola ana o Miss Mary Haleakala, i ka 16 o kena mau makaihiki. Ua hanau ia oia ma LAiewai, Koolauloa, i ka malama o Sepatemabe 25, 1880, a make hoi ma Kamanuwai, Honolulu nei.  He epiopio lea oia ma ka heleheleni, aka he puuwai hemama nae i piha i ka lokomaikai a me ke aloha.  Ke kaumaha nui nei ko’u naau no ko’u hooneleia i ke keiki.  Walohia wale.

            E kuu ALOHA AINA ahonui, e oluolu oe e hoikeike ai i ke akea, i ike ae ai kona mau pilikana e noho mai la i na Pali Hauliuli O Koolau.

            W.H. HALEAKA.

            Kamanuwai, Iulai 18, 1896.

 

            Ma ka po o ka Poalima nei, ua ili iho la ka mokuahi Lehua ma ka awa o Makena, Maui a ma ke kakahiaka o kekahi la ae, ua hemo mai la oia, a hoi loa mai la no Honolulu nei.  I hole ae oia ilaila no ka hooili pipi ana, aka, ua ili e iho la oia.

            Ma ke Kinao o ka poalua nei i lohe ia mai ai, ua hoi ae ka a ana o ka pele a iluna pono o ka Luapele o Kilauea.  A ma na lono hope loa i loaa mai nei ia Lehua i kona ku ana mai i ke kakahiaka Poaono nei, aia ke ahi a ka wahine ke hoonaueue ala ia lale o ka papaku o ka lua o Halemaumau, a aia no hoi ke manao ia ala, euwa hou ae ana kekahi lokoahi nui iluca pono o ka Luapele o Kilauea, mawaho ae o ka lua o Halemaumau, a he ku maoli no i ka weliweli kona mau aiona keia wa i ko ka wa i hala.