Ke Aloha Aina, Volume II, Number 32, 8 August 1896 — Page 8
| This text was transcribed by: | Kelly Murray |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA
KA LA HANAU O KA EMEPERA O KINA.
O keia la, Augate 4, ka la hanau a ka Emepera o Kina, nona hoi ka inoa o Kong Sui. Aole he mau mea ano nui e malamaia ana ma keia la, e like me ke ano mau o na la hanau o ua Emepera opio ia o Kina i na makahiki i hala aku la. Aka, e malama ana no nae o Mr. Goo Kim, ke laila Kanikela ma ko kakou nei nanu kainulu nei he mau mea hookani hoopahupahu ana a me kekahi mau hana e ae, i ku i ka hanohano o ke Alii Emepera oia aina nui pookela o ke ao nei.
_____
HE NUPEPA HAWAII HOU.
Ua nui na lono i hoea mai imua e makou, no na mea e pili ana i kekahi nupepa hou e hoolalaia mai nei, a e puka ana iloko o keia mau la iho nona ka inoa i pahola ia ae maloko o kekahi nupepa namu o ke kulanakauhale nei, Ke Au Hou, a o kona kapena nana e hooholo mai ana i ka moana kaiuli, kai hohono e na kalai-manao ana, oia no o Kamaki, (Thos. P. Spencer) a o kona alahele e ku mai ai i ka hoe, oia no ke kakoo ana i na hana limanui a keia aupuni hou.
Ina he oiaio io keia mau lono, alaila e kali makou a pukaamaka ae oia iwahe, a akaka io oia kona kahua i ku ai, alaila, ua makaukau KE ALOHA AINA e anai aku.
Aka hoi, ina he alakai oia no na mea hoonaauao e hoakea aku ai i ko kakou kulana holomua, alaila, e hoomaliili iho ao makou i ka ikaika huekoni o ka makou makakila, a na ka hana e hoiaio mai i ka mea a makou e upu aku nei.
O ka nui o na nupepa iloko o ka aina, he mau mea ia e hoomahuahua mai ana i ka ike iloko o ka aina, ma na mea e pili ana i ko kakou noho ana, a he mea hoopomaikai nui hoi no ka poe ake i ka naauao holomua o ke kakou aina aloha.
Mai hoao e ka makamaka e ho-a i ke ahi ma na mea pili kalai-aupuni, o liloia i lauhoe e pakui ai i kou mau makamaka heluhelu.
_____
E KOKUA KA ILIHUNE I KA ILIHUNE.
Kahauia no KE ALOHA AINA.)
Mamuli o ko'u lohe mau ana mai na makamaka, a me na hoaloha, e i ana aole e hiki i @ kanaka Hawaii ke hana i kahi hana a holomua. No ia mea, ua liio ia i mea nana e hoehaeha i ko'u nuau a ua hiki ole ia'u ke poina ia mau olelo makona.
Me keia mau mea, ke noi aku nei au i ko oukou oluolu a pau e ka io o kuu io, a me ka iwi o kuu iwi, ka lahui hoi nona ka oleloia, he puuwai hamama, oluolu, heahea, lokomaikai a me ka lokahi, e kapae loa ae i kela mau manao kanalua iloko o kakou a me kela mau olelo makona a hookahi wale no mea pono ia kakou, o ke alu mai i keia wahi kumuhana a'u i manao ai he pono, penei ia.
Oiai au a me ko'u mau hoa i hoala ae nei, i wahi kahua kuai I'a maloo ma Alanui Maunakea, kokoke i ka Makete kahiko, loaa iho la ia'u ka manao maluna ae oia hoi, e noi aku i ka oluolu o kela a me keia kane, wahine a me keiki o kuu io ponoi i wahi hapalua dala, a e lilo ia i kuleana no kela a me keia mea i paa ka inoa iloko o kuu Buke.
Eia ka manao o keia noi ana @ o ke akea ua makemake au e loaa ona mau laikini ia'u no ka Pipi a me ke Kamano, a he hoakea ana ae hoi ia i @ hana, oiai, he i'a maloo ka'u i keia wa, e like me ka'u i hoike ae nei ma na laina mamua.
Eia kekahi, i ka loaa ana o keia mau hapalua a'u e noi nei, a loaa pu hoi me kuu mau laikini, ke alcha ia mai e ka poe aloha, alaila, mai kipe hewa ke aloha i ka Ilio paka, e kipa mai i kahi o ko hapalua, a e hoomanao oe o ka hua no ia o ua hapalua ale au, a ina oe aole e kiola mai ana iloko o kahi o ko hapalua, alaila, aole io no e hua mai.
E ninau mai ana paha kekahi, ehia la poe i makemake ia? Eia ka kaina, o ke kulanakauhale holookoa no, oia ka'u i makemake ai, a i ole o Hawaii nei ae a pau, no ka mea, me ka nui wale no o ke dala e hiki ai kekahi mau hana e ae. No na mea i koe no kahi wa aku.
E loaa no au ma ke Alanui Maunakea, Honolulu.
D.W. MAHUAHUA.
_____
ALOHA WALE.
Ma na loao i loaa mai ia makou, mai ko makou mau makamaka mai ma na kuaaina, ua loaa mai la ia makou kekahi lono kaumaha e pili ana no ka make ana o kekahi makua o ka pono, e noko ana ma ka makaui Apaapaa o Kohala, Hawaii, kekahi hoi o na koena kahiko o na poe mikanele, mahope mai o Binamu ma, nona hoi ka inoa o Rev. E .Bona o Kalahikiola Kohala, Hawaii, ma ka hora 3 o ka wanaao Poalima, Iulai 24.
Ua loihi na la o ka hoomalule na o ka ma'i maluna o kona kino, no kekahi mau makahiki i kaahope ae nei, e moe ana oia maluna o kona wahi moe, a hiki i na hora hope loa o kona ola ana a o kekahi no hoi paha, mamuli o kona elemakule loa nana i hoonawaliwali i ka ikaika o kona kinoj.
I ka wa i pahola ae ai ka lono no kona make ana ma ka apana o Kohala holookoa, ua hooki iho la ua hale wiliko i ka lakou hana ma ia ia, a ua hookuuia ae kanaka paahana a pau oia mau hale hana, e hale aku e ike hope loa i na helehelena o ka mea i kapaia, "ka makuakane o na kanaka o ka apana e Kohala," oia hoi, mai na haole a me na kanaka Hawaii pu hoi kekahi.
Ua kanuia ke kino wailua o ka mea i make maloko o ka pa luakini o Kalahikiloa, kahi hoi ana i kukulu ai i ka hale hoomana o ke Akua me kona mau lima ponoi, ma ka auwina la o kona la i make ai.
Ua kaa na hooponopono ana o na hana pili hoomana, no kana huakai manewanewa ma keia ao maluna o Rev. Ostrom o ka ekalesia haole a me Rev. S. W. Kekuewa o ka heiau ana i noho kahu ai iloko o na leo kumakena o ka lehulehu i komo pu aku ma ia huakai, i ike ole ia ka lua o ka nui ma ka apana o Kohaia.
Ua waiho iho oia he ekolu ana mai keiki e ola nei, oia hoi o Kauka B.D. Bond, E.C. Bond a me George S. Bond, o lakou a pau ekolu, eia no lakou ke noho ala ma kahi a ko lakou makuakane i hookumu mua ai iwaena o na kanaka Hawaii.
Ua loihi na makahiki e kona noho wale ana mai ka lawelawe ana i na hana pili haiolelo, a ua haawi aku oia na na kahunapule Hawaii ponoi e malama i ka hana euanelio o ka Haku ma ia apana.
Ke hoomanao nei makou, i ko makou wa i hiki malihini aku ai ma ia apana, a kipa aku hoi ma kona home, ua pahola mai oia i ua hookipa ohaoha ana o ke ano Hawaii, a makou hoi i noho me ai no kekahi manawa loihi i hala ae nei, a o kona make ana, ua ilio ia i mea hookaumaha mai i ko makou mau noonoo ana.
Ma ka apana wale no oia e Kohala i noho ai, a nana hoi i kukulu he ekolu mau luakini no na kanaka Hawaii ponoi, a ua kukulu no hoi oia he kula Hanai no na Kiekikane, a ke poina ole nei na hamana ana i hoonaauao aku ai ia lakou me ka waiu makamae o ka naauao mailoko ponoi aku o kona puniu, a ua kaulana loa ia poe, kekomo lakou i ke Kula Hanai o HIlo a me ke Kulanui o Lahainaluna, he poe loea loa ma na mea helu, a ua ikei aka makou i kekahi poe o lakou i ka wa i komo ae ai i ke Kulanui o Lahainaluna.
Ua ulu na hana pili hoomana euanelio i kona wa e noho Kahu ana no ka apana, a ua lilo no hoi oia i mea hoomaka'uka'uia ma ka apana holookoa, no ka mana e kana mau huaolelo ke hana, a ua noho aku na mea a pau malalo o kona malu me he poe keiki la no ka ohana hookahi.
O kona aoao kalai-aupuni, aole i maopopo ia makou, aka, ua hiki no nae ia makou ke koho ma ke ano akioma o kona palupalu a nawaliwali o kona kino, aole ia he mea i hoohuikau pu ia ai iaia me ka poe pakaha o keia mau la.
No makou iho, ke komo pu aku nei makou me na pilikana o ka mea i make a me na maamaka o ka apana o Kohala, iloko o na manewanewa o ke kaumaha, no kekahi makamaka a hoa'loha kahiko o ka Lahui Hawaii Aloha no ia makamaka o ka pono nalo aku ia.
_____
KA HEIHEI LIO O KA POAONO NEI.
Na ka heihei lio o ka Poaono nei, ua kaa aku la ke eo ia Antidote, a ua haule iho la o Billy C. Kekahi o na lio heihei holoa loa o keia mau la, no ka pahu holo o 5-8 mile, e Kapena Tripp Theo Hoffman a me J. F. Colburn na Lunakanawai o ka heihei, a o C.B. Wilson ka mea nana e kahea i ka wa e holo ai.
Ua piha pono ke kahua heihei ina makaikai i hele ae e ikepono ina mea nana ke eo, a e nohoalii aku ai hoi ma kela kahua hooluana o ka lehulehu ma keia mua aku.
Ua hoomaka ka heihei ana ma ka hapalua o ka hora eha, o Leonard ka mea nana e kau ana o Antidote, a o Bob Isom hoi maluna o Billy C.
Ua hoopihoihoi ia na mea a pau i ka nana aku ina hiohiona lai-wa-le o mau wahi moho kakelekeie.
Ua kaa ke eo ia Antidote, a ua haule ino o Billay C., he hapalua anana ke kaawale mai kona hoa paonioni mai.
_____
L B. K@ alanui Moiwahine @
Robone o na Waihooluu a @, mai ka 25 keneta o 18 i-a o ka pokua.
Na Papale o na Kamalii a me na Lede, mai ka 25 keneta pakahi.
Na Lole Aala, Makalena Keokeo Papamu, a kahakahana he 15 i-a i ke @ Palua ka Waiwai.
_____
No Hainaka mai ke 35 keneta no ke kakini, ua humuia o hai.
Na Tawele mai ke 50 keneta o ke kakini.
Na Papale Mauu o na Kane a me Kamalii, ma ke 25 keneta pakahi.
Na Cretonna mai ka 10 keneta no ka i-a. Ma na wahi e ae, oia kuai ua @ he ao keneta no ka i-a.
Na Kakini he 5 paa no ke 25 keneta
Na Pua, he 5 huihui no ka 25 keneta
Na Hulu Manu Kinohinohi, ma ka 10 keneta pakahi
Na Hainaka Silika, he hookahi dalal no ke kakini.
Na Lei A-i o na Keonimana, he hookahi dala no ke kakini.
L.B. KERR, ALANUI MOIWAHINE, HONOLULU
_____
O Billay C ka mea nana i hoopahua aku i ka manawa holo o Autonomy i ka 1894. O Billay C. hookahi ka mea nana i paa iho i ka inoa noho no kela kahua hiehie no chiku makahiki ka loihi, mahope iho o laua paonoioni ana me Autonomy, ua paa mai ola he eha makahiki oiai o Antidote he opiopio loa, a ua kupono ole hoi ke hoohanaia no ka hana i manao ia nana e hooko ia manawa.
I keia wa, ua lilo oia ka mea nana e haahea na ala kikeekee o Kaioplani Paka, a hiki i ka wa e loaa hou ai kekahi lio holo loa e oi aku mamua o kona manawa.
_____
HOOLAHA ! HOOLAHA !
UA MAKAUKAU KA MEA NONA KA inoa malalo iho nei e Ohi i na Bila Aie, Mahole a Umahi Olelo, Hana i na Palapala Pili Kanawai a me na Palapala Kuai, mea Imi Dala Hoaie, mea Kuai aku a Kuai mai mai i na Waiwai Pua a Lawe, mea huli i na Kuleana ma na Bake Aupuni, ma ka hoolale @ i na Moolelo o na Kuleana, mea kuke a hoomakaukau i na ike ma na Hiha Civila a me Kraima. E lawelawe ia no na hana me ka malu.
E loaa no au ma ke Keena o J.L. Kaulukou ma ke kihi o na Alanui Betela @ me Mei.
C.L. HOPKINS.
Honolulu, Iune 23, 1896. tf.
_____
HOOKOHU HOPE.
Owau o ka mua nona ia inoa malalo iho, ke hoike aku nei. Penei: Ua hookohu pono aku au ia D.W. K@ i Hope ku i ke Kanawai no'u ma kekahi "Palapala Hoaloha Hope" i kanaia e a'u ma ka la ao o May, M. H. 1896, no ka hooponopono ana i ko'u mau Waiwai Lewa a me na Waiwai Pau a pau e waiho ana ma Hamakua Hawaii: oia hoi na Waiwai o Nakuala k a me Waioahukiui k, a ili mai ia Kahea w a ia Kauhaiulei ke kane mare a Kahea w i oleloia maluna, o Hamakua Hawaii.
Ua loaa pu ka mana ia D.W. Keikiole i olaloia maluna, no ka ohi ana i na uku hooimalima o na Aina a pau o'u ma Hamakua, Hawaii. Hooponopono ana me ka poe e paa nei i kuu mau Aina ma ke ano hoolimalima a paa kuleana ole paha. Huli ana i na pohihihi, a kakau inoa ana me he la owau powa, Nolaila, ma keia e hoolohe na mea a pau i keia me ke kue ole i na hooponopono ana a ko'u Hope.
D.W. KAUHAIULEI @
Honolulu, Iulai 6 1896. 4tms-wk.
_____
KUAI HOOPAU NUI !!
AIA MA KE ALANUI MOI, HElu 213, ma ka Halekuai o Che Wo, he kuai hoopoho nui e na Lole like ole, a pau loa, e laa na Lele Huhulu, na Palaka @lina like ole, o na waihooluu like ole. E kipa mai o na makamaka a e hoolawa ia no oukou. E hoomaka ana keia kuai hoopeho nui mai keia la no hookahi mahina.
Owau no ko oukou makamaka.
CHE WO.
Honolulu, Augate 4, 1896.
_____
L.B. Kerr Alanui Moiwahine @
Ribine o na Waihooluu a @, mai ka 25 keneta o 18 i-a o ka pokua.
Na Papale o na Kamalii a me na Lede, mai ka 25 keneta pakahi.
Na Lole Aah@ Makalena Keokeo Papamu, a Kahakahana he 15 i-a i ke @ Palua ka Waiwai.
_____
Na Hamaka mai ke 35 keneta no ke kakini, ua humuia o hai.
Na Tawele mai ke 50 keneta o ke kakini.
Na Papale Mauu o na Kane a me Kamalii, ma ke 25 keneta pakahi.
Na Cretonne mai ka 10 keneta no ka i-a. Ma na wahi e ae, na kuai ia @ he 20 keneta no ka i-a.
Na Kakini he 5 paa no ke 25 keneta.
Na Pua, he 5 huihui no ka 25 keneta.
Na Hulu Manu Kinohinohi, ma ka 10 keneta pakahi.
Na Hainaka Silika, he hookahi dala no ke kakini.
Na Lei A-i o na Keonimana, he hookahi dala no ke kakini.
L.B. Kerr, Alanui Moiwahine, Honolulu @
_____
O Billay C. ka mea nana i hoopahua aku i ka manawa holo o Autonomy i ka 1894. O Billay C. hookahi ka mea nana i paa iho i ka inoa moo no kela kahua heihei no chiku makahiki ka loihi, mahope iho o ko laua paonioni ana me Autonomy, ua paa mai ola he eha makahiki, oiai o Antidote he opiopio loa, a ua kupono ole hoi ke hoohanaia no ka hana i manao ia nana e hooko ia manawa.
I keia wa, ua lilo oia ka mea nana e haaheo na ala kikeekee o Kapiolani Paka, a hiki i ka wa e loaa hou ai kekahi lio holo loa, i oi aku mamua e kona manawa.
_____
HOOLAHA ! HOOLAHA !
UA MAKAUKAU KA MEA NONA KA inoa malalo iho nei e Oni i na Bila Aie, Mahole a Unuhi Olelo, Hana i na Palapala Pili Kanawai a me na Palapala Kuai, mea Imi Dala Hoaie, mea Kuai aku a Kuai mai mai i na Waiwai Pua a Lewa, mea huli i na Kuleana ma na Buke Aupuni, me ka hoolal@ i na Moolelo o na Kuleana, mea kike a hoomakaukau i na ike ma na Hihia Civila a me Karaima. E lawelawe ia no na hana me ka malu.
E loaa no au ma ke Keena o J.L. Kaulukou ma ke kihi o na Alanui Betela @ Moi.
C.L HOPKINS,
Honolulu, Iune 23, 1896. tf.
_____
HOOKOHU HOPE.
Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hoike aku nei. Penei: Ua hookohu pono aku au ia D.W. Ka@ i Hope ku i he Kanawai, no'u ma kekahi " Palapala Hoolohe Hope" i kanaia e a'u ma ka la 30 May, M.H. 1896, no ka hooponopono ana i ko'u mau Waiwai Lewa a me na Waiwai Pau a pau e waiho ana ma Hamakua Hawaii; oia hoi na Waiwai o Makuala k a me Waioahukiui k, a ili mai ia Kahea w a ia Kauhaiulei ko kane mare a Kahea w i oleloia maluna, o Hamakua Hawaii.
Ua loaa pu ka mana ia D.W. Keikiole i oleloia maluna, no ka ohi ana i na uku hoolimalima o na Aina a pau o'u ma Hamakua, Hawaii. Hooponopono ana me ka poe e paa nei i kuu mau Aina ma ke ano hoolimalima a paa kuleana ole paha. Huli ana i na pohihihi, a kakau inoa ana me he ia owau pno, Nolaila, ma keia e hoolohe na mea a pau i keia me ke kue ole i na hooponopono ona a ko'u Hope.
D.W. KAUHAIULEI @
Honolulu, Iulai 6 1896. 4 tms-wk.
_____
KUAI HOOPAU NUI !!
AIA MA KE ALANUI MOI, HElu 213, ma ka Halekuai o Che Wo, he kuai hoopoho nui o na Lole like ole, a pau loa, e laa na Lole Huhulu, aa Palaka @lina like ole, o na waihooluu like ole. E kipa mai e na makamaka a e hoolawa ia no oukou. E hoomaka ana keia kuai hoopoho nui mai keia la no hookahi mahina.
Owau no ko oukou makamaka.
CHE WO.
Honolulu, Augate 4, 1896.
_____
KA LAAU HOOLA A KAMALEN@
E LOAA NO I NA MAKUAHINE @ Laau Hoola Kunu a Chamberlain @ kupono loa maoli hoi@ ke Ku@ nu Kalea. He laau @ ola me ka oluolu. Ua kuai @ aku mak@ mea, no kekahi mau makahiki @ ia i hoohele mai i ka haawi @ mai i na @ maoli ana.
G.W. RICHARD, @
Kuai ia e na poe nana @ a pau @ pue kuai aku.
Benson Smith & Co.,
Agena @ Honolulu @
O MR. JAMES PERDUE, HE @ kahiko e noho ana ma Monoroe. Mi@ loaa ia oia me ka ma'i @ ikaika@ aka, ua loaa koke no ka laau hooia no @ ma ka hamo ana i ka Laau Hamo Eha a Chamberlain. Ua olelo ae @ e akinui ana ka eha ma kuu kuai @ hiki ole loa maoli ia'u ke ala ae ilana. @ aole e loaa ia'u ka laau hoola, aole e @ au i anei nei e kakau ai i mau wahi @ ka Laau Hamo Eha a Chamberlain @ na hoopomaikai nui loa mai oia ia'u, a ke@ hauoli maoli nei au me ka makalena @
Kuai ia e na Kauka a me na poe @ Laau.
Benson Smith & Co.,
Agena Nui, Honolulu @
ANO O KEIA KA WA KUPONO @ maoli e hoolako ai a oe iho a me ka @ me kekahi Omole Hoola Hi e @ a eha ma ke Opu, i mea e pale @ akau ai i ka hiki ana mai o ka eha ma la @ iloko o na mahina o ka Makalii. He @ keneta wale no ke kumukuai, a he mea @ e pau e ana mamua ae o ka pau ana o @ kalii. O keia laau, aole @ e ole ke @ no he mau haawina kukonukonu @ kona ano io maoli, oia wale no ka laau i @ makaukauia e hiki ai ke hilinaiia i kona @.
Kuaiia e na poe hana laau a pau a me @ kuai aku.
Benson Smith & Co,
Agena Nui, ma Honolulu.
HE ANEANE HE $100 E HOOPAA @ i ka ohana no ke pale ana aku i na poi@ wale i hoea mai mamuli o ka poino o ka iloko o ka makahiki holookoa, he @ na poe i manao o ka lakou hana oia ka ana aku no ia mea, aole @ hiki ia @ ke hoopakele; ko lakou ola a me ko ka @ no ia mau dala. O ka mea e hiki ana ke @ mea @ hoopaa ola o 25 keneta, @ no ke kumukuai o ka Omole Laau Hooia @ Kolera, Eha ma ka Opu a @ Ma na wahi kokoke loa @ mea, ma ka loaa ana @ opu. O ka hoike aku i ka @ ka mea @ loia, a i ole ia, o ka hoo@ i ke @. He hookahi a elua paha @ keia @ hoola, e ola no ka ma'i kupono. Aole @ ole ke ola. E hiki anei ia @ hooko @ hiki i ka hopena, no kahi @ dala uuku @.
Kuaiia e na poe hana laau @ poe kuai aku.
Benson Smith & Co.
Agena Nui, Honolulu.
_____
HOOLAHA HALAWAI O KA @ O PEAI
E noho ana ka halawa o ka Hui o @ ma Pauwela, Haiku ma ka la 27 o Augate, 1896, hora 10am. @ na Oni a pau i kuleana @ ma kahi, a ma ka manawa hana @ ae.
Ina aole e hiki mai ana kekahi o na @ ue Hui la i ka wa e @ dala Elima no ka waihou@ ka hui, @ ka poe pilikia ina hana a @ ka poe ma @
C.K.@
Kakauolelo o ka @
Pauwela Haiku, Maui, @ 1896.