Ke Aloha Aina, Volume II, Number 37, 12 September 1896 — Page 8

Page PDF (870.17 KB)

This text was transcribed by:  Rosemary Mccune
This work is dedicated to:  Kaelene Ahu Rey

KE ALOHA AINA  POAONO, SEPATEMABA 12, 1896

=========================================

 

HE MOOLELO HOONI PUUWAI

NO KA

MAK'AIKIU RONADA.

-

Ka Kaeaea Huli Meheu o ke Alahele Pohihihi.

-

A I OLE NO

MAMUDELA.

-

Ke Kanaka Opio Kamana

-

MOKUNA II.

KIA PEPEHIKANAKA WELIWELI O KE AUMOE.

     Mahope o ko laua puili aloha ana ae lalau aku la ua Minewa la i ka ipu kukui a hemo aku la iwaho me ke ki ana mai hoi i ka puka, no ka mea, aole oia i makemake i kana moopuna e hahai aku mahope ona.

    Noho io la o Adele me ka naau hopohopo no kona kupunawahine e hele la, me ka haupu mau ana no hoi e halawai ana no oia me kekai poino, noilaila, hoopili aku la oia i kona mau pepeiao ma ka paia o ua rumi la, a hoolono pono aku lahoi i na kaupai o kona kupunawahine e hele la e halawai me ka kanaka nona na kapuai a laua i lohe ai.

     Lohe aku ia oia i ka wili ana aku o kona kupunawahine i ka puka o ka rumi malaila na keena huna, a ia wa i hoopuapuanuia ae ai kona puuwai mamali o kona lohe ana aku i ke paha ana aku o kekahi mea iluna o ka papa hele o nahaha aku la.

     Aole no hoi i liuliu mahope iho ua lohe hou aku ia oia i kekahi mea i ke pahu ana aku iluna o ka papahele a lohe koliuliu i ka leo o kekahi mea e e kahea ana i kokua.

     Mahope iho la hoi o keia leo ana ilohe ei, ua meha iho la ka halulu ana i lohe ai, a o na kikiao makani hoi e pa lauwili ana oia wale no kana e lohe nei.

     E kuu kupunawahine, e kuu Minewa hoi, hoaha ke mea i halawai aku la me oe, i kahea aku ai o Adele.

     Aka, aole nae he wahi leo i puai mai mai kona kupunawahine mai, a ia wa i hoomaopopo iho ai oia ua poino kona kupunawahine.

     Holo aku la oia ma ka ipuka aniani a kahea aku la i na poe ana e ike ana i ka maalo ae ma na huina alanui.

     E kokua, e kokua, he pepehi kanaka ua hiki mai, wahi ana i hooho aku ai.

     Kahea aku la oia a hiki ika hano ana o kona leo, aka, aole nae he wahi mea i lohe mai iaia, no ka mea, ua nalohia aku kona leo iloko ona kikiao makani e hele uluulu ana me ka ikaika.

     Aka, hala ae la he mau o kona hoomaha ana, aia hoi, ike aku la oia i kekahi kanaka e auamo ana i kekahi mea eleele, nolaila, me ka leo nui kahea aku la oia me ka leo nui:

     E ke kamahele o ka po, e kokua, e kokua mai ia'u ano.

     A ia wa i ike aku ai, oia ua lohe ia kona leo, no ka mea, ua ike aku la oia i ua kanaka la e hele mai ana no kahi ana i ku ana.

     I ka hookokoke ana mai o ua kanaka la, ma ka puka aniani, ua ninau uku la oia:  E oluolu anei oe e hai mai owai la kou inoa e ka malihini o ke kelu aumoe?

     O ko'u  i@ a Mamudela, a heaha ka'u e hana aku ai nou?  O oe no anei kela e Adela?  wahi a ke kamahele o ka po.

     Ae, owau no keia o Adele, e komo mai e Mamudela ano, ua powa ia paha kupu@wahine, wahi a Adele ma ka leo ha'uha'u a me na waimaka hoi e hiolo ana ma kona mau papa@.

     E hoea aku ana au imua ou e Adele iloko o ka manawa pokele.

     Ua paa ka puka oiaio i ke k@ ia, a pela hoi ko'u rumi e noho nei, wahi a Adele.

     Mai hookuihe i ikou noonoo, no ka mea, eia no me a'u ka'u mau mea paahana kamana, a ua hiki loa hoi ia'u ke wawahi i na pahi puka me ka kakalia ole, i pane aku ai o Mamudela.

     Hookuu io la oia i kana mea e auamo ana a wehe ae la hoi i ke pani oua mea la, a ikeia aku la, aole ka ia he mea okoa aku, aka, e kana pahu kamana no ia.

     Lalau aku la oia i kekahi o kana mau mea paahana, a wawahi aku la i na pani puka o na rumi la, aole nohoi i liuliu keia wawahi anaua hemo aku la na pani puka o lalo, pii aku lahoi oia ma ke alanui pii, a hoea aku la ma ka puka e ka rumi a Adele e noho ana me ka wawai pu ana aku hoi i ua puka ia.

     Nahaha ae la ke pani o ua puka la, a komo aku la hoi oia iloko o na rumi ia, ho-a ae ia oia i ke kukaepele me ka hoomalmalama ana ku ia leko o ua rumi ia, 

a halawai nai la ho oia me na helehelena haikea o Adele; ike aku la hoi oia he ipu kukui e ku ana maluna oke pakaukau, a ho-a ae la hoi i ua kukui la.

     Halawai ae la na helehelena o ua mau ui la, a iloko no hoi o keia manawa na komo koke io la no ko laua iini o ka makemake like iloko o ko laua mau puuwai.

     O, e Mamudela ke hauoli nei au i kaou oea ana mai la, wahi a Adele me ka hiolo ana io o kona ma waimaka.

     E hai mai heaha ka mea i halawai mai me oe?  wahi a Memudela i ninau aku ai.

     E hahai mai mahope o'u, no ka mea aole au i maopopo i na mea i halawai aku me kuu kupunawahine, i pane aku ai o Adele.

     Hopu aku la hoi oia i ka ipukukui me ka ukali pu ana aku o Mamudela mahope ona, haalele ibo la laua iua runmi la, a naue aku ia no kahi i hanaia ai o ke karaima puuwai eleele.

     I ko laua hiki ana aku hoi ma ka puka o ka rumi o nakeena huna, wehe aku la oia i ke pani o ua rumi lame ke ano hoomanenene, a i ka wa ihemo aku ai o ke pani puka, oia no kawa ipiiae aio ka okala o ko laua mau poo, a hehee iho la hoi o Adele, aka, mamua nae o kona pahu loa ana aku iluna o ka papahele ua paa aku ioa oia i ka hopuia e na lima wikani o Mamudela.

     A hala ae lahe mau minute o kona maule ana, pohala ae la oia me ka nana aku i ke kino puanuanu o kona kupunawahine e waiho oni ole ana iluna o ka papahele, maluna hoi o kona hehehehena e kau ana na alina hoomaewawea a ke puuwai lokoino hilahila ole @.

     Ma kona a-i hoi e kakau ana na manamanalima kakauha o ka powa, e hoike okoa mai ana no, ua halawai o Minewa me ka make mamuli o kona @mi i@ @.  Aka, o ka mea nana i hanaia hana @ wai eleele, owai la ia.

-----o-----

 

PAU IA POE HANA O KA HALE DUTE.

-

     Ma ka hora 9 a.m. o ke kakahiaka Poaono o ka pule i hala, i hoopau ia aku ai o Theo. P. Severin a me Thos. E. Cooke, a ma ia manawa hookahi no hoi i pau pu aku ai me C. J. Fishel, kekahi o na Luna Hana o loko o ka Hale Dute, malalo o ka hooponopono ana a ka Hope Luna Dute Nui, oiai hoi ka Luna Dute Nui aia no i na aina e kahi i auwana ai.

     Ua maopopo no ke kumu e ko lakou pau ana, oia no ko lakou hookomo malu i ka opiuma, me ka ike ole i a e na mea a pau, a oiai hoi, ua manao no lakou aole he mea nana e ike i ka lakou mau haba poholalo, aka, aole nae pele ka mea oiaio, oia hoi, "o ka mea i hunaia ma kahi malu, e hoike ia no ia ma ka akea,"

a pewla i ahuwale ai ka hana a keia mau lima lawelawe o ke aupuni.

     He mea no keia ua kuluma iloko o ka poai o na luna aupuni mai ka wa kahiko mai a hiki iho la i ka wa i pau aku la o kela ma Luna Aupuni, malalo o keia maunu hoowalewale o ka opiuma, ua like oia me ka pula kaumaka e komo ana iloko o ka poe e lawelawe ana i ka hana.

     Aka, he mea maopopo no nae, ina ua loihi ka hana ana a keia poe malalo o kela hana hoopae malu, alaila,  me he mea la, ua loaa no ia lakou ke kuonoono malalo o keia hana, a ua pono no hoi ko lakou pau ana mai ka hana aku, no ka mea, ua lawe lakou i ka waiwai pio malalo o keia hana, a o ka uku hoopai iho la keia i hoea mai maluna o akou, e like me ke ano o ka lakou hana.

     Ua mahalo nui no hoi makou i ka mikiala o ke poo ma ia hana, i ka hoopau koke i ka poe apuka i ko ka lehulehu pomaikai, a pela e ili ai ka hoopa o ka nele maluna o lakou, a o ka makou e noi ae nei i na luna aupuni mai haawi hou i kekahi hana o ke aupuni iloko o ka lima o keia poe lima lepo, no ka mea, he poe lakou ua maa i na hana poholalo, a o ka hope, e hooi loa aku ana lakou i na hana ino mamua o ka ka wa i hala.

     Aole i pili keia olelo ana a makou i ka poe ua hana ole ina maawe o ka hoopae opiuma malu,aka, maluna o ka poe i hana io i hana pela kela hana i hoike ia ae la i ke akea, a he hana pono maoli no kela, e ao aku ana i ka poe a law lawe ana ma ia hana, mai hoopa, mai lawelawea, o hahai auanei ka poino maluna o ke kino, e like ae la me keia poe i puehu ak la mai ka hana aku.

-

     Na S. L. Desha o Hilo, i malama ke anaina haipule maloko o ka luakini o Kawaiahao.

================================================

     [two columns wide: columns four and five]

 

L. B. Kerr, Alanui Moiwahnine

-----

                                                 Ribine o na Waihooluu a pau, mai ka 25 keneta o 18 i-a o ka pokaa.

                                                 Na Papale ona Kamalii a me na Lede, mai ka 25 keneta paka@

                                                        Na Lole Aahu Makalena Keokeo, Papamu, a Kahakahana he 15 i-a i @ Palua ka Waiwai.

---

                                                Na Hainaka mai ke 35 keneta no ke kakini, ua humuia o hai.

                                                Na Tawele mai ke 50 keneta o ke kakini.

                                              Na Papale Mauu o na Kane a me Kamalii, ma ke 25 keneta pakahi.

                                                Na Cretonne mai ke 10 keneta no ka i-a.  Ma na wahi l-a ae, ua @ he 20 keneta no ka i-a.

                                               Na Kakini e 5 paa no ke 25 keneta.

                                                Na Pua, he 5 huihui no ka 25 keneta.

                                                Na Hulu Manu Kinohinohi, ma ka 10 keneta pakahi.

                                                Na Hainaka Silika, he hookahi dala no ke kakini

                                               Na Lei A-i o na Keonimana, he hookahi dala no ke kakini

 

                                                                                                L. B. Kerr, Alanui Moiwahine, Honolulu

=================================

[column four]

E HANA AKU A IKE PONO.

-

(Kakau ia no Ke Aloha Aina).

     Ua hauoli loa ka mea nana e kukau nei ina olelo ao a KE ALOHA AINA e paipai ana maloko oia kumu manao.  E hana a ike maka ke hoi aku nei au me ka oiaio, ua hana wau me ka'u keiki i ka hana Poi, mai ka mahina o Ianuari a hiki i keia la a'u e kakau nei, o keia mahina hoi ka ewalu o ka lawelawe ana keia hana me ka hoomanawanui ana i ike po@ i ka pono o ka hana, a ua ike io i ka pono, a ke onbi nei no i ka hua o ka hoomanawanui ma ka hana.

     Ua ai a lawa me na moopono, a he wahi dala no e waiho ana ma ka waihona me ka ike ole i ka pilikia, aole, hoi e like me ka wa i waiho wale aku na ka Pake wale no e hana oka pilikia wale no ka hapanui.

     Nolaila, e hookanaka mai kakou e na makamaka, a e lalau like me ka hana, i ole kakou e uwe i ka piliokia, a'e hoao hoi e hapai like ma na ano hana a pau e pono ai me ka kanalua ole, e pale loa aku i na olelo palaualelo.

     Eia hou keia manao o ka mea kakau no ka manao paipai e pili ana i na Poola.  Owau no kekahi e makemake nei e hui pu aku me ia hana maikai, me ka hoolohe ole ina olelo a ka poe hohe wale me ka hana ole a ike pono, ke manaoio nei ka mea kakau, o na hana a pau i hana i me ka hoopono, e ohi ana no i na pomaikai o kana mau hana.

     Oia mau no ka makamaka e hana nei, o kekahi o na makamaka, ua haawi mai i kahi hapaha no ka maua poi, a o ka hapanui no aole e apo mai.  Aka, ua hoomau aku no, a ua noi aku i na oluo u o kekahi o ko kakou mau Alii e kokua mai ma ka waiho ana aku i ka ka Pake poi, a e ai hoi i ka maua poi, a ua ae ia mai me ka oluolu, pela iho la e hoomau ia nei, a ina e nui ka hana ana, nui mai no ka loaa, a uuku mai nooi ka hana ana, a uuku mai no hoi ka mea loaa. Aole nae he wa nele, a oia iho ia ka oiaio.

MRS. MALUPO

Alanui Liliha, Sepatemaba 4, 1896

 

---o---

[pointing finger]  He kuai hoopau nui no 30 wale no la, ha ka Halekuai o Tracy, ke kihi o na alanui Papu a me Hotele.  He haahaa loa ke kumukuu o na mea a pau, e hele mai e nana i ka makou kumukuai mamua o kou kuu ana.

====================

[column five-bad right margin]

 

KA LAAU HOOLA@ A KAMALE@

 

     O MR. C. @ YONKER HE MEA @

ikeia ma ke ano he mea kuai laau no @

Green, Ohio ua hoike ae @na no ka @

Kunu Hoola @ Chamberlain, @

ana:  Ua lawe ae aume ka manao ol@ @

ka haawi ana ak @ hoomaikai he @

ko'u ano he mea ua kamaaia i ke @

haawi ana aku a loaa ka oluolu. Ua k@@

a o mamua ae ona mea e ae i hoo@ @'

na a pau. Kuai ia e ka poe kauka a @

poe pa'ipa'i laau.

                                                Benson Smith & Co.

                                                Agena Nui.  Honolulu @

                                                            -

      O KA U WAHI KEIKIKANE @

i kona wa he elua kanui o kona mau @

ki, ua loaa io la oia i ka ma'i koko @

hooikaika iho lo au e hana i ka Laau @

Hi, Korela, a eha o ka Opu, a ua p@ @

loa, he wahi uuku loa no kaipau o ka @

Ua malama loa au me ka hana pono @

kuhikuhi i haawi ia, i mea e @

nawaliwali loa oia, aka,ua @

kona oluolu mai na hoop@ @

i loohia, i keia manawa @

ka ikaika.  Aole hiki @

hoomaikai ana ae i keai loaa @

wale no oia mea kai hoo@ @

meha loa ia au no na mea @ ma @

no kolahou hoomapopo @

hana ai.

                                    MR. @

                       Graha@sville, M@

                        Kuaiia e na poe hana laau a @ ka poe @

            aku.

                                    Benso Smith & Co.

                                                Agena Nui  Honolulu H@

                                                            -

     MAHOPE MAI O KA MAKAHIKI @

ai he eiwa poe i loaa ika @k@ko ma na @

hi like ole o ka aina, a ua hana koke@ @

ou HOOLA HI, KORELA a me ka O@ @

Chamberlain, aia hoi ua hookeia a ua hoo@ @

ia hoi ka ma'i, he pomaikai nui keia i loaa @

ka hakoko ana i na kuhikuhi @ Laau. @

@ kikoko i ka wa i hoomaka mai ai ka na@ @

like me kolera Asia.  Mamua @ , o ka @

oi loa aku o kapono ehooikaika mai ai, i @

ka mea nana e habna a hoopa@ loa @ ole @

poho makehewa ai ka lulu a @ ka h@ @

ka mea luku a hao wale.  O keia laau lapa@ @

he hikiwawe ka hoola a@ ak@ home hiki@ @

ke hanaia, i ka wa e hoea @a a@ na @

lokoipo o ke pale aku, @ na@anaka @

a me na kamalii, malalo @ ka ho@ ana ma @

aelike, ua mapopop keia laau @ a p@ @

ke ao, i oi aku ke ano @

ma keia hana.

                                    Benson Smith & Co-

                                                Agena Nui, ma Honolulu, H@

                                                          _

     MR. JACOB ESBENSEN, HE HAAH@ @

na no ka Hui Kuia Papa Kaka@  @ D@

Moines, Iowa, wahi ana:  U@ aku @

i kekahi na laau lapaau ihope i k@ mak@

hine ma ko mana aina penoi @ au @

kekahi mea mai, oi aku ka p@

ia laau a pau no ka @ @a mai

ko'u ohaba no kekahi mau maialike lehulehu @

Ua kapaia he laau Honolulu @ ka@

mea ihana ai, he 50 keneta @

ka omole i kuai ia e ka po@ @ me @

poe kuai laau.

                                    Benson Smith & Co..

                                                Agena Nui Honolulu H@

-------------------------------------

 

HOOLAHA!  HOOLAHA!

     UA MAKAUKAU KA MEA NONA K@

inoa malalo iho nei e Oh@ i na @la A@ M@

Ka@ wai a me na Palapala Kuai @ Imi D@

la Hoale, mea Kuai ak a Kuai mai mai i n@

Waiwai Pea a Lewa, mea huli @ Kuleana

ma na Pae Aupani, me ka hookako ana i @

Moolelo o na Kuleana, me kuka a hoomaka@

kau i na ikema na Hihia C@ me Karai@

E lawelawe ia no na hana ke ka malu.

[pointing finger] E loaa ao au ma ke Keena e I. L. K@

ulukoa me ka kini o na Alanui Betela @

Moi.

                                    C. I. Hopkins

                        Honolulu, Iune 22 1896