Ke Aloha Aina, Volume II, Number 42, 17 October 1896 — Page 5

Page PDF (862.86 KB)

This text was transcribed by:  Patty Mancini
This work is dedicated to:  For Auntie Maiki

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, OKATOBA 17, 1896.

 

@eiki liilii, mamuli @ keia @aawale ia ana a lali ana @ i ka poe nana e kii aku i @ mau pepa.

@la @ ka nalowale ana o @ mau pepa, a pau paha i @ aehae ia e kekahi poe, e @ mai ai na hoopai koikoi @ maluna o ka poe i haawi @ ku @ keia mau waiwai au@ ma ke ano, ua kue a pale @ u @ kal makemake o ke au@na o ke kauoha la a @ poe Komite, a me ko la@ mau hope.

            @ a hiki mai nei kakou i ka @ hopu e hoakaka ai makou @ kahua o ka makou olelo @ olo a maluna oia kalai@ no ana. e hoike ai makou @ koikoi o na ahewa ia a @ maluna o ko ke aupuni @ lima lawelawe, ina ia he @ e ulu mai ai o na hoo@ ana ma ka hoopai dala @ paha a i ole hoopaahao pa@ lakou ma ka hana oolea, a @ makou e hoakaka ai i ko @ou manao, ina oia io ka @oiiaio i lawe ia mai e na @amaka.

@e ekolu la mahope iho o @elu ia ana, ua kii aku la @hi poe i na palapala paiha@ ka maloko o kekahi mau @ua lo ia aku no kekahi, a @kahi ua nalowale a hiki ole @. ma o ka lehulehu la o @eiki a ia ohana, oiai ka ma@kane i ka hana, a o ka ma@ina. ua hele i kekahi wahi @ aku. me ka ike ole mai i @ ea i hanaia ma ka home.

@ keia nalowale ana ua ili @ ke koikoi maluna o ke poo @ ohana o ka hale, na poe @imalima ma ka noho ana @ ia aku ia lakou na @ aa ana o na inoa, o kela @ e keia mea e kipa aku ana, @ oe iloko o na hale iloko o @ helu kanaka.

            @o makou hoi, ina he mau @ai kekahi e hookau ia @ ana maluna o lakou, e hoi@akou i ko lakou mau m@ me ka hoakaka pu aku, @a ahewa ana a pau maluna @ Komite haawi pepa, ma@ o ko lakou hoohemahema @ ke aupuni kuleana, oiai nae @ u, e uku ia ana mailoko ae @ waihona dala o ka lehulehu@ maluna no o lakou na hoo@ ana, no ko lakou makaala @ i ka wa e kii ai i na pepa, @ ihoi aku iloko o ka lima@ mea helu kanaka.

@a ka aoao o ka lahui, ke nei makou i na hoopilikia @ ia mai malalo o keia hana @ahema a na lima lawelawe, @ oko hana no ko ke aupuni@ ana. ina nae ua hana lakou @ i wahi e imi ai e komo @ ehulehu iloko o ka poino. @ hoike mau aku ana makou @ na hana hoopilikia e ulu mai @ malalo o keia kanawai helu@ aka, e like me ka makou i @ maamaama e aku ai mamua @ a helu ana.

 

UA HOOHUI IA.

 

            Ma ke kakahiaka Poaha nei ua hoohui ia ae maloko o ka berita maemae o ka mare, ke Keikialii wohi o Hawaii, ke Kama'lii Kuhio Kalanianaole me Miss Lizzie Kaauwai Laieikawai, ma ka Halepule o Sana Anaru.

            He mau opio like no keia a i elua, a malia paha ma o ko laua hoohui ia ana ae la i hookahi io a i hookahi koko, pela e kau aku nei na maka o ka lahui e loaa mai ana mai loko mai o ko laua puhaka he hua maemae e hoolaupai ae ai i ka makalua o na Alii hanau o ka aina. E malama ia ka eehia o ko laua wahi moe, ka makou mau leo kalokalo aku.

 

KA MOOLELO HOOLEWA MOANA

O JOEPH KAHOOLUHI

NAWAHIOKALANIOPUU.

 

(Kakau ia no Ke Aloha Aina.)

            Eia iho malalo nei ka papa inoa o na hapai pahu o ke kino wailua o ka mea i aloha nui ia e ka lahui, a me ka poai like ole o kona mau hoaloha:

            John T. Baker,

            George C. Beckley,

            Wm. B. Nailima,

            George Nakapuahi,

            Jim Lewis,

            D. Kamai,

            J. Maka,

            H. B. Nalimu,

            G. W. A. Hapai,

            F. S. Lyman,

            R. A. Lyman,

            Henry Williams.

            Ua hoonohonoho koke ia ka huakai me ka eleu e like me keia papa kuhikuhi:

            Ka Bana o ke Kula Hanai o Hilo Na haumana o ke Kula Hanai o Hilo Na Kula Aupuni me na Kula Kuokoa

Ka Papa Himeni

Na Kumukula Sabati

Ke Kula Sabati o Haili

Ka Bana Pukiki

Na Kahunapula

Ke Kahunapule o ka mea make

Na Poe e huki ana i ke Kaa Kupapau

 

Na Hapai Pahu            Picture             Na Hapai Pahu

Ka Wahine Kanemake me na Keiki

Ohana me na Pilikana

Na LUna Aupuni o na Aina E

Na Luna Aupuni Hawaii

Na Hoa o ka Papa Loio

Na Poe Kakau Nupepa

Na Komite o ka Hui Aloha Aina o na

wahi o koa mai

Na Lala o ka Hui Aloha Aina

Ka Ahahui o na Pake

Ka Lehulehu.

 

            Aole loa he hoolewa i ikeia ka nui ma Hilo mai kinohi mai a aole no paha ma keia hope aku, o keia wale no , ina i hoonoho palua ia na poe a pau alaila, aia no i Haili o hope a e hiki e ana o mua i Homelani. Ke nana aku i na poe a pau e nee ana me ka malie, me ka hamau, eehia no hoi, a me he mea la, ua hoike maoli mai no na mea a pau i ke kuhohonu maoli o ka aloha, ua maemae no hoi ka nanaina o na mea a pau.

            Oiai nae ka huakai e nee nei, ua puuluulu ka huakai mai mua a hope, a ua huikau mai mua a hope, a ua huikau na poe hapai pahu me ka lehulehu, ua hiki ole ke papa aku i na poe i komo ole ma ka huakai, aole no nae ia he mea nana i hoemi mai i ka loihi o ka huakai, aia no hoi ma na hale noho e ku nai ma kapa alanui, ma na halekuai, na huina alanui, na poe makaikai me na waimaka, me na lima e koani hainaka mai ana i ka wahine kanemake, a aole he waimaka paa iho.

            Mahope iho o ka nalo ana, ua piha-u mai la ka home noho o ka wahine kanemake, ina hoaloha, na pilikoko hoi a pau, a ua hoohalaia na hora o ia ahiahi me na leo uwe mai o a o, oiai, ua hoike ia aku ka lohe, e hoi ana no no Honolulu ka wahine kanemake ma ke Kinau, i kakahiaka Poakahi ae, a oiai hoi na leo uwe e wawalo ana i ka lawe, ua hoike ia mai la ka lohe, ua makemake na poe Komite mai Kalapana Puna mai e waiho mai he olelo hoalohaloha, ua meha iho la na mea a pau, a komo mai la na Komite o na wahine me na kane, he wa ia e hoomanao ae ai no ko Puna mau kini, ka aina hanau hoi o Joseph Kahooluhi Nawahiokalniopuu, a e ake aku ai hoi e lohe i ka lakou mau kanaenae aloha ana.

            I ka makaukau ana, ua heluhelu ia mai la ka olelo hoalohaloha e ko lakou Luna Hoomalu a ua ku i ke aloha welania, a aole he waimaka paa iho. Mahope iho o ka pau ana, ua lulu lima pu me ka wahine kanemake, a o keia kekahi wa o na leo uew kumakena i hooho nui ia ae e ka lehulehu, a ina hora kuli'u o ia po, ua hookuu ia na mea a pau e hooluolu.

            I ka kakahiaka ana ae, ua piha ku'i mai la ka lehulehu, no ka ike hope ana i ka wahine kanemake me kona poe ukali, e kau ana ma ke Kinau, ua malama ia he haipule e ke Kahu Rev. S. L. Desha, paina kakahiaka pu me na kini o Hilo, a kau ma na kaa Wagenete, a me ka Buss, iloko o na leo uwe me na waimaka o ka lehulehu.

            Ua holo poaipuni ae la ma na alanui o Hilo, iloko o na ani hainaka ana, a motio aku la no Wailoa, Waiakea, maalo ae la mawaho o ka home aloha ana i luakaha ai ma Waialeale, haawi aku la i ke aloha hope, hoea aku i Wailoa, e haiamu mai ana no hoi ka lehulehu me na leo uew mai o a o a kau ma na waapa, nee malie aku la imua, alawa ae la ihope, ua piha kui ka uapo, na ae one, na Hale. me na leo e kuhea mai ana "Aloha oukou! Aloha!!" me na leo uew no hoi, aohe waimaka paa iho.

            Pili i ka moku @ mai ana no na Komite o Hilo, haawi na lulu lima ana me na muki hope a hookuu iloko o ke aloha poina ole.

            O ekia ka wa a ka Uakanilehua i hoopulu iho ai e hookilikilihune ana ia Hilo Hanakahi.

            Haawi aku la ina ani peahi hope ana ia Hilo, hora 10 a. m. nalo aku la, oiai ke Aliiwahine o ke kai e hiu ana i ka nome olu a kona huila, no kona mau awa maa mau, hoea mai la i Laupahoehoe hora 11 a. m., ku i Mahukona hora 4:30 p.m. au aku la no Kawaihae hora 6:30 haalele ia lailu, hora 8:30 ku i Makena hora 1:30, hiki i Maalaea hora 5 a.m. haalele ia Lahaina hora 7 a. m., hoea hou i Kou hora 1:30, kau ma ke kaa pi;o i kauhale ma Mauna Kamala, halawai hou me na keiki na hoaloha a pau iloko o ko ke Akua lokomaikai nui. Me ke aloha i KE ALOHA AINA.

                                                                                                J. K. MAKAIKAI.

 

UA HALA O D. W. PUA.

 

            Me ka luuluu, ke kaumaha a me ka walohia makou e pi@ aku nei i keia la, ma o ka haule hou ana aku ia o kekahi o na kanaka koikoi o ka aina, i ku e paio no ka pono o kana ohana keiki lehulehu, a me na moopuna he nui. malalo o ka inoa laahia a ka lahuie e lei nei a hiki i keia la, oia hoi ke aloha i ke alii, ke aloha i ka aina a me kona lahui, a ma ia kulana ioa i paa iho la, a hiki i kona i hooluolu ana aku la.

            He alu oia no ka Hale Ahaolelo Kaukanawai o ke Aupuni, i ka wa e ku ana o ke Aupuni Moi malalo o Liliuokalani. ke Alii Aimoku, a mamuli o ke au hulihia ana o ka aina, ua noho no oia malalo o ka hooikaika kino ana no ka pono o na mea a pau, a pela oia i hoolawa ponoi ai me kona kino elem: kile no kana ohana keiki nui, a hiki wale i kona pauaho ana mai la

            Ua hanau ia oia ma Niihau, na Kealaulaokalani (k), me Kolenui (w), a ua mare ia me Mrs. Mary Nahakueua Pua, a ua loaa ma o ko laua puhaka he 4 keiki, oia hoi he elua keikikane, a he elua kaikamahine, no lakou na inoa, Samuel K. Pua, W. K. Pua, Mrs. Hattie Kaiookalani Vivichaves, me Mrs. Kamaeokalani Nye, he 3 moopuna e ola nei, a me ka pohai o keia ohana keiki i hoohauoli ia ai kona noho ana, me ka piha ina mea e pono ai o ka noho ana, a ke aie nei kana ohana keiki ia leo ao walohia a ko lakou makuakane i waiho iho ai na lakou e malama, a hiki ma hora hope o ko lakou mau kino.

            He kanaka oia a makou i hilinai nui ai, ma o kona kupaa io no ke aloha i ka aina hanau, a me ia ano no oia i hoohiwahiwa ia aku ai e kona mau hoaloha, a hiki aku la i kona mauliawa hope loa ana mai la no keia ola ana, a ka poina ole nei makou i kona leo kupinai iloko o ka Hale Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni, oiai na la hope loa o ka Ahaolelo 1892, e helo-ke ana i o a ianei na hoa o ka hale, me he nalu la e po'i ana maluna o ka aina, oia ka@hi mea. i k@nawai, a hoike me @ Poa@ hoe o loko o ka @ nei makou i kekahi o na@ kahakaha aku ai @ hie o ua Hale Kau Kanawai la me @ mau olelo:

            "I hele mai nei anei kakou noho @ keia Hale Hanohano, i poe hoolimalima ia e ka makemake o keia pu@ hoomaemae alunu, ka poe e ake nei, @ hooko aku kakou i ko lakou makemake ma ke kokua ana aku i ka Aha Kuhina a keia noe i li'a ai, o lakou he noho mana mai maluna o kakou. No'u iho, aole loa au e ae, e hooka@ aku na keia poe, oiai, au e noho ana i hoa hanohano no @ hale, a pela @ aku au e kue ai no na hana pohalalo a pau e lawe ia mai ana ilok o keia Hale, no ka pono o ka Nohoalii o kuu Moiwahine i aloha nui ai, a me ka poe a pau @ au i hoohanohano mei me keia inoa Alii no loko o keia hale hanohano."

            Ke paa nei kela mau olelo walohia a keia kanaka puuwai kupaa, a aloha Alii oiaio, maloko o na paia laahia o Aliiolani Hale. Me he mea la, ala kona mau makahiki maluna aku o ke kanaono a oi.

            Ke komo pu aku nei makou ma ke kumakena pu ana me ka ohana @ mea i hala me ko noi pu ae i na @ Lani e hoomama mai i ko kakou mau kaumaha.

            Ma ka hora 3:30 o keia auina la Poalua. hoolewaia aku ai kona kino kapapau no Koula, mai kona home noho mai mauka o Kapalama. Aloha wale oia!

 

UA UO IA A PAA.

 

            Ma ke ahiahi Poaono iho nei, maloko o ka halepule Katolika Mali@kamalu, i hoohui ia ae ai o Alapai Mainae me Miss Kanani maloko o ka @ maemae o ka mare, malalo o ka oihana laahia o ka lawelawe ana a ia aoao hoomana. He ku i ka eehia na hana hoomana i haawi ia no ka @ o na paa mare opio.

            I ka pau ana o na hana mare maluko o ka halepule, na hoi aku na paa mare ma ka home o na makua o ke kane mare, a malaila i malamaia ai he papaaina i luluu me na mea ai like ole a ka pau e moni iho ai a kena i ka lihaliha o na mea ai i hoomakaukau ia.

            O ka wahine naauao i huipu ia me ka hoopono, he papale ia no kana kona, a pela hoi9 ke kane, e aloha oia i kana wahine me kona naau a pau, a e loaa auanei ia laua ka noho pumehana ana, i ko laua wa i lilo ae la i hookahi koko a i hookahi pana ana. O ka makou e kalokalo ae nei, e haawi mai ka Mea Mana Loa i na hua ohaha mailoko@ mai o ko olua puhaka a pela auanei e hoolaupai hou ia aku ai ko kakou lahui e anai mau ia nei e ka make, oiai olua he mau opio, e hiki ai ke manaolaua ia, aia he mau anoano maikai iloko o ko olua kihapai ohana.

 

            Ma ka Poakahi nei, ua hopule iho la kekahi o na kalaiwa kaa hana o ke hui kaa hapauwi, no ka holo nui.

 

            Ma kela ku hou ana mai a ka Australia e hoea mai ai la p@ a hoau ana i ka Hale M@ Hou.