Ke Aloha Aina, Volume II, Number 46, 14 November 1896 — Page 3

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, NOVEMABA 14, 1896.

 

Na Palapala

 

Aole @ maluna o makou ka koikoi o na @ ana no keia mau manao i hoopukaia @ o keia poo, aka, e ili no ia mauna o @ poe na iakoa i kakau mai.

 

KE LEO O KA LAHUI ME

KA LOKAHI, OIA NO KA

LEO O KE AKUA.

 

            Mamuli iho o ka manao o lahui aloha aina a puni ka @ e loaa i pani kupono @ kahi o J. K. Nawahi, ka Peresidena o na Ahahui Aloha Aina a puni ka Paeaina. Oiai @ ua hakahaka ia noho, a me @eka i o kona mau hope iho @ ua noho ala. A no ka mea @ o ko lakou koho ia ana @ na ka lahui a puni ka @ na aka, na lakou iho no @ ko o kekahi keena o ka @ Mrs. Paakaiulaula, penei @ an@ nui o ko lakou mau Lu@ Nui i koho ai:

@ Peresidena, J. K. Nawahi

Hope   "           1          J. W. Bipikane,

"                       "           2 J K. Kauuamano

"                       "           3 Eluene Buki,

@ Peresidena Hoohanohano J. A. CUmmins,

@ Puuku         E. Johnson

@ Kakauolelo Nui      J. K. Kaulia.

            O keialiho la na Luna Nui @ ia koho ana a lakou, oiai @oi, he wa pilikia loa ia me ka wikiwiki nui, aka, ua hilinai @ku no ka lahui me ka pulele @mi.

            Nolaila, i keia manawa, eia @ luna o lakou i koho ia ai iloko o ka pilikia nui no J. K. Nawahi, ua hana ola i ka hana @haawi ia nana e hana a hiki i kona mau sekona hope loa me @ wiwo ole, a me ke aloha aina oiaio. J. W. Bipikana ua ha @au ke@kanawai o ke aupuni ia @a a lawe loa ia kona pono ki@ila, E. Buki hoi, hoi hou i ho@e o J. A. Cummins, ua lilo kona inoa i keia aupuni e ku @ei nolaila, eha hapahiku o lakou i hakahaka ma ko lakou pau noho, koe wale no ekolu hapahiku i koe. Nolaila, aole @ mau luna nui i koe i keia @a e ku nei, ua hiolo, koe wale @o ka elue o ke Kakauolelo oia @ohoia ana, ma ka hapa o kahi hanohano uuku i koe iaia ma kela koho mua ia ana ma kela poopoo.

            Nolaila, ua kuu laula ia ae @ei keia Koho na ka lahui e @ono i ka lakou mea e makemake ai, ma o ko lakou mau Elele ala e hhiki maii ana i ka la @8 o keia malama no. He mea pono e ao mai ka lahui i ko lakou mau Elele no ia la Koho i na Luna Nui a pau, o ka Ahahui o na Kane, koe ko na Wahine, aole o lakou kuleana ma keia hana.

            Oiai, o ko na Kane Ahahui @ai nahaha, aole no he kuleana @ ka Ahahui Kalaiaina ma keia Ahahui, oiai, aole no oia Ahahui kahi kuleana ma keia. E ku kaawale kela Ahahui keia Ahahui ma kona inoa ponoi iho me ka hoohuikau oie, a e paa na Luna i ka hanohano pakahi o ka lakou mau oihana no ka pono o ka lakou hana, in a hewa pau no, mai hele mai kekahi Elele me kona palapala hookohu ma kekahi inoa e ae, o komo ole oia i na hana o ka la hauoli o na Elele i koho pono ia mai na Apana a pau a puni ka Paeaina nei, o ko Hawaii Paeaina, no na Elele a pau o na Ahahui Aloha Aina, ia lakou wale no i manao nui ia aku ai, e kaalo mai na minute o ka lanakila o ka Moho i makemake nui ia i Moho Peresidena, i loaa ole na kina'una'u imua o ka lahui a me na kanawai o ke Aupuni Kumu a me keia aupuni e ku nei I mea kuokoa ka manao me ka naau koa, wiwo ole, maka'u ole iloko o na kahua kaua o ke kalai olelo ana ma ke kanawai, he haahaa me ke akahai. he aloha i ke Akua, he aloha i ke Alii, he aloha i ka Lahui, he aloha i ka Aina, oia wale iho no ka mea kupono i Moho Peresidena no ka lahui.

            Aka nae, na ka Haku e rula mai i na manao pi-o-o o na Elele i ao hewa ia mai ai i ko lakou mau Haku a puni ka Paeaina, oia hoi na pelo, na pukahee hoonuinui olelo, na hoomalimali a nui wale aku ia mau hana, o ka mea i makemake ai, i kanaka makaukau piha ma ke kanawai, iloko o na makaainana aloha aina a pau, a e noho oia he Peresidena ma ka inoa o na aloha aina a pau o na lahui like ole e noho nei iloko o ko Hawaii Paeaina, me ke kue ole i na kanawai o ka aina, a me ka maluhia o ka lahui, a me ke aupuni e ku nei i keia, a me kekahi ano aupuni e ae paha me keia mua aku.

            A pela iho la e holo ai ka ikaika, ka mana, ka lanakila, e like me ke Poomanao o keia manao. O ka liko o ka lahui me ka lokahi, oia no ka leo o ke Akua, e hoomanao hoi i keia mau malele nui eha i hai ia ae nei maluna, oia hoi, e aloha i ke Akua, e aloha i ke alii, e aloha i ka aina makuahine, e aloha i ka lahui, me ia au manao mahele nui ka oukou e na elele e hana ai.

            Ko oukou hoa makaainana iloke oia mau mahele e noho nei.

E. W. PALAU.

Waikahalulu, Nov. 11, 1896.

 

            Ua hoao ae kekahi kanaka e komo aihue i ka hale o Keyworth. aka, ua hoohokaia no nae ia manao ona, mamuli o kona ikeia ana e kekahi wahine Iapana

            E noho ana ka Papa Hoopii Auhau o ka Apana o Honolulu nei i keia Poakahi ae, Nov. 16, ma ka Rumi hookolokolo o ka Aha Apana o Honolulu, ma ka hora 1:30 p. m. o ka auina la.

 

KA MANAO O KEKAHI MAKUA

HINE HAWAII.

(Kakauia no "KE ALOHA AINA."

MR. LUNAHOOPONOPONO;

Aloha oe:

            E oluolu e ae mai i kau wahi kolamu kaawale o ka kakou wahaolelo no keia mau wahi manao pokole a kekahi mea heluhelu o ka pepa. a he Makuahine hoi no ke Aloha Aina, Aloha Alii a Aloha Lahui. Oiai au i ike iho ai ma ka'u pepa puka la o ke ahiahi nei i kekahi manao i kakauia e kekahi makmaka oia kulana makee aina like, oia ka mea nana i kono mai i ka'u wahi peni e kahakaha iho i mau wahi laina pokole, a e hoaiai ae hoi imua o ka lehulehu.

            Mamuli o kela mau olelo a ia makamaka (E. W. Palau) e olelo ana penei: He mea kupono e ao mai ka lahui i ko lakou mau Elele no ia la Koho i na Luna Nui a pau o ka Ahahui o na Kane, koe ko na Wahine, aole o lakou kuleana ma keia hana. Nolaila, ke hoole nei keia makmaka. Aohe kuleana o na Wahine i keia hana Koho Peresidena Nui no na Hui Aloha Aina a puni ka Paeaina, a he Alakai hoi no ka Lahui Hawaii holookoa, oia maoli ke kulana o keia me he Peresidena Nui. He mea e noho mana ana maluna o na Hui Aloha Aina a pau aole nae i oleloia koe ae na Hui Aloha Aina o na Wahine, a he mea hoi e alakai ana, e hoonaauao ana, a e hoomalamalama, a ao aku ana i ka lahui holookoa. Aole anei, o na Kane a me na Wahine a me na Keiki, oia ke ano o ka huaolelo Lahui, a ina oia ka Lahui. Pehea hoi keia hapa o ka Lahui e kapae ia ae nei, a hoole ia mai la, aohe kuleana ma ia hana nui. Oiai, o ka poino a oukou a na Kane e hana ai, aole anei ia no makou pu ia poino no na Wahine. O ka Peresidena e kuikahi like ole ia ana e ko kakou manao, aole anei ia he mea e hoomokuahana, a hele aku la oukou na Kane he alahele okoa, a huli ae la hoi makou he aiahele okoa.

            Oiai no hoi, aole keia he hana like me ke Koho ana i na Lunamakaainana paha, a mau Luna e ae hoi. Ua maopopo aohe kuleana o na Wahine ilaila, oiai, ua kaupalena ke Kanawai ia mea. Aka, no keia ano Hui. He Hui keia na ka Lahui holookoa i ala like mai ai, na Kane a me na Wahine, a kukulu ae la i keia Hui Aloha Aina.

            Oiai no hoi, aia he mau Hui Aloha Aina mawaho aku o ko Honolulu nei mau Hui Nui. Ua hoohuikau pu ia na kane a me wahine, aole i hookaawale ia ko na kane Hui mai ko na wahine ae, a, aia lakou me ia ano i keia wa, a he mea maopopo e koho mai ana ka hapanui o na wahine o na Hui i hoohuikau pu ia i ka lakou mau Elele, a e nele ana kekahi mau Apana i na Elele ole mai na kane wale mai no.

            Oiai, aia ke noho Peresidena a Kakauolelo, a Puuku ia mai la kekahi mau Hui Aloha Aina e na Wahine, aole he poe kane na Luna Nui. E hooleia anei ka pono a me ke kuleana o kela poe wahine, a aole anei hoi ma ke ano he Hui Kuwaena no ko na Wahine ma Honolulu nei, aole anei hoi e pono i keia Hui Kuwaena o na Wahine ke komo pu aku ma ke koho ana iho i mau Elele Wahine kekahi e hiki aku i keia koho Peresidena nui ana, no ka pono o na Hui Aloha Aina o na wahine i huikau pu ia me ko na kane.

            A e hoomaopopo ia no hoi, aia he mau tausani inoa ko oukou o na kane i hoouna ai i ka oukou Memoriala i Amerika, a he mau tausani no hoi ko makou ko na wahine i kakoo aku ai i ka oukou, ma ia alahele hookahi. A pela i ike ia mai oi, o ka lahui Hawaii holookoa, o na kane, a me na wahine ka i kue loa i ka Hoohui Aina, a pela kakou e manaolana mau nei, ke mau mai la no kela Ni@au o Hawaii. Nolaila, ina e koho ana oukou na kane i ke kanaka a makou a na wahine i ike ai he kupono ole, aole anei hoi he kuleana ko makou e koho ai i ka mea a makou i ike ai he kupono, i alakai pono ia, a i hoonaauao pono ia ai ka makou mau Kane a me ka makou mau Keikikane a me ko makou mau kaikunane no ka pono a kakou e nai nei.

            Nolaila, ke paipai nei au i na Luna Nui o ka makou Hui Aloha Aina o na Wahine. E ala mai, a e koho iho i mau Elele Wahine, mai keia Hui Kuawena o na Wahine o Honolulu nei. E hiki aku i kela wa Koho Peresidena Nui i Nov. 28 ae nei, a e kuleana pu ai hoi e Koho i ka kakou mea i makemake ai. Ma ke ano, he Koho Lahui keia, no ka pono o ka Lahui, a he Alakai hoi no ka Lahui.

MAKUAHINE ALOHA AINA.

Honolulu, Nov. 12, 1896.

 

KAHEA HALAWAI.

 

                        Ke kauoha ia aku nei na Ahahui Kalaiaina a puni ka Paeaina e koho mai i ko lakou mau Luna Nui i mau Elele a hoouna mai ma Honolulu me ka hookohu Elele o ko lakou koho pono ia ana e ko lakou mau Ahahui Pakahi no ka akoakoa mai ma Honolulu no ke koho ana i na Luna Nui o ka Ahahui Kalaiaina a makua o na kanaka Hawaii apuni ka Paeaina me ko lakou hoike pu mai i ke kulana o ko lakou mau Ahahui pakahi, oia hoi na lala na waihona dala e akoakoa mai ma Honolulu ma ka la 26, 27, 28, o Nov. nei 1896.

JOHN POE KUOHA.

Kakauolelo Nui o ka Ahahui Kalaiaina.

 

OWAI KA MEA KUPONO

 

            O ka ni@ ano nui ia o ke m@ em@lo nei ma na paka o na home o ka poe i kapa@ "Na Aloha Aina," Mamo@ o ka oluolu ana i ka Mea Mana Loa, e kii mai a lawe aku i ka h@ hope@loa o ka Peresidena o ka Ahahui Aloha Aina Nui o ko Hawaii Paeaina, Hon. Joseph Kahoolahi Nawahioka la mopuu, na anee hele ae keia ninau ma ne kula palahalaha e ka aina, @ n@ mauna uliuli, @a awawa omaomao, a maluna aku o na ale hulilua o na kai ewalu, a @waena o ka puulu o na makamaka, a me ne hoeloha, o akoakoa ana ma na home, ma na buina a me na pipa alanui. E ninau ana; Owai ka mea kupono i Peresidena no ka Ahahui Aloha Aina Nui o ko Hawaii Paeaina?

            O ka ninau o ka manawa,  he mea ano nui ia, no ka mea, he mea hiki ole ke hopu wale ae, a hoo@oho aku i kekahi mea ma ia kulana ano nui ka noho lahui ana, ke ole e hoomaopopo ia ke kulana kupono o ka mea e lawe aoa ia wahi @olaila, mamua o ka waiho ana aku i kekahi inoa imua o ka lahui, e pono no e hoomaopopo ia aku kekahi kulana kupono no ka mea e koho ia ana.

            1. I kanaka inoa aala. Mamuli o na manao imi oiaio ne na apono pili laula, a oiai e noono@ nei ia ana, i mea nana e alakai i ka lahoi ma na pono pili kalaiaina, he pono no e loaa i kanaka inoa aala, i kanaka inoa maikai i h@linai nui ia. Aole o ke kanaka i wai@ ka inoa no kekahi mau hana pono ole, a e noho ana paha ma ke ano huikau iwaena o ka lehulehu, a ma kahi poeleele aku paha.

            2. I kanaka ka okoa nona iho. Aole o ke kanaka hiki ke alakai wale ia e hai, a o ka mea e hiki ai iaia ke hana, na hai mai e onou i ka manao iloko on a, a oia mea i onou ia mai, oia kana e hana aku ai. Aole oia ke kanaka kupono, aka, o ke kanaka nona iho kona noonoo, ka hana ana, a me ka hooko ana, oia ke kanaka kupono.

            3. I kanaka naauao a haahaa. Poino ka lehulehu ke alakai ia e ke kanaka naaupo, ua maopopo loa ia. Ke kuhihewa nei paha kekahi poe, o ke kanaka leo nui e haanui wale ana, he kanaka naauao ia. Eia ka olelo a kahiko. "I na i piha pono ole ka wai iloko o ka pahu, he nui ke kuolo o ka wai iloko."

            4. I kanaka manao i ka pono o hai. Ke ake nei, a ke hilinai nei kekahi poe l ko lakou pono wale iho no, a ke @oi aku nei i ka pono e loaa mai ana, nona wale iho no. Aole ia o ke kanaka kupono e lilo i alakai, aka, i kanaka @oi i ka pono o hai, a hoole iaia iho.

            5. I kanaka aloha io no i ka aina, i ka lahui a me ka Moi. O ke kahua ia o keia ninau o ka manawa, e hoonaueue nei i na manao o ka poe i aloha io i ka aina. Aole he aloha aina oiaio ka mea e pai@ ana i ka Moi, a e makaleho ana na maka i ka aina, he hoino nae a haikaika i ka lahui. Aole no hoi he aloha aina oiaio, ka mea e @ ana e loaa mai ka hilinai ia e ka lahui, a o kona paulele ia e ka Moi, he uhauha nae, a hoomau@ wale i kona aina. Aole no hoi he aloha aina oiaio ka mea makee i kona aina, a kau i kona hilinai ana ma@ o ka lahui, no ka

 

(E nana ma ka aoao 6)