Ke Aloha Aina, Volume III, Number 5, 30 January 1897 — HOOKUMUIA ANA O HAWAII [ARTICLE]

HOOKUMUIA ANA O HAWAII

I kakauia «i hoeponoponoia e Rev. J F. Pokuea, mamul! o ka Moolelo Hawaii i ma Lahainaluna i ka M. H. 1838. a ua paiia a hoo nopono ia ma ka H*lepai ]Pala pala Aopuni Honoluhi 1858. No ieo Unai pepehi mau la e kon4 | makuikane, noiaija. ua ulu mai ka ma- ( oao iipko o pa e oinau hoQ.ipa«e 1 ke- . na m?raa, a penei eia i ninau aku an j ; Aole ane! o*u makuakane okoa e ae 0 ke>a wale no ānei ? No keia ninau aUmi i kona makua-, hine, alail*, huli ae la o Akahikulearta iniūa o kstea keiki a pane aku Ta ota n*e keia huaolelo moakaka, e lohe p»no mai ai kana keiki i kooa leo me ke kulu ana iho o kon* mau waimaka nn kana keiku Ae, naoi hoi la ua loaa'mai t« 110 ia oe ka manao noonoo, a e »ku ana *u e j hoike iaoe kuu lei alii mai ka po mai, Ke makuakane no kou, aia a i Waipio, a o hete e ike i ka hulu makua w ota «. i W». Aiaila, huh at la o Akahiakeleana, a ninau aku la i kana wahi k*uwa wahine. Auhea la hoi na aiea a 4 u 1 waiho aku •i ma kou lima e malam», oia na hoaliooa o ke keiki nei a Uloa i haawi mai ai ia'u ? Ei* ae 00, w*hi * tahi kauwa, Kuoa aku » lawe n>ai. I ka h<>ea sna naāi o kana k.iuwa wahine me 'na a pau a waiho i-na i ke alo o Aknhiakuleani, oia hoi, ka ma\o o Lil a a nse kaha l*atf patiu a uie 'kuna !ei p«tav>a, t ka akwkoe mai la e» m mea s p«u i makcuul?eia e Akshhku^sns> 4 a)aii», huli ae h ui* > #Vlo 1 k«tt* petnv; »ke ,iuaiU t>e i k<U ro*u waiwai k& i fke o?e ai mauiuā, a NV 1 keia la au e ;ke nei > i h*»ailcna 0 na ??n m» nona 1 ka noko »Hi 0 Hawaii nei,' a puni keii makx\ ke hcx>?ei net ae a». > 1 ka 'm p»l», a 0 U *** a .* ike hume uei < ** m»b f a o kei* nkiu paUu e JMMI <0* «« kr>na hnia Uv kuna hek alu e »# mU ! Wo 0 Wrpp t:r.i ij»'fchi 1 ftv.ko ai, oii Ncta»'\ > U 1 kne* au u « ? luu k«"f. īI Uia ki tki au k V»»*# r n< "' ,}%t la, ke?a a e Hia'e'e n ai *■ |<m« «1 k«u« t«a ho* N k«u «'mau han* ?> k* k*"« »h> ]he ktiks »*tloko ako vA* frt k<r i * w»Hre aV>». >•* *a f ks i'kaua n**ī %»* %»«* »%n *%**"» n,> w>v. » He'ike akv *i 1 oe m<r kt oiaio, tt» \ ke*»%eM | fe?»M \ ■«* t**v i iUt f>av an» ae lo m»* » **** **« t't»t kt k» K *w*f > Woe» I : lt

Nolaila, aole a kaua keiTcl i ke ai la, ke hoi nēi oia e noho ika poli atri o kona makua, i lohe oe, Eia nae ka mea apiki o kela wah kaaka iki hulu meomeo e hoa. i I kona lohe ana mai la ina olelo a jkana Ewa e olelo ne-i me ka hunahuna [ole iho, oia'ka wa i piipif ka'i ae ai ota, I a haawi wahi mana ai aku la oia na | kana wahine ;lbko o kela mau hdfa i pnina ole i ka mea kakau.oia no ki ho ra~ umikumamak'eu, Nana me. huh ae a ninau ne i tou īnoa, alila, e hai aku oe, o Umi ko'u inoa Aiaila, huh aku la oia a nana aku ia i na maka o kana keiki, eia o XJmialiioa, a pane aku la me keia ma'u huaolelo aloha a.ka makua i ke keiki. E kuu keiki, e kuu milimih hoi, e hoolohe mai e kuu lam. kena mau hoailopa a'u i hoaahu aku la ia oe e kalani, oia na hoike e ioaa ai o ko mikuakane īa oe. 0 ka malo au.e hunae'la, o ka let palat)a au e lei nei, a me ka iaau palau a ko makuakane e paa ia ma ko lima e malama loa oe (a mou mea a pau ma kou hele ana a hiki i Waipio a loaa ko makuakane. — A penei ke ano o kou hele āna a hoea ilalo o Waipio. kou he!e ana a hoea īluna o ka pali o Waipio, alaila, ih6 aku oe a haule ilalo o ke kahawai, au aku oe a pae ma kela aoao, alaila, nana aku no oe 'a ike i ka hale e huli' mai ana koiia alo i kou alo, oia 'no ko Liloa hale ponoi. Ala*la, mai komo oe ma ka puka o ka pa aka, e pii aku oe maluna pono 0 uft pa la, a hiki oc ka puka okā haie o ko makuakane a ike oe o ka aha e kau ana mai kela aoao o ka puka, aiaila, m«ukomo aku oe malalo o ka aha, aka, eae aku oe maluna, a na ka aha no la e haule iho a ae aku no oe i kipaepae kapu oka puka o ka hale o Liloa, aiaila, komo no oe a īke aku no oe i ke kanaka e kahili ia ?na, ea, e pii aku no oe a noho ma kona uha. I ka hooki aoa iho •ka Akahiakulean* mau plelo ao 1 kana s keiki ia Umi alaila, ae akula o Umi i na olelo a kona makuihme. No ko Ua»; ae a»a aku i na olelo a kona makoahipe, afail3, huli ae la o Akahiakuleana i tona kaikunane ia Omaoknmau. a pane ae la. E, »uhe« oe e ko'u kaikunānē aloha, e heie po oe me Umi no Waipio, e malama laik a hiki i kahi b kona niakua, ~ Ae mai o Omaokamau. a iaia kahi i paa ai o ka laau palau a Liloa, a puka hele ana laua me TTmi. I ko laua hete ana a kiki m« Keaka kea, leaa ia laua kekfihi keiki nolaila.o Piimaiwaa kona inoa. AiaiU, k«i aku la o Unai iaia e hele pu me la ia ao Waipio, a i keiki hookama oe na'u. Ae mai la no o Piiuiaiwaa, a haele aku la lakou. Hele aku la lakou a b>ki i Waipio, * ma Koake* hkou i iho aku ai, a htki lekou «alalo o ke kahawai, au aku 1a a jp«e ma kota ae>ao o ka muliwai o Wai|loa, a ike aku la lakov i ko Liloa hale !c ku ana a k a kahi 1 kapaia o.Haunoktiuuihali, c huli pono rrai ana kona puka iko lakou mau aio AUUa t rpanau ae la Ukou oia ko hale. ( I lakou hookoke an» aku wawal 0 ha'e U, auila. huli ie la o ;Umt a oleio aku 1« i kena ui*u hoa .a ke &U ' 1 E peiw e noho iho v'tua iwaauel, a e īw*u ke hele ae, a ī kih o'ua a i hoi jo!e niai au, aklla, ae o!t\a ua .uuke au. , Alaila, ua tke tuai ta.no oiua ike ala, |hu!i *ku ke a*o hoi an«. | Ak* i k*it oiu* maauei a kti 1 iu*n«o *c O?Ul** )«m«i o ko kakou X* | 14. i tbo o a we ( aiaUa* heie aku la o I •%* k*lu v I Hek «ku ta o U«wt « «*« «.k« ia I» k* m t**u o Liioa hale* ot* ! }Ilo«u m* k* iHik»* ak*« *<" *ku }«M* W*<UU« o ka ; \ iilie poiuie* U ei* l kahi V** •< «ku U oia itt*t%ina v .'lNivMra o kt iM , ik*{Hi <» ke o ,I - - ' V* »te *a ike , ! ,ft» li\'W •-> |ai\* KV*k»v«, t k« li4 } iIMM k* WIHI K? fe» StvNX.vXV , H nh 4 .'' \{