Ke Aloha Aina, Volume III, Number 7, 13 February 1897 — Page 8

Page PDF (800.68 KB)

This text was transcribed by:  John Reppun
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA,

POAONO, FEBERUARI 13, 1897

 

HE MOOLELO HOONANEA

-NO KE-

Keikialii Alabati

Ke Kaeaea o Pelekane.

-

-A ME-

 

Ka Ui Madelina.

Ke Kukui Uwila o Ainapo.

Hoohenoia no KE ALOHA AINA

            Oia ka wa i ea pono ae ai o ke poo o ka moi iluna a nana pono mai la oia i ka hua e paa ia ana iloko o ka lima o kahi keiki hookalakupua, a pane mai la me keia mau huaolelo e hoomakue ana i kona mau helehelena, he apala.

            O ka pane ana mai o ka moi i ka haina o ka ninau a ke keiki opio, oia ka ua wahi keiki opio la i pane mai ai imua o ka moi me keia mau huaolelo o wiwo ole:

            E like me ke ano o kou mau helehelena, pela no auanei na haawina e kau aku ana maluna ou, oiai, ua piha kou houpo me ka inaina, aole hoi i maliu mai  kou naau i ka’u mau olelo, e hoomama i na kaumaha, a e hoopau hoi i ke kiheahea ana o na waimaka.

            Nolaila, i wahi nou e ike pono ai i ka oiaio o ka’u mau olelo, e nana pono ma kela paia o kou halealii, a e ike no oe me ka hoohewahewa ole, i ke kino makamae o ka olua keiki e auwana hele la maluna o ka ili moana.

            A o keia io hoi ka wa o ka moi i hoopau ae ai i kona mau kaumaha, a hoolilo ae la hoi i na kiheahea waimaka e hiolo ana mamua iho, i mea mama.

            Ua  kauoha koke ae la ka moi i na mea a pau, e hooki ka uwe ana, a e hoomama hoi i ka manao kaumaha, a e nana pono aku i ka oiaio o na olelo a keia wahi keiki opio e ku nei imua o ko kakou ole.

            I ka wa i meha iho ai ka leo o na mea a pau, oia no ka wa i oniu koke ae ai o ua wahi keiki hookalakupna nei i ka hua apala e paa nei iloko o kona poholima.

            A e like hoi me ke kanaka ua hele wale a lehia i ka nou ana o  ka pohaku maa, pela no hoi ke keiki i nou aku ai me ka hikiwawe loa, a ku aku la mak ka paia o ka hale.

            He poha ana no ka leo o kekahi mea aia hoi, ua hoohikilele ia na mea a pau i ka ike ana aku i ke kino o kekahi waapa e lana hele ana maluna o ka ili o ka moana, a aia hoi maloko o kona kino, e moe ana ke Keikialii opio, iloko o ka hiamoe kulipolipo loa me ka ike ole ae, i na mea a pau e hana ia nei.

            A i wahi e ike pono ia ai ka helehelena o ke Keikaialii, oia ka wa i hoo huli pono ae ai ua wahi keiki nei, ma kana hana ike.

            A me ka emoole loa, ua kau pono @@ mai ia na helehelena nani o ke Keikialii imua o na maka o ka mea a me ka lehulehu a pau iloko o ka manawa pokole loa.

            O na leo hooh@ o na mea a pau, oia ka kahi keiki hookalakupua e lohe nei, a o ke Kapena nana i @@ane mai i ka lono o ka kaumaha, oia kekahi o uwe pu nei.

            No kona piha hauoli loa, ua kahea ae la oia me ka leo nui. Oia! Oia! oia io no kela, aole loa au i hoohewahewa i kona mau hiohiona, aole io no oia i make, aka, eia no oia ke ola nei, a he olulo hoi oia no ka poino maluna o ka ili o ka moana.

            O keia mau leo hooho o ke Kapena nana i halihali mai i ka lono o ke kaumaha i ka Moi a me ka lahui Pelekane oia no ka wa i hoololi ae ai o ua wahi keiki ia i na hiohionamua o loli ae la he mea hou.

            O keia ka wa i ike ia aku ai ke kino o na moku a me na kanaka a pau, e luana ana maluna o kekahi mau papa loihi, i hoomoe ia ma ka aoao o na moku, a e waiho ana hoi na mea ai he lehulehu wale, maluna o ua mau papa la, me he mea la, e noho ana na mea a pau e ai i na mea i hoolako ia maluna o ua papaaina la.

            Ua lilo keia mau mea a pau a lakou e ike nie i mea  hooilihia i ka manao, e hoano e ana i ka waihona noonoo iloko o ko lakou mau puuwai.

            O na waimaka o na la i hala mua iho ua mao ae la ia me he ohu, halii kuahiwi la, a ua ike ia aku la hoi na hoihoina o ka manaolana ma ko ka Moi mau helehelena.

            Oiai na mea a pau e nana nei i keia mau mea kamahao, aia ke Kapena o ka  moku nana i ahai mai ka lono o ka pilikia, e kaulona pono ana ma kahi o ke aka e kau ana ma ka paia.

            O ka ike i halawai aku me kona mau maka, ua like ia me ke kamaaina o kona mau hiona, i ka wa o keia mau mea a pau i hana ia ai.

            A oia hoi kana e ike nei i kona mau hoa a pau o ia mau la o ka inea, e nonoho ana, a e holoholo ana i o a ianei.

            Na keia mau @@@ ana e ike nei, i hooho hou ae ai me kona leo walohia o ka ehaeha, i ka i ana ae:

            Oia! Oia no !! O kuu mau hoa aukai io no keia a pau, aole e hiki ia’u ke hoole aku i ka ike me ko’u mau maka ponoi.

            Ke hooia aku nei au, ua pololei loa na hana kupanaha a kamahao a keia wahi keiki uuku e hoike mai nei imua o ko kakou mau alo, i kekahi mea hiki ole ia kakou ke hana aku.

            Nolaila, aohe mea hiki i kekahi kanaka ke hana, o ke akua wale no, no ka mea, oia ka m ana  hiki ke lawelawe i na hana kupanaha a pau ma ka hohonu lipolipo o ka moana, kahi hiki ole i ka mana a me ka ike o ke kanaka, ke manao oia e hana pela.

            O keia mau mea a pau a kakou e ike aku nei ma kela paia, he mau mea oiaio ia, oiai au malaila, a o na hana hoohauoli ia a ke Keikialii i kona mau hoa alo ehu kai, mamua iho hoi o ka iho ana aku o kona mau aumoku no ka hohonu o ka moana.

            Ua lilo keia mau olelo a ke Kapena e hoike aku la, imea e hoopau ia ai ka manao pilihua o na mea a pau a oia hoi ka lakou e nana pono nei i na hiohiona hauoli maluna o keia aka kupanaha o ka hua apala i pili aku la ma ka paa o ka hale.

            Ua ike koke ia aku la na helehelena omamalu o ke kaumaha maluna o ka moi Uilama a me kana a@@ wahine, i ka mao ana ae oia mau mea a pau mai ia laua aku, a ike pono ia aku la hoi ko ka moi kino i ka nee ana pono ana ae imua me ka nana aku maluna o keia wahi keiki uuku hookalakupua.

            A o keia ka wa a ua wahi keiki nei i pane aku ai i ka moi me keia mau he@@ punaolelo.

            Eia oe ke hoomaopopo mai nei, he mea oiaio paha, na mea a’u i hoike aku nei imua o keia anaina, aole paha, aka, e ike aku ana nae oe i kahi o ka weliweli o na mea e pili ana no kau keiki a me kou mau makaainana i hahai aku mahope o ke Keikialii a me ka pakele ana mai o kekahi moku e hoike aku i ka lono ia oe.

            I ka pau ana no o keia mau olelo a ua wahi keiki nei, oia no ka wa i nalowale koke iho ai o ka papakonane o Mokuleia e kau mai ana i ke alo o ka lehulehu e nana ana ma ka paia o ka halealii.

            A ike ai aku la ma kona hakahaka me he kia paakai la a i ole, me he kia mahala paakiki ala ke ku mai ana imua o ko lakou mau maka me ka weliweli.

            Ike ia aku la ka hoopouli ia ana ae o na ao lani , ena ao poluluhi, a ike pu ia aku la no hoi ka hiolo makawalu o na pakaua.

            Pouli ae la ka lewa, a oia ka wa o ke kie Waipuilani i like ia aku aii ka hanini ana iho maluna o na moku a ulupa iho la me ka weliweli nui.

            E ike ia aku ana ke kino o ke kanaka e kulou ana ilalo, me he la, e luu poo ana lakou iloko o ka nohonu lipolipo o ka moana.

            He mea hoi i ike ole ia kona kua ma kekahi kaulu moku nui, e like iho la me ia ke ano, iwaena konu o ka moana me ka weliweli, e hiki ole ai i ka mea kakau ke hoike ae ma keia wahi.

            Ike pu ia aku la no hoi me ke kino o ke Keikialii, ua kaawale mai oia mai ka huikau mai o na moku, a eia kona kino ke pii ae nei iluna me ka hooikaika ana no kahi o ke ola, a hiki i kona puka ana iluna o ka ilikai.

            Ua hoomau aku la ko ka lehulehu nana ana a hiki i ke aku ana o ke Keikialii iluna o ka waapa, me ka wehe ana ae i kona mau wahi lole pulu a haule aku la hiamoe.

            A oia hoi ka lakou e nana pono loa nei i ka waapa e auku hele ana i ka pohu lai malino e ka moana.

 

-

KA HUI ALOHA AINA O NA WAHINE O UALAPUE.

-

I ka Ona a Puuku o ka Nupepa KE ALOHA AINA, Emma A Nawahi,

                                                Aloha oe:-

            E oluolu oe e hookomo ae ma ke kino o kau Nupepa KE ALOHA AINA i ka papainoa o na lala o ka Hui Aloha Aina o na ahine o Ualapue, mokupuni o Molokai, penei:

 

NA LUNA NUI.

Mrs. K. Kupihea                     Peresidena

Wahineaea, @             Hope               “

Mrs. I Kamai                           Puuku

Mrs. K. Kaupu                                    Kakauolelo

 

NA LALA.

 

Miss Lucy Kaupu, Miss Anna Kamai, Miss Lucy Poaha, Miss Apollonio Keahi, Miss Marh Kaoo, Miss Kali Kahiamoe, Miss Kahea Kahiamoe, Miss Bernice Kaupu, Miss Elizabeth Ihaloha, Miss Anastalia Pololei, Miss Esther Kaoo, Miss Keanu Nahinu, Miss Miss Kamaka Nahinu, Miss Hapenuia Kalilikane, Miss Kailianu Kalilikane, Miss Kahaulelio Kalilikane, Mrs. @ Kaoo, Mrs. L. Isaia, Mrs. Elisabeth Poaha, Mrs. Ana Uakoiele, Mrs Kamai Kahiamoe, Mrs. Louise Pololei, Mrs. Kalopi Hoonelena a me Lily H. Imiola.

            Ke haawi nei au i ko’u aloha i na Luna Nui o ka Nupepa KE ALOHA AINA a me na keiki oni koa kepau.

HEIAU O NA PAIKINI!!!

-:-                     -:-                     -:-                     -:-

E Hoolilo aku no Makou i ko Makou mau Waiwai.

O ka makou mau Lole i hana maiau ia e loaa no he 20 i-a i ke $1.00

He kumukuai hoi e hoopuiwa ai i ka poe kipa mai ma ko makou Halekuai.

O na Lole Dimiti maikai loa he 8 i-a i ke $1.—

Ka makou Lole Aahu Huluhulu, 40 a 42 inihi laula, he 35 a me 25 kenetao ka i-a

O ka makou kumuuai alakaua no keia manawa.

He ahua nui ka makou o na Kuka Heleua na Mamalu, a me na Kamaa Laholio, e hooliloia aku ana ma ke kumukuai haahaa loa.

Mai poina oe o ka makou Lole Kalakoa he 30 i-a i ke $1.00

O ka makou mau Kinamu he 20 i-a i ke $1.00

O ka makou Halii Moe he 25 keneta o ka i-a

E hele ae ma ka HEIAU O NA PAIKINI, ma ke Alanui Papu, Helu 420

                        M. G. SILVA.

 

-

HOPU IA NO KA PILIWAIWAI

 

-

            Ma ka hora 9:45 po o ka Poakahi nei, oiai kekahi mau makai elua e holoholo ana ma ke alanui Hotele, kokoke i ke alanui Kamika, ua lohe aku la laua i ka nakeke mai o kapepa laau Pake ilun ao kekahi hale holoi lole Pake, ia wa pii aku la na makai la me ka manao e hopu i ua poe haihai kana wa.

            Aka, i ka wa a ka Pake e kiai ana i ike ma ai i na makai, ua  hoike koke aku la oia i na Pake e pepa, ana maloko o ka rumi, a oia no ka wa i nalo koke aku @@o na lako piliwaiwai, a hoomaka mai la lakou e hailuku i na pohaku i na makai, aka, aole no nae i k@ emi hope mai laua, ua lawe aku laua he 16 Pake i ka Halewai, a ua hookuuia mai lakou maopopo koke iho no

 

-

EIA ILOKO O KA LIMA O KE KANAWAI

 

-

            Aole paha hemea i pele ka ike ia Wiliama J. Cuelho, ke Kakauolelo o ka Aha Apana o Honolulu nei, a ua kamaaina ia hoi iloko o kekahi mau Hui a na kanaka Hawaii i kukulu ai.

            Ma ka auina la Poakahi nei, ua hopu ia oia e ke aupuni, no ke apuka.

            Mamuli o ka ka Ilamuku hoohuoi ana, i hopu ia ai oia, mamuli o ka emi o na loaa o ka waihona o ka Aha Apona, nona hoi ka huina o $1,000, aka, ua hopu ia nae oia no ka huina o $150.

            Ua hele ia aku oia e ninaninau i ko po Poakahi nei, u a pololei a oiaio na mea i hoohuoi ia nona, ole nae i ka huina o $1,000 a me he mea la, he $500 a oi i pau, mamuli o kana hoopukapuka ana i wahi e nui mai ai ka loaa

            Aohe a makou kamailio nona, no ka mea, ua hoea mai la no oia i ka pahu hopu o kana mau hana, a eia na haawina o ka ehaeha ke kekau nei maluna ona i na wa a pau, a o ka pooko ana aku i ka hopena o kana mau hana, eia ia iloko o ke aupuni kahi i noonoo.

-

KA HUI HIMENI

            HAWAII QUINTETTE

            He Hui Himeni keia i ana ia kona kulana ma ka papa Ekahi ao na Anaina Hoolauloa, na @@@, na Paina @@@ na Aha Halekula @@@ a pela aka.

            E hoolohe ia @@@ na @@@ @@@

 

-

            E waiho ae i na kauoha @@ Ka ilalo Oiwi, @@@ @@@ @@@ Wihokai, ma Alanui Kekake, Helu 111

Feb, 8, 1897    @@@

 

S. KAAUMOANA

            HE MEA KAHA KII HALE O na ano a pau, a he Luna Nana hoi i ke ano o ka @@@ ia ana o ko oukou mau Hale. E waihoia no ua kauoha ma ke ma ke Keena o KE ALOHA AINA.

            @@@WAHI HANA: Kula o Kamehameha

            @@@@ Hano Ma @@@

            He oluolu ka auhea ma ke kuka ana.

KA LAAU HOOLA -:-

            -:- A KAMALENA.

-

            O kuu kaikamahine, iaia i hoola ae ai mai na haawina ehaeha a ka ma’i Fiva, ua loohia iho la oia me kekahi eha ma ke kua, wahi a Grover Louden o Sardis, Ky. Mahope o ka hoao ana i na ano laau he lehulehu wale, aole nae he wahi pomaikai i loaa, mai, ua hoao iho la oia he hookahi omole o ka Laau Hano a Kamelana, Chamberlain’s Pain Balm a ua loaa hoi iaia ka oluolu. Ua hiki loa i keia Laau Hamo a Kamelena, ke hoola ia na ma’i Rumatika.

            Kuaii@@ e na poe hana laau a me ka poe kuai aku.

                                    Benson Smith & Co.

                                    Agena Nui. Honolulu, HI

-

            O na lede holomua o Westfield, Ind., ua hoopuka ae lakou he nupepa i kapaia, “Woman’s Ediction, a ma ka pepa o ka la 3 o Aperila, ua hoopiha ia hoi me na mea e pili ana no na wahine, ua ikeiho la makou he manao no kekahi mea i hoopukaia e ka lunahooponopono o ua nupepa ia, no ka pomaikai o ko lakou mau hoa penei. O ka laau hoola maikai loa no ke kunu, puu eha me ke anu, i loaa iho nei ia’u, oia no ka Laau Kunu a Chamberlain. Aohe o na lua e like ai ma ke kupono no na ohana. Ua mahalo hoi au ia Laau.

            Kuaiia e ka poe kauka a me ka poe paapa laau.

                                    Benson Smith & Co.,

                                    Agena Nui, Honolulu, HI

 

            O na makuahine i loohia ka lakou maau keiki me na hoopilikia ana a ke kunu kalea, puu eha a me ke anu, e heluhelu lakou i ka Kauka R. E. Robey o Olnoy, Mo., i olelo ai: no kekahi mau makahiki o ko makou malama ana i ka Laau Hoola Kunu a Chamberlain, a ua haawi mai oia he maha i ko’u ohana mai na ano kunu a me na anu a paa.

            Kuai ia ma na hale kauka, a me na wahi haawi laau.

                                                Benson Smith & Co.,

                                                Agena Nui, Honolulu, HI

 

            O na poe a pau i loaa me na popilikia me na waihona ai, e hoopomaikai ia no lakou ke heluhelu ae i ka hoike a Wm. H. Penn. Ke kupakako nui o ka laina kaahi halileta o Des Moines, Iowa, penei: Ua hoea mei he manawa no’u e kamailio aku ai i ke akea, no na hana maikai a ka Laau Hoola Kolera, HI a me na Opu Eha. No elua makahiki o ko’u loohia me kekahi pilikia ma ko’u waihona ai, a ua loaa mau hoi au me ka eha ma ka opu. A i ko’u wa i eoao ai e inu i keia laau no elua manawa, ua loaa iau ke ola

            Ke kuai ia nei lakou maloko o na hale ka@@@ a @@ wahi haawi laau.

                                                Benson Smith & Co.,

                                                Agena Nui, ma Honolulu, HI

 

HE WAAPA KUAI.

Kia ame a’u he i Waana Huelopoki i Kia, a @@@, na Likini, & Hoe, i Kia noa i Pine, @@@ Laia, i Pahu Wai Inu, i Hae Hawaii a me kekahi mau pono e ae no ke kumukuai $250.00 me ke pena hou ana. E ninau ia

                                    J. M. MAMUKA.

                        Ma ke Uapo @@@ Waapa.

 

MAU AINA KUAI!!

-:-                                 -:-                     -:-

 

AIA ma ke alanui e @@ la @@ o Ka @@@ mahope aku o ka Halekula e Kamehameha koke i ke Alanui M@@ he

 

40 Apana Aina

 

50 x 100 i makaukau @ ke kuai aku e mau Pakele noho ao ka poe e makemake ana. Aia pu no @@ malaila ka POHAKU KUAI.  He @@@ @@  pakulu e hookaa naua ia a ke koena iloko o @ makahiki @@@@ hookaa ai. No ka poe aka ana e ike i ke @@ o ka aina e ai mau ae ia N. F@@@@ keena hana e pau @@ la me ko J. O. @@@ (Keo@@@). @@@ @@@ @@@ ia

                                    @@@@ Fernand@@

                                    Telepona @@@

                                    @@@ Jan. @@, @@@@

                                    @@@@@@@@@@@@@@