Ke Aloha Aina, Volume III, Number 8, 20 February 1897 — E HAUOLI NUI E KA LAHUI. Hoohikileleia Ko Wasinetona e Liliuokalani. MAI PUNI I NA MALIMALI LEO. E Hoolana ka Manao me ke Kupaa a hala ae na la ine. Ka Lau Oliva Mai ke Kai Mai. [ARTICLE]

E HAUOLI NUI E KA LAHUI.

Hoohikileleia Ko Wasinetona e Liliuokalani.

MAI PUNI I NA MALIMALI LEO.

E Hoolana ka Manao me ke Kupaa a hala ae na la ine.

Ka Lau Oliva Mai ke Kai Mai.

Ma ke ku ana mai nei o ka mokuahi Monpwai, i loaa mai ai ia makou na nūea hou hope loa e pili ana i ka huakai. a ka Moiwahine Komohailani, e noho mai ia i ke kulanakauhale Poo Aupuni o Amerika, mai ko makou mea kakau mai, [e hoike ana penei: The Shoreham, Wsshington D. C. lanoaH # # ♦ # # Aloha oe: ka nee ana a ka huakai Ahi mai Bosetona mai * i Wasinetona nei, he nee ana ia me ka maiu loa, a me ka lohe ole ia, koe waie iho no paha kona inau Kamaaina. Ma k& Poaono januari 23, hora 11 ponoi o ke kakahiaka, ua hiki mai ia ke Alii ka Moiwahine i Wasinetona nei, me ka lohe ole ia, a na ia rr ea i hoopiha ole ae i ka iehuiehu ma kahi hooluiu kaaahi, a i ike » L ka paa o na inoa o. iakou ma ka buke hoopaa i!ioa o ka Hotele a na ia inoa i ho'ike j ko ke kulanakauhale o Wasinetona nei, eia i anei ke Alii, he mau minute pokole wale ao, ke kowa a keia lono ae ai, ua hoopiha ia ka Heiele e ka lehulehu o na kane a na wahine, a me na poe kakau nupepa pu o WasmetoQa e aumeume ana, e onou ana na pepa inm, e oleb maoii aku ana i Kona Kakauolelo j Agena, Mr, J. Heīeiuhe, "E ae mai iau e ike i ke a!if,' ke au e ;ke ī ke Aiii # a pek wa'.e aku. / P na poe kakau r«upepa hol e hoao ana kela a mt keia o l««cou, e h\o na kukai kamaiUo mua aoa me ke A'ii usa. a iloko o kr anu ou wa. c ike «Wu mm oe ? k., m4i 0 fc a htn» o '"aUuolelo o ke i ka itoko a ; *ahe no ka nu: o ka j.oe e ake an* e ike i ke Alii. a We ko<na oU U au 4 aru •. no kela o m**ou e ike a i.WeAlii/ f Mt ka !a ua ht\c jke Am * k« iHik 4 «u * AU- , li i a tUw O* hw I «4 i «i fc* !*«?*<*• Kan> «I»Q4 i kyUiv*- ********* ne miu kaaa huak*i « m f«a*u • he.e *,;i k* Fo*k*

ke me na olelo a na enemi, ua holo ka Peresidena no ka nTakemake ole e ike I ke Alii) ma Ka auinala ua kipa mai la o D. N. Morgan, ka Puuku malama Dala o kq Aupuni 0 Amenkā nei, (aole keia 0 ka Morgan hoohui aina o ka Aha Seiiate), u?. kono mai oia i ke Alii me ka haawi ana aku i manawa, e makaikai 'ai ke Alii i ka ha!e hana dala o ke Aupuni, a ua ae la aku no kahi manawa. Ma ka Poakahi ae }an. 25, hora 10 kakahiaka, ua hoouna aku ke Alii i kekahi o Kona mau Kakauolelo ponoi, oia o Mr. } Heleluhe, e hele e ike 1 Peresidena, ua hiki aku o 18. ma ke keena o ke Kakauolelo ponoi a ka Peresidena, a ua hoolauna aku oia_ iaia iho ma ka waiho ana aku i kona pepa inoa (card) penei ka olelo: JOSEPII HELELUHE. Honolulu, H. I. Sec'y and Agent, H. M. Liliuokalani. A me ke kau wahi palapala a ka Moiwahine, e hoike aku ana i ka,Peresidena i Kona hiki ana mai i Wasinetona ne : . Ua ninau mai ke Kakauolelo iaia } makemake oe e ike i ka Peresidena ? Ae aku la keia, 44 ae," pane mai la ke kakauolelo, "mr namina loa au i kou hik* ana mai nei i ka la e hooluolu ai ka Peresidena, ma kona mau rula aole e ike kekahi mea ia»a, ikeia la, a he rula paa ia nona, aks. e lawe au i kou pepa inoa (ca'rd) a e hoike aku iaia a na'u e pane aku ia oe ma ka palapala," He hapalua hora paha mahope iho o keia manawa, ua hiki mai la ka Elelē me ka palapala mai ke kakauolelo ponoi naāi a ua Peresidena !a, ma ka Hotele, e ninau ana la Mr. J. Heleluhe, a e heluhelu ia penei; Hale Mana Hooko, Washington, D. C, lanu&ri,Ss, 1897. la Mr, Joseph Heleluhe, Kakauolelo, etc. etc., Aleka:— No ka pane ana aku i kau hoomanao i waiho mai ai ia'u t i keia kakahlaka no ka Perestdena, ua kauoha mai oia ia'i» t e hai aku e oluolu loa ana oia e Ike aku i ke 'Lii ka Moiwahine Liliuokalani ma ke?*«o pilikino, ma ka horA % o keia āuma k Me ka haaha i Hrnry T. Thu*bhk» Kakauoielo Pilikino. He rob paa no ka Peresidena, o m Poakahi a v>au, maho pe iho o kona huli hoi ana mai, mai kekahi mai o mm fcuakai hele, he h kapu l* f *o!e ww r ike »ku ma !a, y*b ?i!o no ka lono l pāhoīā ae I ko kē A!ii hete tai e ike aku t»it ma t» h ?J wm hoopahnohao nm ma! s ke ku!imik t u'hs!e ne' pe, a o®

ka alua hoi keia o na manaitfa au e kakau nei i na hana pookela Loa a ke Aliī i hāna ai, a e wawahi nei i *na rula paa 6 Amenkā, Kona Yu!a i kela ānainā poina ole maloko o ka Hale Mele, a o keia hoi ka lua, ua Jkāpae ae ka Pere'sidena i kona mau rula paa no ka ike ana mai i ka Moiwahine o Hawaii, me ka hooulolohi ōle iho, a no kahl wa aku, he hoike ana mai no ia mau hana, i ka hooi loa ana aku i na mān|kOlana o ka lahui, a'u e olelo a'e ai, kulia imua e ka lahui, "me ke kupaa me ka mah'ma i ka maluhia, eia na ouli ke hoea mai nei no na hopenā e hauoli ai ka lahui no ka wa mau loā, a o ka'u ia e lta ē nei, ia wa auanei paha ka'u Wahi kapuai nei e helu hou aku ai i ka lepo o ka Pare*daiso o Hawaii, ka aina au e moeuhane mau nei. « Ma k€ kokoke ana ae e- kani ka hora 3\o ka auina la i oielo la ae nei, ua haaleleiho la ka Moiwahine a me a'u po i tca Hotele no ka Hale Keokeo, kahi a ka Peresidena e kali mai ana me ka makaukau e apo mai tka Moiwahine, ia makou i hiki aku ai, e hamama mai ani na puka a pau o ka hale.ua hookipa ia aku la ka Moiwahiue a me makou pu a pau malpko o ka .Rumi Ulaula, o ka Hale Keokeo, a i ka wa i komo aku ai ka Peresideua iloko o ka Rumi, ua hoike mai la oia i kona ohohia me ka oluola o na puih ana mai i ke Alii, me he la, he apo aloha ana na ke Kaikunane i ke Kaikuahine no kekahi manawa loihi i kaawale ai. a o na oielo hooiauna mua loa a ka Peresidena i pane mai ai. Ua ha'ioli loa ia au i ko'u ike ana ia. Oe, ua oluolu loa Oe t a me ka manawalea Kou manao ana e kipa mai i o'u nei." A hoomaka ia na kamakamailio no Hawaii, a ma n| kukai olelo ana, ua haawi aku ka Moiwahine i na hoomaikai i ka rto kona lawelawe ana i na keehina i unuhi ia mai ai ke kuikahi hoohui&ina mai ka Aha S« c Qate mai, Ua aku Ja ka Moiw*hme i ka ninau aiu aku 1 ka Pcrcsīdena, no ke kulana ola kino o Mrs, Kalivalana, ua pane mai ka Pcres;dena, ua manao au e loaa mai ana oia UokO| nei o ka runau eia nae ua he'e ej aku nei oia no kekahi *tahj no ka hoomaopopo mua ole uu e kipa mai ana Oe, oia! t o ko'iī hāalele ana aku no ia i ko'\ s .' romi ōihani, a konv mai ne; no* ke kaM aku h Oe ! A i ki wa i hot nui ai o Mrs ! h/i iku ka Pcfc | <id«n» i koke Alii ki^ \ aiuma\J ua puanai ae h oii me ka j>?V\ | nui, min,\mitu m»o!t h au' N ko'.' !ohe mo» saa?J 'ana *»Moiir*Kne noUHa,!

e kono aku ana au iaia e kipa hou mai i ka !a apopo. He nul na hoa o ka Ha!e 0 na Senate me ka lakou mau wahine hie ka lakou mau kalkamahine i kipa mai ē ik6 i ke Alii, i kela a me keia l.a, he mau hiohioha hauoli ko lakou i ka wa e hui ai me ke Alii.' O Mr. i 7 . Webber ka Luna Nui a Mana Kiekie o ka Huī Malu Finmasi;na (Amenean Legion of Honor)' oīa ka huf malu kiekie !oa o ke ao tfev ua~ lawe aku oia he mākana a hoolei ma ka ai o ke Alu » ke Kea Hanohano o ka Mana ' Hooko Kiekie o Generala A. Pike nona na degere kiekie loa o 33, oia ke Kea kiekie loa iloko o 'ua hui malu la, he makana na ka hui 1 ka Moiwahine, ma ka aoao o kana Alji Kane i make, i ka wa a Mr. F. Webber 1 hoolei aku ai ua Kea Hanohano la, ua haawi pu aku oia i na olelo hoaleaka no ke ano o ua Kea la, wa'hi ana: "O keia Kea Hanohano, a'u e hookau aku nei ia oe e ke AHi, oia ke Kea kiekie loa o 33 degere iloko e ka hui malu, he kokua la Nou ma na wahi a pau Au e hele aku ai, 0 kona mana ua hoopuni aku ia i ke ao nei a puni, ma na wahi a pau Ou e halawai ai me na pilikia, e lei ae Oe i ua kea la, ma ia hana ana Au a ua kahea aku Oe i.na lala a pau o ka hui malu e haawi mai i na kokua ara la oe, oia ke ano o keia Kea* a me kona rula pa4 loa Au e oluolu ai e lawe aku no Kou pono iloko o na popilikia." Ua haawi ia aku keia makana kiekie a kokua nui i ke Alii mamua ae o Kona hele ana i ka Hile Ahaolelo o na Senate, Ke pahola nei na 1000, ma na oupepa © W r astnetona neu e olelo ana, ua hoike ye o PeMaklnile, 1 kona manao ka ninau 'hoohuiaina o Hawaii penei; "Aoie loa oia e ae, e hele ae mawaho o r.a uioali* o alahele a Pefesldena Kaiiva 4ana t heln m ka ninau hoohuuinu o Ilawdt # nolaila, waiwai l ka poe o Ha- | waii ke hoomau mai i ko la|koa mau mānao uiuahewa no |ka hoohuiaina, he iwi io ole 1 ia I na puo alakai o Amenk*." I E hou «ku au ia |o<i, me na mea pslt l ke Kea |i a e.ui &i i ke Aliu jAoie keui ht tiva ka |Ojclo kupono olelo ac + |C okloia ae ia V.c puukaUhak ,ia no ke Alii ka Moiwahiae 4 me Ketu 'ahui" \ V« wa e oUi «\na Kotu Ka'k.-ane . UA Wa ae 'ala keLi nu Koha Ku!* * a» : % oko 0 k? Km, oU V : fV> >.c i| \c 0 V<*li !!•,;'

- *s- " ' : ' r; ,< a o{a hookahi hoi ka Hawaii iloko o ka Hui lae ia, a toaa hoi keia Kea, oiai "nae oia ē' noho Moi ana no Hawaii, a o keia hoi, ua Tawe ia aku ka noho Alii mai ka Moiwahine s(ku' a n na hooponopono aupun! lidi mai Kona īahui jgono'i akp'oia' ka wa i pahola ia maī aī Itēia haawina maieamae nui wā!e, bia ka mua loa friai Wāena ae 0 ha walnne Hawaii i Ioa& keia kulana' kieleie loā. O Isa |so'māikai nui e loaa' ani fhamuli*o kēia'Kea.'oia (ee' pale ia,ae 6 nā 'pil Iqa, a e haawi ia tnaf;aī riā poVriaikai, mai na lala māi 'a pau o ka" fiui, a jt>p lje la be^al»makua % keia Kea no la poe, &ofe ē hikljfā lakou a i kekahi p;aha o lakQŪ ke haawi ole' inā kokuā ana i' kā inea e Il<e ia arta;e'Tēi ān?'i uā Kēa la, o kalaifā; a oiajj i haawil ole i rfaKokua ana»l k& 4 mēa e aāhu..linji T.ua, Keā 'lā, hē pāi k iekie loa' ky> u'a lala la fn a OVa make, eia iho la. e .OMO ae au ika nui o ko r u haholi i kō'ti ike ana 1 ua maleana hiwahiwa la i loaa a'e V kā Moiwahine, oiai, aia iloko oka Aha Senate na lalā oua Hui Malu la, a ina ike mai ana lakou i ua Keā aumakua la o lakou, i ka' lei aku 0 kA Moiwahine i Kona wa i komo aku ai iloko o ka Ahā Senate, aole no auane! e nete ana ko lakou hoomanao ae, he wahine keia i hoopilikia ia a me Kona lahui, a e kono aku auanei ua Kea Hanohāno la, t ~na lala o ua hut malu *la, e haawi rhai ina kokua ana* no ka Moiwahinē i hoopilikia ia Kona neho Alii, a otai he mau lah kokua hoohuiaina kekahi 0 0 na hpa o ke Senate. a e lilo auanH keia Kea aka Moiwahire e lei aku aī imua » lakou 1 mea e hoololi ia ai ko lakou kue o ka wa » hala, i kokua no ka «va e hiki mai ana, » no ka mea, na k*ia Kea e h»k! mai ana, a no ka me& na keia Kea e hoike aku he ne ka Moiwahine no lakou, mi na rula paa o ka hui ma!u. Nohila, aole. keia ke kānaka. aka. o na !»mi keia o ke Akua e hoike m?I ana ? ka tahui o Amerika nei, aole i hawahawa ke Alii a me Kona 'ahui iaia» a <* na pilikia ana i »h ihoj Tnafuna o ka tahu», no ka m.nuo: pak:*ha w\*le no»a a na keikil * kanaka, e hiki msi k* ma-J naw*. e o !eho\ t i k,t Moiwahioe a me ka ithui \ hoopHiku s oia e |H>le nH. e Mk> mai »a te K ho?ke hwi aku no au aoe f n#mea #no nui o keu e w?e aku li no kahi »1 aku. Me ke aloha, Hawm! ho nv 01 r, I I E li»m la* mm\ *«» «e «1 U! *t •«* * ktl