Ke Aloha Aina, Volume III, Number 9, 27 February 1897 — Page 1

Page PDF (843.32 KB)

This text was transcribed by:  Audrey Matsuoka
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

Ke Aloha Aina.

UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO

HOOKUMUIA I MEI 20, 1895

 

BUKE III       HONOLULU POAONO, FEBERUARI 27, 1897.  HELU 9

 

KE ALOHA AINA

E hooopuka mau ia aku @ mai ka Poakahi a ka Poalima o na pule a pau o kela me keia mahina.

Ka Uku Pepa, he 20 keneta o ka pule. No ke kope hookahi, he 5 keneta.

E loaa no ka pepa mai ke Keena aku o KE ALOHA AINA, a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.

E pai ia no na Olelo Hoolaha, na Kanikau me na Mele Inoa, me ke Dala kuike. Aole @upepa ma ka owili pakahi e hoounaia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa.

E hoouna pololei mai @ Nuhou na Kumumanao, na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

Aole loa e hoopukaia a hoolahaia kekahi manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke oie e hoike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa ponoi.

Ka Nupepa Puka Pule

E - ALOHA - AINA

Hookahi Makahiki...   $2.00

Eono Mahina.......        1.00

Ekolu mahina.......       .50

Hookahi Mahina...      .20

EMMA A. NAWAHI

Puuku o

KE - ALOHA - AINA

EDWARD L. LIKE

Lunahooponopono a Hope Puuku

S. P. KANOA.

Hope Lunahooponopono

O na kauoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoouna pololei mai i ka Puuku ma Honolulu.

 

NUHOU KUWAHO.

            Ma ke ku ana mai o ka Pekina ma ka wanaao Poaono nei ua loaa mai la ia makou na mea hou, a hiki i ka la 12 o keia mahina, a oia keia malalo iho:

KIPA AKU O SENATE PERKINS E IKE I KA MOIWAHINE.

            Wasinetona, D. C., Feb. 6. O ka Moiwahine Liliuokalani o Hawaii, ua ano oluolu Oia mamuli o ka loaa ana i kekahi a@u ikaika loa, aole nae i haalele iho i Kona keena, ma ka Hotele Shoreham, mahope mai o Kona kipa ike ana aku ma ka Hale Keokeo, mawaena o ka poe i kipa aku e ike i ka Moiwahine i keia la, oia no o Senate Perkins o Kaleponi.

UA MAKE MAI NEI.

            Melbourne, Feb. 8. O Sir J. Bates Thurston, K. C. M. G. ke Kiaaina a Alihikaua nui o na mokupuni Fiji, a he Komisina KieKie hoi no ka Paki pika Komohana, ua make mai nei oia ma ka la 8 o keia mahina, ua hanau ia oia ma ka makahiki 1830.

KE PAHOLA LA KE SMALL-POX.

            Port Townsend, Feb. 11 Ua hoea ae kekahi mai puupuu Ulalii mawaena o kekahi Pake, ma kahi hoomalu o Daimond Point. O keia Pake i loaa iho la, he ohua oia no luna o ka mokuahi Victoria mai Iokohama mai, a o ke eko lu iho la hoi o na poe i loaa i ka Puupuu Ulalii, a he 18 hoi la i hala ae nei.

KA MOKUKAUA ADAMU.

            O keia wahi mokukaua, o ka papa ekolu, ua holo aku oia i keia la 11 o Feberuari no kona alahele moana, me kona mau kanaka i paa ma ka aelike, no ka hoomaamaa ana ma ka oihana kaua moana, wahi a ka nupepa Chronicle o ka la 11. E kipa aku ana oia ma na awa o San Diego, ma ke Kaikuono o Megedalena, Hilo, Honolulu, na awa o Port. Sound, a me Esquimelt. E kaawale aku ana oia no elima mahine, mamua o kona huli hoi ana mai no keia awa i ka la 19 o Iulai.

            O na makua a me na makamaka, ua ae ia lakou e hoouna ae i ka lakou mau leta ma ke Keena Kaua o Amerika Huipuia maanei, ma ke Alanui Sansome.

KI IAIA IHO A MAKE LOA.

Nu Ioka, Feb. 11. O Kapena Phillo N. McGriffin, ka mea i noho kapena ai no luna o ka mokukaua Pake. Chen Yuen, ma ke kahua kaua o ka muliwai Yalu, i ka malama o Sepatemaba, 1894, oiai hoi ka manuwa Kepani Chino i wawahi a hoo lilo i ka manoanoa o kona hao i mea ole. 'Ua lawe ae oia i kona ola ponoi i keia kakahiaka ma ka Halemai Post Graduate, ma ka ae ana aku e hana i ka mea a kona uhane i lia ai.

            Na ka waha o kana pupanapana i lawe ae i kona ola, a puka aku la ka poka ma kona pepeiao akau. Weliweli ole no.

NA WANANA I HOOKOIA.

            Na Keopulupulu. - "I nui ke aho a pa i ke kai, no ke kai ka hoi ua aina."

            Na Kapihe: - "Ke hoea ae la, a ke nalo iho la, a ke nalowale loa aku la, ke pii ae la ko lalo, a ke iho iho la ko luna."

            Na Kahimakaualele: - "He make no ke kalo, a ola i ka na -"

            Na Kamehameha: - "E na'i wale no oukou i kuu pono, aole e pau."

            O Keopulupulu, he kahuna nui oia, o kana wanana, i nui ke aho a pa i ke kai no ke kai ka hoi ua aina. Ua hookoia mamuli o ka hookahuliia ana o ke Aupuni Alii Moi o Hawaii e ka mokukaua Bosetona, a ma ia wahi piha iho la kana @anana, aole e nee hou aku imua.

            O kapihe he kahuna nui oia, o kana wanana, ke hoea ae la, ke nalo iho la, ke nalowalo loa iho la. Elua, ke pii ae la ko lalo ke iho la ko luna. Ua hookoia keia wanana, mamuli o ka nalowale ana o ke Aupuni Moi o Hawaii i ka 1893.

            Elua, ke pii ae la ko laio ke iho iho la ko luna. Ua hookoi, ma ke kailiia ana o ka nohoalii mai ka noho Moiwahine ana o Liliuokalani, a pii ae la ka makaainana lopa a lilo i Peresidena, piha iho la ia wanana.

            O ka Kahimakaualele, he kahuna no Maui, he make no ke kalo a ola i ka na -. Aole i hookoia keia wanana i keia wa, aka, ua make ka lahui, ke Alii a me ka aina, ua like me ka make o ke kalo, aka, ua ola hou no ma kekahi ano, oia hoi, he ola ma ka na -. Nolaila, eha makahiki ae nei o ka waiho ana o ke kalo, a ke ikeia kona oni, a o kona ola ana eia ae, eia aku eia iho, a heoa mai kokoke loa, oia ma ka ipuka o ka halau o Hawaii, a e kali ana i -

            Ka Kamehameha wanana, e na'i wale no oukou i kuu pono aole e pau. Ka pono hea ia ? Pono Aupuni Moi, Lahui Moi, Aina Moi, Nohoahi Moi, oia ke hiki @ ai ana, alaila, piha ka wa nana. Hookui keia mau wanana, olu ke kalo i ka pono a Kamehameha.

NA KIAI O KA PO.

 

KA OHANA KANAKA HA-A.

            Eia no ke ola nei he elua mahele ohana o ka paoi o ka poe kanaka Ha-a, oia hoi ka poe uuku loa, liilii kahi pauku kino, pokole na wahi a-u, poopoo na wahi maka, a i kapaia hoi ka lahui Ha-a o Malagasy, a iwaena o keia lahui ka poe, kanaka uuku loa o ke ao nei, i oi loa aku ka uuku mamua o ko kakou wahi Kaipualehu, a i ole ia, o kahi ukulii o Kamoiliili.

            O ka mahele mua o keia ohana o ka poe kanaka liilii, oia ka poe Kimos, no lakou ka averiga piha o ko lakou kiekie mai kane a ka wahine he 3 kapuai a me 6 iniha, o ka lakou waihooluu, ua like no ia me ke ano maa mau o na kanaka o na Paeaina waena ma na mokupuni o ka Hema, a he poe makaukau loa ma ka lawelawe ana i na ihe a me napana no ke kue ana aku i ko lakou aina i ka wa e kue ia mai ai e ka enemi.

            O ko lakou aoao hoomana, ua oi aku ka maikai mamua o ko kekahi poe okoa aku. O ko lakou mau hale, ua kukulu ia ma ka aoao waena hema o ka mokupuni, ua kukulu ia ae a kiekie maluna o ka ili o ke kai.

            Eia hou iho no hoi keia poai hou o na kanaka Ha-a a i kapaia ma ka inoa Behosy, e noho ana ma na wahi paapu, a i noho hoi iloko o ka waonahele o na laau loloa.

            He ano like loa keia poe me ke Keko, he hiki ia lakou ke lele mai kahi laau a kahi laau, a he mea hiki ole i kekahi mea kanaka ke kue aku i ka maluhia o ko lakou wahi aupuni Panalaau.

            He poe puiwa wale kela, a i ko lakou wa e ike mai ai i kanaka.

            Aia keia ano kanaka ma na apana akau o Magesikesa, a he kupanaha loa keia ano, poe kanaka pokole ke, ike aku.

 

            Ua malama ae o Mr. W. H. Kailimai a me kona wahine, he papa@ manao la hanau no ka laua moopuna hupo ma Kakaako.

 

KE DALA KENETA.

            Eia ke hoao ia mai nei ke dala Keneta e kuai maloko o kekahi hale kalepa nui o Honolulu nei, i noho ona ia e W. W. Daimana, a me he mea la, o ka hoomahele mua ia ana mai o keia ano hana iloko o ke kulanakauhale nei, he hoala ana mai ia i na hana hookaumaha e hoemi ia iho, elike me ka hana a kekahi mau halekuai kamaa i ka hoopipii i ko lakou mau kumukuai.

            E lilo aku ana keia i dala kupono loa na ka poe ilihune e hauoli ai, oiai, ma keia hana ana, e hoea aku ai kakou i kahi e hiki ai ke kuai ia na mea ai me ke keneta wale no, elike me ko na aupuni nui o ka honua nei, a e lilo auanei ka mea nana i hoala mua ae nei ia hana i makuakane a makuahine no keia dala, ke ole nae e loaa he mau hoopilikia ana mailoko mai o keia dala.

 

KIPAKU IO IA AUANEI ?

            I mua o ke Komite o ka Hale, no na mea e pili ana i ke kumuhana Hoopae Limahana e paa ia nei iloko o ka lima o ke Komite, ua noi ae o Mr. C. B. Turber o ka Wailele o Niagara, e koi ikaika ana i na hoa o ka hale, e kaohi aku i ke komo nui ana mai o na kanaka limahana mai Canada mai, a e noho nei no hoi mai Amerika, e hana koke ia i kanawai e hoohaiki ai i ko lakou komo, hou ana aku iloko o na palena o ko lakou aina, a i hiki ai ia lakou ke ku ae a haalele iho i kela a me keia la.

            He hana keia e hoala mai ai i na @o Naulu o ke kaua mawaena o keia mau aina elua, a ina e hooko @ ana o Amerika e hana pela, alaila, e pa@iku mai ana no hoi ka poe o Canada i ko lakou mau palena, aole e komo aku keia poe limahana mai Amerika aku, e hao wale i ko lakou mau waiwai hoahu ma na hale olo papa, a pela aku.