Ke Aloha Aina, Volume III, Number 9, 27 February 1897 — Page 5

Page PDF (953.51 KB)

This text was transcribed by:  Rose Mae Reeves
This work is dedicated to:  Halloween Marino Medeiros, my beloved mother

KE ALOHA AINA

KA IKE ALII A KALANI.

 

I Haawiia no na Haumana a me na Kumu.

 

O ke Kula Nui National Park Seminary

 

Ua Makanaia ka Moiwahine  kekahi Pine Omau o ke Kula

 

Park Seminary, o FarestGlen, i haawi ia i keia auina la, Feb. 6, mai ka hora 4 a uiki i ka hora 5, maloko o ka rumi nui o ka Hotele Shoreham, aia he 100 poe o keia heluna i kipa aku ma keia ike Alii ana, e komo pu ana na haumana a me na kumu iloko o keia puulu, a he heluna hoi o na haumana mai ko Mrs. Sommer kula mai.

I ka wa i makaukau ai ka makana no ka haawi aku, i hana ia e Miss F. Page Robinson ke kumu nui o ke kula, aia ka Moiwahine e noho ana maluna o kekahi noho ie, i ukali ia e Kona mau ukali ponoi mawaho ae Ona, oiai na haumana e ku ana ma ka aoao malalo o ke kihi o ka rumi nui, ua mele ia mai la kekahi mele maloko o ka papa kuhikuhi o na leo mele o ka Hema, ma ka launa pu ana me ka oluolu main a leo mai o keia poe wahine, a i alakai ia hoi e Madam Kaspar, ke kumu alakai o ke kula ma na leo mele.

Ua haawi ae hoi o Miss Annie Louise Reinhard i kekahi leo o ka Paderewski mau mele, a o Mis Falloon hoi, ua mele mai la oia, “Kuu Home Kenetuke Kahiko,” i hui ia me na haumana, i kokua ia e Madame Kaspar.

I ka pau ana o keia mau mea, oia ka wa a Miss Zaluma Archer, i makana aku a ii ka Moiwahine me Kekahi pine amau me ka ribine, a na Miss Jessie Harvey i haawi aku laia me na olelo e kahoahoa ana ma ka aoao o ke kula, me kekahi huihui pua Poni Moi keokeo, ka pua hoi o ke kula i hikii ia me ka ribine Hawaii.

I ka wa-i hoopaa ia aku ai o keia pine omau, nona ka waihooluu o ke omaomao a me ke keokeo, ua hoopaa ia aku la he omaomao a me ke keokeo he “bows” nui ma ka umauma o ka Moiwahine, ka wa hoi Ona i lile ae a ii hoa hanohano no ke kula, ua haawi aku Oia i Kana mau hooia ana o ka hoomaikai, iloko o kekihi @ahi haiolelo pokole i piha i ka nani a me ka noeau, a wahi ana, “o keia pine a me ka ribine h@ waiwai hoi no’u oiai au i ko’u mau hora hauoli, oiai au e noho ana ma Wasinetona nei.—Washington Times.

 

Aole @ @hei ana o Jao. Sylva o Ma@oa a e Norton, malaio o ke kunau @ hole ako ana ia inoa hope ao na aloa e.

 

HUE PAU IA NA MEA HUNA.

 

KE KOI POHO A KA MOIWAHINE O HAWAII

 

O KALIWALANA KONA HOIKE.

 

Puhili ka Ike Loio o Hatawela.

 

Malamalama na Kuolono i ke Alahele Ou e Kalani.

 

Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Kulanakauhale o Peina, ua lawe pu mai oia in a mea hou e hoopuipui ana i na kolamu o Ke Aloha Ana, a oia ka makou e makana nein a ko makou mau makamaka heluhelu, e noho ana ma na kihi eha o ko Hawaii Paeaina, mailoko mai o na lona telegarapa i hoolaha ia ma Wasinetona, maloko o ka nupepe La oia kulanakauhale, a i hoopuka ia hoi maloko o ka nupepa Chronicle o Kapalakiko ae nei, ma ka la 12 o kela mahina, a nona noi na olelo ku i ke koikoi a me ka wikani, i lilo I mea kamailio nui ia ma na wahi a pau o Amerika Huipula, a e ala mai ana kekahi hana pahaohao e haaheo ai o Hawaii Uuku, ma ka noeau a me ka naauao piha o Kona Moiwahiue, ma kea no, he hana ano nui a he koi poho maopopo Kana i ka Repubalika o Amerika, ma o ka lilo ama o Peresidena Kalivalana, ka hoike nui a koikoi e lawe ia ae ai imua o kahi ku hoike no ka po@o o ka Moiwahine o Hawaii, a e heluhelu ia hoi na olelo hookaau mua loa ma ke alahele e hiki aku a ii kahi o ua koi poho la ka mea hoi a ka lehulehu i ike ole ai, aia he hana nui a hoea mai, a oia keia i huai puka nui ia mai la ma Wasinetona, e ke Kakauolelo Pilikino a ke Alii ma kekahi huakai kaahele a ka Peresidena ma kona kai lawaia ma Vireginia, a me kona aina hanai holoholona ma Karolina Hema, a e heluhelu ia na olelo elike me ia malalo iho.

Nu loka, Feb. 11. Ua hoike ae ka nupepa “La Wasinetona.” he lono kuikawa a wahi ana: I ka wa o ka Moiwahne Liliuokalani, ka Moiwahine hoi o ko Hawaii Paeaina, a i ike ia hoi he ekolu pule ae ne ii hala me Wasinetona nei, a ua kipa aku hoi e ike i kona hoaloha maikai a me Kona Makamaka oiaio, Grove Kalivalana, ua h@la aku oia ma kahi lawaia ma Vireginia, a i lawe ia hoi e ia he mau pule i hala le nei, ma kahi alulae holoholona ma Karolina Hema, i kumu nona e pikele ai mai @ata aku, a i manaoio ia hoi, o Kona kumu nui wale no i kipa mai ai oia no na mea e pili ana i kekahi kauoha pili aupuni ana i lawe pu aku ai.

O kea no o ke ea ma Wasinetona ne ii Kona wa i hiki mai ai, aole ia i kupono no Kona noho ana maanei, a o Kana hana mua oia no Kona imi ana i mea e hui kuka pu ai oia me ka Peresidena, ma ke kamakamailio ana ma na mea pili au@ni.

Mahope koke iho o Kona hui ana me ka Peresidena, ua loaa mai ia na kono Iaia mai a Mrs. Kalivalana mai, no kona makemake e hui a kamakamailio pu laua.

Iloko o keia mau Manawa, aole no he mea hiki ke koho pololei loa aku na ano nu ii haawi ia mawaena iho o lakou, i loaa mai ma keia noho ana a kuka kamailio hoi ma Wasenetona, e hoike ana i na mea ano nui a pau, ma o ka loaa ana mai Iaia mai kekahi mau hoa mai o ka Aha Kuhina i kipa aku e ike I aia, ma kea no he mau mea kamaaina mua laia.

Oiai Oia e imi ana a hahai aku ma ka meheu e hiki ai ke loaa Kona mau pono ponoi, ma ke koi poho ana i ke aupuni o Amerika ma o na olelo ike la a Peresidena Kalivlana, e kakoo ana i Kona pono ponoi i hao wale ia ma o ka hana la a Kona Kuhina Noho i hoouna ia ai e hooko i Kona Makemake, @i hana ole ia a hiki i keia la.

Aole ka Peresidena i mahuka mai Kona alo aku, i wahi e Pakele ai oia mai na hoomaopopo a hoonee ana aku imua i ka wa e noho mai ai ka Peresidena hou, e konio aku iloko o na hana ano nui o kona hoau mua loa ana i kana hana ma kea no he mea hoomalu maluna o ka lahuikanaka.

Aole ka Moiwahine i hele aku mao a maanei o kona rumi, mawaho ae o Kona kipa ana aku e ike i ka Peresidena ma ka Hale Keokeo a me Kona hele ana i ka halepule. Aole oia i hele aku e ike a na hale oihana aupuni ua pilikia loa oia ma kekahi mau hana e ae.

O kona Kakauolelo a Puuku hoi, oia o Julius Palmer, ua hoike ae oia i kekahi mau mea pohihihi, e pili ana i ka Moiwahine, oiai oia ma Wasinetona no kekahi hana pili i kona aupuni.

O keia mau mea i hoike ia ua hoolaha ia ae ia paloko o kekahi nupepa puka ahiahi o ka malama o Ianuari 1895, ma ka huipu ana i keia hoike me ke kipa ana mai o ka Moiwane ma Wasinetona i lilo i mea ano nui ma keia huakai hele.

(@ nana ma ka a@i @)

 

HE LETA MAI WASINETONA MAI.

 

The Shoreham,

Washington, D. C.,

Feb. 1, 1897

 

                                    Aloha kaua:-

Eia makou a pau me ke ola kino maikai, e hele ana ma ou e ike i ka wahine a ka Peresidena Kalivilana i keia la, ua loaa mai ka palapala kono a ka Peresidena no ka hele ana aku e ike i kana wahne.

Aohe no he mau mea ano nui koe wale no ka laulaha loa o na olelo akea ana a na poe o nei, main a poe e hele mai ana e ike i ke Alii, a me na olelo nui ia e ka lehulehu ma na alanui, hookah au olelo e lohe aku ai oia ka hoi hou i ke Alii ma ka Nohoalii, me ko lakou olelo pu mai no, “na no Oe e hele mua mai, ina aole Oe e noho iloko o ka ehaeh.”

Nolaila, o ka’u noi no i ka lahui, e noho me ka manaolana, a e nonoi ma ka pule i ke Akua Mana Loa no makou, oiai, o kahi a makou e ku nei, ata no ia iloko o ke aluka, ke haka pono mai nei, na maka o na hoaloha o ke Aupuni P.G., he make ma ka noho ana, he make ma ka ai ana, a me ka hele ana, maluna o na kaaahi, maluna o na moku, a ma ka aina, aka, aohe nana o ke Alii ia mau mea, imua no ka make a ma ke ola, no ka pono o ka lahui.

Ke hoomanao mau nei no au i ka pule, mai ka haalele ana aku a hiki i keia Manawa, ke nonoi nei no ko makou huakai, a ke nonoi pu nei no ka lahui, ma ka moe ana, a me ke ala ana. Aohe no a’u manao hopohopo in a hana a na enemi, in a no o ko ke akua makemake ia, aia no la i Kona manao, aka, ke manaoio nei no au, aole e lanakila ka hana a na enemi maluna o ka mea kaupaona a lohova, ke Akua o na kaua, aka, mai hoopalaleha in a hara maikai, a i ka wa pono, e ohi auanei kakou.

 

Ua lawa kaua o hala e ka eke leta.

Aloha i ka lahui a me oe pu.

 

KE ALII AIMOKU

 

E like no me ka makou i hoike aku a ii ka pule i haia, main a lono makamaka mai Victoria mai, e pili ana i ke ola kino o ka Moiwahne @uokaiaai a oia mau lono ua hooia ia mai nei ka pololei oia ma ke ku ana mai nei o ka Pekina, ua maikai loa Oia, a ua palekane loa hoi main a umii ana a ke @ o ke kunu i kau iho maluna o Kona kiao wahine.

I ka oluolu iki ana ae no @ kipa aku la o Perkins ka Luna Senare nui o Kaleponi @ ike Iaia ma Kona rumi noho me ka Hotele o Shoreham, a me kekahi poe e ae, a he lehulehu wale o na palapala kono i waiho ia aku imua o ka Moiwaine aka, aole nae i puka aku mai Kona hotele in oho ai a hele holoholo aku ma kekahi mau wahi okoa aku, ua noho hoomalu loa Oia iaia iho, aole me ko hai mai, aka, mamuli no o Kona makemake ponoi iho.

 

PIHOLO I KE @ A MAKE.

 

Ma ke kakamaka Poaima nei, ua loaa aku ke kino make o Mr. French he haole opio malihini i hiki mai ia nei, ma kela Australia aku nei, me kona kupunawahine pu Mrs. Jennings, a ua lawe ae la laua he mau rumi hoolimalima iloko o ka Hotele Hawaii kahi hoi ana @noho pu ai me kona kupunawahine a hiki i ka Poaha nei, ka la ana i haalele iho a ii ka Hotela Hawaii, a nee aku la no ka Hale Auau o San Soua, no ka hele ana e hoolanalana i kona kino ma ia aekai in a ea oluolu o ka noho ana.

I ka wa o ka paina kakahiaka i malama ia ai, malaila no oia me kona mau hoaloha a ua kamakamailia pu iho ia oia me Daniels Dortsch a me kekahi poe ae.

Ua ninau aku kekahi Keonimana iaia, no ka oluolu o kona ola? A ua pane mai oia, oahe ona oluolu maikai, mahope iho o ka pau ana o ka paina ua ike ia no oia e noho ana no ma ka Hotele auau me ka ike ole o kekahi poe e ae ua poholo oia iloko o ka wai.

Ma ka hora 11 a.m. ua hele ia aku e nana maloko o kona rumi, ua loaa aku no kona mau aahu, a o ka lole auau kai, oia kana i komo ai, ua huli koke ia oia, aole nae i loaa a hiki i ka hora 1 p.m. ua loaa aku ia ua lele kea ho a e lana mai ana ke kino iluna o ka ili kai.

He 25 ka nui o kona mau makahiki, a he kanaka oluolu ma ke kuka olelo ana, a me he mea la, ua loaa oia i ka mai huki i kona wa i make ai. Aloha no.

 

KAAWE IAIA IHO

 

Ma keia kakahiaka Poakahi iho ia i loaa a@ ai ilu@ o ka mako kaai Kolamanu, ke kino make o kekahi wahine Iopana e @wa @ Balo o ka lua waika @lana u@ mak@ noho pape @ kumu o k@ kaawe aoa @ iho malia pahe, @ no he kama o kona haina ana @la iho kona ola @ heaha @ hookah wale no kai ihe @ a pau, i me he mea ia @ i @