Ke Aloha Aina, Volume III, Number 10, 6 March 1897 — Page 3

Page PDF (922.03 KB)

This text was transcribed by:  Kanani Yamashita
This work is dedicated to:  To my kumu

KE ALOHA AINA

Poaono, Maraki 6, 1897

 

Puhili Paha Auanei Ka hau Nui I ka Hau Iki

O Helene ka hiki mau maluna o k ekahua kaua

 

Kue na Mana Aupuni o europa iaia

Kipoka Pahu ia o Helene e na Aumoku o na Mana Aupuni

 

O na lono kaua mawena o Helene a me tureke, a me ke ala ana mai o kekahi mau aupuni nui a mana o ka honua e kue ia Helene, oia kekahi mea kupanaha loa ma keia hoala kaua ana mai nei o Helene me Tureke.

 

Oia, ua lai mai nei na hulu umauma o ka liona a papa aku la i ke poo o ke kao kane, e kauoha ana iaia (Helene e no ho malie, a e hoopau i kona manao hakaka me Tureke, ka mea nana e pepehi a e luku nei i ka poe Karistiano Aramenia maluna o Tureke.

 

Na keia kumu i hooulu mai i ke aloha iloko o ka umauma o ka puuwai o ka Moi Kini Keoki o Helene, me ka ualo pu aku hoi i na mana aupuni nui o ka honua, e papa aku i ke Suletana o tureke, i ka luku hoomainoino ana i ka uhane o kela poe me he holoholona la ma na alanui o ke kulanakauhale o Konatinopala.

 

Aka, ua namaka aku na aupuni nui o europa a me ko Amerika i keia noi a Helene, a hiki i kono ku ana iluna o ke kahua hookahe koko no ka pono o kela poe i hoomainoino ia he hana hoi e hilahila loa ai na aupuni nui o ka honua mamuli o ko lakou hoolohe ole ana i ke noi a Helene, a oia hoi ka makou e unuhi nei no ka pono, o ko makon mau makamaka heluhelu.

 

Canea, Feb 21.  Ua kipa aku na Adimarala o na aumoku kaua o na aupuni e i nehinei i kahi hoomoana o ka Alihikaua Konela Vassos o Helene, ma kona wahi hoamoana ma Aghia.  Aole i hoike laulaha ia ae ke kumu o ka lakou huakai, aka, aia nae i ka huli hoi ana aku o na Adimarala ua noi aku lakou i ka oluolu ke Kapena o ka mokukaua Helene Nauracho Mainlis e kipa aku e ike ia lakou.

 

Ua apono koke oia i keia mau mea ai ka na a ke Kapena i huipu ai me na Adimaada ua hoike aku la oia i kona manao imua o lahou aole e hookaulua ana ko Helene mau pualikoa a me no mokukaua i hue ana aku no kona mau pono ina o Konela Vassos e hope ana e hana pela.

 

No keia mea ua hele hou aku la he Kapera o ka moku kaua Helene me Real Adimarala Harris ke poo o oa aumoku kaua Beritania, no ke kahua hoomoana o Konela Vassos, no ka hoike ana aku i ke kumu hoea ana mai iliila malalo no ia o kekahi kumu, mamuli o ka hui ana o na Aliikoa o na aumoku kaua.

 

I keia kakahiaka ina kahi e kokoke ana ia Conea, ua hoomaka ae la na poe kipi e kipoka i ke kulanakauhale, ua lohe ia akula na olelo aa no ke ue ana aku i na enemi, a me ka hoao pu e kiai makaala loa, ua hoomau ia keia kipu ana, no kekahi manawa, a oia hoi ka wa i haawi ae ai o na Adimaraia o na aumoku kaua i ke kauoha no ka hookaawale, i wahi e hiki ai ke kipoka ia ke kakua hoomoana o ni kipi.

 

O ka mokukaua Beritania ka ka mua ioa o na moku i kipoka pahu mua luka o ka aina, a he hope na moku e ae, a no lakou ka nui o na poka i ki ia he 40.

 

O ka Kaiseria Augusta, kekahi i komo pu ma keia poka pahu ana.  O ke Kapena o ka mokukaua Helene, nona ka inoa o Hydra, ua hookaawale koke ae la oia i kona kulana hakaka me na enemi.

 

O kekahi mau poka pahu ua haule aku iloko o ke kulana kauhale o Cancer e hoala ana i na ao hakumakuma e puhi ia ana.  Ua lohe ia ae he lehulehu loa ka poe i make a hoeha ia.  I ka wa e kipoka ia ana e na aumoku, ua huki ae la ka poe kipi i ka hae aloha o Helene, ma ko lakou kahua hoo moana.

 

O na papu o uka o ka aina no ka nele i na poka ole, wa hoopau koke ia ia, ma o ke komo koke ana mai o ka moku kaua Helene Peuneues e hakaka, ma ke kipoka ana i kekahi moku manuwa nui a ka poe Tureke.

 

Mahope o ke kipoka ana o na mokuaua a i elua, oia ka wa a ka mokuaua Tureke i haalele koke mai ai i ke kahua hakaka, a holo aku la no ka moana akea.

 

Ua loaa koke mai na hoike pili oihana mai ke kapena mai o ka mokukaua Helene ia Konela vassos e hoike ana, o ke Kakela o Voukolies, me 450 poe kananka koe, ua pau i ka lilo pio mai i na pualikoa Helene, he 7 koa i make, a me 15 poe Kerete i eha.

 

He 1,500 poe tureke maoli a me 2,500 poe koa tureo Cretans, me C pukuniahi i maki mai no ke Kekela o Voukolies no ka hoopakele ana i ke Kakela, aka mahope iho o ka hakaka ana no elua hora maluna o ke kahua akea o Livadia, a me ka hoonou @ ana mai o keia poe koa hou ua pau hou aku lakou i ke auhee.

 

e hoike ana hoi kekahi wau mai relimo mai i kakahi hana kaulana a na poe Tureke, i ka oluolu ole o ko lakou manao no keia hana a ke aupuni a ua akenui hoi lakou e hoohui ia lakou me Helene.

 

Ua hoike ia ae no hoi ua haawi ia aku na ao ana e ea Adimarala, o na aupuni e, i hoike ia aku ia Konela vassos no ka hoouna ana aku i na koa Helene e hoopau ana i kela mau ma Canea.

 

Ua hoomau aku no o Kone la vassos e lawe a lilo loa ma na ano a pau, i mokupuai o Kerete no Helene.

 

Ladana, Fed 22 He lono telegarapa awiwi kai hoouna ia ae i ke Daily News mai.  Canea ae, i kakau ia ma ka la Sabati a wahi ana; Aia he mau kipu eleu ana, i lohe ia aku i keia la ma na puu, ma ka aoao hikina. 

 

O ka pane i panai ia mai ma ko Tureke aoao, he nawaliwali loa ia ua akaka, ua oi aku ka pono ke haalele loa lakou i ko lakou kulana e paa nei, ina ia he mea hiki ke kaomi ia iho.

 

O na kupinai ana o ka leo o na pukuniahi, mailuna mai no ia o kekahi wahi puu mawaho o na laina kaua, ua lilo ia i mea hoakaaka.

 

O ke kulana hoomoana nui o na poe Kerete, ala no ia ma kekahi mau kauhale ma na kae kae o na puu no lakou ka mamao he 4,000 i wilei n ai na moku lawe hae mai o na Adimarala.

 

Ma ka hoea 4:30 p.m. o ka auina la Sabati, aia hoi, ua kau mai la na hoailona iluna o na mokakaua o ka Moiwahine o Enetani oia hoi o Dryad Sparries a me Revenge, e komo puana ma keia poai mokuaua he hookahi Italia, hookahi Geremania a me hookahi rusia, ma ke kipu ana i ke kahua hoomoana o ka poe Kerete, kahi hoi a ka hae lahui o Helene e welo ana i ka makani no kekahi mau la i kaahope ae.

 

I keia wa i hoolele aku ai na mokukaua Pelekane he 40 mau poka pahu a o na moku o na aupuni e ae he 30, ma kahi kauhale a ka poe Kerete e hoomoana ana, a o keia wa kupilikii, mawaena o ka make a me ke ola, i hoohiolo ia ai na hale, e ka poe Kerete ponoi.

 

I ka wa i huki ia iho ai ka hae ilalo, me ke kauoha. e hoopau i ke kipu ana, a poha aku ia ka leo wawalo o na puno 10 minute mahope iho Noiaila, ua hooho ia ke kauoha mo ka huki apa i ka hae ilalo.

 

O na pohaku e palulu ana i ana poai o ka poe hereie o heia la wa a ka poe tureke i hoolalelale koke ae ai i ko lahou poe loa mamuii o ke kokua ana a na aumoku kapa a hoomaka hehe aku la lakou a nee awiwi aku @  oiai nae la poe Kerete a nee aoa aiai na macwacwa mai o he kahua kaua.

 

O na Kerete, aole lakou i haawi aku hookahi hoailona no ka nee ana o ko lakou mau pualikoa ailuna aku o ke ka hua kuna, oiai ka luuluu a me ke kaumaha e hekau ana maluna o lakou i ole ai hoi ia i mea e makaikai ia mai ai ko lakou kulana kupilikii.

 

Ladana, Feb 22.  Ua loaa hou mai he lono awiwi mai Atenai mai i ke “Koronikala” a wahi a ua lono la:

 

Ua hoike ae o Konela Vasos, i ka po lilo pio ai o ka pa pa o Voukolies, oia ka wa o na koa tureke mai kekahi papu mai o Canea, no ka haawi ana i kekahi waiwai ma ke ano kipe i mea e loaa ai ka lanakila, ma ke kokua ana i ko lakou pilikia e hiki ai ke hoauhee ia ko lakou poe enemi.

 

Ua hoike hou ae no hoi oia maloko o keia lono awiwi, ua halawai kino aku lakou me na puulikoa o na poe kipi, me ka nee awiwi ana , a e hahai ana ao hoi kona mau pualikoa iaia.

 

Maluna o ke kahua kaua akea o Livadia he 1,500 poe koa Tureke, a he 2,000 poe tureke-Kerete, 3 pukuniahi i makaukau e hakaka pu mai me makou, ma lakou kahua hoamoana.

 

O na poe kipi Kerete a me ka poe Helene, ua hakaka lakou me ka wiwo ole, a mahope o ka hala ana o hookahi hora me kanakolu minute o ka hakaka ana me ka weliweli, ua pulumi ia o luna o ke kahua akea me ka wikiwiki a kaumaha, ua lawe ae na tureke ia wahi i puuhonua no lakou ma Canes.

 

Ua puhi ae o Konela Vassos i na papu pale ma Livadia a me ko Aghia hale hoahu mea kaua O ka poino ma ka aoao o ka poe Helene, he a mau Latane la Ekolu 20 Aliikoa, a me ke kahi heluna koa i pau i ka make.

 

Ma ka aoao hoi o ka poe tureke.  aole i ike ia, pehea la ka nui o ko lakou poe i make.  Malalo o ka hoolohe i na kauoha, ua kahea mai ka Moi o Helene la Konela Vassos, e hoi aku mai ke kahua kaua aku.

 

E hoike ana kekahi mea kakau o ka nupepa “Daily Mail” ma Canea, no ka hakaka ana ma ka papo o Voukolies a wahi ana.  O kelo hoouka kaua ana a ka poe tereke, ui ili aku no ke koikoi ola hana ana mi  juna o lakou.  O ko lakou makau au ole i ka hoolohe ana i na kauoha e paa i ka lakou mau pu.  i ka wa e hoea mai ai no ka hoohana ana aku i ke ahi mailoko aku o ka waha o na pukuniahi i makaukau no ka mai ana aku i ka uk@ weliweli o ka make. 

E. H@@@

 

 

Ka Helehelena Oiaio O ka Pakaha

Mai ka wa i loaa mai ai kela nuhou weliweli e pili ana i ka lawe ana i ke ola o ka Moiwahine, aole loa makou i ike, ua hoao kela poe e pane i kela lono e pili ana ia kakina, a pela aku, e hoole ana la hoi i ka oiaio ole oia mau mea.

 

Aka ua noho hamau lakou me ka papani i ko lakou mau pepeiao a me na lehelehe, a hoao ae la ma kekahi ano okoa e ae, e hiki ai ia lakou ke alo ae mai keia hana weliweli ae, a hoolilo ae la i ma huaolelo o ke telegarapa, ma ke ano panenehene e hoike ana i ko lakou nele loa i ka noonoo maikai ole, i ko la kou wa i ike ai i kela mau mea.  Hilahila na ano hana o keia ano a ua kupono e kapa ia ka poe nana i hoolilo ae i ke ano lo maoli oia mau mea he poe hupo loa no Kawaapae.

 

Na Anoai O hilo Taona

Ma ka peaono, Feb 27 ua mala ua a he paina hoomanao la hanau no Miss J.T. Brown, ma Punahawai. O na hoaai i konoia ma ia papaaina hoomanao ia hanau, oia na kaikamahine opio i aneane like na makahiki me na makahiki o ka mea nona ka la hanau.  He poe opua wale no lakou a pau, o ke ano @huap la helu ek hi o kela mau ia koke aku no , no lakou hoi na helehelena e kilou mai ai i na kamaheie kaahele hoaua a me ae Aukuu kiai loko.

 

Ke hele aku nei e paa pono loa o waho o ka Halepule haole o Hilo nei he helo ekahi keia Halepule ma ka mookupuni o Hawaii nei, nani na helehelena me na pouu, na ololo, na puka a me ia mea aku ia mea aku.

 

Ma ka pule hopoe o Feb ka a ana o na kukui uwilla.  o na huiea alanui o Hilo nei, nona n akukui he io a oi ke aluaiu aku nei keia @ mahope o Honolulu.  Ua oleia ae kekahi mau haole koonoopo@ panei.  Aole e loihi loa na makahiki i koe mai keia na aku (1895) e lilo an i o Hilo nei i kulana-kauhale nui, e oi aku ana ia Honolulu.

 

Ma ke ku ana mai nei o ke Kinau keia pale ae la o Mrs. Nawahi kekahi o kona mau ohua o mua oia a me koma kaikaioa Mrs. L.A. Like.  @O kona ike hou ana mai i ka aina haoau, aole ao paha i nele @@ manao walo oia ana ae no kana mea aloha e moe mai ia ma ka inoa o Homelani.  He mea oiaio ia oe i kialo mai ai ma ka lae o Makahinaloa, a buli mai nana ia Hilo Bay, aia na hiona o ka aina e au aku ana i ke kai, e au po aku ana ao me na @hioua aloha a pau o kau kane aloha a halawai mua me oe @mauoa o ke Kinau, mamua o kou nehi hou ana i ke one aloha o Hanakahi, kahi a olua i hookaha ai.  Ae Aloha! Aloha No!

 

 

Ma ka Puahua Feb 23, @@@@@  rest of paragraph is un-readable.