Ke Aloha Aina, Volume III, Number 11, 13 March 1897 — Page 3

Page PDF (838.24 KB)

This text was transcribed by:  Diane Blue
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA, POAONO, MAKAKI 13, 1897

 

UA  HIKI  AE  I  WASINETONA

 

Ka Peresidena Hou Makinele no ka

 

Hale Keokeo

 

HOOKEKE  NA  HUINA ALANUI.

 

E hui kino ana me ke Alii Aimoku O Hawaii

 

  Ma ke ku ana mai oka mohuahi China mai Kapalakiko mai, ua lawe pu mai no oia he makana na KE  ALOHA  AINA I kona mau makamaka heluhelu. Ua haalele aku oia ia Kapalakiko, ma ka Poaha , la 4 o Maraki nei, a ua komo mai i ke awa o Kou nei, mamua iho o ka hora 1 o keia auina la Poakolu , Maraki 10, a no ka pono a me ka pomaikai o ko makou makamaka heluhelu, ke panee aku nei makou me ka awiwi.

  Wasinetona, Mar. 3.  O ke ano ke ea i keia kakahiaka, he puanuanu, i huipu ia me na pukaua e hiolo mai ana mai ka paia lani mai aka, i ka auina la nae, ua o mai la na kukuna malamalama o ka la, a ua ike ia aku la ka piha koke ana ae o na alanui me na kanaka he lehulehu wale.

  Ua ike koke ia aku la hoi na kaaahi kuikawa, e lawe mai ana i ka poai o ka poe hoohaunaele, oiai nae keia poe maikai, ua hoohui ae ia lakou iloko o kekahi heluna nui, e haawi ana i ka hoailona o ka malama maluka, me ke kue pu aku i keia poe i ole ai hoi e lilo i mea e wawahi ia ai na hana hookahakaha o ka lehulehu no ko lakou Peresidena hou.

   Omi na kanaka o W@sineto na e kai hele ana no na alanui, no ka hele ana aku mawaho o ke kulanakauhale, me ke ea puanuanu e pahola ana mamua iho.

  O ka Ebbitt H ouse, oia ka hotele i hookaawale ia ao ka Peresinena hou a me konaohana i ka wa e hiki mai@i i Wasinetona nei, mai Cantton mai.

  Aia hoi, ua liuliu mua ia ae la na mea a pau i kupono no kona hanohano ma ia wahi, a ua hoopani koke ia hei ia kahua e ka lehulehu.

  Aia mawaena o ka 10,000 a hiki i ka 15,000 o na hoaloha o Makinile i hoouna e aku i ko lakou mau papa inoa no ka hoomakaukau i kekahi mau rumi o ka hotele.

  O ka huakai a ka Peresidena i keho ia, ua lohi loa kona hoea ana mai i ka po nei, aka i ka papaaina o keia kakahiaka ma ka hora 8, he mau hiohiona kona e ka oluolu a me ka ika. ika.

  Na ka hora 9:30 a.m., ua iho aku la oia ilalo, i ka lua o na anuu o ka hotele, kahi a na elele e kali ana ao ka makana ana aku ma ko ka lahui aoao i na hoomaikai ana he nui non@@

  O ke poo o na El@le,ola no ka L@@na Leta Nui e pau ana,i H@@@ la i Kuhina no ka Oihana Mahiai, a ia laua i hoolauna @@ ai ko laua mau helehelena kekahi i kekahi, ua lalau aku la ka Peresidena i na lima o Wilson, a pane aku la:

  "Aole au i ike ia oe, i kela kau ino aku nei o ka malama o Novemaba, la'u i maalo ae ai ma kou puka aniani, ua hiki ia'u ke ike aku nie ka moakaka loa a kehoaiaio nei me ko'u nana ana aku, me he mea la, he opiopio loa oe, a pela hoi me kou mau makahiki, oiai oe ma kekahi aoao mai, a pela hoi wau ma kekahi aoao mai.

  Mahope iho o ke kukai kamailio ana, iloko o na manao aloha o ka hoaloha i ka hoaloha oia ka ka Luna Leta Nui i panai aku ai i kana haiolelo kaukau ma ka aoao o ka lehulehu, a ua makaukau hoi e makana aku i kekahi hoailona o ka hilinai maluna ona.

    Ua haawi aku ka Peresidena i kohoia i kona mau hoomaikai he nui, maluna o ka Elele a me ka lehulehu i kipa mai ma ka Hotele ana i noho ai.

   Ma ka hora 11:10, ua hele aku la o Peresidena Makinile e ike ia Peresidina Kalivalana, a aole hoi i ukali pu aku keia huakai ike o Kuhina Porter a me Chairman Bell, no ke komo ana iloko o kekahi mau hana hookelakela ma ke au i Komite no ka Peresidena i kohoi.

   Ua komo aku la lakou maloko o ka rumi, kahi e haawi ia ai o na hoolauna ana iloko o ka Hale Keokeo, kahi a lakou i hui aku ai me Peresidena Kalivalana a me Kakauolelo Thurber.

   O ka halawai ana mawaena o ka Peresidena hou a me ka Peresidena e pau ana, he mau minute wae no ko laua hui ana, a ua pili wale no ka laua mau olelo no ke ea, a me ke ano o ke kulana o ka la e hoea mai ana.

   I ka pau ana o ka laua ka makamailio ana, ua huli hoi aku la o Peresidena Makiaile no ka Hotele Ebbitt, a o Kalivalana hoi, ua ukali ia aku no oia e na poai maa mau o ka Hale Keokeo.

    Ua ukali ia o Makinile i ka hoi ana i ka Hotele Ebbitt, e kona mau hoaloha, he hookahi hora mahope iho, ua ukali aku o Kakauolelo Thurber i ka Peresidena no ka hotele e hele wawae ana, ua hoike ae no noi ka Peresidena, i kekahi eha i loaa ma kona wawae akau, a e komo ana hoi oia he paa kamaa iole no ka na holoholo.

   A ua huli hoi koke aku no ola mai ka Hotele Ebbitt aku maluna o ke kekahi kaa nani no ka Hale Keokeo.

   Ua piha pono na alanui o ke ku@an kauhale o Wasinetona me na ano lahui like @e, no ke ake e ikemaka no na hana e malama ia aku ana i kala apopo mawaena o Peresidena Kalivalana a me Makinile, i ka laapopo.

   Aia no hoi ko Mekia Makinile makuahine ponoi o 80 makahiki ke ola la, e komo pu aku ana oia me kana keiki, kana huaona a me kana moopuna wahine iloke o ka Hale Keokeo, kahi a kane e hoau mua loa ai ma ke ano poo hoomalu no ka huina lahui o 70,000,000 a oi.

   He nui a iehulehu wale na poe i kipa aku e ike ka Peresidena hou@ ma ka Hotele Ebbitt, a mawaena o ia poe, o Hope Peresidena i kohoia kekahi, Hobart, a ua hoohala ia ka hapa nui o kona manawa, me na hoa o ka Ahaolelo Senate, i ka ike ana i na rula a me ke ano mau o ka Ahaolelo Senate, malalo o ka noho mana ana a Hope Peresidena mua Stevenson.

   O na hoa o ka Aha Kuhina mua, ua paa pono ko lakou manawa i ka hana, no ka hoomaemae ana i ko lakou mau pakaukau kakau.

   O ka lakou mau hookohu oihana no ka waiho ana mai, eia ia iloko o ka lima o Peresidena Makinile, me ka hoike pu ia aku, ua makaukau ko lakou mau pani, no ka hoopiha lakou mau pani, no ka hoopiha ana aku i ko lakou mau hakahaka, a eia ka hapanui a pau i Wasinetona, a koe o J.D. Long, o Masakuseta, a e hiki mai ana no i na hora a pau o keia la.

 

    KO BERITANIA AUMOKU KAUA

 

    Ma ka hoike a ka Hako Mua o na poai Ad@marala o Beritania Nui, oia hoi o G.J.Goschen, e pili ana i ka waiwai io no ka oihana kaua moana, no ka 1897-98, o na hoolilo i hoomaopopoia, he L21,398,000 a i hoomahuahua hou ia ae, a oi aku mamua o L13,000,000 i kela makahiki aku nei.

   Oia, hei ke kapili ia nei he eha mau mokukaua, i lawa me na makaukau kaua o na ano a pau no ka hakaka ana, he ekolu mau mokukaua o ka papa ekolu, e holo ana ma kela a me keia wahi, elua kiakahieha moku kipukuniahi, elua topido wawahi molu, a me hookahi moku holo lealea no ke ahi, e hoomaka la nei o hana, a he 108 hoi i hoopaa e ia me ka pau i ka hana ia ilo ko o kena makahiki.

   No lakou hoi ka nui o na kanaka i hoomahuahua ia ae a i ka 6,179, a me 121 aliimoku,.

   Aole no i kanami ka eleu@ o ka poe Pelekane, pela ao i nui ai ka ikaika, ka mana a me ka waiwai

 

O  KE  ALOHA  KO'U  MAKEMAKE.

 

    AOLE  O  KA  MOHAI.

 

Mai Hoolohe ia Leo Poloai.

 

Ua kono ia mai nei makou e hoike awiwi aku i ka manao o ka wahine kanemake , no na mea e pili ana i ka leo poloai a ka makamaka Edward Kekoa, o Hilo Taona, maloko o ka Nupepa Ke Aloha Aina Oioio, no ka lulu ana o na Ahahui Aloha Aina o puni ka Paeaina i puu dala no ke kukulu ana i ka hoohoomanao no Joseph Nawahi, oia hoi, i pohaku mabila a ano e ae paha.

   A o na Ahahui Aloha Aina ka poe nana e auamo keia haawe koikoi iloko o keia wa hune a nele maopopo o ka lahui i na mea e pono ai o keia noho ana, e hiki ole ai ke manao ia, ua kupono keia hana.

   Nolaila, mamuli o ka manoa maikai o ka wahine kanemake, ke hoike ia aku nei ka lohe i na Ahahui a @pau, o Ke Aloha Aina a Aloha Aina Oiaio hoi, aoleloa e lulu a hoahu paha i kekahi puu dala no ke kukulu ana i kia hoomanoa no Joseph Nawahi, oia no ka wahine kanemake e noonoo nei no ia mea mahope aku, no ke kukulu ana i wahi pohaku e kahakaha iho ai i kona mau hoomanoa poina ole no kanakane aloha i hala ma ke poo o kona he, ua lawa no ia me kahi mea uuku e hiki e loaa ona wahi aia pohaku nona mamua o ka auhau ana aku maluna o kela a me keia o ka poe Aloha Aina.

   O ka malou keia e kauleo aku nei i ka lahui, mai hoao a lawelawe pa@a i na mea i hoolala ia e kekahi poai, a mau poai paha no ka hoala ana i ke ia hna a ko makou makamaka o Hilo e manoa nei e hapai. Ua lawa ko ka lahui mau hooomanoa ana iaia, ma o kana mauhana maikai la, i kukulu a makia ia hoi a paa iloko   o ko kakou mau puuwai, a he kia hoomanao oi aku hoi ia o k@ nani a me ka maemae, e hiki ole ai i kekahi mea kino ke wawahi a hiki i ka hooloolu ana o keia kino lepo, i ka opu o ka honua .

   He kia hoomanao oi loa aku keia o ka hanohano, no ka mea aole hiki ke kuai ia me na waiwai makainae o keia @@ , ia kumu i manoa ia ai, na lawa ko ka lahui hoopilikia ana no ia mea a ua oki loa hoi na hoolala ana no la mau mea.

   No ia kumu, ua apono ole loa ka wahine kanemake i keia mau hoaoana e lulu mai ouko@ ka lahui no keia hana e hapai la mai nei e kekahi poe. O like pu auanei me kela mau hana ilulu ia ai manoa, oiai no ke kino wailua o J, Nawahi i Kapalakiko ua piha e ke kulanakauhale nei i na lono,e lawe ana ka lahui i kona mau lilo a paa iloko o ko lakou lima, a pela hoi me ka hoihoi ana aku i kona kino lehu o hoomoe iho ma ka lepo o kona aina ponoi.

   Ua hoike pololei mai ka wahine kanemake ia makou, nana ponoi no i uku, mailoko ae o kona pakeke na lilo nui a pau mai Kapalakiko mai, a pela me ko Honolulu nei a koe ae na mea liilii i maopopo ole iaia, o ka ka lahui wale no ana i hoomaopopo ai oia ka uku moku o ke kino walua o J. Nawahi, na keiki a me ia, a hiki i Hilo, mai ka lima ponoi mai o F. J. Testa o ka "Makaainana", a i kona hoi ana mai. me na keiki, nana ponoi no i uku aku mailoko a@@ o kona pakeke ponoi. Aole na ka lahui, a pela oia. I makemake oleai i keia mau lawe olelo wale ia. Na ka lahui i uku na lilo a na ka lahui ke kia o Nawahi. Aohe no hoi he Komite a ka lahui i hoohoi aku ai me kekahi puu dala, e pili ana no na lilo o ka mea i make a hiki i keia la. A oia hoi ka makou e ao aku nei mai haawi i hookahi kenet@ no kela hana e hapai la mai nei.O ka lohe ka pono a mai hoao iki e hooko ia keia mau hana ano hoopilikia wale i ka lahui.

 

KA  MOKUAHI  MAUNA  LOA  NO  KAUNALOA,  PUNA,  HAWAII

 

   Ma ka la 23 o keia mahina e haalele iho ai ka mokuahi Mauna Loa o ka Hui Moku o Poka Ma, me ka lawe pu ana aku i kekahi Ona a Luna Nui oia Hoi ma kona oneki, ka mea hanohano John Ena me kana wahine a me kekahi o ko laua mau hoaloha, na poe hana a me na poe ana aina, no ka nana ana i awa kupono ma ia aoao o Puna.  Nolaila, e Kaimu i ka Lauonaone a me Kalapana i ka niu moe e ka pai@ala, i ka hala holookoa no.  E aia e heahea mai e hookina hanohano na na oukou no a pau, e hele aku ana e wehe i ka ipuka o ka pomaikai nui no oukou e pau ai ke kooe ana mekahi opeope i ka loa o ka pahoehoe o Malama ame Kuaokala Kia la ke uwaiia aku la ke alhele a kokoke i ka ipuka o ka hale.

   Nolaila e ike ia kakou hoa kanaka, he malihio ia koonimana hanehano e hele aku la, aka he ewe ao nae no Puoa i ke onaona, ke hele aku la e lawelawe i ke koeaa o ka luhi o na lima o ka moa@loha @@ kou i hala Joseph Nawahii i luhi pu ai no me oukou a pau i na la i hala.  Aloha no.

 

   Ma  ke ku ana mae a@ a ka Aiamo@a @@@ @ @@@@@ @@ ma i@a ka @ @@oka a kela @@..