Ke Aloha Aina, Volume III, Number 16, 17 April 1897 — HE PEPEHI KANAKA MA HOLOKAI. MAMULI NO IA O KA HOOHEMAHEMA O KE AUPUNI [ARTICLE]

HE PEPEHI KANAKA MA HOLOKAI.

MAMULI NO IA O KA HOOHEMAHEMA O KE AUPUNI

Ma ke ku ana mai o ke Kinau i ke kakahlaka Poakolu nei, ua halihali pu nai oia he lono e pili ana no ka pepehi j ia ana o kekahi Pake halekuai nona Jka inoa o Akana, ma Kamalo, Molokai, a me kana wahine pu no hoi, i hoomaopopoia i keia wa, aia oia ke hakoko ia mawaena o ka make a me ke ola. Ua loaa ae keia lono i Lahaina, ma o kekahi waapa la i hoouna ia ae, no ka halihali ana aku i keia lono, e pih ana inoka pepehi kanaka, mamua | koke iho o ko ke Kinau haaīieleana sk i i ke awa .o L ha- | ina, a penei na mea ano nui i . m ii ia makou mai Molo- !•;; UI. Aia he wahi halekuai lole no Akana, e ku ana maluna o ka aina o Makolokana (Mc Cor nston) ma Kamalo nei, a he wahi no hoi īa ua kamaaina ia i ko Molokai nei poe, ma ke kuai ana i na waiwai lole mai keia wahi mai, he wahine Pake no ka keia Akana, a o laup, wale no ko loko o keia hale. . I ka Poaono, ua k?pa mai Ia he ekolu mau kanaka, a ua kamaaina no hoi ko lakou helehelena i ka wahine a me kana kane pu no hoi. 1 O ke kumu o ko lakou hiki ana aku ilaila, wahi a ka wahinē i hoike ae ai f oia no ko īakou makemakē e kuii i kekahi" inea o lōko o k¥ halekuai, o:a paha he mau lole wawae, he hamaka silika, a me kekahi mau mea e ae, ma ke ano h'oaie, Aka, ua hoole ka Pake i ka tāe afta mai i keia mnkemake e : lakou a ua ulu ae he hoopaa- ' paa ikaika ana mawaena o laIkou na kanaka ekola a me ka ! Pake. A malalo o ke?a kumi» lilaulu ae na mVnao in3 ilpko ! o keia poe kanaka ekolu, a Ipepehi io iho !a lakou i "ke'a ! Pake ma ka po Poaono iho nei, ! I ke aunfoe, ua hoea io aku !la ko keia poe ekolu, e manao 13 nei na lakou i pepehi ma kahi o ua Pake !a i make aku a me kana wahine, ua k)he aleu ka wah:ne P<ke i k.i ilakeke, a ala' a-w la ou iluna, ;ne ka manao e heie aku e uana $>ono, oia! ka nehe q na kapuai wawae iloko o ka i jmi, ak.<, mamuaokahiki iai,j he:e aku, ua !o ui jvno mai kona poo i kekah* puupuu a haiiA' aku la oia iluna a kn a me kek .hi mau pae ae ma kekahi w*hi e ae o kona kino, Ua uwe ae k oia me ka nui. a ok* «,i o ke'1 l KA ae'.o « li 4>v\ I U Uuhi

aka la Sabati ae, ua lohe ia ka leo uwe o keia wahme Pake, a na -isL mea i kono mai \ kekah! poe ma ia wahi e hele āleu e uana pono, ala hoi, ua loaa aku la oia e waīho ana iluna o ka papahele, me ka hamaka ua hoopaa ia ma kahi o ka eha, a ua hiki no hoi ke hoomaopopoia, aole paha oia e ola ana," Ua kaa ka malama ana o ka wahine maFaJo o na laweiawe ana a Kaūka Maurite, a me ka Hope Makai Triml)le, a ua hoīke ae no hoi ua wahine" Pake " la i ka ulu ana o ka hoopaapaa me kekahi mau kanaka ika auwina la Poaono. Uā loaa aku kē kino 0 ka. Pake kane ma kahi kokoke loa » kapa o kekahi auwai, a o kona poo, e moe ana māluna ō kekahi pohaku palahaiaha i hele a pepe loa, a o ke koko hoi ua paakiki e like me ke jele. Ma Kahi kokoke i kahi o ke kino e waiho ana, he pohaku nui. i paumaele 1 I<e koko, i %ianaoia, oia ka raea i pepehiia ai a make loa, Mamuli o ka hoike a ka wahine P?ke, ua haalele koke iho la ke Kauka, ka Hope Makai a me kekahi mea okoa no Kaunakakai no ka hopu ana 1 na poe i hoohuoiia, na lakou i pepehi i keia Pake, ua loaa aku o Sam Ku, Paahao 'a me Noa» o inoa mua elua ua loaa āku la.ua e hiamoe ana no i kauhale, me na lole wawae hou no e paa ana ma ko laua mau kino, a mahope loa iho ka hopu ia ana o kekahi, me ka . hainaka silika no e paa ana iaia. E hoouna ia mai ana paha keia poe ekolu no Honoluiu. «xa ka Mokoiii e huli hoi aku ai, Oka ume dala *ua wawahi ia, a ua maepopo ole pehea ka nui o na mea 1 HIo aku. KO MAKOU MANAp. | t) ke kuuiu 1 ulu mai ai -© ikeia pep<;hi kaoaka, oia no ka hoohemahema. o ke aupuni, ma o kona mau Hma hweiawe ala, \ na hana i aneaue like loa iiho I i me keta, a ma kahi "jkokoTce loa 1 kahi o ka Pake i ipepehi u iho la, I E v oomanao la, 1 ka makajhiU laku nei n 0» a i ole i!s9s rku |>3ha, ua ki aku Ia o Henn- Luolaa i kekahi Pake -me ka pu a kapoo pu ka poka jma ka uha a pakele uuhuuehune wale iho no ke oia, ua . iUtiv,!umi wale ia itio ao ia hakaraima t a hiki i ka ualo|>v a!e īoa ana, Ja manawa hookahl no» u* hou kekāhi kanaka no iKaunakakal. nn ke ano 1 ma- , n.iob. aia no he pepehi kana\ka i hana ia maluai c*u» ir?r no nif i ī m ; u, t jka loa a o keu 4hī& h'ta oia mau Hana ihoehemahema i hoea rnai la, ō ka uhiuhi iaumamane t4ē e aa L.u&a Aupuai imokupu&L