Ke Aloha Aina, Volume III, Number 17, 24 April 1897 — Page 4

Page PDF (777.14 KB)

This text was transcribed by:  Gloria Vlachos
This work is dedicated to:  Na Lei Hulu I Ka Wekiu

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, APERILA 24, 1897

 

-----

 

KE - ALOHA - AINA

 

Hoopukaia no ka

 

Pemaikai o ka Lehulehu, a he Nu pepa na ka Lahui Hawaii

 

-----

 

EDWARD L. LIKE, Lunahooponopono

 

E. A. NAWAHI, Puuku o KE ALOHA AINA.

 

-----

 

HONOLULU, APERILA 24, 1897.

 

-----

 

O KALANI MA WASINETONA.

 

-----

 

Ke kali la no no ka Hopena e Hiki maiu ana.

 

-----

 

HOOUNA O KALEPONI HE MEMORIALA KUE HOOKUI AINA.

 

-----

 

Haawi Hou o Liliu He Ike Alii ma ka Hotele Cairo

 

-----

 

                        Ma ke ku ana mai a ka mokuahi Warimu ma ke kakahiaka o ka Poaono nei, ua loaa mai la ia makou he mau leta mai ke aloalii mai o Kalani e luakaha la ma Wasinetona, a no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu ke lawe mai neia makou, a hoopuka aku me ka hakalia ole penei:

 

                                                                                                                                                                                                                        Cairo, Wasinetona,

                                                                                                                                                                                                                                                Aperila 1, 1897.

 

-----

 

                        Aloha oe:

 

                        Eia no makou ke noho ae nei ke kau ae nei na maka o ka wa kupono.  Ua lohe mai au i kekahi haole Senate ke mau la no ka piha o ka poe noi oihana, a ke ohi nei no ka Peresidena mailoko ae o ka Senate a hoonoho aku la ma na oihana.

 

                        I jka la 30 iho nei o Maraki, ke komo ana o ke noi imua o ka Aha Senate no ka hoohui aina, na G. Spalding no Mikikana, ma ke ano olelo hooholo.

 

                        O ke komo wale ana no ka makou e lohe nei, oia wale iho la no, aohe puka manao kou ae, aka, ua olelo o Hakuwela. ua hopohopo oia aole e holo ana.

 

                        Ua hoouna mai nei ka poe koikoi o Kaleponi he memoriala i ka Aha Senate, aole e ae ia ke noi hoopii hoohui aina Ke nani ala no.

 

                        He maikai a ulumahiehie no ke ola o Kalani e noho hoomanawanui ae nei, a pela pu no me makou a pau.

 

                        He anaina ike alii ka Kala ni e haawi ana i keia auina la, no na poe a pa@ i kipa mai e ike laia.  He rumi nui akea kahi e hookipa ia ai, maloko nei no o ke Cairo, e hoowehiwehiia ana me na pua Azalia, Tulip, Hyacinth, Rose a me na Pama Liilii hoonani hale.

 

                        E hiki mai ana he hui himeni me na mea kani pu mai, a e hookani ana lakou i an mele Hawaii i loaa ia lakou.

 

                        Eia kekahi mea hai aku he nui a lehulehu ka poe e hele mai nei e ike ia Kalani me ke noi pu mai e himeni aku o Kalani ia lakou.

 

                        Ua hooko aku Oia i ka lakou mau leo noi, aka, eia ka mea kupaianaha hoi kekahi  poe me ka mahalo, a o ka kekahi poe hoi ma kahi o ka mahalo, ua panai mai lakou he mau kulu waimaka i ka wa i lohe ai i ka leo himeni o Kalani.

 

                        Ua lawa au no kahi wa aku, aka, mamua o kuu hooki ana ae, ke paipai aku nei no au i kuu lahui makee alii, a aloha aina e hoomau i ka noi ana i ka oukou mau leo pule no makou a hiki i ko makou hehi hou ana aku i ka lepo o ka aina me ka lanakila.

 

                        Nolaila, ke hooki nei au maanei me ke aloha.

 

-----

 

NA HAUWAWA O KA MANAWA.

 

-----

 

                        He mea ole ia makou na olelo pipa alanui, oiai, ua ike a ua kamaaina makou i ke ano oia mea, a no ia kumu, ua hiki ole i ka maka o ka makou i ke ano oia mea, a no ia kumu, ua hiki ole i ka maka o ka makou peni ke hoike ae i ke kakua nui oia mau olelo.

 

                        Eia ke puapuai mai nei na lono mailoko mai o kekahi mau nupepa, no na mea e pili ana i ka ka Philadelphia hana, ma ke alo o na Poo Aupuni o Hawaii kahi hoi a makou e ku nei a hakilo aku. ina paha he mea io kana i hoouna ia mai ai e kona aupuni ma na wai o Hawaii nei.

 

                        Moloko hoi o ka nupepa Hoku o Wasinetona, Apaerila 2 e olelo ana ma ke kauoha a ke Kuhina Long, o ka mokukaua Philadelapia, e holo pololei aku oia no Honolulu, me ka hoike ole ia o ke ano o kana huakai.

 

                        Ua hoike ae hoi ke Kuhina Nui, a wahi hoi ana, aole ia i hoomaopopo loa ia i keia wa elike me na lono e pili ana no ka ulu ana o ka haunaele mawaena o na Iapana a me ka Repubalika Hawaii, ka mea hoi i loaa ma ka helu ia ana o ka oihana mo ku kaua.

 

                        O ka Philadelphia, e pani aku ana oia ma kahi o ka Mariona, ka mea e ku kiai la malaina , he elua wale no pule i hala ae, ua pani aku la oia ma kahi o ka Alert.

 

                        O ke kumu nui o keia mau hoololiloli ana, oia no ka makemake o ke Kuhina Aumokukaua, e loaa on a moku nui, i oi ae kona kulana makaukau mamua o ka Mariona, no ke ku kiai ana i ke awa o Honolulu no ka pono o na kanaka Amerika ponoi, (oia hoi ka poe i hoohiki ole malalo o keia Repubalika e ku nei.)

 

                        O ka Mariona oia kekahi o moku kaua o ke ano kahiko a o ka Philadelphia hoi, no ke ano hou oia, a ua oi aku kon@ kulana hoohana  mamua on a a e ku makaukau ana hoi ma na kulana like ole he lehulehu.

 

                        Mamuli o keia kumu, e hoouna ia aku ana ka Mariona no S@@oa no ka malama an i ko Amerika have ma ia wahi no ka wa mua iloko o 4 makahiki.

 

                        Oiai hoi eia ia nei ka Philadelphia kahi i ku ai ua laula@@@ ae la na lono, e huki hou ia ana ka hae Amerika iluna elike me la mamua aku o ka hoea ana mai o Balana a i hookuu ia iho ilalo mahope iho o kona hehi ana mai o kona mau kapuai i ka aina nei.

 

                        O ka oiaio oia mau hauwawa olelo, oia ka kakou e kali aku ai in a no hoi e hiki hou ia ana ka have Amerika iluna, alaila nana ponoi no e huki hou iho ilalo elike no me ka Balana i hana ai a malia oia ka hopena pau o na hana ma ko kakou aoao.

 

------

 

HE OIAIO KA MAKOU.

 

-----

 

                        Ua hoike aku makou i ko makou mau manao kue, e pili ana no na hana e hiki ai ke malamaia ke ola o ka lehulehu me ka maalahi, aole hoi ma ke ano e hoonalonalo i na mea i hanaia maluna o na ohua eemoku i hoopaeia mai iloko nei o ka aina, a i poha koke ae hoi na hua awaawa oia hana hoopalaleha mai ka Poakahi mai, a hiki iho la i ka Poaha nei, ua hiki aku la ka huina o na ma'i, mailoko wale mai no o ka mokuahi Kinai Maru, ke kumulaau nana i hoolaha mai la i keia anoano hooulu popilikia, ma kahi o ka eono ko lakou nui.

 

                        He mea maopopo loa mamuli o ko ke Aupuni hoohemahema maoli ana i ke ola o na wahi kauna kanaka Hawaii, ua puka ae la keia kupuino, me ka haupu ole o ua poe la, na lakou i hoopuka mai, e palahalaha loa aku ana kona pukaamaka ana ae imua o na maka ponoi o ua poe la, he Samola Poki ia.

 

                        Nui ko makou ku ana e paio no keia mea oiaio, o na hana hoopilikia i ke ola o na mea a pau, mai ke kiekie a ka haahaa, o ia ka makou e ku nei ma ka aoao o ka makou ipu inika i na wa a pau e hoao ia mai ai e alakai hewa ia kakou maloko o na mea ike maka ia e kakou.

 

                        O ka oi loa aku no o ka pono, o ia no ka hoihoi hou aku i keia poe limahana, i ka hi a lakou i hele mai ai. mamua o ka noho ana mai o keia poe ia nei e kukinu pu ai.

 

                        He oiaio no ma ka auwana la Poaha nei, ua puka io ae la iloko o ke kulanakauhale nei, ma ke Alanui Puowaina, e kokoke aku ana i ka home noho o ke Kauka Farani, ua loaa iho la kekahi wahine Hawaii, ma ka hale o Louis Levy, i ka ma'i e olelo ia nei i keia wa he Samola Poki.

 

                        Ua loli ae nei ka inoa o ua ma'i la i keia wa, a he "Erysipelas."

 

                        Mamuli paha, o ka ike ana, in a e hoi e maoli ia ae ana he Samola poki keia i kulike me ko Kahakaaulana, alaila, e ala koke mai ana no ka lehulehu a hoahewa e like me ka makou e hoike nei.

 

-----

 

UA HOI MAI NEI

 

-----

 

                        E like me ka hook a ko makou mea kakou telegarapa o Kalalakiko ma ka Mariposa o ka la 10 aku nei, pela no i hooia ia mai ai ka oiaio loa o ko Kamika hoi oana mai no Hawaii nei, a ma ka Poaono iho la i hoea mai ai oia ma ka mokuahi Rio Ianeiro mai me ka malie, a me ke ano akeukeu ole hoi e like me na la i hala, a he kakaikahi no hoi na poe i hoea kino aku ma ka uapo o ko lakou pohai i kona wa i lele mai ai iuka nei o ka aina.

 

                        Mamua, ikaika ka manao, lana ke koko o ka manaolana no ke kumuhana a lakou e heihei mau nei, me ka piha mau o ka manawa no ka hooikaika ana e ko, a e holomua na hoolala ana ma na ano a pau, a hiki i ka lanakila ana.

 

                        O kona hamau loa, aohe puai leo ae, he hoike ana mai ia, ua hahaiia paha kana huakai me ke omaimai, a pela iho la i hiki ole ai iaia ke hoike akea ae i ka waiwai o kana huakai no Wasinetona ka pahu hopu hoi a kona pohai i manao nui ai.

 

-----

 

E KIPA MAI ANA KA MOI O SIAMA I HAWAII NEI

 

-----

 

                        Mamuli o ka hoike a ua nupepa mai Kina ae, e hiki ae ana ka Moi Siama ma ka la iubile o ka Moiwahine Vitoria, e ka la 20 ae nei o Iune ma ke kulanakauhale o Ladana, Enelani.

 

                        Mai Enelani e huli hoi mai ai oia no Siama, me kona kaahele pu ana mai ma na mokuaina o Amerika Huipuia.  E kipa ae ana no hoi oia ma Kapalakiko, me kona hoea pu mai hoi ma ke alahele hui hei i ka home ma Honolulu nei.

 

                        E haalele ana ka huakai al@ ia Bangkok, ke kulanakauhale alil o Siama, maluna o ka one@@ o ka moku holo lealea Machacak@@, i na la mua o ka malama o Aperila. a e hiki ae ana ma Genoa.

 

                        E kaii iki iho ana malaila no Italia, Hele@@@, Farani, a o kahi loihi loa o ka huakai alu e noho ai, oia no o Enelani, mamuli o ka anoi o ka Moi @ lawe ae i kakahi kulaua hana iloko o na hoohiwahiwa iubile ana.

 

                        Oiai kona moku ma Enelani, e holo aku ana oia maluna ona no Suedena, Denemaka, a me Sana Peteroboro, no ka huli hoi ana i ke one hanau, ma ke alahele mai o Ameroka Huipuia.

 

                        E hui hou ana oia, me kona moku alii, ika malama Sepatemaba ae nei, ma ke kulanakauhale o Honakaona, Kina, a mailaila aku e huli hoi pololei ai oia no Bangkok, ke kulanakauhale alii o Siama.

 

                        Ina paha o kona kipa ana mai ma Hawaii nei, a i na la o ke aupuni alii, aole i kanamai ua mea he hoohiluhilu e kau ana maluna on a, e na makaainana Hawaii, e like me ke ano mau @@@@@@ aupuni i hoomaluia e na alii.

 

-----

 

EIA KE HOOMALU IA NEI

 

-----

 

                        Eia iloko o ka puuwai ponoi @ ke kulanakauhale nei, ua puka ae la he ano ma'i hou a i hiki hoi ke hoopahaohao ia ka man o o ka lehulehu, he ma'i ano hou keia, akahi no a pae mai ma na Paemoku o Hawaii.

 

                        He m@a oiaio no paha, he wahi ma'i ano malani wale no keia, a akahi no a hookamaaina mai i ka lepo o ka aina nei.

 

                        Eia nae ka mea kupahana, o ua wahi l ai hoea ae la o ka ma'i, ua paa uku la ia i ka hoomalu ia, me he mea la, he Samola Poki no ke ano, a ma ka inoa wale no ka loli ae, a eia hoi ua wahi la, malalo o ko ka Papa Pla kiai ana a hiki i keia la, me ka papa pu ia o ka lehulehu, ma ka hookokoke ana aku i ua wahi la o keia ano ma'i hou.

 

                        E pono no kakou e makaala no ka mea, ke hookuukuu nei lakou nei a palahalaha loa, alaila, hoomaka mai e nana, ua hala aku la nae ka wa kupono e hiki ai ke alo ae mai ka poino ae.

 

-----

 

MAHUKA A PAA IA KA HOPU IA.

 

-----

 

                        Oaia ka mokuahi Kauai e ku ana ma ke awa o Hanamaulu ua kau mai la he elua mau Kepani no ka mahiko mai o Hanamaulu, ma ka Poakolu nei, no Honolulu nei, a ma ke ahiahi noenoe o ka Paoha nei i paa ai i ka hopu ia he elua mau Iapana haalele hana i ka mahiko o Hanamaulu, mamuli o na manao hookonokono o kekahi poe maanei nei, me ka olelo ana, ua hiki ia lakou ke huna me ka ike ole ia.

 

                        Aka, ua paa ae nae laua i ka hopu ia a noho ana i ka Halewai, i ke ahiahi poeleele ana iho.

 

-----

 

                        O ka @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@