Ke Aloha Aina, Volume III, Number 17, 24 April 1897 — Page 7

Page PDF (831.24 KB)

This text was transcribed by:  Patty Mancini
This work is dedicated to:  For Auntie Maiki

KE ALOHA AINA

 

                        KE ALOHA AINA, POAONO, APERILA  24, 1897.                               3

 

KA LA KARISIMAKA HANAU O KA HAKU.

 

(Hoomauia.)

 

            Oia ka piha ana o ka hanau puni ma ke ano o na keiki a ka olelo hoopumaikai ia ko lakou manawa e hanau ia i oi aku mamua o ka hanau ana o na keiki e ae, pela e kupono ai ke hoomanao ia ka la hanau i keia manawa o o kela makahiki.

            A ina e pau ole kou pohihihi ma keia hoike o ka wnana, no ka ukali ana aku o kekahi mau keiki a ka olelo hoopomaikai ma ia meheu, no ka mea, ua kamailio nui ae o Paulo ka Lunaolelo hanohano o kona aina e, e pili ana ia Isaaka i hanauia ai e ka haku wahine, a nana mai kakou. Aole hoi he mea nui i hanaia e Isaaka, nolaila, ua hoohuwai ia ka manawa e hanau ai ma ke ano o 12 malama piha.

            A ina e pau ole kou pohihihi mala@a. alaila e niele ia ka ninau penei:

            "Ina i hanau kekahi wahine i ke keiki ha lo malama malama ke koko @ iloko o ka opu, mai ka la o ke kauhua a hoea i ka la o ka hana ana, alaila pehea oe e hoomanao ai i kona la hanau?

            Haina penei: E lawe mai ana oe i elua malama hou, a hui pu me kou ami malama i like pu ia me ko ka Haku, alaila, e hiki pono ia oe ke hoomanao i ka la hanau o kau kama, i keimanawa o kela makahiki, no ka mea, o na makahiki a pau mahope mai o ka hanau ana o ka Haku, ua kapa ia ma kona inoa, penai: "I ka makahiki o ka Haku, a pela e kapaia ai ma kona noa a pau na la o ka honua."

            Alaila, e ku iho oe malaila, e huli i ka haina o ka kaua ninau. A nona mea i hoike ole ia ma Luka, ua lilo o Sara i kumu alakai no keia mau opu keiki elua, e hoonee ana i ko lana manawa e hanau ai no 12 malama piha.

            A e kamailio hou ia no ka manawa o ko Maria hoi ana i Nazareta i ka malama o Tamuza, o ka ha ia o kona opu keiki, a o ka eiwa ia o ko Elizabeta, noho iho la o Elizabeta a hiki i ka piha ana o 12 malama mai ka la o ke kauhua a hoea i ka la o ka hanau ana.

            Hanau o Ioane i ka malama Bula, i ka makahiki iwakaluakumalima o ke aupuni o Kaisara Auguste. A i ke kokoke ana aku e piha na malama hou elima, a maloko o ia manawa, ua hoolaha ia ae ka olelo alii a Kais ra Augusto e kakau ia i ka palapala o ko ke aupuni a pau, a ua manaoia, o ka manaw o keia kakau ana i ka makamua o ka malama o Ab@ba, no ka mea ma ia mau la ka hanau ana o ka Haku.

            A elike hoi me ka manawa i oleloia e ka Buke a Moramora, he lahuikanaka no na mano a Iosepa i noho ma ka aina o Amreika mamua, a ua hoike mua aku ke Akua ma ko lakou poo kaula, au a piha na makahiki 600 mai ko laken haalole ana i Ierusalema, alaila, e hiki ana ka Haku I ka honunei. A ua hiki mai ua manawa la. E nana ma ka aoao 400 o ka Buke a Moramona.

            I ka makahiki mua o ke au ia Buke dia ke keiki a Iesia ke Alu o Iuda ko lakou haalele ana ia Ierusalema, a mai ia manawa mai a boea i ka aoao 400 a I olelo ia maluna, ua piha na maka 600, 519 makahiki i ka wa o ke Aupuni Moi, a he 91 makahiki i ke au o na Lunakanawai.

                                                                                                            Aole i pau.

 

UA OHOHIA IA KE KUMUHANA
KA WAIHONA HOOKUONOONO
ALOHA AINA.

 

            Ma ak noho ana o ka halawai o ka Hui Aloha Aina i ka la 30 Apelila, ma Holualoa, ua hiki kino ae ka Peresidena o ko Hawaii Paeaina ma ia halawai.

            Mahope o ka pau ana o na hana maa mau o ka halawai, ua ku mai o J. K. Kaulia, me kona kulana hiehie, a wahi ana, aole he kahua nui e ae o ko'u hooaha ana i keia kumuhana, Ka Waihona Hookuonoono Aloha Aina.

            Aka, he hookahi wale iho no oia ko ka lahui ilihune, ua hooulu nui ia ku'u noonoo no keia Kumuhana, ua manao au ina e hopu like mai ana na Ahahui Aloha Aina apau i keia Kumuyhana ua hiki ia'u ke olelo ae aole e piha he u@ i makahiki mai keia la aku, e pau no ko kakou A@e Lahui i ka hookaa ia, oiai, o ko kakou puunui hookahi keia.

Oiai, ke paa ia nei ko kakou A@e Lahui ma @lima o ka poe o na aina e. Nolaila, ma ko'u lilo ana ae nei i Poo Alakai ma ko ka lahui aoao, o keia ka'u Makia e paa ai ka Pouhana ou e Hawaii aina, o keia ka Makia a'u i manao ai e hoihoi ia mai ai o Hawaii Aina, Hawaii Aupuni nou e Hawaii Lahui.

            Oiai, o ka akahi hapawalu o ka ilia@a wale no ke paa nei la kakou lahui ponoi, a o ka ehiku hapalua o na iliaina aia i ka lima o ka poe o na aina e a maluna oia wahi kuleana uuku e paa ia nei e kakou, ko kakou Kuokoa, a i na e lilo aku ana ia hapawalu ia waho, he mea maopopo, e like ana me na Ilikiui kakou ka noho iloko o na ululaau.

            He nui aku na mea momona ana i hoopuka mai ai aka ua lawe mai au ma ke ano nui I ka pau ana o ka J. K. Kaulia haiolelo ana ua noho iho ka halawai no ke koho Mahele ana.

            O ka nui o na Mahele i lilo ae maia halawai ana 80 Mahele, me ka hookaa pau mai no o kekahi poe i ka lakou mau mahele, o ka panina no ia o ka halawai, Apelila 5. Noho hou ka halawai o ka Hui Aloha Aina Kainaliu ma ka luakini o Lanakila, i noho luna hoomalu ia no e J. K. Kaulia mahope o ka hoomaka ana o kana hana he wa ike Peresidena iho la ia, a i ka pau ana o ka ike Peresidena, ua hoomaka oia kana apana hana, me ke ohohiaia e ke anaina, mahope iho ilaila, ua kohu ia na luna nui oia hui, a oia iho keia:

Keliihoomainoino................Peresidena

Kaaialii..................Hope         "

Hoomanawanni, opio..........Kakauolelo

Hakuole......................................Puuku

            Ma ia halawai no ua koho ia na luna o ka Hui Aloha Aine o Napoopoo, no ka mea, ua akoakoa mai na kanaka hana alanui o Napoopoo a pau ma ia halawai, he 24 ko lakou nui, a oia hoi keia:

S. W. Kino............................Peresidena

Sam. Oneha.........................Hope  "

G. W Kalokuokamaile.........Kakauolelo

Henry Napua................................Puuku

            I keia kakahiaka i haalele ai ho ao poe keiki hana o luna o @ mokuahi Helene. mamuli o ka hoi hou ana ae o Kapena @ . i kapena no luna o ia mokuahi. a ua hopuia he 7 o lakou no ka haalele hana.

            I ka pau ana o ke koho luna nui ua koko lakou i ko lakou mau mahele a o ka nui o na mahele i lilo ia lakou he 236.

            Aperila 7, ua malama hou ia he halawai oia ano ma ka hale halawai o Kalaoa, i noho hoomaluia e J. K. Kaulia,

            Ma ia halawai ua kohoia na luna nui oia hui:

Sam. Kaumuloa.........................Peresidena

Kailiino.............................Hope   "

Maewa......................................Kakauolelo

Kailiino.............................................Puuku

            O ka nui o na mahele i lilo ia lakou he 230, o ka hookuu ana ia o na hana.

            O keia iho la ke ano nui o na hana i hanaia, oiai, o ka inoa malalo iho nei ke Kakauolelo oia mau halawai. Ua manaoia e hoopuka pakahi ia ka moolelo oia mau halawai, aka, ua unuhi mai au ma ke ano nui o na hana i hanaia.

                                                                                                J. E. A. KAIEWE.

            Holualoa, Apr. 19, 1897.

 

KA HUAKAI ILUNA O KA PILADELAPIA.

 

            Mai ka hoea ana mai o Adimarala Beardslee me kona mau Aliimoku, ua laulaha ae la na lono i holo mai nei oia no ka lawe ana ae i na Mokupuni o Hawaii, i Apana Mokuaina no Amerika Huipuia. A o kekahi hoi, no ka hoihoi aupuni moi.

            Ma ka Poalua nei, ua holo aku la o Keo Kaaka iluna o ka Piladelapia, ma ke ano ike makamaka, a oiai nae ola maluna o ka oneki o ka Piladelapia, ua hoike ia ae, ma ke ano Agena no ka Moiwahine, a i kauoha ia mai hoi e holo aku no kekahi hana ma ke ano makamak, O ka oiaio oia mau olelo, oia ka kakou e nana aku a@.

 

MAI KONA KAIOPUA MAI.

 

            Ma ka Mauna Loa o ka auina la Poalua nei i huli hoi mai ai ka Peresidena Nui o na Hui Aloha Aina James K Kaulia, mai ka pohu lai malina mai a Ehu, me ke ola kino lamalama, i hele a maholehole i ka pehia e na hunakai o Pailolo. I kona aku nei oia kahi i hookuene pono ai i ke kahua hana o na mea e pili ana i na hana a kela a me keia mau Hui Lala Apana ma na Mokupuni. Ua hoike maoli mai ko laila mau kini i ko lakou manao ohohia no na mea i hoikeia aku ia lakou.

            Ua kukulu aku nei oia i Waihona Hoahu no lakou, ma na Mahele, a ua lawe koke ia me ka hookaulua ole ia iho. Nani no na hana a ka Peresidena o Ke Aloha Aina.

 

            @ Eia ma ka Makeke Hou kekahi Pukiki, nona ka inoa o B. Joe Ignocioi ua wehe ae nei oia he Pakaukau Kuai Akaakai nona, he emi loa kana kumukuai o na Akaakai i ko na Pakaukau. Nolaila, mai poino e na makamaka i ke kipa mua ae malaila, i koe kekahi o kau mau kenikeni. E loaa no na Papu Akaakai mai ka 5, 10, 25, a 50 keneta.

            Ma ke ku ana mai nei a ke D@, i loaa mai ai ka lohe, ua piina loa ke Aupuni o Iapana mamuli o ka hoea ana aku nei o ka mokuahi Shinshu Ma ru me na limahana lapana i kipakeia aku e ke Aupuni Hawaii, Nolaila, ua kauoha ae la ia i kekahi mau aumoku kaua no ka holo pu ana mai e kekua i na limahana i hoihoi ia aku nei, ma ka hoolele ana mai ia lakou luka nei o ka aina. Hanaoi auanei paha na keiki o Kalahiki.

 

HE MOOLELO HOONANEA.

NO

ALANADELA.

 

Ka Wahine Hoopahaohao

O ka Aahu Keokeo.

A I OLE

 

Ka Loea Hookani Hapa o

ke Kuluaumoe.

 

            I kela a me keia kaina wawae a ua lede opio la e nee nei imua, aia oia ke hookokoke mau aku la no kona wahi e poino ai, a no kekahi mau dekona wale no keia hahai ana aku ana, aia hoi, ua komo koke mai la na manao hoohuoi no keia alahele pouliuli a laua e hele nei, nolaila, ku iho la a me ka leo hopohopo ninau koke aku la oia i ka malama moku.

            E ke keonimana, ihea oe e alakai nei ia kaua?

            No kahi e hoea koke aku ai iluna o ka oneki o ka moku, wahi a ka malama moku i pane mai.

            Aka, ke ike nei au au, aole he alahele maikai keia, no ka mea, eia ka pouli ke aaki mai nei mamua o kaua. wahi a Lusia i pane nou aku ai.

            Mai hopohopo no keia alahele a'u e lawe nei ia oe, oiai, o keia wale no ke ala e hiki aku ai no mua o ka ihu o ka moku, kahi hoi a ke kapena e kali mai la o kou hiki aku, e wiki a mai loihi, e hahai koke mai mahope o'u ano, i pane hou aku ai ua malama moku la me ka maalea nui.

            Aole, aole loa au e ae aku ana i kau noi, no ka mea, ke haili e mai nei ia'u me he mea la, he mau hana a@ygu oaga jeua ay u wagu no'u e poino ai.

            Ike koke ae la ua malama moku la, ea ahuwale kona no'a huna, nolaila, hooholo iho la oia. aohe hana kupono e ae ana e hana ai, aka, o ka lima nui wale aku no, i mea hoi e hookoia ai ka makemake o kona haku. Haawi hou aku la oia he mau olelo waipahe e hiki ole ai ke manaoia aku, aia he hopena poino ke puui aku iaia, i ka pane ana aku penei:

            Ke hoike maopopo mai nei kou mau hiohiona, aole ou hilinai i ka'u alakai ana mai nei ia oe, ma keia alahele, me kou olelo mai he hana apuhi keia a'u ia oe, aka, alia oe e pupuahulu mai e ka lede maikai, e hahai mua mai mahope o'u.

            Aole loa, au e nee hou aku ana mai keia wahi aku, oiai, o na kaina wawae a pau a kaua e hele aku nei imua, eia ia ke hookomo aku nei ia kaua iloko oka pouli, noalaila, maanei ua lawa kaua, a e huli hoi aku ana au no kuu rumi.

            I keia manawa huli hou ae la ua lede nei, a hoi aku la no kona rumi, aka mamua nae o kona nee ana aku he mau iniha imua, ua loaa koke mai la oia i na lima kakauha o ka ma'aina moku. a kulai aku la no luna o ka papahele.

            Heaha ka manao o keia hana hilahila ole au maluna o'u, i hooho ae ai ua Lusia la.

            Aole nae h@ leo pane i loaa mai iaia, aka, o kona e ike mei, ua opea ia ae la kona mau lima mahope o kona kua, a nakiikii iho la me kekahi kaula mal@a. nakii pu ia ae la me kona mau wawao. a i kona wa i hoao ae ai e kahea i mau kokua nona, a ia koke no ka wa i @oe pihaia iho ai o kona waha me kekahi lole kapolena.

            I ka ike ana o ka malama moku, ua holopono kana apana hana i lawelawe iho la, kani iho la kana aka, a me ka hakalia ole kaualako aku la oia i ua lede la no ka ukana.

            I kona hiki ana aku me ka lede ana e kaualako ana me ka menemene ole no kahi o ka lua ukana, lalau aku la oia i kekahi kaula hao, a hoopaa ae la ma ka opu o kana pio, me kona hoopaa pu aku hoi i ka pou e ku ana iwaena o ko ahua ukana.

            A pau ae la kana mau hana hoomaewaewa maluna o ka lede Lusia, nee mai la oia ihope me ke ano uahoa, paa ae la kona mau lima ma kona puhaka, a haawi aku la i na nana ana me ka maka haakei.

            Aka, no Lusia nana mai la oia maluna o ke kanaka puuwai lokoino, a me na maka i piha me ke kaumaha hiolo makawalu mai la kona mau waimaka o ka ehaeha a hoopulu iho la i ka papahele ana e moe ana.

            Iloko o keia mau hiohiona o ke kaumaha, aole loa i ike ia aku he wahi lihi aloha kahi iloko ona no ka wahine opio hala ole e moe ana iluna o ka papahele ku iho la oia no kekahi mau sekona, huli ae la oia a haalele iho la i ua Lusisa nei, a mamua nae o kona kaawale ana aku, ua loheia aku la ka pae ana mai o ka leo wahoa o ua malama moku la, penei:

            E kali iho e ka wahine opio a hiki I ka iho ana mai o ka anaela no ka hoopakele ana ia oe, ke aloha ia mai nae oe.

            I ka nalo ana aku o ka malama moku, hoao ae la ua Lusia nei e ala ae a noho iluna, aka, aole nae i hooko ia kona makemake mamuli o ka laau o kona kino i na kaula e kikepa ana maluna ona, a mamuli o keia hoiki ole ana ae iaia ke ala ae iluna, ua hookaumaha loa ia kona puuwai i ka haupu ae, aole paha oia e pakele ana mai keia wahi ona e hoopaaia nei. Aloha no.

            Maanei e waiho iho kaua i ke kamailio ana no ka lede opio iloko o ka poino, a e hookolo aku hoi kaua mahope o ka malama moku, e hoi Ia e hoike i kana huakai hooko kauoha i kona haku.

            I ka haalele ana iho o ka malama moku ia Lusia e waiho ana iluna o ka papahele, ua hele pololei aku la oia no kahi a ke kapena e kali mai ana, a i ko laua hui ana ae, haawi aku la ua malama moku nei i kona lima akau a lulu iho la me ke kapena, me ka pane pu ana mai hoi i keia mau huaolelo.

            E kuu kapena ua hooko ia kou makemake, aia ke waiho la ilalo o ka loa okana kau mea i aloha, ka wahine hoi au e kaena nei he moiwahine oia maluna o na kaula o ka pila hapa.

 

OLELO HOOLAHA.

 

            E ike auanei na mea a pau ke p@ nei au i ka hookipa, a ho@ ana i @ wahine mare, @oua ka inoa o Mrs. Laki Puli. no ka mea, ua haalele kua oia mai ia'u, a ua hele aku me ke kai hoa, (@), aia ma ke kukanaka hale o HOnolulu e noho nei.

            A o na poho o ka poe e houkuli @ keia, aia no ia maluna o ka mea wawai

 

                                                                                                @

            Keauhoa, Apr. 19, 1893.