Ke Aloha Aina, Volume III, Number 17, 24 April 1897 — Page 8

Page PDF (790.73 KB)

This text was transcribed by:  Punahele Todd
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA, POAONO, APERILA 24, 1897.

 

HE MOOLELO HOONANEA

-NO KE-

Keikialii Alabati.

Ke Kaeaea o Pelekane.

-

-A ME-

Ka Ui Madelina.

Ke Kukui Uwila o Ainapo.

Hoohenoia no KE ALOHA AINA

            I ka paa ani o keia palapala ua hoouna koke aku la oia i kona mau elele e hele ma na wahi a pau o ka aina me ka hikiwawe loa.

            O keia kauoha, he leo mana ia a me ke koikoi, a malalo o ia kumu, ua huli amahi maila na kanaka mai na wahi a pau a na elele i kipa aku ai me ka lakou mau palapala kuahaua a ka Moi.

            Aole i hoohakalia na kanaka i ko lakou hele ana mai, mai na wahi loihi loa mai, no ke ake e ike maka i na helehelena o ke kaikamahine alii, ka ipu kukui uwila hoi o Ainapo.

            O keia leo kuahaua o ka Moi, ua hoouna koke ia aku la ia ma na wahi like ole o ka aina, e ahai ana i na huaolelo kauoha a ko lakou Moi me ke ohohia nui ia.

            Mai ka waha aku o na elele a me ka poe mawaho ae o na elele a ke alii i hoouna aku ai. Ua lawa ia no ka manawa mua loa e kukala ia ai ma kela a me keia wahi o ka aina.

            I ka hala ana aku la o na elele no ka hooko ana i na kauoha a ka Moi, oia kana i huli ae ai a pane aku la i kana kaikamahine penei.

            He oiaio, ke ake nui nei kou manao no ka hele ana no kekahi wahi okoa aku, me ka ike ole i ka hopena o kau mea e makemake nei.

            Aka, o ka hooko aku oia ke kumu e kakaliia nei o ka hookoia aku o kou makemake.

            E hoike aku au ia oe o ka mua loa keia o ka ike akea ana o kou lahui ia oe, ma ke ano he hooilina alii no ke Aupuni.

            I ka pau ana o keia mau olelo a ka Moi, ua @@@ @@@@ @@@ e kukakuka ana no na pono o kana huakai hele.

            I ke kokoke ana aku e hiki i ka la e haalele iho ai ke kaikamahine alii i kona aina hanau, aia hoi, ua piha pu ke kahua i hookaawaleia no na hana e piliana i ka ike ana i kona mau helehelena.

            I ka puka ana mai o ka la, a oia no hoi ke ono o ka la a ka Moi i hoike aku ai imua o kona lahui.

            Ua hoopiha ia ae la ke kahua i hookaawale ia no ka lehulehu, a me na manao h@aai o ke ano makee oiaio, ua puka mai la na huaolelo e kahea ana me ka leo nui, “e ola mau loa ka Moi a me kona Hooilina alu.”

            I ka wa a na leo hooho hauoli o na makaa nana i poha mai ai ma na wahi like ole iloko o keia aina.

            Oia no hoi ka wa a ke kaikamahine alii i maalo ae ai mamua o ko lakou a@@ me ka @@@ hoi o kona mau maka i ka @@@ @@@@ me kekahi lole lahilahi e h@@@@ ana maluna o kona kino iho, i ole ai e ike pono ia aku kona mau helehelena.

            I kona ko@@@ pono ana aku i waena o ke anaina oia no kona wa i wehe ae ai i ka uhi lole e paa ana mamua o kona mau maka a ike maila lakou, o ka mea ka e paa nei i ka uhi maka, o ia no ka ka Ui Madelina.

            Pane mai la oia imua o ke anaina me keia mau olelo:

            E na makaainana aloha o kuu makuakane, ano, ua koke loa mai nei ka la a`u e haalele iho ai ia oukou, a auwana aku ai maluna o ka ili akea o ka moana, kahi hoi a`u e manao nei, malaila aku au e heleai e huli i ka mea i k@@@ na u i aloha ai.

            O ko`u hele ana mai ke alo, aku o kou lahui aloha,a me ke alo hoi o kuu makuakane, aole ia ma ke ano hoohiluhilu a hookelakela hoi.

            Aka, mamuli no o ke ano maa mau e hele kohana aku ana au mai ko oukou alo aku.

            E na Alii, a me na makaainana o kuu aina hanau, ka aina hoi nona keia puuwai e hoomanao nei.

            Aloha oukou. Ano, ua loaa mai ia`u ka wa kupono mua loa o ka hoolauna ana aku me oukou no kekahi hana ano nui a`u i makemake ai e hoike aku imua o oukou.

            A o ua manao la, he mea na oukou a pau e kahaha ai me ka ulu pu mai o na manao kanalua he hana kupono a hili ole ia i kekahi k@no palupalu o kekahi wahine ke lawelawe elike me kou, e ku aku nei imua o ko oukou alo i keia hora.

            Oia hoi, e haalele iho ana au i na kahiko nani o ke aupuni o kou luaui makuakane, a e hele aku hoi ma kekahi huakai mamao mai ka aina nei aku.

            Mahalo o ka loaa ana ia`u o kekahi ulia, nana i hoehaeha mai i ko`u lunaikehala, oiai au maluna o ko`u wahi moe i ka po.

            Ua ike aku la au i na helehelena ui a nani loa o kekahi keiki opiopio loa nona na makahiki a`u i koho aku ai i kulike loa me ko`u.

            Ua hoohalawai mau ia ko maua mau uhane, me he mea la, aia maua a elua e noho ana ma ke ano kino maoli, aole hoi ma ka uhane.

            Ua hoomauia keia ano mawaena o maua a i elua, a i keia la, ua hiki mai la au i ka pahu hopu hope loa o ko`u hoomanawanui ana no ka pono o ka mea a`u i aloha ai.

            E haalele iho ana au i kuu mau ma kua aloha iloko o na kipona ehaeha o na kulu waimaka, e hiolo mai ana mai ko laua mau onohi mai.

            E waiho pu iho aha au i na pono a me na waiwai a ko`u mau makua i huli ai no`u me ka maikai, me ka loaa ole o kekahi mea nana e hookuee i ko lakou mau kulana pakahi.

            O oukou e na alii a me na makaainana o ka aina, ke waiho aku nei au i ko`u aloha hope loa maluna o oukou a pau me ka manaolana mau e hooh@i hou ia aku ana no ko kakou mau helehelena me kekahi haku hou no ka hooponopono ana i ko kakou aina, mai @@@ ko`u mau luaui na oo ko lau mau la, a ua kupono ole hoi ia laua ke lawelawe loihi aku i ka hana.

            O ka`u makana wale no e haawi aku ai ia oukou e ko`u lahui aloha, mamua o ko`u haalele ana iho i ka aina hanau nei i keia auina la.

            Oia hoi, o na poe pilikia, ma`i hune a nele i na home ole, e hoihoi ia lakou a pau maluna o ko`u mau aina ponoi mai ko`u mau kupuna mai. A o na loaa maluna oia mau aina, oia no auanei ka mea nana e malama i ko lakou mau ola, i na la a pau o ko lakou ola ana.

            Aole e hiki i kekahi mea ke kue a keakea aku i ka poe a`u e haawi nei malalo o ko`u manao aloha a me ka makee pu i ka pono o ka poe a`u i aloha ai.

            A ke kakauinoa ei au no ka hooko ana i keia hana ano nui, malalo o na lawelawe ana a ko`u luaui makuakane ponoi, oia ko`u kahu malama waiwai ma na ano a pau, a oia no ka mea kuleana ma ka hoonohonoho ana i na mea a pau, elike me ka mea ana i ike ai he pono.

            A ina aole e hooko ia na mea a pau a`u e hoike nei, e ko`u makuakane alaila, e manaoia, he hoole kauoha oia malalo o ko`u mau manao ponoi.

            E lilo oia he enemi no`u, i ko`u wa e hehi hou ai ko`u mau kapuai i ka lepo o Ainapo nei, a e hooko auanei au i na mea a pau a`u i hoolala ai no ka pono o ko`u mau waiwai ponoi.

            I ka pau ana ae o keia mau olelo a ke kaikamahine alii, aia na waimaka o na mea a pau, ke hoopulupe iho la i na lihilihi o ka lehulehu i akoakoa aku ma ia wahi.

            Aka, o na manao kaumaha, a me na hoomanao aloha ana, aole no ia i hoonele ia iloko o ka puuwai o ke kaikamahine alii.

            Ua kono ia mai la na alii a me na makaainana, no ke kipa ana aku maloko o ka rumi ahaaina, kahi hoi i hoomakaukau ia mamuli o ke kauoha a ka moi.

            Ua hooko ia kela olelo maikai, a ua hele aku la na mea a pau malaila, no ka hoopiha ana iho i ko lakkou mau houpo lewalewa, elike me ke ano mau.

            Oiai ke unaina o na makaainana e haiamu ana, oia no hoi ka wa i maalo iho ai o ke kaa alii, ma kahi e haiamu ia ana.

            Ua ike ia mai la oia e kona mau makaainana, a oia no hoi ko lakou wa i haawi mai ai i na leo hooho hauoli me ke alualu pu ana mai mahope o ke kaa o ke kaikamahine alii e holo nei no kai o ka uapo.

            I ka hiki ana aku makai o ka uapo, kahi a kona moku alii e kali mai ana nona, oia no ka wa o ke Kapena i ka mai ai iaia no ka lawe ana aku ma kahi ihoomakaukau ia nona.

            A i kona wa i hiki iho ai ma ke poo o ke ging-way, oia no ka wa i huli palahalaha mai ai kona mau maka i kona mau makaainana, a pane mai la me ka leo moakaka:

            Aloha oukou a pau loa.

            I ka pau ana no o keia mau olelo, oia no ka wa a kona mau makaainana haawi aku ai iaia i na hu@@ he lehulehu wale.

-

            Eia ke hooili nanahu nei ka mokukaua Pelekane Wild Sean, a ua manao e haalele iho na oia i ke awa o Kou nei ma ka la Sabati ae nei.

           

            Ma ke kakahiaka Poakolu nei oia na poe hana Poola, e lawelawe ana ka lakou hana ma ka uapo e ku pono ana i ke Alanui Nuuanu ma kahi o ka moku kalepa Iroquois mahope iho o kekani ana o ke oeoe o ka hora 7, ua moku ae la kekahi @@ e kau ia ana e na paiki ko a eha iho ia hookahi Pakiki ua hoihoi ia akua oia no kauhale maluna o ke @@@ @@@.

 

E HOOMAKA ANA I KEIA POAKAHI.

*          *          *          *

No Hookahi Pule Wale no.

-

E haawi ana makou i ka @@@ kuai mai i ka mana o ke kuai

i ka nui no na mea liilii.

Na Kalakoa Amerika he 30 i-a i ke…………………………………..1.00

Na Dimiti he 14 i-a i ke………………………………………………1.00

Na Lole Kalakoa (Duck) he 10 i-a i ke……………………………….1.00

Na Lole Keokeo he 20 i-a i ke………………………………………..1.00

Na Lole Hauhuli he 15 i-a i ke………………………………………..1.00

Na Kalakoa Haekaeka he 20 i-a i ke………………………………….1.00

Na Dimiti he 12 i-a i ke……………………………………………….1.00

Na Lole Kikokiko he 8 i-a i ke………………………………………..1.00

Na Keokeo he 15 i-a i ke………………………………………………1.00

Na Pale Uuluna 42 iniha laula, he 8 i-a i ke…………………………..1.00

Na Halii Moe 81 iniha laula he 16 keneta o ka i-a. Na Halii Moi 90 iniha. Lula he 22 ½ keneta. Na Halii Moe Nani 81 iniha la he 20 keneta o ka i-a. Na Pale Pakaukau Lilina he 37 ½ keneta o ka i-a. Na Kawale Holoi Lima Damaseka he $1 25, 1 50, 1 75 no ke kakini. O na Lole Aahu o kela kikina aku nei he 15 keneta o ka i-a, amua aku nei he 25 a $1 00, 1 25 a me 1 50 o ka mea hookahi. Na Papale Kapu o na Kane he 45 wale no keneta. Na Papale o na ano a pau ma ke kumukuai hapalua like.

            Mai hookuu i keia wa kupono loa e hele mai i ko makou Halekuai.

                        L.B. KERR.

            HONOLULU ALANUI MOIWAHINE.

-

MAU AINA KUAI!!

*  *  *  *

AIA ma ke alanui e pu la iuka o Kalihi

mahope aku o ka Halekula o

Kamehameha koke i ke Alanui Moi, he

40 Apana Aina

50x100 i makaukau no ke kuai

aku i mau Pahale noho no ka poe e

makemake ana. Aia pu no hoi malaila

ka POHAKU KUAI. He hookahi

hapakolu e hookaa mua ia, a o ke koena

iloko o 3 makahiki e hookaa ai. No ka

poe ake ana e ike i ke kii o ka aina e ninau

ae ia N. Fernandez, keena hana e

pili pu la me ko J.O. carter, (Keo

Kaaka,) Alanui Kalepa, a i ole ia

ABERAHAMA FERNANDEZ

Telepona 280

Kalihi, Jan 18 1897.

jan 18 dly & wkly       tf

 

WILLIAM KAMALI.

-

HELU EKAHI ma ke Pena Hale a pau, Kou P@p@, a Lu One paha, e like me ko oukou makemake. Ua hiki ia`u ke hoohinuhinu i na Umeke, Puniu, Moe, Pahu Ume, pakaukau i hiki ole ke hoomaemae hou ia. Ina oukou e makemake e na makamaka a me na hoaloha e hoomaemae iko oukou mau home, a i ole o na pono hale paha, mai poina i ke kipa mua mai i o`u nei, a e loaa no na kuka oluolu ana, mamua o kekahi poe e ae. O na aloha mai na Kuaaina mai, ua hiki ke hooko ia me ka eleu.

            KEENA HANA:        Mauka iho o ke Keena o Ka Makaainana, Helu 7 ½ Alanui Konia, maloko o ke Keena o S.K. Pua. wahi Noho Kapalama.

            mar 15-6m dly

-

David M. Kupihea

1. He mea malama a hooponopono i na Buke Helu Waiwai.

2. He mea hana i na Palapala Kuai, moraki, selike. Hoohui (Partnership, corporation, and etc.)

3. He mea ike i na rula e maalahi ai ka lawelawe ana i na Oihana Kalena o kela me keia ano.

4. He me unuhi olelo.

5. He mea kokua i na mea pili ana aina.

6. He mea wehewehe i na hihia like ole i pi i i ke Kanawai.

7. He mea Kuai aina. Dala ma ka Hoaie.

-

HAWAIIAN COMMERCIAL AGENT.

He Agena Kalepa i na Waiwai Hawaii o kela a me keia ano.

E loaa no ke Kope, Uala, Pia, Ka`o, Laiki, a pela aku.

E oaa no na Bipi a me Puaa momona helu ekahi.

HE AGENA KAUOHA I NA ANO WAIWAI O NA

ANO A PAU MA NA AINA E.

He oluolu na kuka ana, a he oluolu ka uku

            E leta mai, a i ole, e kipa mai no, a e loaa no au ma ka Halekuai “KALAHIKI.”

Alanui Moi, Honolulu.

-

OLELO HOOLAHA.

            Ke hoike nei au ma ke akea owau o P. Peahi Napahi o Kipahulu, mokupuni o Maui, keiki a Napahi i make kauoha ole. Ke hoole aku nei au me ka oiaio, aole he kuleana piha ko Luukia, wahine mare a Napahi e h@@lu aku ai me ke kuai, ma @@@@ i ka aina i paa nei ma ke @@@@ o Napahi, ma Ala@@@, Kipahulu, Maui. A pela no @@ ka mea a mau mea e kuai ana me Luukia a moraki, a ano e paha, @ @@@ @@@ i hooponopono ka waiwai, o Napahi i make kauoha etc.

P. PEAHI NAPAHI

Kipahulu, Mar. 19, 1897

 

KA LAAU HOOLA *

* A KAMALENA.

            Ua makemake au e hoike aku i ka waiwai o ka Laau Kunu a Chamberlain, ma na wahi a pau. Ua hoopakele mai oia ia`u mai kekahi kunu ikaika loa i loohia ia`u, iloko o 24 hora, a no ia kumu ke hoike kau nei au me ka oiaio aole au e hele wale ma ka loaa ole o ia Laau kaulana. O keia ka Laau helu ekahi iwaena umi tausani.- O.R. DOWNEY, Lunahooponopono o ka Democrat, Aibion, Ind.

            Kuaiia e na poe hana laau a me ka poe kuai aku.

Benson Smith & Co.

Agena Nui, Honolulu, HI

-

            He oiaio no hoi, he haawina kiekie loa keia i loaa i na poe kalepa, i mea hoohoihoi aku i na poe kuai mau iloko o ko lakou mau halekuai, a i hoakea ia ae hoi mai ka Hui Kule Laao o Meper a me Eshlman, Sterling, @@ ai a i ho@@ia ia ae hoi e Mr. Eshleman: “Iloko, o 16 makahiki o ko`u lawelawe ana i ka hana kuai laau lapaau, aole loa au i ike a i ole i kuai a i ole hoao i ka laau lapaau i haawi ia, i oi aku ka maikai, like me ka Laau Kumu, Korela a me ka Laau. Hi a Kamalena.

            Ke kuai ia nei lakou maloko o na hale ka aka a me na wahi haawi laau,

Benson Smith & Co.

Agena Nui, ma Honolulu, HI

-

            Ma ke kakahiaka o ka la 20, Feb. 1896, ua loaa iho la au i ka ma`i tumatika a waiho iho la iluna o ka moe a hiki i Mei 21, ua loaa mai la he omole Laau Hoola a Chamberlain. I ko`u hoao mua ana, ua loaa mai la ia`u ka oluolu, a i ka lua o ka manawa o ko`u inu ana ua loaa iho la ia`u ke ola. A mahope koke he o keia ua ola loa ae la wau-A.T. MORKAUX, Luverne, Minn.

            Kuaiia e ka poe kauka a me ka poe pa @@@ laau.

Benson Smith & Co.,

Agena Nui. Honolulu, H.I.

-

Aole e hiki i kekahi kanaka ke lilo i Kiaaina no kekahi wahi, koe wale no ma ke koho lokahi ana a na hoa e noho pu ana, o Geo. W. Humphrey he kuaina i ike nuiia no Swanton, Ohio, a ma ka la 17 o Ian 1896, ua kakau iho la oia penei. Ma keia ke ho ke aku nei au i ka mahalao i ka Laau Hoola Kunu a Chamberlain. O ko`u ohana a me na makamaka ho@o @okou, a ue ike hoi he laau maikai loa no ke kupa a me ke anu.-GEORGE W. HON @@@@@

Benson Smith & Co.,

Agena Nui, Honolulu H.I.

-

S KAAUMOANA.

HE MEA KAHA KII HALE O na ano a pau, a he Luna Nana hoi i ke @@o o ka hana ia ana o ko oukou mau Hale. E waihoia no na kauoha ma ke Keena o KE ALOHA AINA.

WAHI HANA: Kula o Kamehameha.

WAHI NOHO: Ma Pauoa

He oluolu k@@@ hou ma ke kuka ana.

-

OLELO HOOLAHA.

-

            E ike auanei na ano kanaka a pau ke n@@a a ai i ke @@ mai Augage 1 1896 ka waiho ana o na waiwai like ole o I@@n@ti J pane, iloko o ka hale o Oha D Kauhane, ma Malamalamaiki, Hilo, Hawaii, a hiki i keia la 24 o Aperila, 1897, aole i @k@ i@ m@@ ka uku hooh@@uma no Eha D la ($4 00) o ka malama hookahi ua nui ka manawa a`u i @@@ ai iaia e ho@@@@@ mai, olelo mai oia a mahope, hoom@@ wanui au a hiki i keia wa aole i k@@ nui, ke hoolaha ku nei au ma ke akea i na mea a paui kuleana i ua mau waiwai @i e uku koke mai ia`u i na dala he $36 00, mai @@@ la @@ @@@ o @@@@@ @@@@@ me ko`u @@@@ pu ole me kou mau @@@@ a me ka @@@ o ka manawa i hoomanawanui ia, i @@@@ uku ia @@@ @@@@@ na la he 13, e haawi no au i kekahi mea e @@ @@@ i na waiwai @@, i uku ia na p@@@@ puu.

SAMUEL KAILIMAI

Lunahooponopono waiwai, Oa@@@

Kauhana