Ke Aloha Aina, Volume III, Number 19, 8 May 1897 — Page 8
This text was transcribed by: | Betty Yang Green |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KE ALOHA AINA
POAONO, MEI 3, 1897.
HE MOOLELO HOONANEA
- NO KE -
Keikialii Alabati.
Ka kaeaea o Pelekane.
- A ME -
Ka Ui Madelina.
Ke Kukui Uwila o Ainapo.
Hoonenoia no KE ALOHA AINA.
Huli pono mai la kea lo o kana kauwa wahine imua ona, a pane mai la me keia mau olelo e hookaakaa ia ai na maka o ke kaikamahine alii, a e ike ai hoi oia, eia oia ke hookokoke mau aku nei i na sekoea a pau, me ka mea a kona naau i aloha ai.
E kuu haku alii opio, ka mea hoi a’u i hele mai ai e hooko mahope o kau huakai hele, ka mea hoi a ka nui a me ka lehulehu i ike ole ai, i kea no nui o kau huakai e ke alii.
Ia’u i haule iho ai ma kuu wahi moe oiai, no kakou iloko o ka malu o ka halealii o kou makuakane, kahi i walea ai, a he hookahi hoi pule mamua iho o ke kukulaia ana ae o ke kuahana a kou makuakane.
Aia hoi, ua haalawai aku la ko’u uhane me kekahi keiki opiopio loa, nona paha na makahiki he 17 a 18 paha ma ka’u koho aku.
Kaalo ae la oia mamua o kekahi anaina kanaka e nonoho ana, me kona mau maka poni eleele e kaulona pono mai ana maluna o keia poe e noho nei ilalo.
He lauoho uliuli lipolipo kona, a o kona oiwi kino hoi i ka’u nana aku, aohe o na lua e like ai ma na wahi a pau o ka honua, a ko’u mau maka like ai ma ka’u mau mea hana kilokilo i lawelaweia no ka Manawa loihi.
E aahu ana oia me kekahi kuka lahilahi a mamua hoi o kona alo, e kau ana he hoku alii daimana kiekie loa o ke kulana o na alii i hanauia, mailoko mai o na kupuna alii.
A’u hoi e kanalua ole nei i ka puana aku ia oe, ina io o ia keiki a’u e ike nei, a o ka mea ia a kuu haku alii opio i aloha ai, a nona keia huakai huli maluna o ka moana lavla o ka
Alaila, ke hoike aku nei au me ke kanalua ole e ola ana ka iwi o kou mau hoahele a pau, i au mai nei i ke kai makamaka ole hookahi no makamaka e ka hookumu ana o ke aloha iloko o kou puuwai me he aina paa la.
Aohe kumu aui e ae o ko’u kauoha ana aku ia oe, e hele mai hookahi wale iho ne o ko’u hoike aku ia oe, i ko kakou Manawa pololei loa e hiki aku ai i ka aina a ua aloha la au i noho ai.
He mea oiaio no paha e komo aku ana iloko ou na manao hoohuoi pehea la i hiki ai ia’u ke koho pololei i ka Manawa e hoea aku ai kakou a pau ilaila me ka nui ole o ka luhi a me ka hoololoahili oleia hoi ma ke alahele okoa i ju ole i kou makemake?
Ae i
I keia wa i lalau ae ai ua wahine kauwa nei i ke kiaha aniani i hoopiha oieia me ka
He uina ana me ka ne-i ana, aia hoi, ua ku malie iho la lakou iwaenakonu moana, me he pukoa la, i hookupaaia i kahi hookahi.
Kalae a molale ke kai, aohe hanupanupa ale, a o na mea a pau o luna o ka moku i kela wa, ua hoopuiwaia ko lakou mau manao, mamuli o ke ku kuhao ana o ka moku iwaenakonu moana.
Ka mea
Pane aku la na wahine hookalakupua nei i ke kaikamahine alii, me keia mau olelo, i ka i ana aku:
E nana pololei aku oe maluna o ka hu’a o na ale o ke kai, a e ike no auanei oe, he aina nani a piha i ka momona, a o ka mea pilikia wale no, oia ka uhi paa ia o ka aina e na holoholona weliweli o kela a me keia ano, au i ike ole ai mamua, mai kou hanau ana mai.
He aina kamehai loa keia aole loa i pa ka wawae o kekahi mea kino ola e ae mawaho o ka mea nona ua aina la, a me ka mea hoi au e huli nei i keia la.
No ka mea, i ka wa no e pae aku ai oe i kahaone o ua aina la, he luahi mua oe na ka waha o na holoholona like ole e holoholo ana i o a ianei, me ko lakou mau maka e haka pono ana maluna o ka mea e hehi aku ana i ka lepo kapu o ua aina la.
He kumu nui no ko keia hookapu ia ana e kela aina, aole no hoi oe e ike koke ana ia mea huna, a hiki i ka wa e lilo ai oe i io a i koko hookahi iloko o ka noho ana maemae ma keia mua aku oia ka wa au e ikemaka ai, ua pololei ka’u mau olelo a pau e hoike nei i keia manawa ano.
O keia no hoi ka wa a ke kaikamahine alii i kiei io aku ai mawaho o ka puka amani o ka rumi i hana ia nona, a nana pololei aku la oia maluna o ka ili hualala o ke kai.
Oia hoi kona mau ale hanupanupa e ku malie ana, a ua laka hoi kona kapipi ana, na hunakai ehuehu, me he wai la ka lana malie.
Ia wa no oia a me kekahi o kana kauwa wahine i ike pono io aku ai i ko nee papa ae o kekahi mea pouliuli mamua o ko laua alo, me he ponaha ao la e pale ia ae ana e ka makani uhiwai.
He wa pekole wale no mahope iho o ko iaua nana ana aku i ka hokua o ka ale, aia hoei, ua oili loa ae la kea o aina e uhi paa ana, a ike pono ia aku la ke ku kilakila mai o na pae mauna, me ka ohu kokule a moe aoao iho ana ma ke ale o na pae puu.
He wa pokole wale no nae keia o ko lana ike ana aku ia ano pela, aia hoi, ua ike pono loa ia aku la ka ululaau i ke kuku mai me he mea la, aia no lakou a pau imua e ka maka o na mea e nana aku nei.
O keia ka wa a ke kaikamahine alii i haalele koke iho ai ika
Haho pono aku la oia me na helohelona i hoopiha ia me ka piheihei, apane aku la me keia mau huaolelo e hoopau ia ai na menao pihoihoi o na mea a pau. No lakou hoi ua kohokoho ana mamua iho, ua hookui ia ko lakou moku me kakahi pukoa ku i ka moana kai hohonu.
E o’u mau hoahele o keia moana laula, ka poe koi i haawi mai i ko lakou ala mahope o ka’u huakai hele, no ka imi ana i ka mea huna pohihihi a ko’u puuwai i li’a ai, ka mea hoi a’u i hoohiki paa aku ai imua o ko u mau makua a me ka Mea Mana Loa.
Aole loa e hiki ia’u ke mawehe ae i ka mea a ko’u naau i hoohiki paa aku ai, me na huaolelo e hoi hope ole ai ka manao, o ka make a i ole o ka loaa aku, o ka mea a’u i mauna kino wahine mai nei, oia iho la ka pahu hopu o ka kakou huakai hele maluna o keia moana akea.
I keia wa, ke ike nei au e hooko io ia ana ua mea la a’u i hoohiki ai, oiai, ke hoike mai nei ka lokomaikai o na lani ua kokoke loa mai ka wa e hoopau ia ai ko kakou luhi o ka lu-la hele ana maluna o ka moana.
E nana pono ak imua, a e like no oukou he ao aina me kona mau kuahiwi kilakila e alai ia ana e ka ohu nee papa.
Aia ilaila ka mea a kuu puuwai i aloha ai, ka mea hoi nona keia kino i hele auwana mai nei me ka nana ole ae i na inea o keia alahele moana, i Akaka ole ia kakou a pau ka hopena.
I na paha he wahi ia no kakou e poino ai, o ko kakou poino like no ia no ka mea, o ko kakou hana ana, aia no ia iloko o ka polilikia.
O keia no hoi ka wa o na mea a pau i nana pono aku ai ma kahi o na lima o ke kaikamahine alii e kuhikuhi ana, a he mea oiaio, ua ike koke ia aku la ae ao kuahiwi e mahola ae ana, me he mea la, ua poha mai ka la maluna o ka aina.
Me na nanaina hauoli, ua hoike mai la ko lakou mau hiona maka, me he mea la , e i mai ana, kokoke e kuu ko kakou luhi, a e pau hoi ko kakou auwana ana maluna o na ale kawahawaha o ke kai.
Elike me ko ke kaikamahine alii ike maka ana i na mea a pau mamua iho, pela no hoi keia poe e ika nei me he mea la, e hu keke mai ana no mamua o ke alo.
Oiai nae lakou e nanea ana, a e lualai pu ana hoi me ka hoomau ana i ka haa pono ana ii ua aina kamahao la.
Aia hoi, me ka hikiwawe loa, ua ike koke ia aku la na ale nunui, me hemea la, e popoi iho ana maluna o kahi halelana aukai e lakou, a aia hoi ke kino kumalie o ua wahi moku la mamua iho, ke kikii kapakahi nei ka wai he ana.
O na nanaina naui hoi mamua iho, ua nalo koke aku la ia me ka hikiwawe loa, a ua pau ae ia hoi ka manao ana, e ike hou ia aku ana paha ua aina la ne kekahi manawa.
Hoi aku la ke kaikamahine alii me ka naau kaumaha, a hoi pololei aku la oia ma kahi o kana kauwa wahine e noho ana, a me ka leo haahaa hoi o ka mea ii pi’i i ke kaumaha, pane aku la oia imua o kana kauwawahine, i ka i ana aku, me na waimaka e hiolo ana mai kona mau lihilihi iho.
O kau mau hokeike ana mai nei, no na mea e pui ana ii kela aina nani kamahao,
Nolaila, ma kou ike a me kou mana e oluolu ana anei oe e hoike mai, i ka wa hea la kakou e pae maalahi aku ai i ka aina, a kuu aloha i noho ai.
E HOOMAKA ANA I KEIA POAKAHI.
No Hookahi Pule Wale no.
E haawi
Na Kalakoa Am
Na Dimiti he 14
Na Lole Kalakoa (Duck) he 10 i-a i ke …………………………………………………… 1.00
Na Lole Keokeo he 20 i-a i ke ……………………………………………………………. 1.00
Na Kalakoa Haekaeka he 20 i-a i ke ……………………………………………………… 1.00
Na Dimiti he 12 i-a i ke …………………………………………………………………... 1.00
Na L
Na Keokeo he 15 i-a i ke …………………………………………………………………. 1.00
Na Pale Uuluna 42 iniha laula he 8 i-a i ke ………………………………………………. 1.00
Na Halii Moe 81 iniha laula he 16 keneta o ka i-a. Na Halii Moe no iniha laula he 22½ keneta. Na Halii Moe Nani 81
Mai hookuu i keia wa kupono loa e hele mai ai i ko makou Halekuai.
L. B. KERR.
HONOLULU ALANUI MOWAHINE
NOI LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.
Iloko o ka Aha Kaapuni Apana Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina, ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o Joseph Kahooluhi Nawahi o Honolulu, i make kaueha ole.
No ka mea, ua waiho ia mai e Emma A. Nawahi, ka wahine kaaemake, he palapala nui no ka Hookohu Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai i oleloia, a e hoopukaia aku ia palapala iaia, nolaila, ma keia, ke hoolaha ia aku nei i ka poe apau i kuleana ma ua waiwai la, o ka Poakahi, Mei 31, 1897, ma Aliiolani Hale, Honolulu, hora 10 o ke kakahiaka, oia kahi a me ka manawa e hele mai ai lakou a e hoike mai i na kumu, i na he kumu ka lakou e ae ole ia ai ke nei.
Na ka Aha:
J. A. TOMPSON,
Kakauolelo.
mei 4 3ts
OLELO HOOLAHA.
Ke hoike nei au ma kea kea oawau e P. Peahi Napahi o Kapahulu, mokupuni o Maui, keiki a Napahi i make kauoha ole. Ke hoole aku nei au me ka oiaio, aole he kuleana piha ko Luukia, wahine mare a Naoahi e hoolilo aku ai ma ke kuai, moraki i ka aina e paa nei ma ka inoa o
P. PEAHI NAPAHI.
Kipahulu, Mar. 19, 1897.
WILLIAM KAMALI.
HELU EKAHI ma ke Pena Hale a pau, Kau Pep
KEENA HANA. Mauka iho o ke Keena e Ka Makaainana. Helu 7½ Alanui Kenia, maloko o ke Keena o S. K. Pua Wahi Noho Kapalama
mei 15 -
S. KAAUMOANA.
HE MEA KAHA KII HALE O na ano a pau, a he Luna Nana hoi
WAHI HANA: Kula e Kamehameha.
WAHI NOMO, MA PAUOA.
He oluolu ka
LAAU HOOLA – A KAMALENA.
Ua makemake au e hoike aku i ka waiwai o k Laua Kunu a Chamberlain ma na wahi a pau. Ua hoepakele mai oia ia’u mai kekahi kunu ikaika loa i loohia ia’u, iloko o 24 hurs, a no ia kumu ke hoike aku nei au me ka oiaio aole au e hele wale me ka loaa ole o ia La
Kuaiia e na poe hana laau a me ka poe
Benson Smith & Co.
Agena Nui, Honolulu, HI
He oiaio no hoi, he haawina kiekie loa keia i loaa i na poe kalepa, i mea hoohoihoi aka i na poe kuai mau iloko o ko lakou mau halekuai, a i hoakoa ia ae hoi mai ka Hui Kula Laau o Meper a me Eshiman, Sterling, III ai a i ho ia ia ae hoi e Mr. Eshleman: “Iloka o 16 makahiki o ko’u lawelawe ana i ka hana kuai laau lapaau, aole loa au i ike a i ole i kaai a i ole hoao i ka laau lapaau i haawi ia, i oi aku ka maikai, elike me ka Laau Kunu, Karela a me ka Laau Hi a Kamalena.
Ke kuai ia nei lakou maloko o na hale kauka a me na wahi haawi laau.
Benson Smith & Co.
Agena Nui, ma Honolulu,
Ma ke kakahiaka o ka ia 20, Feb. 1896, ai loaa iho la au i ka ma’i rumatika a waiho iho la ilaua o ka moe a hiki i Mei 21, ua loaa ma la he omole Laau Hoola a Chamberlain, a ko’u hoao maa ana, ua loaa mai la ia’u ka oluolu, a i ka lua o ka manawa o ko’u ino ana
Kua
Benson Smith & Co.,
Agena Nui, Honolulu, HI
Aole e hiki i kekahi kanaka ke hio i K
Benson Smith & Co.,
Agena Nui, Honolulu HI
David M. Kupihea
1. He mea malama a hooponopono ii na
2. He mea hana i na Palapala Kuai, meha
3. He mea ike i na
4. He me unuhi olelo.
5. He mea kokua i na mea pili ana aina.
6. He mea wehewehe i ea
7. He mea K
HAWAIIAN COMMERCIAL AGENT.
He Agena Kalepa i na Waiwai
K
E
HE AGENA
He a
E leta mai a i ole e