Ke Aloha Aina, Volume III, Number 21, 22 May 1897 — Page 5

Page PDF (836.19 KB)

This text was transcribed by:  Rose Mae Reeves
This work is dedicated to:  Nohealani, Kainoa, Mitchel, Reeves and Kaheaokalani, my grandchildren, who bring joy to my life.

KE ALOHA AINA

 

O ka hoouna ia ana o keia kanaka Hawaii piha noeau, a lehelehe makaukau hoi ma na olelo elua, i Komsina Elele i Iapana, ma kea no he hana kuikahi noho hoaloha like ua lilo ia i mea maikai a houoli i ka Moi a me ka aha Kuhina o Iapana, ka hana a ka Elele Hawaii i hana ai, a ela kela kuikahi ke paa nei me ka mana nui a hiki i keia la, ke kuleana hoi a ke aupuni e na’i mai la, i ka aoao o lauai i hewa.

Ua hoike hou ia ae no hoi, aole loa o Iapana e hooki ana i ka hoouna ana ma ii na limahana Iapana i Hawaii nei, oiai no nae keia Komisina Iapana e no ii ana in a mea a pau e pili ana i ka pono o kona aina, a me he mea la, ei aku a hoea hou mai he mau moku lawe limahana hou elike no me kela mau moku mua i kipaku ia ai.

 

MAKE KE KAMA’LII O BADEN

 

Mai Carlsruhe Badena ae ka lono, ma ka la 27 aku nei o Aperila, e hoike ana i ka  make ana oia Keikialiii o Badena ola hoi o Louis William August o Baden.

Ua hanau ia oia i ka makakahiki 1829, maluna no o ka lepo o kona aina makuahine no ana i hiamoe kau a hooilo aku la, me ke aloha a me ka minamina nui ia e kona lahui.

Oia nei no hoi kekahi Kenerala Kaulana loa o Perusia i ka Hoouka kaua paniku i ke kulanakauhale o Parisa, i ka 1870-71, kekahi hoi o na Hiena a na pupule a he olelo e hiki ole ai ke hoonanaia kona inaina.

Aka, oiai nae kela mau leo hoonaukiuki e pa-e mau ana ma kona pepeiao in a la a pau, ua hoomanawanui iho no oia ia mau olelo, a ua nana ole aku ia mau mea, a hiki i ka wa i kipoka ia ai o ke Kulanakauhale naai o Parisa, o keia ke Kenerala mua loa nana ka poka pu @wikele i hoonaue aku iloko o na paia nani o ka halealii Tuleria o na Emepera o Farani, a o kekahi hoi o na aliikoa i poniia maluna o ke kahua haulaula o ke koko o na poe e make ana, a ken oho nei ke aupuni o Perusia me ka hoomanao ana iloko o ke kaumaha walohia no kekahi o na kanaka koa malalo o ka Enaepera Uilama I o Geremania, e noho hui nei a hiki i keia la.

He Kenerala oia i papahi ia me na medala hoohanohano o Iune o ke kahua kaua, a he ka naka hoi ua aahu in a hano hano a pau, a kona aupuni i haawi aku ai iaia me ka hilinai piha.

O ka make ana o na kanaka kaulana o kekahi aina, ua like ia me ka hoohakahaka ana i ka makaha i panipani ia kona mau puka wai hoopii i-a, a he mea hoopilikia hoi ka huli ana aku, a loaa hou kekahi mea kupono elike me kona ano ka makaukau a me ka eleu.

Ua mare oia i ka wahine, oia hoi ke Kama’liiwahine Marie Romanooska, kaikamahine a ke Duke Makimili na o Lenchtenberg, a i keia la, he wahine kanemake oia e u ana mawaena o ka pohai o ka poe i hoonele ia i ke kane ole. Aloha no!

 

UA HOI MAI NEI.

 

Ma ka Poakahi nei, maluna mai o ka mokuahi Dorie, i huli h oi mai ai o Mrs. Kahele Nahaolelua, mai kona kaawale ana aku mai ka aina nei aku no ka Manawa o 6 mahina, ma ka huakai hele a ke Aliiwahi ne aimoku no Kapaiakiko, a hala loa no Wasinetoaa.

Ua ke oia in a huikau o kekahi mau kulanakauhale nui o Amerika Huipuia, me Kalani Aimoku o Hawaii, i ka Wailele kaulana o Niagara, a me ka la nui hoohanohano o Kenerala Kalani, ka Moi Makaainana oia aina, a nana hoi i lawe mai nei ka lono i o makou nei e hoike aku imua o na makaainana aloha aina a pau, mai Hawaii a Kauai, aia no o Liliu-o-Lolokuikekapu iloko o na hiohiona makalapua a oia mau o Kona ola kino. Ana hoi i haawi mai a ii Kona leo alii, i Kona Aloha a nu ii Kona lahui oiwi, a me ka aina Ana a na’i ia i ka pono a haule main a lani, a ua puana hou mai no Oia, e hoomau loa aku i ke kupaa ana, mai uiha a paupauaho, aia no iloko o ka hoomanawanui e mau ai ko kakou ikaika, a hiki i ka hooko ia ana o ko kakou makemake.

Ma ka pepa o ka la apopo e hoike pau aku ai makou i ko ke Alii Aimoku kulana, a mamuli hoi o ka lohi loa o ka loaa ana mai ia makou o ka leta, i paa lima ia mai e ke aloha, ke kumu o ka hookaulua ia.

 

UA HOOPAI IA MAI NEI.

 

O kela powa puuwai eleele, nana i kau aku in a maewaewa o ka poino, a Pakele ai ke ola o James Campbell (Kimo o Lahaina) kekahi o ko Hawaii nei keiki hooulu waiwai, oia hoi o Oliver c. Winthrop, ua hoopai ia mai nei oia o hoopaahao ia a pau ke ola i panai kupono no kana hewa i hana ai. Ua po a ua pololei na hoopai a ka Aha maluna ona, a malalo eia kumu ke auamo ala oia in a koikoi o nah ala a me n@ hewa ana i hana ai. Pololei.

 

He elima poe i laweia ae no ka haiewai no ke kuai waiona me ka laikiai ole ma ka la Sabati nei.

 

KA MAI AHULAU MA FOMOSA

 

Aua je oakagakaga ka ja gaba a ja Na’u Aia ke palahalaha la ka hana a ka Ma’i Ahulau ma ka Mokupuni o fomosa, nolaila, ua kauoha koke ae ka Luna Nui o ka Oihana Makai, in a makai a pau, e kiai makaala loa ia na wahi a pau ma na awa ku moku o lokohama, i ka ae ana aku in a poe a pau mai ia mokupuni mai, e laa na moku a me na waapa, me ka hookapu u ia hoi o ka hookokoke ana ma ii ka aina.

Nolaila, aia ka Luna Nui o ka Oihana Makai a me kona mau hope, ke hakilo la ma na wahi a pau o Iokohama, in a poe e hoao aku ana e pae iuka o ka aina, i ole ai hoi ia, e lilo i kumu hooulu i ka poino maluna o ka lahuikanaka.

Pela anei ko kakou mau kiai malama i ke ola o ka lehulehu, hana anei lakou elike me ke kulanakauhale o Iokohama, Iapana e hana mai la? Ua kipaku aku anei lakou i keia poe moku halihali ma’i iwaho e ku ai a kali, ina paha e hoea ae kekahi mau aweawea o ka ma’i maluna o na poe i kau mai?

Oiai hoi, o kekahi o keia poe moku, oia no kekahi mea hoolaha ma’i, elike me keia mokuahi Belgic, e ku nei iloko o ke awa o Kou, oia hoi kekahi kumulau nana i hoolaha ae i ka Ma’i Korela iwaena o kakou, a pau ai he mau ola makamae i ka luku ia mamuli no o na hana a ko kakou mau Luna Aupuni e lawelawe ne ii keia la.

He mea kupanaha no nae, iloko no oia mau lohe no o lakou, aia ka Ma’i Ahulau ke kapapa mai la ma kekahi mau wahi o lapana, ka poe hoi e hoao la e kipaku i ka hookokoke ana mai oia poe, ma ko lakou mau ipuka hale, oia nae ka lakou nei mea makemakeloa e hookomo ia mai iloko nei o ka aina, i loaa hou ona mau moepuu no ko lakou nei makemake.

 

KA HIHIA KOI POHO A BOYD.

 

Mai ka Poakahi mai ka noho ana o ke Kiure a hiki i ke ahiahi Poaha nei, a kahi no a waiho ae na loio i ka laua mau olelo pale no ka pono o na aoao elua, oia hoi o Miss Karete Boyd kue ia Gandall, no ka uhaki aelike mare, no ka huina o $10,000 ke poho. Ua komo na Kiure iloko a i ka puka ana mai iwaho, i ka hapalua hora 12 o ka ponei he 8 ina ka aoao e haawi ana i ka pono no ka mea hoopii, a ne 4 ma ka aoao heole, nolaila, me he mea la, e moe hu a u ana keia hihia no keia kau hou aku, a i ole, no keia mau la aku no pa ha, elike me kekahi mau hihia e ae e hana hou ia mai nei no i keia mau la, ke olaio nae hoi ia mau olelo.

 

KE KOI POHO A TUREKE IA HELENE.

 

Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Doric i keia kakahiaka Poakahi, i hoea mai ai na mea hou e pili ana i ke kaua mawaena o Tureke a me Helene e hoike ona; aia o Helene ke hele loa aku la i ka nawaliwali, aka, aia no nae ke kaua ke nee ala imua, ma ka aui o na poino ma ka aoae o na Helene.

Eia a Tureke ke liuliu nei e koi aku ia Helene no na lilo kaua, i emi ole iho malalo o ka 15,000,000, a me he mea ala, aia na haawe koikoi a pau maluna o Helene i keia wa mamuli o kona paio ana me ka Ikaika no ka pono o kona mau hoa kanaka o kona lahui iho, a me ko waho mai, ka mea hoi a makou i hoike aku ai, ua kaua keia poe no k@ aloha, aole no ka make waiwai a me ka hoomainoino ole, elike me ka hana a kekahi mau aupuni nui o ka honua nei.

 

UA HOONAAUAO HOU IA AKU

 

Eia ke aupuni o Iapana ke makaukau nei e hoouna aku he mau ao hou ana ia Kuhina Shimamura, ko lapana Kuhina Noho ma ke Aloalu o Hawaii, maluna aku o ka mokuahi Kina, e haalele ana ia Kapalakiko ma ke alahele aku o Honolulu, no na mea e pili ana in a koi a Iapana maluna o kahi Repubalika uuku o Hawaii.

Nolaila, eia hou ae keia hoike ma ka aoao o Iapana, ke pakuikui ia mai nei a manoanoa, a ke hookuikui ia ae a akoako i kahi hookah, e loaa no auanei he mau mea koikoi e hiki ai ke hooko ia ka makemake o ke aupuni o iapana.

E pono no kakou e nana aku heaha la na mea e hana la mai ana, e hoopau wale ana paha i ke koi, a i ole, e hoomahuahua hou aku paha in a kumu koi ma ko na keiki o ka La Hiki Mai aoao, no ka mea, aohe mea hiki ke hoomaopopo ia mea, oiai, he mea auna ia na ia poe.

 

UA PAE HOU AE LA NO.

 

Aia no ka poe kokua i ka aoao o na kipi o Cuba ke hoomau aia no i ka hoouna ana i mea kaua a me na pono ai no ka noopuipui mau ana aku i ko lakou mau pualikoa in a wa a pau, a ua hoike ae kekahi mea kakau nupepa o Piladelapia penei.

“He ahua nui o na lako kaua no ka poe kipi o Cuba kai hoopae ia mai, ma kahi kokoke i ke Kulanakauhale Mokupuni Kai ma Nu Ierese i ka ponei oia hoi ka la 25 o Aperile. O na lako kaua i hoopae la mai, ola na pukuaiahi nui a Liilii napu kaupoohiwi na poka na kahei poka a me na kanaka, a hookau ia aku la maluna o kekahi mokuahi i maopopo ole kona inao, mailuna mai o kekahi mau moku kolo lawe ohua, i holo mai, mai Nu Ioka mai, a mai kekahi waapa mokuahi mai hoi kekahi, i halihali mai hoi he elua Manawa i a kanaka, mai ke Kulanakauhale Mokupuni ma ii ke kai, a me Avalon.

Ua hoopae mai keia moku i kea no pu Hotchkiss, 5,000 pu raifela, 120,000 kahie poka, 2,000, he poe koa, na lako laau lapaau, a me na mikini kiola poka alapine, i hiki ke hoohana ia no na poka pahu ke manao ia e hana pela.

He lehuleu o na koa mai ke kulanakauhale mai, i ko@o  koke aku iloko o na pualikoa, me ka manaolana e hoomau i ke kaua ana i na Sepania a hiki i ka lanakila ana.

 

AOLE E HOLO MAI ANA.

 

Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Doric i ka Poakahi nei, i loaa mai ai na lono e pili ana no ko Mr. Stevens hiki ole ma ii Hawaii nei oia hoi ka loio a hoa kuka o ke Kuhina Noho Iapana ma Wasinetona, mamuli o ko ke Kuhina manao, aohe haunaele I ulu hou ae, a ua hooki hoi na Agena Limahana i ka Hoouna ama ma ii na paahana, a hiki i ka wa e pau ai keia hihia, a ka Elele Komisina i ka hooponoponoia me ka maikai.

Nolaila, ua hoike a eke Kuhina Nohe Iapana ma Wasinetona, aole oia e hoounaia mai ana, a nolaila, aia no na koikoi a pau o keia hana maluna o kela Elele i hoounaia mai nei maluna o ka Naniwa, nolaila, me ke mea ala eia na hooponopono ana a pau iloko o kona lima, a he mau ia noho wale aku no keia e hoolahe no na mea e pili ana ia hana.

 

KA HOU PAHI MA KALAUPAPA

 

Ma ke ku ana mai a ka Mokolii a me ke Kinau i ke kakabiaka Poaono nei, i loaa mai ai ia makou ka lono no kekahi hana pepehi kanaka i lawelaweia e kekahi makapo kane maluna o kana wahine, a e hoike ana ka lona penei.

O ke kanaka nana i hou i ka paki i ka wahine, he makapo ia, a ua aoo nei, e ka wahine hoi, ala mau kenekonea no a kona pauku kino, a he mau hiona kona e hiki ai ke ume ma ii ka naau o ka aoao oolea, a me ia ano, ua kama aku la keia wahine iloko o na hoelau@ ana me kekahi mea okoa aku a mamuli oia hana aoa @ ka wahine pela, ua pu ae la kahi kai o ua wahi makapo nei a ku aku la i ka wahine @ hoi mai, aka, aole nae he maliu mai o ka wahine.

A ao keia kama, na @ mai la ka inaina iloko o keia elemakule, a hoomaka iho la oia e pepehi i ka wahine me ka pahi pelu, me ka @ ana iaia ma kekahi mau wahi a kona kiao.

O ka mea @ pepek@ ia aole i maopopo kona @kana au ka mea hookahi puka ma ka waiu malalo iko. Nolaila ke aumeume ala ola mawaena @ k@ ola a me ka maka. O ka @makoko ala @ i ka helepaahao kahi i paa ai

 

Me @ hook@ maupopo e ka Poa@ @ ua @ @ ka Hoku ma o na loaa @ he i@ paai @ a o ka @ma@ hoi he i o wale me p@.