Ke Aloha Aina, Volume III, Number 24, 12 June 1897 — Page 7

Page PDF (821.09 KB)

This text was transcribed by:  Kahikina De Silva
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

 

KE ALOHA AINA, POAONO, IUNE 12 1897

 

HE PAINA LUAU NUI MA KIHOLO.

 

            Ma ka la 24 iho nei o Mei, 1897 ma Kiholo, Kona Akau, Hawaii, ua haawi ae la o J.W. Keoanini i paina luau nui ma kona home noho, no ka hoomanao ana i ka piha ana o ka makahiki hookahi o ka haalele ana mai o kana wahine i aloha nui ai, Mrs. Waiwaiole Keanini, ua nui na makamaka a me na hoaloha i hiki ae, a me ka ohana o ka mea nona ka la paina.

            Ua waiho ia mai i ke alo na laulau puaa momona, a me ka bipi, a me na Aku makamaka o Haleohiu, e ke kanaka puuwai hamama o na Kekaha, D.P. Keoahu, nana i hao mai ia mau ono a ka puu, a waiho ana i ka papaaina, ua ai a lawa i na ono like ole, a me na kulolo laiki, a me kulolo palaoa, he ono okoa no hoi ia i ka puu e hiki ole iho ai ke au'a.

            Mahope iho o ka pau ana o ka paina, ua wehe mai la o J.W.H. Isaac Kihe, he haiolelo e pili ana no ke kukulu i Hui Aloha Aina ma Kiholo, mahalo a nui i kana mau hoakaka naauao e pili ana no ka pomaikai o ka lahui, i na e kukulu ia na Hui elike me keia ke ano, a mahope iho, ua koho ia na Luna Nui o ka Hui.

            J.W. Keanini, Peresidena; C.S. Kahuila, Hope Peresidena; John Keahu, Kakauolelo; J.W. Keala, Puuku; na hoa hanohano J. Alapai a me Geo. Palapala, ua nui no na inoa i kakau ia ia la, e haawi aku ana wau i ka mahalo i kuu mau makamaka, i ko lakou hapai ana i keia hana nui, imua e na boys o Kekaha.

            Ma ka po ana iho, ua haawi ia mai na lealea like ole e na keiki puukani o na lae makawalu o Kekaha, a ke haawi nei ka mea kakau i ka mahalo ia Mrs. Kealoha Huaailani o Kona, ke nana aku oe me he leo ala no ka wai, a ua hoomauia ia lealea a hiki i ka hora 12 oia po, ua hookuu ia na lealea.

            Me keia wahi mea hou uuku, ua manao au ua lawa, he ma'u wahi kokole kalo ia, hui ae i ka wai he poi ka olelo ana.

                                                Adieu Kaua,

                                                            W.H.K. Kahulamu

                        Kiholo, N. Kona, Hawaii, Iune 3, '97

 

KA AHAAINA LUAU MA ULULANI.

 

            Ua malama io ia ae no ka paina luau a na Kahu Malama Waiwai o ka Home Hoohanau Keiki o Kapiolani, a ua hoea aku hoi he heluna nui o na poe i konoia, mawaena o ka 600 paha ka nui a oi aku. He nui na mea ai i hoolako ia, a ua ai hoi ka poe i kipa aku malaila a lawa ko lakou makemake.

            Ua hoolawa ia na papaaina Hawaii me na i'a lawalu, na i'a hou, na puaa aulau a kalua maoli, na io bipi hoolua a kupa maoli ia, a me na mea ai haole kela a me keia no, i hoolawa ia a ku ke ahua.

            Ua nui ka mahalo ia o na Luna Nui nana e lawelawe nei keia hana, a ua ike ia hoi ka holomua o na hoohana ia ana ana o ko makou lohe mai, aole e emi iho malalo o ke tausani dala ua loaa oia paina luau i malama ia. Nui kela, a e hauoli hou kakou no ka lawe maoli ana ae o na wahine i kela kulana hana malalo o ke aloha, no ka malama ana i ka waihona no na opuu hou o ka lahui Hawaii.

 

KA BANA A KA LAHUI OIWI.

 

            E like me ka makou mea i hoike aku ai e pili ana i na opuu rose a ka lahui, pela makou e hooiaio aku nei, e haawi io ana lakou i kekahi anaina puhi ohe ma ka Hotele Hawaii i ka poalima, hora 7:30 p.m., ka la hoi o ko kakou na'i aupuni kaulana o ko kakou aina hanau, ua hoomakaukauia kekahi waihona lulu aloha ma ke alapii o kahi e puhi ai, a ilaila na puuwai aloha a pau e ike iho ai ia kakou hoakanaka, o kipa hewa ke aloha i ka ilio. He ilio ia he mau opuu rose hoi lakou nei nau e Hawaii aloha, oia!

            Ina hoi! Haawiia ka Kaikala ia Kaikala, haawi no hoi ka ke Akua i ke Akua. O ka KE ALOHA AINA keia e uwalo aku nei i ola honua. E ala e ko Maunalua a me Moanalua, e lohe ana oukou i keia leo i ahai ai lakou i kela mai ka bana helu ekahi mai o Amerika, oia hoi ka "March o Tesaka." Oia ka lakou mau leo mua e paani mai ai. A mai hoohewahewa hoi i ka hoea @ imua o oukou kekahi pepa Komite noi aloha i kakauinoa ia e ko lakou alakai. Ua hoomanaia aku o S.K. Kaloa kekahi o na Komite i hilinaiia, e loaa oia ma ka makeke kuai i'a o kakou.

 

HALAWAI EKALESIA KUIKAWA

 

            He halawai ekalesia kuikawa kai malamaia e na hoahanau o na Ekalesia o Waialua, Oahu, ma Kaumakapili, Honolulu, ma ka auina la Sabati, Iune 6, 1877, Na ke Komite Rev. E.S. Timokeo i noho Luna Hoomalu no ka halawai, a o S.K. Mahoe i kakauolelo Kuikawa.

            Waiho mai ka Lunahoomalu i ke kumuhana oia halawai, oia hoi ka noonoo ana e kahea ia Rev. S.K, Oili, ke kahu o ka ekalesia o Anehola, Kauai, i waiho aku i kona ekalesia a i hookumu ia mai hoi e kona ekalesia.

            Noi mai o S.H. Kalamakee, e apono loa ia ke kumuhana, mahope o na kuka maikai ana, ua hooholo lokahi ia ke kumuhana.

            Hapaiia ka noonoo ana no ka uku makahiki ke Kahu hou e kahea ia aku ana.

            Na ka Luna Hoomalu i hoakaka mai i na kulana uku makahiki o na Kahu e kahea ia nei i keia wa, a mahope o na hoakaka ana o ka Luna Hoomalu.

            Noi mai o S.H. Kalamakee i $300 no ka makahiki hookahi. Hooholoia.

            Ma ke noi a S.K. Mahoe, ua apono ia e koho i Komite nana e kakau i ka Palapala kahea Kahu.

            Koho ka Luna Hoomalu i na Komite, S.K. Mahoe, S.H. Kalamakee a me Levi Kauwalu.

            Ma ke noi a Levi Kauwalu, ua hoopanee ia ka halawai.

            Hoopanee ia ka halawai me ka pule a J.K. Kaianui.

                                                S.K. Mahoe

                                                Kakauolelo Kuikawa.

 

            Ua hoopiha ia ae ke kuea o ka Hotele Hawaii me na kanaka he lehulehu wale, no ka hoolohe ana i na leo mele a ka Bana Lahui Hawaii.

            Maluna mai o ka mokuahi Lehua i loaa mai nei kekahi lono no ka peku ia ana o kekahi Pake limahana a make loa e kekahi Luna o ka mahiko o Hakalau, aole no nae i maopopo loa ka mea oiaio.

 

OLELO HOOALOHALOHA.

 

IA MR. P.K. KEAO, KE KANE I HOONELEIA I KE KOOLUA OLE A ME NA KEIKI I HOONELEIA I KA MAMA OLE.

                                    Walohia wale:

 

            Mamuli o ke kii ana mai o ka Haku i ka hanu hope loa o ko'u koolua he wahine, a lawe aku la i Kana he uhane ma ka hora 3 a.m. wanaao o ka Poaono, Mei 29, 1897. Nolaila, ua ili iho maluna o'u na kipona o ka ehaeha, luuluu e hana ma o ole ana.

            "Luuluu wale Hanalei i ka ua nui,

            Kaumaha i ka noe o Alakai."

            O Mrs. Pomaikai Keao i nalo aku la, he makuahine maikai oia, he heahea he hookipa ina makamaka a me na hoaloha. He hoahanau oia no ka Ekalesia o na La Hope, he lala no ka Hui Manawalea o na wahine ma Olowalu, a hala wale aku la.

            Nolaila, o makou na Luna Nui, na lala o na Hui Manawalea o na wahine ma Imaiolaikahaku, ma Kapoulu, Maunapohaku, ma Kauaula, Manaolana ma Olowalu, ma o ko makou mau Komite ala.

            HOOHOLOIA: - Ke komo pu aku nei makou me oe, a me na lei aloha au, na keiki i hoonele ia i ka mama ole, me na naau ehaeha i kiheahea me na waimaka a ke aloha.

            HOOHOLOIA: - Oiai oe iloko o na kipona ehaeha me na hoomanao ana i ke aloha uu kau wahine, a oia ka makou e noi ae nei i na Mana Kahikolu me na lea pule e hoomama mai i kou manao pilihua me ke kaumaha. Elike me ka ka Buke Nui i olelo mai ai, ke sila nui o kana olelo. "E hele mai oukou e ka poe luhi a me ka poe kaumaha, Na ʻ u oukou e hoomama aku.

            HOOHOLOIA: E hoouna ia i hookahi kope o keia Olelo Hooalohaloha i ke kane wahine ole, i hookahi kope i ka Nupepa KE ALOHA AINA.

            O makou iho no me ka paumako

                                                            MRS. PIWAI KUAMU,

                                                            "          KUKANE BLAKE,

                                                            "           M. WAIHOANU,

Komite:                                               "           H. KALEIHOOMIO,

                                                            "           H. KELIIKUMOKU,

                                                            MISS FANNIE SAFFREY,

            Kapoulu, Lahaina, Maui, Iune 5, '97

 

            Aia i ke ehu kai o Waikiki ko makou Puuku kahi i luakaha ai, mamuli o ke ano onawaliwali o kona ola kino.

            Lawe haaheo ke kaeaea o Manoa i ka lanakila o ka heihei kaa hehi wawae o nehinei, a pela pu ana no paha i keia la.

            Ua haawi ae na Pukiki he fea maloko o ka pa luakini Katolika ma ke ahi-Poalua nei, a ua nui na Pukiki i hiki ae malaila.

            He ahamele ka na haumana o ke kula o Pauoa, e haawi ana ma keia mua aku, a o na pomaikai e loaa mai ana no ke kuai ana aku no ia i okana no ko lakou halekula.

            I ka hora 3 o keia auina la e pii makaikai ia aku ai o luna o ka mokukaua Piledelepia, a ua ae ia na poe a pau no ka hele ana aku e makaikai, na ka waapa no o ka moku e kii mai na poe makaikai.

            Eia makai mai o ka uapo o Waikahalulu, e noho nei kekahi haole, me kana wahine, a me ka laua mau keiki, iloko o kekahi lua i eli ia, a eia lakou a pau ke noho nei me ka oluolu maikai o ko lakou mau ola.

 

HE MOOLELO HOONANEA.

NO

ALANADELA.

 

Ka Wahine Hoopahaohao o ka Aahu Keokeo.

- A I OLE -

Ka Loea Hookani Hapa o ke Kuluaumoe.

 

            A iloko o keia wa ana e hana ino nei i ka wahine opio, aia hoi, ua hoopuiwa ia ae la oia mamuli o ke koekoele ana mai o kekahi mau kapuai wawae, e hele mai ana hoi no kahi ana e ku nei.

            Ua hoopau koke ia ae no nae kona pihoihoi, mamuli o kona ike ana aku, aole keia mau kapuai wawae no ka mea okoa aku, aka, no ka malama moku no ia.

            Pehea, ua halawai anei oe me na ulia laki e kuu malama moku hooko kauoha paewaewa ole? wahi a ke kapena i ninau aku ai.

            Ae, e kuu haku, ua halawai mai au me ka pomaikai ma ka'u huakai, aia maluna o ka uwapo, ke ku mai la ke kaa me kona mau pono a pau, a nolaila ina ua makaukau oe, e iho aku no lalo o ka uwapo, me kau ukana makamae.

            O ka hora ehia keia o ka po a kakou e hele nei?

            O ka hora 12 ponoi keia o ka manawa e hele nei, wahi a ka malama moku i pane aku ai.

            Mamua o ko kakou haalele ana iho i keia wahi, ua makemake au e ike a e hooiaio, i hiki ai ia'u ke noho me ka hopohopo ole ma keia mua aku, oia hoi ua aa anei oe e moni i keia mau mea a kaua e ike nei, me ka hoopu a ole aku iwaho?

            E ku kapena, e hilinai mai ia'u, a me ka'u mau olelo e hoopuka aku nei, o oe hookahi a owau, nalo keia mea, no ka mea, o kou poino ana o ko'u poino ana no ia, nolaila, e paulele mai maluna o keia mau olelo, oiai, aole he hoomanao hookahi iloko o ko'u puuwai no ke kumakaia ana aku ia oe.

            Ae, me ka oiaio, ke hilinai nei au maluna ou me ka hopohopo ole e kuu malama moku maikai, a i keia wa, e hapai aku ai kaua i ka kaua ukana makamae no luna o ke kaa, a lawe aku hoi no kahi e nalo ai, mai ka maka aku o ka lehulehu.

            I ka hooki ana ae o ke kapena i kana kamailio ana, hapai ae la oia a me ka malama moku i ka ui iloko o ka ehaeha, no ka lawe ana aku iaia no luna o ka oneki o ka moku, a mailaila aku no luna o ka uwapo.

            Ma keia wahi i ike ia aku ai ka hiolo makawalu ana mai o na waimaka o ka u! Lusia, e hoopulu ana hoi i kona mau papalina, a he ku maoli no i ke aloha ke nana aku.

            Nou e ka mea heluhelu, aole no paha i maopopo ia oe keia mau kulu wai maka o ke aloha, aka, no kou mea kakau, ua maopopo iaia me ka hooke-wahawa ole.

            O keia mau waimaka hope a ka kaua Lusia e lu helelei nei iluna o ka oneiki, aole ia no kekahi mea okoa aku, aka, no kona mau ukali wahine no ia, a me kona ohana hoi e noho mai la mahope me ka moeuhane mua ole ae, ua halawai ka lakou milimili me ka poino.

            Hoea aku la ua mau kanaka nei no luna o ka oneki o ka moku me ka laua ukana makamae, aole no nae laua i hoomaha iho malaila, aka, ua lawe loa aku la no luna o ke kaa.

            A i ko lakou kau ana aku iluna o ke kaa, ua hili aku la ke kapena i ka lio, a oia no ka wa i haalele iho ai o ke kaa e huki ia ana e na lio palua, a nalo aku la iloko o ka pouli.

            Maalo ae la lakou ma na huina alanui o ke kulanakauhale o Ladana, i haiamuia e na kanaka, a ike aku la hoi i na kukui like ole o na halekuai nui a me na hale oihana e ae e uiuiki mai ana me ko lakou nani nui.

            A e like me ka moeuhane keia mau hiohiona nani a ka kaua Lusia e ike ana, aia hoi, nalo hope aku la ia, a hoomaka hou mai la ka pouli e uhi maluna o ko lakou alahele, aka, aole nae i hookuemi iho ka lio i ka nee ana imua me ka puahi nui.

            A iloko o keia wa a ke kaa e holo nei, aia na manao o ka ehaeha ke lauwili la iloko o Lusia, ke haupuupu la hoi me ke kaumaha, pehea ana la o mua aku o ko lakou alahele e hele aku nei.

            Hoao ae la ua Lusia nei e lele aku iwaho o ke kaa i na no ka make a ola paha, aka, mamua nae o ka hooko ia ana o kona makemake, ua hopuia mai la oia e na lima wikani o ka malama moku, a hoonohoia iho la ilalo o ka noho ana me ke kiai makaala pu ana mai o kona mau maka maluna o ka wahine opio.

            I ka ike ana o ka kaua Lusia, aohe o na wahi e onioni ae ai, noho hamau iho la oia me ke kulou ana o kona poo me ke kali ana aku no ka hopena o ka lakou huakai e hele nei.

            Aui hope ae la he mau hora o ka po, aia no lakou e kuoe hele ana ma ke alanui, aia pu no hoi na kulu kehau ke iniki hala ole la me he ipo la i ko lakou mau kino.

            Kani mai la ka mea kuakahi e hoike mai ana, eia lakou ke nee aku nei i na hora o ke ao, aole no nae i kaohi mai ke kapena i ka holo o ka lio, a hala ae la he mau minute hou, aia hoi, ua hoopuiwa ia ae la lakou i ka ike ana aku i kekahi kukui e uiuiki mai ana iluna o kekahi ahua.

            Ua kokoke loa kakou e hiki aku i ka hopena o keia huakai, wahi a ke kapena i hooho ae ai me ka hauoli.

            O kela hale anei e a mai la ke kukui iluna o ke ahua? wahi a ka malama moku i ninau aku ai i ke kapena.

            Ae, ae, oia aku kena e ku mai la.

            Hala hou ae la hoi he mau minute, ua hoea aku la lakou mawaho o ka pa malaila kaohi mai la ke kapena i ka holo o ka lio, lele aku la oia ilalo a me na helehelena hauoli huli mai la oia a pane mai la penei.

            Maanei ua hoea mai la kakou i ka pahu hopu o ka kakou huakai, a nolaila, e lele mai olua, a e alakai aku la no kahi o ka hale e ku mai la, ko'u home hooluana o na poe mauna o Enelani.

            Aole he pane i loaa mai ka malama moku aku, aka, lele aku la oia ilalo, a hopu mai la oia i ka wahine opio, a me na @@palanehe hapai aku la oia iaia no luna o ka lepo.

 

            Aole he wahi lohe hou ia no kela paahao mahuka o ka Ma@@, ua olelo ia ae he $600 iloko o kona poli i kona wa i mahuka ai.