Ke Aloha Aina, Volume III, Number 26, 26 June 1897 — Page 1

KE ALOHA AINA

UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO

HOOKUMUIA I MEI 20, 1895

BUKE III       HONOLULU POAONO, IUNE 26, 1897.   HELU 26

 

KE ALOHA AINA

            E hooopuka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ka Poalima o na pule a pau o kela me keia mahina.

            Ka Uku Pepa, he ao keneta o ka pule. No ke kope hookahi, he 5 keneta.

            E loaa no ka pepa mai ke Keena aku o KE ALOHA AINA, a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.

            E pai ia no na Olelo Hoolaha, na Kanikau me na Mele Inoa, me ke Dala kuike. Aole nupepa ma ka owili pakahi e hooumuia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa.

            E hoouna pololei mai i na Nuhou na Kumumanao, na Olelo Hoola ha, na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

            Aole loa e hoopukaia a hoolahaia kekahi manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hoike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa penei.

 

Ka Nupepa Puka Pule

E ALOHA AINA

Hookahi Makahiki.............................................................$2.00

Eono Mahina...................................................................... 1.00

Ekolu mahina.....................................................................   .50

Hookahi Mahina................................................................   .20

EMMA A. NAWAHI

Puuku o

KA ALOHA AINA

EDWARD L. LIKE

Lunahooponopono a Hope Puuku

S. P. KANOA.

Hope Lunahooponopono

O na kauoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoouna pololei mai i ka Puuku ma Honolulu.

 

HE HAPAMA MILIONA DALA MA KA MANAWALEA.

            He mea nui a kaulana, ka hoala ana e kekahi kanaka, i na hana manawalea iloko o na la ulakolako o kona ola ana, a o kona inoa a me kana mau hana i kona wa e pauaho mai ai i keia ola ana, e lilo ana ia he mea poni aia  maemae, na na hanauna mahope aku ona.

            Elike paha me ka lahui Hawaii e noho hoomanao nei i ka inoa o ka Moi Kamehameha III, Lunalilo, Moiwahine Ema, a pela aku, eia ka lakou mau hana manawalea ke ku mai nei imua o ko kakou alo, me he mau aniani kilohi la e hoolele pau ana i ko kakou mau aka iloko o kana papa konane, a pela mau auanei kakou e hoopoina ole ai mai keia wa aku, a hiki i ke kanaka hope loa o ka lahui Hawaii.

            Pela hoi makou i heluhelu iho ai i ka hana a kekahi Hui Hoahu Dala ma ka inoa ka “Barona de Hirsch,” ma o Meyer S. Ikaaka la, ka Peresidena nui o ua hui hoahu dala la, ma ka hookaawale ana he kikeo dala o $250,000, ka loaa mua hoi o na dala o $1,000,000 i hoahu ia ai, a i haawi ia mai la hoi malalo o ka puuwai aloha o ka Hui Barona de Hirsch no ke kokua manawalea ana i na poe ilihune a pau o ke kulanakauhalle o Nu Ioka.

            Aohe he mau kamakamailio ana iwaena o na hoa o ka Hui no ka hoolilo ia ana o keia mau dala no keia hana manawalea, a o ke kumupaa hoi e ku mau ana no keia hana, oia no kela $1,000,000.

            Ua hoike ae o Ikaaka, o keia mau dala e hoohana ia aku aka ia ma ka hoomahuaahua ana aku i keahi e puka ai o keia mau dala ku ka okoa, no na poe ilihune iloko o Nu Ioka ma na ano a pau.

            Ua pau na hana a ka Hui, ma ke kukulu ana i mau hale noho no keia poe, a iloko mai ia paha o keia mau la, aia lakou ke nopo hoopu la iloko o ka malumalu o na hale i hookaawale ia no lakou, a ke hauoli la paha ke lakou mau houpo, no ka loaa ana oia haawina makamae ia lakou.

 

KE OLA O KA HOOHUI AINA MA KA LEHELEHE.

            He mea keia na makou i hoike mau aku ai imua o na makamaka heluhelu o ka makou nupepa, ia ua lilo no hoi ia i mea pakuwa i ka noonoo o ka poe kapekepeke, pee malu, a hookuekuemaka nui hoi, no ka huepau ia o na mea olaio e hana ia laa ma ke kulanakauhale o Wasinetona, aole no ka poe no lakou ka umauma i kuni pau ia ke aloha iloko o ko lakou mau noau no ka aina.

            Aka, no ka poe i noho hoopu wale, a i hoomanawanui hoi ma ka manao ana, e loaa koke ana ka pono i ke Alii Aimoku a ke hooko ia hoi, o lakou ka hikimua i ke allo o ke alii me ka hoike pau ana aku, ua kupono i ke Alii ke haawi mai i ka hana, no ka mea, he poe lakou i homanawanui mahope o ke Alii a me ka aina hanau.

            No makou iho, ua hiki ia makou ke hoohalike ia poe me ka muhee, no ka mea, he hiki iaia ke hoololi palua i ke ano o kaua holo ana, a pela kakou e ike nei ma na hana e lawelawe ia mai la e kekahi poe, ma ka hoao ana e hoonuinui olelo maloko o na nupepa o na aina e, elike me ka hana a kekahi mea kakau o ka nupepa Avalataisa ma Amerika, he punahele hoi na na Alii i ka wa o ke aupuni Moi e ku nei.

            Eia oia me kana makapeni winiwini, e hookanaaho mai ana i na manao o na poe e noho ana maanei, me ka i pu mai eia no ka hanai a kakou ke kamau nei, (Hoohui Aina), a e imi ae ana makou i laau e hoopau ia i kona poluea, a ke naha ka hoi, o ka pau no ia o ka pilikia, a palekana kakou.

            Ua hoae io mai nei ua poe ia e hanaa pela, me ka manao, oia hana malu a ku ole i ke kaulike iloko o ke Senate, oia ka mea e ola like ai na kumhana a elua a lakou nei e ake aku nei e hooko ia, aka, o ka hope oia hana ana, oia ka hoka ana o ka poe i hoao keia hana puuwai eleele, a ku iohaloha lakou imua o ka poe hana pololei, ka mea hoi a makou e olelo nei, ke oia o ka Hoohui Aina  ma ka lehelehe wale iho no, aole hoi i kuonoono aku iloko lilo.

 

PAAHAO MAHUKA.

            Ma ka auina la o ka Poaha nei, ua hoao ae la kekahi Pukiki e mahuka, no na ka inoa o Manuel Fernandez, i hoopaa ia hoi ma Kawa no ka hoeha, mai Kauai mai, mailoko aku o ka laina paahao a Gahan i ko lakou wa e hana ana ma ke alanui o Waialae.

            Ua hoao aku la ka paahao e holo no uka o ke awaawa o Palolo, aka, ua ike ia mai la ola e kekahi puaio kanaka, a alualu ia aku la oia a hopuia iho la. Mahope o keia ua hoea aku la o Kapena Reaken a me makai kau lio Spillner, a lawe mai la iaia no ka halewai.

            He mau ia pokole wale no koe hookuu ia mai oia, mai ka hana paahao ana. He kuke oia na na paahao i ka wa e hana ai i waho o ke alanui.

 

KA MOOLELO O KA LA 11 O IUNE I HOOMANAO IA E NA AHAHUI ALOHA AINA LALA O UALAPUE, MOLOKAI.

            Ma ka hora 7:30 a.m. o ka la i olelo 18 maluna. Ua akoakoa ae na Lala a pau o ka Ahahui Hawaii Aloha Aina Lala e Ualapue nei ma ko lakou keena halawai, no ka hoomakaukau ana i kekahi paina luau.

PAINA KAKAHIAKA.

            Ma ka hora 8 a.m., ua pahola ia mai he papauina nui i piha me ua mea ai Hawaii i hooponoponoia e J. Kamai a me A. Poaha, na komite mea ai, a i ka makaukau ana, ua noho iho na mea a pau ma kahi i hoomakaukauia a ua eleu aku o Miss Hannah Kailua, Komite Hookipa, i ka hookipa ana mai i ae malihini, ua hoomaka ka ai ana me ka pule a ka Peresidena o ka Ahahui Aloha Aina, J. W. Humeku, a i ka amene ana, ua ai iho ia na mea a pau e nou ana i ka momona o ka poaa a me na mea ai like ole.

AWAINA HAIPULE.

            Ma ka hora 10, ua noho iho oke Anaina Haipule mahope iho o ka ai ane.

            Luna Hoomalu J. W. Humeku ma ka noho.

            Hoomaka na hana me ka himeni o ka Papa Himeni ao i ao o ka Hoku Ao Nani, i alakuiia e Geo. Kekipi a me ka pule ana a ka Luna Hoomalu, i ke amama ana o ka pule a ka mea e pule ana, ua hai mai la ka Luna Hoomalu i ke anaina, mamuli o ka loaa ana o ka haiolelo i kehaia i ka nawaiiwali, ua waiho mai  ola i kana hana maluna o kana kaikamahine Mrs. Kau Kahemaiani. Nolaila, e maiamaia ke maluhia. Ua kunou hoomaikai ma ia oia imua o ka Lady Haiolelo. Me ka nakalia oia ua ku ae la oia a hoi i mai i ka olelo me ka moakaka, ma Mataie aia. Hapa mua penei.

            Hanauia a loaa ma Heieiekeuna, Iu@ea, ua wehewehe mai oia ina make’e elua, ka mua, ko loiu hanau ana. Ke iua, ko Kamehameha hanau ana.

            Malalo o kana mau wehewehe ana na ku no i ka naauia a me ka noeau. No keia lede, ka makamua loa keia o kona haiolelo ana imua o kekahi anaina kanaka nui, mamuli o kona aa ana, a he koa oiaio hoi no Iesu Karisto, nui ka mahaioia.

            Mahope iho o ka pau ana o kaha haiolelo, ua ku mai o S. Kekahuna e kokua i ka mea haiolelo, e pili ana i ke ka Haku Iesu hanau ana, a he makaukau a piha noeau kana mau wehewehe ana, i ka pau ana o kana, ua ku mai o Geo. Kekipi, a lawe mai ina mahele elua, ua wehewehe naauao oia me ka meakaka lea, a mai iaia mai i loaa pono ai i ke anaina he ike lea ana i ke Iesu hanau ana, pau kana, ua ku mai e D. M. Aberahama, a hoike pokole mai malalo no oia kumuhana hookahi no. Eleu a piha makaukau kana mau wehewehe ana. Mahope iho o kana, ua ku maii o J. K. Kaupu, a ua wehewehe mai oia ma ia kumuhana hookahi no, mai iaia mai i poha pono mai a i na wehewehe naauao ana a makaukau e alakai i na opio a me ke anaina holoekoa elike me ko ka Haku noho opio  ana.

            O keia ka haiolelo hope o ke anaina haipule, hookunia me ka himeni aoao 180 o ka Hoku Ae Nani a me ka pule T. S. Nahinu.

HAIOLELO O KA LA.

            Mahope iho e ka hooku ana o ke Anaina Haipule, ua ku mai ka Luna Hoomalu a hai mai imua o ke anaina, e lohe ana kakou i ka haiolelo o ka la i koheia oia o A. Poaha, nona mea e pili ana i ka la hanau o ka Na’i Aupuni o Hawaii.

            Hoomakaia ka haiolelo me ka himeni a ka Papa Himeni “Aloha Alii” me kekahi leo i hakuia, “Na Kamehameha Ekahi” i aiakaha e Henry Heaau a me ka pule a Geo. Kekipi, mai ke anaina e pahola ana na eheu e ka maluhia, a e haka pono ana na maka ma kahi o ka mea haiolelo.

            Ua ku mai la ka haiolelo e ka la a hoakaka pokole mai la, nona me e  pili ana i kana haiolelo ana, e mahope iho, ua wehe mai la oia i ka haiolelo me ka moakake. E hoomaka ana mai ka hanau ana, ka lawe hanaiia ana, na hana aloha, kokua i ka poe ilihune, ua kana nui ana, ke kau ana i ke kanawai (Mamalahoe), ka hoi ana o na Paemoku o Hawaii a hiki i ka olelo pau e ke Alii, “E Na’i wale no oukou i kuu pono aol pau.” O keia ka mahele hope e kana haiolelo ana, ua ku i ka makaukau na mahele a pau i hoi mai. Ua piha hauoli ke anaina a ua komo loa aku iloko o ka waihana noonoo e kela a me keia e noho ana. Nui ka maha@.

 

(E nana ma ka @)