Ke Aloha Aina, Volume III, Number 28, 10 July 1897 — Page 4

Page PDF (773.34 KB)

This text was transcribed by:  Patty Mancini
This work is dedicated to:  In Loving Memory of My Father

KE ALOHA AINA

 

4                      KE ALOHA AINA, POAONO, IULAI 10, 1897.                                      

 

KE ALOHA AINA

 

Hoopukaia no ka

 

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa

na ka Lahui Hawaii.

 

EDWARD L. LIKE,

Lunahooponopono.

E. A. NAWAHI,

Puuku o KE ALOHA AINA>

 

HONOLULU, IULAI 10, 1897.

 

HE OIA MAU KO AMKOU MANAO
LANA.

 

            Ua ninau ia makou i ke kumu o ka mau o ko makou manaolana no ka pono o ko kakou aina, ua pane aku makou me ka hopo ole, a ua hoike aku me ke kanalua ole, eia no me makou kela uhane o ka hoopono e kuhikuhi ana, a e hoolana ana i ka paulele no ka hiki mai o ka hookoia ana o ka pono a me ka oiaio.

            Aole makou i hoaui ae i ko makou kulana mai mau mai, aole i pelukua a hoi hope, me ke kukala akea ana aku imua o ka lahui. ua haalele i ka manaoio mua, no ka pono, a ua huli ae a kukala aku la, aole e hookoia ka makemake mua o ka lahui Hawaii, aka, ua make loa ka manaolana e loaa mai ana he pono no Hawaii nei.

            Ke manaoio nei makou e hoi hou mai no o Karisto a nohoalii hou ma ka honua nei, pela makou e manaoio aku nei, e hoihoi hou ia mai ana na pono o ka lahui Hawaii, i kailiia e ka poe puni waiwai o keia ao.

            He mea hiki wale no i ko ke Akua mana, ke lawe mai me ka ike ole o ke kanaka, oia kona wa e hooko ai i ka uku no ka hopena hoomanawanui o keia lahui.

 

KO IAPANA KUMU KUE.

 

            Ua hoike ae o Iapana i kona kahua nui no ke kue ana i ka Hoohui Aina, oia hoi o ka lawe ana a Amerika i na Paemoku a hoohui, he kumu hoopiiikia ia i na pono i loaa mua ia Iapana, ma o kona kuikahi la me Hawaii, a oiai, o ka heluna nui o ka lahui o Iapana e noho ana ma na Paemoku o Hawaii he 25,000 a me ka heluna nui o na waiwai, a mamuli o keia mau keehina kuonoono o Iapana. ua hoike ae ole, he kuleana kupono ko kona lahui e loaa ai ke koana pu ana i na pono me na lahui e ae, i haawi ia ma na kanawai, a i loaa mai hoi ia mau pono mamuli o ke kuikahi. e laa ko Amerika @ ana e lawe ia Hawaii a hoohui aku i panalaau nona, eia hoi o Iapana ke ku aku nei a keakea.

            O ke kuikahi oia no na kahua e hooulu ia mai ai he mau hakoko ikaika ana no kekah mau aupuni, a e lilo ana hoi i mea hoopilikia mai ai i ke kulana o kekahi aupuni nawaliwali elike me Hawaii.

            Oiai o Iapana e makee ana i ka pono o kona lahui, o Amerika hoi i ka pono o kekahi puulu kakaikahi o kona poe, ua hiki ke ike ia aku he ninau pau ole keia mawaena o na aupuni elua, ke ole e alakai ia ma kekahi alanui okoa ae, e loaa ai he kaulike mawaena o na aupuni kue a pau, a oia no ka makou e olelo nei e hiki mai ana ka la e hanala ai ke kaulike no Hawaii.

 

I MAU KA MALUHIA.

 

            Oiai e ooloku hauoli ana na aoao kanaiaina o ko kakou anaina no na mea e pili ana i kela a me keia aoao, hookahi no mea nui a makou e ao aku nei i ka lahui i mau aku ka maluhia e like me ka leo aloha o ko kakou Alii, o ko kakou hooi mauana aku i ke kulana maluhia o ia ka mea nana e hoonawaliwaii aku i kekahi aoao, a he hopena pomaikai nui ke alualu mai ana mahope oia hoomau ana i ka maluhia, a pela auanei ka huii ana mai o ke au o ka pono mahope o ka lahui.

 

UA PA'E MAI KA LEO O KE OLA.

 

            Ua hoea mai kakou iluna o na kiekiena, a ka lahui i ku ai me ka hoomanawanui i na inea o na la i hala ae nei, me ka manaolana maluna o na poohiwi o ko kakou alii, e hoomanawanui mai la me ka pauaho ole i ke ku ana e kiai i ka pono o ka lahui ma kela huli o ka poepoe honua, akahi no ka lahui a ike i na hoonee ana o ke Alii i Kana mau iliili no ka pono kumu o ka lahui, a oia ka makou e olelo ae nei: He kaui uina nakolokolo keia no ke auhilihia, he auhee o ke kuikahi hoohui aina, oia ka pihe e olowalu nei, aka, e like no me ke ano mau o na aoao kalaiaina a pau, e hoole ana kekhi, a e nooia ana kekahi, pela no kela ninau la kakou i keia la.

            Ma ko makou aoao a me ka lahui, ke ku mau nei no makou e like me ia mai kinohi mai, a hooho aku aohe manaolana i koe no ke kuikahi hoohui aina.

            Ua kamailio akea aku KE ALOHA AINA i kona manao maluna o keia ninau i na la i hala ae nei, a i ka hoea 10 ana mai o na mea oiaio, ua hoolalo loa ia mai ko makou hoike ana aku aole e ku wale mai ana na Aupuni i noho kuikahi me kakou, a nana maka wale aku i ko kakou maluhia.

 

NA MEA PILI I KA HUAKAI A MR.

JOSEPH HELELUHE.

 

Elele a ka Moiwahine Liliuokalani

a me ka Lahui Imua o ke

Kuhina Nui.

 

            Ma ka hora 5 p.m. o Iune 16, i komo aku ai ke kuikahi hoohui aina iloko oka hale o na Senate, a ma ka hora 3 p.m. hoi o kahi la ae Iune 17, i hoea aku ai ka palapala kue a ka Moiwahine Liliuokalani i lawe kinoia e Joseph Heleluhe, ke Komisina ma ka aoao o ka lahui i ukaliia e Julius A. Pama imua o Kuhina Nui John Sherman.

            Ua hookipaia aku lawa me ka oluolu, ua waihoia aku la ua mau palapala nei iloko o ke Keena Aupuni no ka hoopaa ana, a mailaila i hoouna loa ia ai i na Senate. I ka wa i hoea aku ai o ua mau palapala nei iloko o ke Keena o na Senate, ua pani kokeia na puka no ke kuka ana, aohe poe e ae a poe kakau nupepa I ae ia e kiei aku malaila ia wa, a malaila i hoomaka ai ka nune ana no na mea i ikeia ma ua mau palapala kue nei.

            Ua olelo ae kekah poe e waiho a ke kau o Dekemaba, a o ka poe no hoi mahope o Kakina ma, ua hooikaika loa no lakou e hooholo kokeia, a o kekahi poe hoi e waiho loa no kahi wa i ike oleia. Ikaika loa o Senate White o Kaleponi i ke ke i keia kuikahi hoohui aina, a ua kokua ikaika loa mai o Perrigrew he Senate no. Ua lilo i mea mahalo nui ia kela palapala kue a ka Moiwahine e ka Lahui Amerika mai o a o.

            Ua komo mai kekahi mau aupuni e kue i keia kuikahi hoohui, mamuli no ia o kekahi wahi o kahi pauku o ua kuikahi nei, e i ana e hoopau loa ia na kuikahi e ae a pau e paa nei mawaena o Hawaii a me kekahi mau aupuni e ae.

 

NA LONO I WA WALE IA.

 

            Eia kekahi lono i wa wale ia ae i hana o Peresidena Makinile a me Sherman i ekia, i ole ai laua a o Amerika e komo mai iloko o ka pohihihi i hana ia e kahi Repubalika Hawaii a me Iapana, aka, na laua iho no e hooponopono no laua iho no e hooponopono no laua iho, me ke komo ole mai o na aupuni e ae.

 

            E hoomanao i ka po lea o Halalii, e malamaia ana i ka la 10 o Iulai ma Kau makapili. E himeni ia ana e na opuu rose ala au e ka lahui, keia mele a makou e hoopuka aku nei. E lohe ana na mea a pau i kuai i ka balota i ka ho uheneia e nei mele e na kileo kani o ua mau kaeaea la o Hilaua. E au. e wiki oe o pau e auanei na kikiki i ke kahi poe a nele oe. nele pu koa lohe ana i ka mea mai.

 

NA LONO TELEGALAPA.

 

Ka Elele a ka Lahui imua o

Amerika.

 

KA NU HAUOLI NO HAWAII

 

Hili Hewa ke Kuikahi ke ole

ke Kukakuka.

 

ALA NA PEPEIAO O KA LIONA PEPEKANE

A ME KA BEA O RUKINI.

 

Hoonohonoho Waineki i kahi

Iapana.

 

            Ma ke ku ana mai a na mokuahi Mariposa a me Rio de Janeiro, i loaa mai ia la makou na lono telegarapa like ole, e hali mai ana i na Nu Hauoli no Hawaii, a no ko makou piha loa i na mea hou e pili ana no na hopena o ke Kuikahi Hoohui Aina, ua hookaulua iki iho makou i na lono telegalapa a keia wa maikai, a e heluhelu ia penei:

                                                Wasinetona, Iune 19, 1897.

                                    *  *  *  *  *

                                                                                                Aloha oe:

            Ma ka hora 3 o ka Poaha nei, Iune 17, i lawe aku ai au i ka palapala kue a ka Moiwahine Liliuokalani, a me ka ka lahui, ma ko'u ano, he Elele mana piha mai ka lahui Aloha Aina mai, o maua me J. A. Pama, ma kona ano he Kakauolelo na'u, na ka Elele Komisina o ka lahui, a ma ia ano oia i lilo ai i hoa no'u e kaana pu ai i ka imi ana i ka pono o ka aina.

            Ua hoaoia mai no oia (J A. Pama) e keakea, a mamuli o ko'u hoike ana aku he Kakauolelo oia ma ke ano o ka'u Komisina, pela iho la maua i nee aku ai no mua. ua waiho aku au i na olelo no ka hoolauna mua loa ana me ke Kuhina penei:

            E Mr. Kuhina o ke Aupuni o Amerika Huipuia, ua loaa ia'u ka Hanohano o ka hoolauna ana aku ia'u io, a me Mr. J. A. Pama ka'u Kakauolelo ma ke ano o ka'u oihana me ko'u waiho pu ana aku i ko'u komisina, He Elele mana piha, mai ke Alii Ka Moiwahine Liliuokalani mai, ke Alii Kumukanawai o ua Paemoku o Hawaii, a mai ka mahele nui mai o ka lahui Hawaii. i hoohui la lakou iho ma na inoa ka Hui Aloha Aina a me Kalaiaina, a ua hoomanaia mai au e hana no ka pono o ko'u Alii a me ka lahui. (Hoike ia na Hookoku Komisina)

            A no ka hoopau ana aku i ka'u komisina imua o kou kiekie e Mr. Kuhina, ke waiho aku nei au i na palapala kue a ko'u Alii a me ko'u lahui, no ke Kuikahi Hoohui i na Pae Aina o Hawaii, a ke manaoio nei au e lawelawe ia ana ke ano o ka noho ana hoakanaka me ka pono a me ke kaulike e kou Aupuni e ka mea kiekie. (Heluhelu o J. A. Pama i na palapala kue) A oia ka ua kuhina la i panai mai ai.

            Ma ka inoa o ka Repubalika o Amerika Huipuia, ua ike aku ko'u Aupuni ia oe e Mr. J. Heleluhe he Elele mai kou Alii a me kou lahui mai, a ke lawe nei au i na palapala kue a kou Alii a me ka lahui i waiho mai nei, a he hana hoi ia na kona Mana Nui e noonoo ai.

            Mahope iho o ka haalele ana aku i ke Keena Kuhina Nui, ua muimuia mai la na poe kakau nupepa, e ake ana e loaa kekahi mau mea hou ia lakou, aohe mea i loaa aku, koe wale no ua pane ano nui ia aku, he palapala kue i ka Hoohui Aina, mai ka Moiwahine aku a me ka lahui. He nanaina o ke kulana maikai ke kaa ana ma ko ka lahui aoao.

            Akahi no a ike ko Wasinetona nei poe, i ka ke Alii hana a me makou pu e noho aku nei, a ua lilo ia he mea e hookahaha ia ai ka noonoo o na mea a pau, a o Kakina ma, ka oi loa aku o ka lele iluna, i ka hoea ana mai o na Nupepa, me ka palapala kue a ke Alii a me ka lahui.

            He nui na hauwawa e lohe ia mai nei, ua loaa mai la makou na lono no ko Pelekana hoomaka mai e oni.

 

HELU PAHA AUANEI NA MAIUU O

KA LIONA O PELEKANE.

 

            Ma ka Examiner o ka la 24 o Iuneiho nei, i ike ia iho ai ka manao o Lunamakaainana E. W. Beckett, e hoike ana, ua manao oia e waiho mai he ninau imua o ke aupuni penei:

            Ua hoomaopopo anei ke aupuni, ua hoohauleia ka Moiwahine LIliuokalani mai ka nohoalii aku e kekahi puulu kanaka uuku o na Amerika a he poe hoi i lawe ae i ka mana hoomalu Aupuni maluna o Hawaii ka poe hoi i nele i ke kulana a me ka pono ma ia hana ana. a a i keia wa, i mea e hoopakele ai ia lakou iho mai ka inaina mai o ka lahui, ua nonoi aku la lakou i ke aupuni o Amerika e hoohui aku ia Hawaii, a ua manao anei o Beritania Nui e ae wale aku i keia wahi hoahu nanaha ano nui e lilo aku iloko o na lima o Amerika Huipuia me ke kue ole aku?

            A o Rusisi hoi, ua hoike mai nei oia i kona manao kue. a o ka Iapana a me ka maua mau palapala kue kai hoea kino ae iloko o ka Aha Senate. a o ka hopena e ka noonoo ana o ka hale, ua opeopeia a kapae ia ma ka paia.