Ke Aloha Aina, Volume III, Number 33, 14 August 1897 — Page 6

Page PDF (754.67 KB)

This text was transcribed by:  Kathy Kennedy
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA, POAONO, AUGATE 14, 1897

 

MAKE O JOHN MILTON

            Ma ka hora 8:15 p.m., o ka Pealua nei, i haalele mai ai i keia ola ana o John Milton, ke kanaka opio i alu ia ai e kekahi poe kanaka o Iwilei mamua aku nei, me ka loaa ole hoi o kekahi mau olelo mai iaia mai, i ke kumu o kona hoaha ia ana, a hiki i kona make ana.  Na kela eha hoi ma kona poo i lawe ae i kona ola.

            Ua hopu hou ia na poe nana oia i hoeha, a ke paa nei lakou ma ka halewai.

            I ka hora 11 o keia kakahiaka i malama ia ai ke anaina haipule hope maluna ona e ka Rev. H. H. Paleka, a ma ka ilina o Makiki i nalo aku ai oia.

            He limahana oia no ka hale hana hao, ua haalele iho la oia he makuahine, he kaikuaana, a me ka ohana.

 

E PONO E MAKAALA LOA IA.

 

            Eia ke ike mau ia nei na keiki liilii kanaka Hawaii, e ka-kau ana mahope o ke alapii o ke kaa hapaumi, a ma na aoao no hoi kekahi.  Aole o lakou wale no, aka, o na keiki Pukiki no hoi kekahi, e pipili mau ana i na kaa hapaumi, me ka maopopo ole i na kalaiwa kaa he kamalii kekahi e ka-kau ana mahope o ke kaa.

Aohe o makou hoahewa i na kalaiwa kaa, no ka mea, aole e hiki ia lakou ke ike mai, ua kau paha kekahi mea mahope aole, oiai lakou e nana pololei ana imua no ka pono o ka lakou hana.

            I ka wa a kekahi kaa hapaumi e iho mai ana ma ke alanui Nuuanu i ka Poaiua nei, aia kekahi wahi keiki Pu kiki mahope kahi i kau ai, ma kahi e hoopaa ia ai o ka holo o ke kaa, oiai @ kokoke aku ai ma kahi hoouakee, ua ku iho la ke kaa, a o ka wa no hoi ia i hoolei ia aku ua wahi keiki Pukiki nei mai kahi ana a paa ana, a kokoke loa hoi kona wahi pauku kino e kau iho ke kaumaha o ke kaa maluna ona, a pakele wale iho no ke ola.

            Nolaila, e pono i na kalaiwa kaa o keia ano, ke papa loa i keia poe keiki @ ko lakou p@ ana a kau ana mahope, a ma ka aoao paha o ke kaa hapaumi, o loaa auanei na ulia poino i na keiki e like iho la me keia ke ano.

 

UA HOOPAHAOHAO IA NA MAKA’AINANA O KE KULANA- KAUHALE ALII NEI.

 

            Mamuli o ko puh@ ole ana ka huakai hoolewa i ka Poalua nei, ua hookui ia mai au me na muau lehulehu mai na makaainana mai o ke kulana-kauhale nei.  Heaha hoi ko oukou mea i puhi ole ai i ka oukou mau ohe i ka huakai hoolewa o ke Komisina Hawes?

            Ua pane aku au ia lakou.  Ua papa ia mai makou aole e hookan@ i ka makou mau ohe, o ke kumu, aole makou i ike a o ua Peresidena elua o kakou kai ike @@ kumu o ke makou papa ia ana, aole e puhi iloko o ka huakai hoolewa, oia hoaloha maikai o ka lahui Hawaii mamuli oia eo ua wa@@@ aku la i ka makou mau ahe iloko o ka hale hui o ka Hui Kalaiaina me Aloha Aina ma ke Alanui Ema, a alakai aku la ina Hui Kalaiaina a me Aloha Aina iloko o ka laina hoolewa o ka mea i hala, e malama ana i ke lei gula o ke aloha oiaio iloko o ke makou mau puuwai.

            Ua nele nae k@@o kou mau pepeiao i ka lohe ana i ka makou mau healohaloha hope loa, no a hoaloha ou e ka lahui, a o na bana P. G, a me ko Pilidelepia wale no kai ae ia e puhi ohe iloko a ka laina hoolewa.

            O keia ae la ka mea oiaio a’u e hoike aku nei ia oukou a pau, a na kou lunaikehala e kaupaona iho i keia.

                                                            Me ka haahaa,

                                                                                    SAM’L K. KAMAKAIA.

KE KANAKA PUHI O-LE ALANUI.

 

     Ma ka Poalua ei, ua hopu ia o Kauhane a hoopaa ia ae no ka Halewai,no ka hanakuli i ke alanui, oiai ka huakai o ke kaumaha e pii ana no ka ilina kupapau o Maemae, ma o ka hoolewa ala o ke Komisina Beritania A.G.S. Hawes.

     He mea pono no na hana hoomakeaka i ka wa he huakai ia no ka hauoli a me ka lealea, a no ka wa hoi elike iho la me keia ke ano, e aho ia Kauhane e hoopaa i ka waha o kela o-le hanakuli, i ole ai ia e lilo i mea nana e hana mau aku ai i na wa o na huakai hoolewa elike iho la me keia ke ano.

     A o kona lawe ia ana ae i ka Halewai e hoopaa ai, mamuli o ke kauoha a ke aupuni he kumu kupono ai e ao ai ia na mea hana ano pahenehene a pau, ma na anaina i luluu i ke kaumaha a me ka pilihua.

     Ua ao wale ia mai no oia ma ka hale hoopaa lawehala, me ke kauoha iaia:

E hele oe mai hana hewa hou aku.

 

HE BALUNA NUI.

 

     Winnipeg, Aug. 1.  Ua hoikeia mai he lono i la Free Press e olelo ana:  O na ninaninau ana no kekahi baluna nui i maalo ae ma ka bikina-akau ma ka la 29 aku nei o Iulai, he ekolu mile ke kaawale mai ka Whitemouth, ua hoike ka lono oiaio he ihiahi malie makani ole@@.

     O Honderson he kanaka mahiai, e ku ana oia ma ka puka, a e kilo ana hoi i na aouli lani, ua ike aku la oia i kekahi mea nui ololo e nee malie ae ana i ka lewa, a ike pu aku la hoi i kekahi mea pouliuli malalo o ua baluna la.

     Ua hoopahaohaoia oia i keia baluna a hiki i kona wa i nalo aku ai iloko o ka pouli.  Ma ke koho ana a Henderson, ma kahi wale o o hapa lua mile ke kiekie mai ka honua ae, aole he ikeia o kekahi mau hiohiona he kanaka ola ko ia baluna, aole a no hoi he kukui.

     Ua koho wale ae oia ka baluna paha keia o Andree ka haole huli i ka welelau akau.

     Ua hoole o Lunakanawai Carter, no ka hoomau ana aku i ka hooleho ana i @@ hihia @puka o William J. Coelho mua ona.

            Ua lohe mai makou ua papa ia ka na keiki o ka hana lahui o ke aupuni, ma ka hoolewa o ke Komisina Hawes, pela lakou i pohi ole ai.

 

Na Palapala

            Aole e ili maluna o makou ke koikoi o na @hewa ana no keia mau manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka, e ili no ia maluna o na poe na lakou i kakau mai.

 

KA HUI KALAIAINA ALOHA I KA AINA O UALAPUE, MOLOKAI.

 

Mr. Lunahooponopono,                                                         

                                                                                                            Aloha oe:

            E oluolu mai kou ahonui e pahola ae imua o ka lehulehu i kela poo manao maluna ae i ike mai ai na poe aloha aina muhee a pau o Ualapue nei.

            Ma ka hora 7 o ka po o ka la 24 o Iulai nei, ua kukulu ae o Wm. White i ka Hui Kaiaiaina ma Ualapue nei mai waena ae o na lala a me kekahi mau Luna Nui o ka Hui Aloha Aina o Ualapue e ku nei, a ua koho ia na Luna Nu@oia Hui, penei:

            Lililehua, Peresidena; Kahue, Hope Peresidena; Kamai, Kakauolelo; Peahi; Puuke; Poaha, Elele.

            O na Luna Nui maluna ae a me na lala o keia (Hui Kalaiaina Aloha i ka Aina) he mau lala kahike no lakou no ka Hui Kalaiaina M. kua, a he mau lala oiaio hoi i lawe a hoohiki malalo o ke kumukanawai o ke Aloha Aina e ku nei i keia wa, a ma ka hiki kino ana mai o Wm. White i Molokai nei, a hoohuli ae nei i na lala i kakau inoa i ke aloha aina a lilo aku la i ke Kalaiaina, malalo hoi o kekahi mau kumuh@nu a Wm. White i waiho ae ai imua o lakou no ke kue ana i ke Kumukanawai o ka Hui Aloha Aina e ku nei i keia wa, a ua lilo aku na kino a me na uhane maikai o keia poe ia hui.

            O ke Kakauolelo a me ka Elele o keia Hui Kalaiaina aloha i ka aina, o laua ko na Luna Hoohana o ka Hui Aloha Aina o Ualapue e ku nei, a ua lele ae nei kahi wawae i kai a i ka aina kekahi wawae.  He kupanaha ka muhee o ka manao o keia poe maikai.  O ke Kalaiaina no keia a keia poe i hana ino ai i na la i hala aku la, a huli ae nei ke alo imua o ke aloha aina a lokahi pu, a koho, a kakoo me ka leo o ka iokahi i puana ae ai @@@ aloha @@@”  aka, ma ka po i hai ia ae la maluna, ua huli hou aku la ke alo i ka waiu o ka makua, a huli mai nei nana mai i ke Aloha Aina a lakou i puana ae ai i na la kinohi, he aloha aina, a ma ia po hookahi no i pakuiia ae ai he inoa hope hou, eia hoi, Aloha i ka Aina, a ua loaa ka inoa o keia Hui e like me ke poomanao.

            O ka hana a keia Ahahui, oia no ka malama ana i ke anaina haipule a me na nana ka’aiaina e like no me ka ka Ahahui Aloha Aina e ku nei.

            Ma ka po o ka la 29 o Iulai, ua ae no keia “Hui Kalaiaina Aloha i ka Aina,” ma ka hale noho o Ed. Lililehua, no ka malama ana i ke anaina haipule, a ma ke ahiahi o ka la a o Aug. nei, @a nee ae ko lakou Ahahui ma ka haie halawai o ka Hui Opiopio Imi Pono Karistiano o Ualapue nei a ua ike pu ia aku ka Peresidena e ka H.O.I.P.K., o Ualapue nei, Mrs. L. Isaia, e kamoe ana me kona ohana e hooikaika pu hoi i ka holomua o@@ hui, a ua kaukoe pu ae me kekahi o na Luna Nui o ka Ahahui Aloha Aina Lale o ua wahine o Ualapue nei.

            A ma keia hana muhee a keia poe, ua lelele ae nei lakou i o a ianei, a’u e puana ae ai.  Ina he hui hou aku kahi a hiki i Ualapue nei, e olelo ana he ino ke “Kalaiaina Aloha i ka Aina” a me ka Hui Aloha Aina, me kekahi mau kumu e hina ai he mea akaka, e lilo hou ana no.  I ka la hookahi kapa iho la he kupaa i ke Aloha Aina, a i ka hiki ana mai o kahi uhane lalau, lilo ke kupaa i mea ole.

                                                                                    KUPA O KA AINA.

 

PEPEHIIA HE LUNA E NA PAKE HANA.

 

            Ma ke ku ana mai a ka mokuahi Mikihala ma ke kakahika o ka Poaono nei, i loaa mai ai kekahi lono mai Lahaina mai, no kekahi pepehi hoomaineia ino i malamaia ma Kaanapali, Maui, ma ka Poakolu o kela pule aku nei.

            Aole i maopopo ke kumu i ulu mai ai o keia hana hoomainoino, aka, o na lono wale no i loaa mai, ua pepehiia o John Fischer, he luna, e na Pake e hana malalo ona.

            Ua hilua oia me ka ho, me kona hailuku pu ia i ka pohaku, a hiki i ka wa i nawaliwali loa ai oia, i ka ike ana o na Pake ua eha loa oia, ua hooleiia aku oia iloko o kekahi auwai lepo, a malaila oia waiho ai, a hiki i ka wa i loaa aku ai i kekahi Iapana.

            He elima Pake i hopuia, a eia lakou ke kali nei no ka hookolokolo ia aku ma keia mua aku.

 

LAWE KOLOHEIA HE TINI WAIU

            Ma ka hora 2 o ka wanaao Poaha nei, ua loaa aku la ia Kapena Bower kekahi poe haole he ekolu ko lakou nui me kekahi tini waiu, e paa ia ana e kekahi haole ma ke alanui Moi, e kokoke ana ma kahi hoolulu kaaahi, ua komo koke mai la na manao hoohuoi iloko ona, a hookolo aku la hoi mahope o ko lakou mehee.

            Komo aku la ua poe auwana nei ilo ko o kekahi hale holoi Pake a malaila lakou i hoonauluulu ai i na Pake.

            I ko Bower @ke ana i keia hana in@ ua kauoha aku la oia ua lakou e hemo koke mai iwaho, aka, ua pane kikoola ia mai la eia, ua hoea ae o makai Peahi malaila, a hopu iho la he elua haole, a o ke kolu hoi ua puehu aku la ka hulu ma ka nana pono ia ana iho o ke ani i ikeia iho ai no ka Hui Waio o Wood lawa Diary ia waiwai, mai ka Hale Inu Rama Louvre i lawe koloheia mai ai me ka maopopo ole o kahi i pau ai o ka waiu.

            He hookahi o laua i loaa aku he ka@@@ wale no aohe kamaa, nona ka inoa o Thornton, he luina no luna o ka Penguin, a o kona lua hoi o Joseph Solon, he iuina mabuka no kekahi mokupea mamua koke aku nei.  I keia ia e hooloheia ai ko laua hihia.

            I ka Poaha nei i puka mai ai ka elelo hooholo a ka Aha Keronero, i make o John Milton, mamuli o kona ohauia ana o John Burke me kekahi laau.  He elima poe i hopuia no ka pepehikanaka.  O kekahi poe @ ae @ @@@ nei oia no o Nalupe, Kamaki, G. Malina a me Kaui ao ia hihia hookahi @@.

 

KA X. RAY.

            Aia ma Parisa ke hoohanaia la ka malamalama X. Ray no ka huli ana i ua ukana ma na wahi hoolulu kaa ahi, a he kokua nui hoi i na luna dute, a ua hiki hoi ke huli ia na pahu lole he baneri e na kanaka ekolu iloko o umi minute.

            E hookau ia ana ka pahu mamua o ke X. Ray, a na ka ikaika hoi o kona malamalama i hoahuwale ae i ka ukana o loko o ka pahu lole.

            Ua hoao ia ka hookomoia ana o kekahi pahu kika iloko o kekahi pahu lole i paniia, aka, i ka wa i kau ia ai ma kahi o ka X. Ray, ua hoahuwale ia ka o loko o ka pahu lole, ka pahu kika a me na kika e waiho ana maloko o ka pahu.

 

KE KAA LAWE LETA HOU.

            Ma ke ku ana mai nei a ka mokupea Andrew Welch, i hoea mai ai  ke kaa lawe leta hou o ke aupuni, a ma ka Poakahi nei i hoolele ia mai ai o ia iuka nei o ka aina, ma ka awapo o Burua.  Ua hanaia keia kaa e Studebaker Bros., a ua like hoi kona mau hiohiona me na kaa lawe mea ai o ke kulanakauhale nei, he elua puka mahope, no ka hookomo ana i na eke leta a uh@a hoi o luna me ka uwea.  Ua hana ia keia kaa no hookahi lio, a nona hoi ke kaumaha o 606 paone.  I ka wa e pau ai na hemahema i ka hooponoponoia, oia kona wa e haulani ai ma na alanui o keia kulanakauhale.

 

AIA NO O IAPANA MA KE ALAHELE O KA HAKAKA.

(Mai ke Keronikala mai.)

            Ua loaa aku he leta i kekahi Iapana e noho ana ma Sana Lui, i kakauia e kekahi Luua Aupuni o Iapana, e hai aku ana iaia e hoouna aku ana ke Aupuni o Iapana no Honolulu; he 1,500 limahana.

            O keia mau limalima aia lakou ma ka pa kaua ma Neegata, he poe koa iloko o ka oihana o Iapana, a e heea aku ana lakou i Honolulu ma ke ano oe poe e noao lea ana malaila.

            O na mokuahi nana e lawe aku ana ia lakou, ua pau ia i ka hoomakaukau ia e ke Aupuni o Iapana,

a mawahe ae o na ohua he 1,500, na pu, peka a me na lako kaua e ae.

            E huipe aku ana he ekoi u mau mokukaua nonui, i hoomakaukau poao’i e haalele ino ana ia Iapana, a hoea aku i Honolulu i ka manawa hookahi e hooleleia ai o na limahana Iapana iuka o ka aina.

 

AHAMELE MA KAUMAKAPILI.

 

            Ua haawiia ai maloko o ka luakini o Kaumakapili ka ahamele manawalea a na papa kula sabati oia ekalesia i ka @o mahina piha, Poaha, ma ka hale o lalo e @ haakini i ka hera @@@.

             Ua heokuu akeaia ma wahi a pau o ka ha’e i na poe makaikai me ke keakea oleia a ua komo p@ ae hoi na papa kula o Kapalama a me Pauoa! ma ka ahamele a @a ahiahi.

             Ua hoopihi ka @@@ o loko o ka lua @@@@ me ea poe makaikai me ka piha @@@@@ i ua @@@@ a na papa kela sabati.