Ke Aloha Aina, Volume III, Number 35, 28 August 1897 — Page 6

KE ALOHA AINA

 

6                   KE ALOHA AINA,  POAONO,  AUGATE @8, 1897.

 

Na Palapala

 

Aele e ili maluna o makou ke koikoi o na ahewa ana no keia mau manao i hoopukaia malalo o kei@ poo, aka, e ili no ia maluna o a na po@ n@ lako@ i kakau mai.

 

O KA @OOLOHE KE OLA O KE

 KULI KA MAKE.

 

He leo no ke ola o ka lahui, oiai, ke hele palalu mai nei na hana apuka a me ka pukalua a ka Hui Kalaiaina ma o D. Kalauokalani la kona Peres@dena, oiai oia e ao ana ma kekahi aoao aole e kakauinoa ka lahui mamuli o kona kakau ana me a’u ma kekahi hoolaha papa aku i ka lahui, a ma kekahi aoao e hana malu a po@olalo ana i ka pono o ka lahui, mamuli oia ano, ua kuikahi pu ole loa me a’u, ke alakai o ka lahui aloha aina, nana i nai ka pono o ka lahui, i na makahiki eha i hala ae nei, a ka lahui i hoolohe ai i na ao a J. Nawahi, ke alakai o ka lahui i moe aku la a ke kiai mai nei oia i ka pono o ke lahui ma keia aoao me ka naau kaumaka, no ka hoao ia e apuka ka pono o ka lahui, a oiai, mamuli o ka paulele a hilinai o ka lahui iaia, pela ia’u i keia la, na ka lahui au i koho mai i alakai, a i J. Nawahi elua, e ao aku a e alakai aku i ka lahui, nolaila, o ka’u olelo ao no ke ola, mai ae a puni wale i ke alakai a ka Hui Kalaiaina, e hoao ana e poholale i ka pono o ka lahui, oiai, e olelo ana ka waha he kauoha keia na ke Alii, a ma na huaolelo o ka palapala e olelo ana, e lilo aku ka lahui i lala no ka Hu Kalaiaina, he hana nahesa a moonihoawa ia e make ai ka lahui.  O ka’u e ao aku nei, aia no a hiki aku na palapala imua o oukou e ka lahui, e olelo ana no ke kue i ka Hoohui Aina, a i kakauinoa ia e a’u, alaila, e manao ae oukou, o ka leo ia o ka lahui, ola ka aina, ola ke Alii, a ola ka lahui. O ke kuli ka make, o ka hoolohe ke ola.  

Owau iho no me ka haahaa, ka Peresidena Nui, a alakai o ka lahui aloha aina.

                                                                                 Jas. K Kaulia

KE ALOHA AINA KE KOA, KE

 ALOHA AINA KE ALAKAI,

OLA KA LAHUI.

 

Mamuli o ko makou ike ana i ke ano heokelakela o ka Hui Kalaiaina a Peresidena D. Kalauokalani e noho nei, a nana hoi i kakauinoa kekahi mau palapala ano pahele i ka lahui, ao ke kakauinoa ana mai o ka lahui, ua lilo ia i mea hookuihe mai i ko makou noonoo, no keia hana e lawelaweia mai nei e ia, a n@ ka manao maoli o keia hana ma ka nana aku, he manao lili maoli me ka makemake e kahina i ka Peresidena Jas. K. Kaulia o ke Aloha Aina a ka lahui i hilinai a’, ma ke lokahi ana a na elele o ka lahui Aloha Aina ma ka la o8 o Nov., 1896, oiai makou e kau aku ana na maka maluna o ka laua mau ao a alak@i ana, ke ike nei makou i ola honua, ua liliia Peresidena Jas. K. Kaulia, mamuli @ kona lilo ana i mea nui a hilinaua e k@ A’ii ka M@i@ahine Liliu@kala@, a no @a mea eia ke@mana a ka lahui @ hilinai ai, ua mah@i mai makou, ma ka mea @ana @ @ a@ n@i @e Alii ma keia @ a aku o ka Moana Pak@pi@a, a pela i pahua ai na hana a me ka loe@ o ka poai Hoohui Ai@, ma p@l@ io ?

Ke paulele nei makou i kana mau ao a alakai ana i ka lahui, a ke olelo ae nei makou aole ia nana, aka, na ke Akua, nana i koh@ mai iaia i alakai no ka lahui i hoopilikia ia, nana ia mau alakai ana i kona lunaikehala a oia ka makou alakai e paulele ai i ola ka lahui, aole o ka ka Hui Kalaiaina, a oia ka mako@ e minamina nei ia Hui i ka puni wale i na ao ana a kekahi poe poholalo, aka, ua hiki ole i na poe oia aua ke ku aku imua o ka Peresidena o ke Aloha Aina, no ka mea, he noeau oia i wae ia inailoko ae o ka lahui aloha aina, i alakai no ka lahui, a oia ka makou e olelo ae nei, @he Mose no iloko o ka lahui Hawaii i keia la, a o kana mau ao ana, oia no ke alahele like me ka J. Nawahi i aloha nui ia, nolaila, ke ao aku nei makou, mai puni wale e ka lahui, o kuia kakou e na hana apiki a a@uka i ko kakou mau poao a e ko ai ka olelo hoonaaikola a kahiko. “ Papapau he aa ko ka hale.”

E hilinai i ke alakai a KE ALOHA AINA, oia ke koa, ke alakai ola ka lahui.

                                                                                  E. A. K.

                                                 Holualoa, N. Kona, Hawaii, Augate 23, 1897

 

NA MEA HOU LIKE OLE O KA

 MAKANI APAAPAA.

(Hoomauia.)

 

NA HOOMANA LIKE OLE: - O ka Hoomana Kalawina, ke ku nei oia me na mahele elua, oia hoi ka Hoohui Aina hilahila ole, a me ka Hoomana Aloha Aina. Ke noho kahu ia nei ka mua e S. W. Kekuewa, ke kahu i hooikaika mamua ma ke ao ana i na @o@hanau e kupaa kakou ma ke aloha i ko kakou Moi a me ka aina hanau, aka, aole nae i liu iho, a nuku ae la ka waha, pelu ke alelo, pipipi pioioi na lena ike, hoku’i na eeiao, a puana ae la na lehelehe i ka mea huna o Biburona Nui oia hoi, ao le loa au e maiu iki ana no ka ae ana e kukulu hou ia i aupuni Moi, a maluna o ka nui o na dala e loaa mau nei ia’u mai na poe nao aina mikanele mai o makou. Aole o’u nana no ko oukou hele ole mai e hoopiha i ka halepule, oiai, oia moa luhi no ia o ka pulumi mau i ka @ oukou mau @a@.

A pela aku na hoin@ i loaa iaia, a pela iho la e ku nei, me na wahi olekule hololua a me na hoopilimea ai, a he oia mau ka make o na hana oia mahele.

A o ka mahele elua oia Ke Aloha Aina, ke noho haiolelo ia nei e J. Kaimana, a me na Luna Aloha Aina kupaa luli ole i ka hao a ke Apaapaa, a me ke Kona, ka makani hele uluulu, oi noke iho na kahunapule o ka Mokupuni o Hawaii nei, he ole ka neeu aku, oiai, he wana keia, he laau kekee ka maunu e hei ai, oiai, he hookahi no mea e pau ai neia mai kauhula, e hiki nei i keia hooman@, oia hoi, ua puana o aio ae keia mahele Kalavina, aia wale no a hoi hou ke ea o ka aina, nona keia hooheno. Hoi hou no e ka Mo @ i ke ehu la @oho mai, a @ aku

A ina n@ aole pela, e mau aku ana n@ a hiki i ke aloha aina hope io@, wela ka hao, @ui ka @amare. He mahieh@e @a hana. a’he ohohia p@ no hoi i na la Sah@ a pau, a o keia mahele K@ he hoike K l@ S@ ma@ i kela @ me keia manawa @ ka makahi@i aole pela o l@a@ui ma, ka M@ na, a@ pela aku

He hoomana holomua ia, aku nae, o ko Honomaka’u hale@ule, ua pau ia ka nahaha, ke waiho nei me na alima o ka haalele ia, a ke pule nel iloko, o ko Paahao hale, a ua lohe mai au, ua hele iho nei no kekahi Komite noi d la no ka hana hou i keia hale, a ua loaa @o he mau dala, aka, ua pakeo la mahea.

Ka Hoomana Bihopa- He holomua no i kela a me keia pule, e kono ia ana na kanaka maoli a komo pu ma ia pule, he lokahi a maemae na hana, o na Pelekane oia no ka hapanui o na poehele.

Hoomana Katolika-He meha pu, aka, aole mea hookuia ma ia aoao, he maemae i ke kai ka pua o ka hala. Eia no hoi ka Hoomana Naauao i no. ho haiolelo ia e S. H.K.Ne. Eleu no KAMEHAMEHA BANA- Ua hiki mai keia poe opio mai @ le mai, i ke Kinau i hoihoi aku ai i ke kino make o ke Komisina Pelekane, no ka wehe ana i Ahameie no ka pomaikai o ka Hale Halawai o Kapalama, ua hoomaka i ke ahiahi Poa@no, Aug. 7, ma ke Kohala Club. Ua lohe mai kou mea kakau, ua olo no na eke o $60.00, he Aha Hula ma I@ilani Home i ka po o Aug. 9, a he Ahamele i Kapaau nei i Aug.14, malaila kou mea kakau, ua piha a hooke na kanaka. E hoi nui aku ana ma ke Kinau o ka la 16 o Augate no ke alo alii o Kou.

Ka ua i kela mau pule aku nei, ua hoike aku kou mea kakau no ka pilikia i ka ua ole, aka, ua aloha ia mai o Kobala nei, a ua loaa hoi ka wai i keia mau la, a ke hele ino nei ke ka nu o ke ko, oiai, o ka l@hi, oia ka pika’o o ka lepo, o ka eleu, oia ka olu, a ke ike ia aku nei ka ulu lupa lupa mai e na mea kanu.

O ka punana o ka piliwaiwai, aia no ia ma kahi moakaka, malalo iho o na alu maka o Kohala nei oia hoi, K. S mai ka hanohano a ka lopa haahaa.

O ka ekolu pule keia o kou ahonui ana e kuu ALOHA AINA i ka puuwai o ko kaua haihai olelo pu ana. a ke hooko-o ae nei au i ka pili hemo ole i na kau a kau, a nau ia e anoni pu iho me ka waihau o ke taona, a o na Lunahooponopono a me kou Puuku ahonui a me na keiki u’ele waihu’i o Kapena ko’u Adiu. Welina.

                                                                   J. K. KEKOAPIIMOKU.

                                                           Kaliilipulu, N. Kohala, Aug. 16, ’97.

 

KA  PAUAHI  HOOLELE  HAULI

 

Ma’ ka hora 8:30 o ka po Poaha nei, ua hoopuiwaia ke kulanakauhale hol@koa, mamuli o ke kani ana mai o ke oeoe hoailona pauahi e hoike mai ana aia he pauahi ma ke alanui Vineyard kokoke hoi i ke alanui Nuuanu, a na wa no hoi i ikeia aku ka ula wena mai o ke ahi iloko o ka pouli.

Ua hoea ae na kaawai malaila, i ukali e kekahi kao kanaka nui o na an@ lahui like ole  He wahi hale uuku kanaka ole kahi @ ai o keia ahi, ma Makaho, a o kahi nae o ke ahi @ hoea mai ai, aole mea i ike.

Ua kinai kokeia ke ahi e na k@awai, a iloko o ka maniwa pokole wale no ua pio iho la ke ahi me ka h@opoino ole aku i na hale e ku k@koke mai ana.

 

Ua loaa mai nei i ko S@arkey ho@loha e mala@ala ana he @aka@ kuiki@ mawaena o S@key a me M@her @ k@ p@ o S@o@ ma ka l@ O@ io@

 

MAKE HIKIWAWE.

 

O L. M. Hugues, he haole humuhumu lole kahiko oia, a ma ia wahi hana no hoi kona wahi ola o ka noho ana n@ keia mau makahiki loihi i hala ae nei, ua pauaho mai la oia i kona hanu ola ma ka po nei, (oia hoi ka po la Sabati nei) mamuli o kona inu hookina ana ka rama a oi aku mamua o ka mea kupono.

No kekahi mau la i hala ae nei, ua inu iho la oia i ka rama a oi aku mamua o ka mea kupono iaia ke hana pela a ua kamailio aku hoi oia i kekahi mea i kamaaina iaia, ma ka auina la Sabati nei, me ka olelo pu aku: “ O ko’u la hope loa keia, apopo, e hoopau loa ai a hoomaemae ia au.”  Ua ko no ia mau olelo ana, no ka mea, ua hooko koke ia hona makemake, a ua pau io no hoi kona inu rama ana, mamuli o kona komo ana iloko o ka olowaa o ka make

He hoa a he lala kahiko oia no na pualikoa o ka Moiwahine Vitoria, i kona wa i po@i ia ai i Moiwahine i ka 1837, a ua komo hoi i k@ hoouka kaua kaulana @ Karimea.

I ka wa i kukulu ia ai o ka hale hoikeike ma Kensington Hema, Ladana, ua lilo oia i kakauolelo no ia mau Keena aupuni. He koa Pelekane no hoi o a, i ka haunaele a ka poe Feniana iloko o Canada, e ua hookamaaina hoi ma na kapakai o ka Pakipika, a ua noho paa ma Vitoria mamua o kona holo ana mai no Hawaii nei.

He 70 ka nui o kona mau makahiki, aole hoi he poe i ike i kona mau pilikoko a me kona ohana pu.

NO KA ONA BIA MAI KE KUMU

 O KA HAKAKA.

 

Ma ka po o ka la Sabati nei, ua hoea mai la kekahi wahine i ka Halewai, a h@ike aku la i ka oihana makai, ua pepehiia kana kane e kekahi kanaka okoa aku a nawaliwali ma Auwaiolimu.

Ua holo koke aku o Kapena hookano maluna o ke kaa o ka halewai no kahi o ke kanaka poino, a loaa aku la @ wahi puu uuku wale no @ kau ana ma kona lae, aole nae i eha e like me ka ka wahine i hoike ai.

O ke kumu i ulu mai ai o keia @akaka mai ka ona suaipa mai no ia, ua lohe ia mai aia ka hapanui o na poe e noho ia malaila ke hana suaipa la. Ahea no kakou ao kanaka mai.

 

KOI POHO KA MOI O IRELANI

 

He kanakolu-kumamaha miliona, eono haneri a me kanalima iausani francs, oia ka huina dala mahuahui e koi ia aku ai i ko Geremania @ e noho ia ma Pari@a, e Kauna Sidney O’Da@ ma ke ano koi poho n@ ko na hoopa@hao hewa ia ana no ewa@u makahiki me ka hana ma Geremania. Ua hoike @e oia ka Moi p@ei o Irelani, a he poo kiekie hoi no ka Hui Iahui Airiki, ua hoike ae oia, ua l@we ia mai oia e na luna aupu@i Swiss a haawi ia aku la ia Geremania, ma ke kumu hoo@, oia kekahi i komo me Kenerela @ge@, ma ke @ah@ hana m@ nana i a@a@ @ na aupuni o Geremania a me Farani ma ka @ahua o ka @e e hooo@ @.

 

Ma ka hoike a ka nupepa London Daily Chronicle, he aliiko@ oia i ka makahiki 1866, no kekahi pualikoa o Perusia, a ua koho ia oia kumu ao koa no keia Emepera e ola mai nei, @ hoohaahaaia oia me ka hoopaahao ma ka hoouka kaua mawaena @ Fara@i me Perusia no ka pakaha. Ua iawe mai oia i kana hoopii i Farani, mamula o kona manao, aole o Geremania e hoolohe pono mai ana ia kana koi.

KE KOENA NAKA ALOHA.

 

Mawaho ae o na hoolilo no na hana a ka poe Keaka Paele o ka Piledsiepia me ka Mariona o ka po Poaono aku nei, ua waiho iho i ka huina o $250, a he hapa ho oia huina, oo ka Waihona o ka Hui Kokua Manawalea Hawaii, a o kekahi hapa, no ka Hui Malihini o na Hoaloha.

He hana maikai maoli no ka keia poe i hana ai, a he mea ho’e hiki ole ai ka hoopoina ia ka lakou mau hana e na poe ku@a o keia kulanakauhale, i ke lakou wa e haalele iho ai i keia aina, aia ka Hawaii mau kalokalo ana mahope o ka poe e kokua ana i na hana hoolaulea. Mahalo a nui ia lakou.

E WELA HOU ANA KA HAO.

 

Ua loaa hou mai ia makou he lono ina nae he oiaio, oia hoi, e malama hou ia ana ka hnkihuki kaula mawaena o na Pukiki a me @a keiki o Wela ka Hao, mahope hoi o ko na Pukiki hooiliili ana i puu dala manuahua no ka hookuku hou ana.

He elua hui o na Pukiki a me elua hoi o na hui o na keiki o ka hale hana hao e hukihuki ana i ka po o ka Poaono, Sepatemab@ 4, ina nae ole he mau kuia. Eia na keiki o ka h@le hana hao ke hoomaamaa hou nei i ka ikaika huki o ko lakou mau olooa.

 

UA HOEA MAI NO KE PANI ANA

 I KA MARIONA.

 

Ua hoea mai nei ka @okukaua Beninetona ma ka P@akah nei, no ke pani ana i ka hakahaka o ka mokukaua Ma@iona, @ai oia e hui aku ana no ka hoomae@ ana ma Mea Ailana. Ua haalele ak@ oia ia San Diego ma ka la 14 o A@g@e nei, @ hoea mai la oia ia nei i ke @kahia@ Poakahi, he eiwa ia holo ma@aila mai. Ua ku mua mai no oia iaoe ka wa o ke korela e pahela ana ma Honolulu nei i ka makahiki 1895. a ua make hoi kekahi o k@n@ mau luina iloko oia kau ma’i.

OLELO HOOLAHA.

 

O mana o na mea nona na inoa malalo @ nei, ke hoike ia aku nei ka l@he i na h@iliwa @ p@u, a ina poo paha i loaa na kuleana ma @ K@w@i mai na hooihaa aku e Kukea, Kaili we@weu. Puapaka, Kapahu a me K@e, @ @ei ma ke k@ ana kek@hi apuna aina e wa iho oei ma Haili Kamananui, Waialua, O@ ma ka Palapa@a S@ Nui Helu @ ke kuleana o Ku@ ma la @ aina. @ mai maluna o mana kekahi o kana @ pa@ e hie me ka haina o kekahi palapala ma h@ o ka @ waiwai e K@hea i hana ia ma ka la @ M H. @ na @aleana o @ ke’wai@o n@ @ ka maopopo ole o na hoo @

Nolaila, ke hike ia aku nei ka lo@e @ m@ @ Kai@ @paha. Ka p@ho a me kuhe e hele mai e hui @ me le mana mak@ane, i Ka@ ma ka @ Waiahea, O@ no ka mea mai la ak i hana ia ai kela palapala mahele e ka wai@ o K@, ka uku mau ana o ke mana @ i @ A@ A@ @i@i i kei@ @ hala @.

A ina @ole @ ia keia @ ana @ na manawa @ ka paka ana @ ka @ hala paha eha @ mahope @ alaila @ aka i @ makahiki @

EIAAAINA KAMAIK@

@NA Kawaik@

K@, Wai@, O, A@. @ 18@

@-@