Ke Aloha Aina, Volume III, Number 35, 28 August 1897 — Page 8

Page PDF (785.82 KB)

This text was transcribed by:  Rose Richard
This work is dedicated to:  The Man of Steele

KE ALOHA AINA

 

HE MOOLELO HOONANEA

 

NO KE

 

Keikialii Alabati.

 

Ke Kaeaea o Pelekane.

 

A ME

 

Ka Ui Madelina.

 

Ke Kukui Uwila o Ainapo.

 

Hoohenoia no KE ALOHA AINA

 

            Iaia e hookolo aku nei i ka leo hae o kana mau ilio, ua ike koke aku la oia i keia mea ula e moe ana ilalo, ka mea hoi nana i hoopii ae k ka ula maeele iloko o kona mau aakoko, no ka piha i ka maka’u.

 

            Oiai, o ka eha e me ke poniuniu e loloku ana iloko o ke kino o ke kaikamahine alii, ua hiki ole iaia ke hoomaopopo ae i ka hana a keia mau ihe e aoa nei ma kana wahi e moe nei, ke kumu nui hoi nana i kono aku la @ ka elemakule e hele mai e nana.

 

            Aka, i mea e maopopo loa ai iaia ke ano o keia mea e moe nei, hele ae la oia ma kabi i a kana mau ilio e aoa nei, a oia no hoi kona wa i ike mai ai i ka lauo@o o ua kaikamahine la, ua uhipaa iho ia i kona wah@ @una,  i hiki ole ai hoi i ka maka o ka mea e nana aku ana ke ike aku.

 

            A o ka wa no hoi ia o ua elemakule nei i hoomaopopo iho ai, aole ka keia he mau holoholona hihiu, aole hoi he kino hookalakupua no ka uhane lapu.

 

            Aku, he kikno maoli oia no kekahi wahine i hoopilikia ia e kekahi poe powa, ma o kona nele ana la i ka aahu ole, maluna o kona kino.

 

            Hookokoke aku la oia ma kahi a ka Ui Madelina e moe ana, aia hoi, ua hoohaalulu ia kona kino hapauea, ma@uli o kona ikemaka ana aku i na upehupehu e ka-kau ana maluna o kona kino, me he mea la, ua noke ia oia i, ka houhou a pukapuka i na mawaewae pahi a ka lokomo.

 

            I keia wa i hoala iho ai oia i ua kaikamahine aia, a na ka eha a me ka pololi i hiki e’e @ ke onie@i ae i keia wa a ka elemakule e hoala nei iaia.

 

            Na keia mea hoi i ho@i aku i na manao walania iloko o ua elemakule ala, me ka p@ha pu hei @ ke aloha, a ua hiki no hoi iaia ke koho iho, me he mea ia, ua haalele mai paha ka hanu i ke kino.

 

            Nolaa, hele mao@ aku la oia @ ike pono, me ka haha ana ma na wahi a pau o kona kino, a ua hiki no hoi iaia ke ike iho, aole i le e loa kona hao@, @ia no ia ke kamau nei.

 

            Hoaia hou iho la oia no ka lua o ka manawa, a ol@ no hoi ka wa i kaakaa ae ai o kona mau maka, n@e ka nana ana @ e nuna, i ka mea nana oia e hoala nei.

 

            A me ka leo i piha i ke @, puana ae la oia i keia mau @ ke i ka walohi@ i pan@ @ ka i ana ae.

 

            @ mai na @ i ka haawi hou ana mai i manawa no’u e hanu ai @ na ea ehaeha o keia ao inea.

 

            Oiai, ke hookokoke aku nei au i na la o ka hoopomaikai ia o ko kaua noho ana, ma o ka hua ia i loaa ae mai ko kaua puhaka @, ka mea hoi a kaua a elua i ike p@ ai, be waiwai laa ia i haawi ia mai na kaua e kaana.

 

            O ka haawi hou ia mai i manawa hou aku e hanu ai, oia ka’u e upu aku nei, e hooko ia mai, i hiki ai hoi ia’u ke ike hope loa aku i n@ helehelena o ka hua ohaha e loaa mai ana mailoko mai o ke maua puhaka.

 

            I ka pau ana o keia mau olelo, upoi hou iho la kona mau lihilihi maka, a oia no hoi ka wa o ka elemakule i lalau iho ai me kona mau lima palupalu, a hoala ae la i ke kaikamahine alii poino kahi ae ana e moe nei, a me ka leo oluolu, pane aku la oia:

 

            I hoouna ia mai nei au e hele mai e hoopakele i na poe a pau i halawai me ka pilikia ma na palena o keia wahi, kah@ hoi a’u i hookuleana ai no’u ponoi iho mai ko’u mau la opio mai a hiki i keia la, ua kanikoo, a ke hookokoke aku nei hoi na la i ka wa o ka pala lauhala, ka wa hoi e haalele iho ai ke aho i ke kino.

 

            Nolaila, o ko’u hoea ana mai ma keia wahi, aole ia na ka mea okoa, aka, mamu@ no ia o ke aloha o ka mea nana kakou i hana, a mai manao hoi oe he enemi a he lima kakauha paha ka’u hana i noho ai ma keia aina makanahelehele laukanaka ole.

 

            Aka, i puu kalahala a i hoola panai hoi no ka poe i loaa i ka pilikia elike me kou kui@na poino a’u e ike nei i keia wa.

 

            Me keia mau huaolelo walohia, ua komo pono aku la ia iloko o na pepeiao o ke kaikamahine alii, a oia no hoi ka wa i ka@kaa hou ae ia kona mau maka, a ike ae la oia he kanaka kekahi e noho ana ma kona aoao.

 

            Oia hou hoi ka wa a ua elemakule nei i @nau hou aku ia i ua U@ ala, me ka ieo oluolu, a me ka puuwai hoi i hoopiha ia e ke aloha i ka i ana aku.

 

            E ka wahine o@io i hoopilikia ia, owai ka @na kakauha nana i hana keia mau hana hoomaewa @ maluna o kou kino, he kanaka anei ia ua haule iloko o na kol@ia o na @ anao lili, no ka hoao ana e lawe ae i kou ola a i ole, na kekahi @ma palupalu paha o kekihi wahine, i komo na manao @u-ahu a ilo ko o kona puuwai nou, ma ke ano, aia ka lili iloko kahi i hono ai, a o ke alaheie e hooko ia ai ia mau @ana ekaeka, oia ka lawe ana mai ia o@ a kioia @oke nei o keia nahulehele kanaka ole, na na holoholona hihiu a me na ma@u o ka lewa @ ai i kou @o, a e inu hoi i kou koko.

 

            Aka, aole loa i ae mai o Alahe e ho@kuu aku i kou kino hala ole e iho ilalo o ka palaho, ka mea hoi a kona mana @ @ ae ole ai e hana pela.

 

            N@laila, ke nana aku nei au i kou mau @.

 

            A oia @ nei maluna ou e kuu kaikamahine poino, ina ia he mea ua kupono i kou makemake.

 

            O keia mau olelo a ka elemakule, ua hookomo aku la ia i ka ikaika iloko o ke kino o ke kaikamahine alii, na ia mea i hoala ae i kona kino nawaliwali a noho ana iluna, a hooikaika hou ae la oia e ku iluna, me ka paa pu ia mai e ka elemakule.

 

            Hoomanawanui aku lakona hoi ana a hiki i kahi o ua elemakule nei, a oia no hoi ka wa i ike mai ai o ka luahine i keia wahine opio e alakai ia aku nei e kana kane, ua komo koke iloko ona ke pahaohao.

 

            Oiai, mai ka wa kamalii mai ko laua noho ana ma ia nahele iaau loloa, a hiki ikoko oia wa, a o ka makamua loa hoi ia o kona ike ana i kekahi mea malihini a kana kane i hoihoi aku ai no ko laua home.

 

            I ka hiki ana aku o ua elemakule nei i ka hale, me keia wahine i hoehaehaia ua komo koke na manao aloha iloko o ka luahine kamaaina, a me ka naau ohaoha, ua hele pu mai la oia e kokua a hiki i ke komo ana aku iloko o kahi pupupu hale o ua amu elemakule nei.

 

            A oiai hoi, ua makaukau mua no na mea ai e ku ana, ua lawe loa ia aku la ke kaikamahine alii ma ia wahi, no ka hoopiha mua ana aku ia loko a paa ka houpo lewalewa.

 

           

            O ka luahine hoi, ua kii aku la oia i kekahi mau kapa hulu holoh lona ona, a hoouhi iho la maluna o ke kino olohelohe o ua U@opio la, oiaia hoi oia e ai ana me ka hoomanawanui i ka eha.

 

            Aka, aole no nae oia i nana ae no mea, oiai, o kona akenui wale no, o ka loaa iaia o ka ikaika iloko o kona mau lala i hala a nawaliwali.

 

            I keia wa a ka Ui Madelina e ai ana aia ka elemakule ke ku’i mai la @ @a p@paa o kekahi mau laau no ka hoola ana i ka eha, ma na wahi hoi a na omaka pahi i pahupahu ia ai e ka @ima o ka l@koino.

 

            I ka wa @ kokoke aku ai e maona ke kaikamahine alii, oia no ka wa i hoe@ koke mai ai o ka elemakule me na lako lapaau, no ka wa-hi @ na palapu o ke kaikamahine @.

 

            I kona wa i maona ai, ua hoi nou mai la ka @kaika iloko o kona mau lala aka, o ka @ha nae, aia no ia ke konikoni ala me ka maeela pu.

 

            Ua hiki no hoi @ ka elemakule a me ka luahine ke hoo@popo aku ma na helehelena o ka laua malihini, ua h@ ia aku ka eha, mamo@ o ka loaa ana iaia o ka maha a ka polo@.

 

 

            Nola@, ua nonoi koke aku la ka elemakule i ua Ui waipa@e ala, ina paha oia e @uolu mai ana, e @ aku laua iaia i @a kokoa ana a pau e hiki ai ke hoola @ kela @ a@ @ pahi a ka lima kokko @ hana ai maluna @na.

 

            Oia hoi ka ua Ui Madelina la i pane aku ai i ua mau elemakule nei me ko na haawi pu aku i na hoaolelo kana@ nae e hiki ai @ ua mau elemakule nei ke pau’ele ma@.

 

            An@, ke @ ole.

 

            I @ elemakule i ku ae ai iluna me ka manaoio hana, a me na lima palanehe loa ua ninin@ koke iho la oia i ka laau ana i ku’i ai, ma kahi o ka eha e hana mao ole ana maluna o ua kaikamahine alii ala.

 

            O keia laau i ninini ia iho la ma kahi o ka eha, ua like oia me ka mea pupule a e hou hewa ana hoi i o a @anei, mamuli o ka wela o ka laau e o’e la iloko o ka i’o.

 

            Aole nae ia he mea no na elemakule e hopohopo ai, oiai, wa maopopo ia laua ka nui o ka ikaika o k@ laau i hana ia ai, i mea e loaa ai iaia o ka maha o kona kino.

 

            I ke akakuu ana mai o ka ikaika hoohana o ka laau, ua haule aku la oia a hiamoe kulipolipo, a oia hei ka wa a ua mau elemakule nei i hapai ae ai i ke kino o ua Ui Madelina ala ma ko laua wahi moe, me ka makee nui hoi i kona kino.

 

            I ka wa i haule aku ai o ua kaik@mahine alii ala iloko o ka niamoe kulipolipo, mamuli o ka ikaika hoohana o ka laau, oia ka wa a ka elemakule kane i pa@e aku ai i kana wahine.

 

            Pehea la i komo ai na manao ino iloko o kekahi mea kino @hane no keiakaikamahine u@ a palupalu hoi o kona mau heleheleua, aole anei i komo ka lili iloko o ka pu@wai o ka mea nana i hana i keia hana ino, mamuli o ka hooko ole ia ana o kona ii@, a i ole, he wahine paha ua lili mamuli o ka lilo ana o kana mea i makemake ai i keia kaikamahine.

 

            O keia mau manao o @a mau elemakule nei, e hoe@ mai ana no la ma keia mua iho me ko laua manao hoi, e ka@ a loaa ka ikaika kupono i wa kaikamahine nei, oia ko lawa we e ninau aku ai @.

 

            Oiai oia e moe la, wa @.

 

            I ka wa @ loaa aku ai @.

 

 

E HOOMAKA ANA I KEIA POAKAHI.

 

No Hookahi Pule Wale no.

 

            E haawi ana, makou i ka poe kuai mai i ka mana o ke kua@ i ka nui no na mea liilii.

 

Na Kalako@ Amerika he 30 i-a i ke. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

Na Dimiti he 14 i-a i ke. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

Na Lole Kalakoa (Duck) he 10 i-a i ke. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

Na Lole Keokeo he 20 i-a i ke. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

Na Lole @auhuli he 15 i-a i ke. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

Na Kalakoa Haekaeka he 20 i-a i ke. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

Na Dimiti he 12 i-a ke. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

Na Lole Kikokiko he 8 i-a i ke. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

Na Keokeo he 15 i-a i ke. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 1.00

Na Pale Unluna 42 iniha lanla, he 8 i-a i ke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.00

Na Halii Moe 81 iniha laula he 16 keneta o ka i-a.  Na Halii Moe oo iniha laula he 22 ½ ke@eta.  Na Halii Moe Nani 81 iniha laula he 20 keneta o ka i-a.  Na Pale Pakaukau Lilina he 37 ½ keneta o ka i-a.  Na Kawele Holoi Lima Damaseka he $125, 150, 175 no ke kakini.  O na Lole Aahu o kela kikina aku nei he 15 keneta o ka i-a, mamua aku nei he 25 a me 30 keneta i ka i-a.  Na Tawele he 35, 55, 75 keneta a hiki i ke $1 00.  Na Uhi Moe he $ 00, 1 25 a me 1 50 o ka mea hookahi.  Na Papale Kapu o na Kanehe 45 wale no keneta Na Papale o na ano a pau ma ke kumukuai hapalua like.

 

            Mai hook@u i keia wa kupono loa e hele mai al i ko makou Halekuai.

 

                                                        L. B. KERR

ALANUI MOIWAHINE.

 

 

KA MOKUKAUA BENNINGTON

 

            I ka hora 7:50 a.m., o keia kakahiaka Poakahi, i ike ia aku ai ka mokukaua Bennington, e hooiho mai ana mawaho ae o Wail@pe, a he eko@u hora mahope iho, ua komo mai la oia iloko nei o ke awa.  Ua haawi ae oia i na kiup aloha ana no ka Hawaii, a ua panai ia aku no hoi e na kipu aloha ana mai ka bataliona aku o Kakaako.

 

            Ua @u pua mai no oia @anei, he manawa loihi kaahope ae nei, a akahi no hoi a hoea hou mai, no ke ana ana i ke Awa o Puulea a me ka hookaawale ana i wahi hoahu lanaho no na mokukaua Amerika.

 

            Ma ke kakahiaka o ka Poakahi nei, i make ai o Daniela Kaioleaul@ni maloko o ka Hauki@ila, a ua ike ia he i’o ulu iloko o kona puu kona kumu i make ai.

 

 

TOMMY K. NAKANAELA.

 

 

He Ag@na Kuai, Hoo@ima@ima a Hoomaop@p@ K@leana Aiaa no ke Kah@a Ma’I L@pera ma Molokai.

 

            Mamuli o ka lehulehu o na hana maluna ao @ mai na’u e hooponopono iloko o na makahiki i kaa hop @ aku ia mai na makamaka haole a p@la p@ no hoi mai o’u @ au ho@ o ke koko hookahi mai.  Nolaila, ua makaukau a@ e hooko aku i na kauoha oia ano, a ma @ ano e ae paha i makemakeia me @ maokaka oa i ka manawa pokele loa.

 

            O ma poe make Kahua Ma’i he mau kulean@ pohihi@i ko lakou iloko o kekahi ma@ waiwai @, a @ kekahi ano e ae paha, ma @ i ke kipa ae io’u @a no ka @ pomaikai.

 

            E @.

 

            E @ loa.

 

           @ 19, 1897.                       6 month – wkly.

 

 

OLELO HOOLAHA.

 

KE HOIKE IA AKU NEI NA LOH@ @.