Ke Aloha Aina, Volume III, Number 38, 18 September 1897 — Page 7

Page PDF (834.95 KB)

This text was transcribed by:  Arnold Hori
This work is dedicated to:  Honolulu Botanical Gardens; Foster Gardens Staff

KE ALOHA AINA

 

KE  ALOHA  AINA,  POAONO,  SEPATEMBA  18,    1897       7

 

HE  MOOLELO  HOONANEA

--:NO:--

ALANADELA.

Ka Wahine Hoopahaohao

o ka Aahu Keokeo.

---A  I  OLE---

Ka Loea Hookani Hapa o

ke Kuluaumoe.

  Hala ae la he hora a oi o keia hoomaha ana a lakou ma keia kiekiena, eia no ka wa a Rodufa i hoeu mai ai i kona mau hoahele no ka hoomau ana aku ma ka lakou huakai.

  Ku ae la lakou iluna a hoomaka aku la ka huakai no ka nee ana i kahi a ka hale e ku mai ana, ka home kakela hoi e Rudofa, aka, i kela wa no nae, aia ao na hoomanao poina ole iloko o Lusia no Rodika a me kona helehele a ui.

  Me hapalua hora wale no keia hoomau ana aku a lakou, ua hiki aku ia lakou, ua hiki aku la lakou maloko o ka pa, a oia no hoi ka Lusia wa i ike aku ai i ka nani o loko o ua pa la, na laau e hihi ana, na wai mapuna e puapuai ana, a he ho e na mi hoi a ke kamahele e nele ole ai kona hoohihi.

  I ko iakou hiki ana aku i ka hale aia noi na kauwa e ku makaukau mai ana no ka hookipa ana aku i ko lakou haku me kana mau malihini, aka, aia nae maluna o ko lakou mau helehelema, he mau hiohiona kaumaha, i ko lakou wa i ike mai ai i na piheahea koko e kakau ana maluna o i ona aahu. Hooho mai kekahi o lakou.

  E ko makou haku, ua halawai anei olua me kekahi poino? Ke ike aku nei makou o kou aahu ua haukae i ke koko, a o kou kokoolua, aole hoi ia me oe.

  Mai hookaumaha no'u e ku poe kauwa, aka, e k@umaha no ko'u hoaloha, no ka mea, aole au i ike i kona wahi i hele aku ai, mamuli hoi ona i halawai ai au me keia poino, wahi a Rudofa me ka maalea nui.

  Komo aku la ua Rudofa nei no loko o ka hale, alakai aku la hoi i kana mau mau malihini maloko o ka rumi hookipa, a maluna o kekahi mau noho pulu nani, hoonoho iho la oia i kana mau malihini, a oia hoi, hele aku la oia no ke kauoha ana i kana mau kauwa no ka hoomakaukau ana mai i mau mea ai na lakou.

  I ka makaukau ana o na mea a pau, wa hoea hou mai la ua Rudofa nei a lawe aku la i kana mau malihini no kahi a ka panaaina e waiho ana, a malaila hoi lakou i nuu iho ai a hiki i ka piha ana o ko lakou waihona ai.

  A pau ae la ko lakou ai ana, ua lawe hele aku la ua Rudofa nei i kana mau malihini e hoomakaikai ia laua ma na wahi a pau o ua hale la; a ia wa i kulu iho ai na waimaka o ka kaua Lusia, i ka hoomanao ana ai i kona home a me na nani a pau ana i haalele aku ai mahope, a hele mai la i ka aina malihini, me ka haupu mua ole ae hoi iloko ona e halawai ama oia me na ulia poino.

  I ke panina o ka lakou huakai, ua hoea aku ia lakou iluna o na rumi o ka hale o luna. a maleko o kekahi rumi nani i kuhikuhuhi mai ai o Rudofa, o ko Lusia rumi more la.

  Ma ka puka aniani o ua rumi la, e moani mai ana ke ala kupana o na pua o kekahi kumulaau alani, a o kona mau lala hoi, ua pili pu ia ka puka aniani o ka rumi moe o Lusia, lalau aku la ola i kekahi pua a muki iho la, me ke kulu hou ana iho o kona mau waimaka no ke aloha no i ka ohana.

  I ka uhi ana mai o ka pouli maluna o ka ilihonua, ua hoi aku la kela a me keia no ko lakou mau rumi no ka haawi ana i ko lakou mau au maluhiluhi i ka hoomaha. ana.

  Aka, no ke Keikialii Rudofa, aia oia ke oni wale la no iluna o kona wahi moe, e kuko wale ana no hoi iloko ona pehea la ka loihi ana e kali ai a hiki i ka wa e hooko ia ai kona iini. oia hoi, ka lilo ana mai o Lusia i wahine nana,.

  No ka kaua Lusia hoi, aohe noonoo iloko ona no ka lawe ana ae ia Rudofa punua nana, aka, ala oia ke hoonanea la me ka ui Niolopua, a hala ae @ ia po.

  A i ka oili ana mai o ka la i kekahi kakahiaka ae, ua ala ae ia @ Lusia @ a iho aku la no lalo o ka malapua no ka hoohala ana hoi i kekahi mau hora o ke kakahiaka, i ka honi ana i na ea aala o na pu e popohe mai ana ia kulu kakahiaka.

  A oiai ua Lusia nei e nanea ana i ke kilohi ana i na pua like ole o loko o ka malapua e kuupau mai ana i ko lakou mau ala kupaoa, aia hoi, ua hoopuiwa ia ae la oia i kekahi mau halulu kapuai wawae mahope ona.

  Ua alawa koke ae la oia ma kahi o na kapuai wawae e halulu mai ana, a oia no hoi kona wa i ike aku ai o Rudofa no ka ka mea nona keia mau kapuai wawae.

  Auwe, o oe ne ka kekahi e hele holoholo nei maloko nei o ka malapua? wahi a Lusia i puana mai ai me ka leo waipahe.

  Ae, e ka wahine opio, aole hoi au i manao eia oe iloko nei e ka malapua, wahi a Rudofa i pane mai ai.

  A ia wa i lawe aku ai o Rudofa e hoomakaikai i ka nani o kona home, a i ka wa i pau ai kona hoemakaikai ana ua huli ae la oia a me ka leo noomaeo ninau mai la oia ia Lusia.

  Aole anei oe e hauoli ke lilo oe i haku wahine no kuu home a me kona mau nani a pau?

  Ua like wale no ia'u, wahi a Lusia me ka minoaka ana iho.

  A i keia wa i ike ia aku ai na helehelena hoomahle e hekau ana malunaj o Rudofa, a oia hoi kana i puana ae ai me ka malie.

  Ane, ua hoea mai ka manawa no'u e kaili ai i kona puuwai, ka wahine hoo kah@a'u i aloha ai, nona hoi na helehelena ua a'u i ike ole ai mamua.

  Ua makemake au ia oe i haku wahino kuu home nei, a pehea ia i kou manao e'ka wahine opio?

  Alia oe e pulale koke mai ia mea i keia wa, oiai, ua hoehaeha ia au no kekahi mea, wahi a Lusia i pane mai ai.

  Heaha ka mea nana i hoehaeha i kou puuwai?

  He mea hunaia a owau hookahi wale kai ikeia mea.

  Noho hakanu iho la ua Rudufa nei e paie ana hoi iloko ona na manao like ole, o kona noi koke aku no ia i u@a wahine a me ka ole, a hala ae a he mau m inute, o kena noho hamau ana, ua pane aku la oia me ka leo oluolu waipahe penei:

  Ua hoomakaikai aku nei au ia oe i na wahi a pau o kuu home nei, a pehea la kou manao i kau mau mea a pau i ike aku nei?

  Aohe a'u mea e hoohalahala aku ai, ak@, o ka'u wale no e puana ae nei, he nani manao a pau, wahi a Lusia i pune mai ai.l

  E hoomanao e ka wahine epio nou ia mau mea a pau ke ae mai nae oe i ko'u manao, e lilo oe i wahine na'u.

  Aole, aole lea au e hoololi i ko'u puuwai no ka waiwai a me ka hanohano, aka, i ka'u mea wale no i aloha ai.

 

MAKE  NO  I  KA  POHO  O  KONA

LIMA.

 

  Ma ka wanaao o ka Poakolu nei, ua loaa ku ia ke kino make o Woolf, he lui@a oo ka papa eha o ka mokukaua Piladelapia, e lewalewa ana iloko o ka @i hoopaahao o ka moku

  Aole he maopopo lkoa o kona kumu i lawe ai i kona ola, aka, ua manaoia nae, ua hana oia i keia hana i pau ai kona hoomanao ana no kana hana hoohilahila i hana ai.

  Ua loaa aku oia i ke koa kiai, ua hoopaaia kona pu a-i me kekahi poo o ke kaula o kona ahamaka, a o kekahi poo i ka aaho o kona rumi..  Ua oki kokeia ke kaula, a hookuu ia iho la kona kino make.

  He kanaka Auseturia oia ma ka hanau ana, a ua piha hoi iaia na makahiki he 35, ua komo mai oia i luina no ka mokukaua Piledelepia, ma Kapalakilo, iloko aku nei Novemaba o kela makahiki aku nei.

  Ma ka po Poaeno nei, ua lele mai oia-iuka nei mailuna mai o ka moku, a hele aku la e inu iloko o na haleinu rama, a inu iho la oia a ona. Ma ke aumoe o ua po la, ua hiki aku la oia iluna o ka mokepea Glade, a hoohaunaele aku la i na luina o ka mokupea, ua kipakuia mai oia me ke alualu pu ia mai e pepehi.

  Ma kekahi kakahiaka ae ua hoikeia aku la ia Kapena Dyer, keia mau hana a Woolf, a mahope o kona hookolokoloia ana, ua hoopai ia ia he 5 la hoopaahao, no ka hoohaahaa ana i ka inoa maikai o ka moku.

  Ua laweia aku kona kino make no ke kanuia ana ma ka ilina o Maemae, i ke kakahiaka Poaha nei, me ka ukali pu ana aku o kona mau hoa aukai, ma kana huakai hop loa:

 

HE  MAKUAHINE  HAALELE  I

KANA  MAU  KEIKI.

 

  Ma ke kakahiaka Poak@hi, ua hoea mai la ke kanaka e hana nei, maloko o ka Haukipila, a hoike mai la ia makou no kekahi  wahine i haalele i kana mau keiki maloko o ka Haukipila, a e ole ke aloha o kekahi wahine haole lawaiawe a me kekahi kanaka na laua e malama la ia mau keiki.

  Ua haalele iho ka makkuahine i kana mau lei a hele aku la no kona lealea, o ka nui o na makahiki o ke keiki mua he elua a oi, a nona hoi ka ma'i i hoi ai kora makuahine e malama iaia maloko o ka Haukipila, aka, no ka uuku loa o kona pokii, he hookahi no makahiki a oi, nolaila, ua hei like aku lakou no ka Maukipila.

 

KA  HEIHEI  WAAPA  O  KA

POAONO  NEI.

 

  Ma ka auina ia o ka Poaono nei, ua hoopiha ia ke kahua heihei waapa o Polea, Ewa, me na poe makaikai hui hewahewa mai ke kulanakauhale iko nei. A ma ka hora 5:37 i hoomaka ai na waapa o ka papa elua o na keiki o na hui heihei waapa o ka Matala, Lei lani a me Healani, e holo nona hoi ka loa o ka pahu holo he 1 1/2 mile.

  Ua lilo ka eo o keia heihei mua i ka Matala, a penei ka manawa i holo ia e na waapa ekolu:

  Matala:    10:29 1/4.

  Healani:    10:45 1-5.

  Leilani:      11:45.

  O ka loa o ka heihei mawaena no ia o na ke ki o ka papa ekahi o ia mau hui heihei waapa ekolu, a ua like no hoi ka loihi o kahi e holo ai me ko ka poe mau.

  Ua lilo hou no ka eo o keia heihei i ka Metala me ka hahani loa o-ka Healani mahope ona, o ka manawa i holo ia e laua penei no ia:

  Metala:  9:48.

  Healani:   9:59 3-5.

 O ka Lailani, ua haule loa oia ihope aole hoi i nana ia kona manawa. O ka panina keia o na heihei, a hoihoi mai la na kaaahi i na poe makaikai o ke kulanakauhale nei.

 

KA  MOKUKAUA  PELEKANE

COMUS.

 

  Ma ke kahahiaka nui o ka la Sabati nei, i  ku mai ai ka mokukaua Pelekane Comus (Comusa), he 17 la helo mai Esekuimo mai, ua haalele aku oia ia awa, ma ka la 26 o Augate. Aole i maopopo kona alahele e holo aku ai a hiki i ka wa e hoea hou mai ai a ke kaueha iaia maluna mai o kekahi mokuahi laweleta mai ka hikina mai, aka, ua manaeia nae e kauoha ia mai ana o ia no ka hoi loa ana aku i Enelani.

  Ua komisinaia oia ma Sheerness iloko o Okatoba, 1895, a hole no ka moana Pakipika iloko o Maraki, 1896, He 2,380 ka nui o kana mau tona, e lawe p@ ana hoi me ia he uni pu nunui.

  Ma ka hora 8 ponoi o ia kakahiaka no, ua uina nakolo mai la kona mau pukuolahi no ka hae Hawaii, a mahope ilo o ia, ua haawi hou aku la oia i na kipu ana i ka hae o ka Adimarala, a ua panai koke mai no hoi ka mokukaua Piledelepia i kona aloha, a mahope loa mai ka Batari o Kakaako.

 

KO  KEKULANAKAUHALE  MAU

KEENA  POO  KAKAUINOA.

 

  O na keena i hoikeia malalo iho nei, na keena kakauinoa o ka lahui no ka palapala kue i ka hoohui aina.

  Ma ke Keena o ka Makaainana, ma Alanui Moi.

  Ma ke Keena o ke KE ALOHA AINA ma Alanui Belela.

  Ma ke Keena Loio o ka Peresidena o ke Aloha Aina, ma ke kihi o Alanui Nuuanu a me Moiwahine, ma ke Keena maluna.

                          Ma ke kauoha.

                               ENOCH JOHNSON,

  Kakauolelo Nui o na Ahahui Aloha Aina.

 

  Mai ka hora a@ a hiki i ka hora 6 p.m. o ka Poaono, ma kahi o H. W. Schmidt & Sons, e hookaawale aku ai makou i hookahi pakaukau i piha i na mea emua loie wawae kane, palule nuiohulu na kahe a me na waiwai hou loa.

  Ma ka Poakahi nei, ua iho aku e J. A. Dower a me C. S. Desky no kahi a ka waapa mokuahi Hoku o ka Matala a me ka waapa heihei Aloha i nahaha ai, o ka ipu mahu wale no kai loaa aku e waiho ana iloko o ke one, a o ke kino e ia mau waapa ua puhi ke oka.

 

KA  PAPA  KUHIKUHI

--O  KA--

HOOMANAO  ELUA  IA

--:O  KA:--

LA  HEIHEI WAAPA

E  MALAMAIA  ANA  MA  KE

AWA  O  HONOLULU  NEI.

POAONO,  SEPT. 18,  1897.

E  HOOMAKA  ANA  I  KA  HORA

9:30  O  KE  KAKAHIAKA.

  1.--Heihei Moku Kiakahi Papa Ekahi. Makana mua $50; elua $25.

  2.--Waapa Eono Hoe. Makana $40.

  3.--Heihei Tabu. Makana $5.

  4.--Heihei Waapa Mokuahi. Makana mua $25, elua $15, ekolu $15.

  5.--Heihei Au (200). Makana Medala

  6.--Heihei Waa Kono Hoe Makana $15, elua $5.

  7.--Heihei Waapa Iapana.  Makana $25.

HOOKAHI  HORA  HOOMAHA

  8.--Heihei Moku Kiakahi Papa Ekahi. Makana mua $40. elua $20.

  9.--Waapa Eha Hoe. Makana mua $30, elua $15.

  10.--Heihei Luu, no Kahi Mamo Makana $5

  11.--Elima Hoe Huelo Botl. Makana mua $30, elua $10.

  12.--Heihei Waapa Elua Hoe. makana $10.

  13.--Waapa Lawaia Paka. Makana $25.

  14.--Heihei Au Hapalua Mile. Makana Medala.

  15.--Waapa Umikumalua Hoe, (no na waapa wale no o na mokukaua) Makana $50.

  16.--Waapa Eono Hoe, Makana mua $30, elua $10.

  17.--Waapa Eono Hoe. Makana $15.

  18.--Heihei Waa Pea. Makana mua $25, elua $5.

 

  Ua hookuu akeaia i na mea a pau; aole uku komo. AO na heihei au, luu a me tabu, ua hamama ke komo ana a hiki i ka hoomaka aoa o ka heihei.

  O na heihei hoe a pau, e kulike ia me ka Rula Heihei o ka Hui Hoehoe Waapa Hawaii.

  No ke komo ana iloko oia mau heihei, e hui ae me ke Kakauolelo o ke Komite Heihei, Mr. Charles S. Crane, ma ka Halekuai Lakohao Pakipik@. E pau ana ke komo ana ma ka Poaha, Sept. 16, ma ka hora 1 p. m.

  O na mea i pau e komo ana, e hoike aku i ka inoa o ka waapa, a lua aole moa, o ka inoa o ke kanaka e komo ana i ka heihei.

  No na mea aku i koe e ninau ae i ka Lunahoomalu, Mr. C. C. Gray, a i ole, i ke Kakauolelo.

 

  E malama ia ana ka hoike hapaha o na kula @a@atti o na ekalesia o Kaumakapili a me Kawaiahao ma ka la sabati hope o keia mahina, Sept. 26.

hora 11:30 o ka ponei.

   => Ke hoikeia aku nei ka lohe i na mea a pau, ua haule kekahi leta i kakau ia ka inoa o J. T. Waterhouse maloko o ua leta la he mau bila kikoo nona ka waiwaiio o $37, aohe hoi he waiwai eia mea i kekahi mea okoa a ku aha, i ka ona wa'e nolaila, ke kauoha ia aku nei e hoihoi mai ia palapala i ke Keena a KE ALOHA AINA, a e loaa no ka uku maka@a kup@e.