Ke Aloha Aina, Volume III, Number 50, 11 December 1897 — Page 1

Page PDF (686.87 KB)

This text was transcribed by:  Jean Howard
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

BUKE III          HONOLULU POAONO, DEKEMABA 11, 1897           HELU 50

 

KA NUPEPA KE ALOHA AINA

-----------

 

E hoopuka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ka Polima o na pule a pau o kela a me keia mahina.

 

Ka Uku Pepa, he 20 keneta o ka pule.  No ke kope hookahi, he 5 keneta.

 

E loaa no ka pepa mai ke Keena aku o KE ALOHA AINA,  a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.

 

E pai ia no na Olelo Hoolaha, na @anikau a me na Mele Inoa, me ke Dala kuike.  Aole nupepa ma ka owili pakahi e hoouna ia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa.

 

E hoouna pololei mai i na Nuhou na Kumumanao, na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

 

Aole loa e hoopuka ia a hoolaha ia kekahi manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hooike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa ponoi.

 

Ka Nupepa Puka Pule

 

Ke     -     Aloha    -   Aina

 

                                                Hookahi makahiki                               $ 2.00

                                                Eono mahina                                         1.00

                                                Ekolu mahina                                         .50

                                                Hookahi mahina                                     .20

 

EMMA A NAWAHI

Puukuo

Ke    Aloha    Aina

EDWARD L. LIKE

Lunahooponopono a Hope Puuku

S. P. KANOA

 

Hope Lunahooponopono

 

O na kauoha Nupepa me na h@okaa Dala, e hoona pololei mai i ka Puuku ma Honolulu.

 

===============

 

Nuhou Kuwaho

----------

 

            Ma ke ku ana mai nei o ka mokuahi Auseteralia,  i loaa mai ai na mea hou hope loa, a oia ka makou e hoopuka awiwi aku nei no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu, penei:

 

HOOUKA KAUA MAWAENA O NA FARANI A ME NA BERITANIA

 

            Ladana, Nov. 26.  I’a loaa mai nei he lono i ke keena o na Panalaau i ke@a ahiahi he lono telegarapa mai Lagos mai, e olelo aia ua haywawaia ae mawaena o na kanaka o laila, ua ulu ae he hakaka mawaena o na Farani a me na Beritania no laua ka huina o 400 koa, a m@        o ko laua kuhii ewa ana o kekahi i kahi he enemi, ke kali ia nei ka oiaio oia lono, a ua olelo ia @e no hoi, ua paa i ka hopu pio ia e na koa Farani na poe Beritania.

 

E HOOMOE IA ANA KA UWEA MOANA

 

Nu Ioka, Nov. 26.  O na hoa o ka hui hoomoe uwea moana Pacific Cable Company, ua koho aku la he mau lona hoohana ia J. Pierpont Morgan L. Edemund L. Baylis J. Kennedy Tod John Irwin a me James A. Scrysmer.  Ua hoike ae ua hui la e hoomoe ia aku ana he uwea moana a hiki Hawaii maloko o umikumamawalu mahina, a ua hoolaha pu no hoi no ka hoomakaukau ana i uwea no 9,000 mile e holo ana no Iapana, Kina a me Auseteralia.  E hoohui ana keia hui me ka hui hoomoe uwea Mexican Telegraphy Company, Central and South American Telegrah Company a me ka Western Union Company.

 

HANA IO AUANEI PAHA O GEREMANIA

 

            Nu Ioka, Nov. 23.  Ua olelo ae ka nupepa La o Belina ua hoikeia ae o ka manao o ke aupuni oia no ka hoouna hou ana aku i ka mokukaua Dentschland, Kaiserin August, a me Gefion i na kepakai o Kina no kahoopuipui ana aku i na mokukaua o Admarala Diebrich ka mea hoi nana i hopu i ke kaiku ono o Kao Chau mana kepakai o Shangtung, he mau la pokole i hala ae nei.  Me he mea la he oiaio keia mau hoike, a ua manao wale ia ma ka la 10 o Dekemaba e holo aku ai lakou nolaila.  A me he mea la, o ukali pu ia aku ana me ka Bayern.

 

ULU HE HAKAKA MA KA MULIWAI NILE

 

            Berber, Nov. 26.  He puali koa kaualio mai Meteme mai o ka poe Deverish, ka pakaua ikaika o Mahdi, mawaena o keia wahi a me Khartoum, ua lele kaua aku lakou maluna o na poe  e noho ana ma na kauhale ma ka aoao hema o ka muliwai Nile me ka manao ana e lawe pio mai i na waiwai, aka, ua houhea ia aku lakou e na poe o ia mau kauhale i hoolakoia me na pu raifela i haawi ia aku e ke aupuni o Aigupita a lakou.

 

ALAKAIIA NA PUALIKOA GEREMANIA E KE KEIKI ALII RENERI O PERUSIA

 

KE KEIKI ALII BENERI O PERUSIA

 

            Belina, Nov. 27.  O ke koho ia ana o Adimarala von Diedrich i alakai no na pualikoa hui o Geremania ma na wai o Kina, a me ke keikialii Heneri o Perusia lawelawe pu ana i ka mahele elua o na moku kaua o Geremania, ma na kapakai o Kina, e komo pu ana me na mokukaua Kaiserin Augusta Dentschland a me Gefion, oia poe moku ekolu, e holo aku ana no ke kaikuono o Kiao Chan ma ka la 10 o Dekemaba ae nei, ua hoike pili aupuni ia ae nei ia.

 

            O na mokukaua Geremania ma Kiao Chan, aia ia malalo o ke alakai ana a Adimarala Diedrich, a eia iho ka nui o na mokukaua a me ka nui o ko lakou mau kanaka.  Ka mokukaua lawehae Kaiser me 644 kanaka, Irene a me Princess Wilhelm, he mau mokukaua holomana o ka papa elua, a he 258 kanaka pakahi o luna o laua, Aronca he mokukaua holomama o ka papa ekolu, a he 267 kanaka.  O ka mokukaua holo mama Kaiserin Augusta o ka papa ekahi e lawe ana oia he 427 kauaka, ka mokukaua hakaka Dentschland o ka papa elua he 688, a o ka mokukaua Gefiou he 312 ka nui o kona mau kanaka, ke hoohuiia na kanaka a pau ua hiki aku no i ka 3,500.

 

KA LUAKUPAPAU O NA POE CUBA

 

            Livapulu, Nov. 29.  He leta kai hoea mai nei i keia la mai Aferika Komohana mai, e lawe mai ana i kekahi o na nuhou weliweli e pili ana no na poe i lawe ia aku e hoopaahao, he panalaau no na Sepania.  Ua olelo ia ae mailoko ae o na poe pio i hoopaa ia malaila o 250, he 150 i pau i ka make.

 

HE INO NUI MA NA KAPAKAI O BERITANIA

 

            Ladana, Nov. 29.  O na lono hope loa i loaa mai nei mai ua kapakai mai a puni o Beritania Nui, o ka makani ino i pulumi iho ai ma na wai o Enelani ma ka la inehinei a me ko nei aia no ia ke hoomau la i ka pa ana me ka ikaika ma ia mau wahi me ke kualilii ole iho, he ino nui hoi i ike ole ia no kekahi mau makahiki i hala ae nei, he lehulehu wale na ola kino i make me na moku nunui hoi he lehulehu wale i hoopoinoia, a he mau hannri o na kanaka maluna o lakou i aku ia ka make, a o na kulanakauhale hoi e ku kokoke ana ma na kapakai, ua pau iho kekaho mau hale i ka hoohiolo iae ka makani.

 

AOLE HE OIAIO O NA LONO HAKAKA MAWAENA O FARANI A ME NA BERITANI

 

            Lagos, Nov. 27.  O ka lono i pahola ae e pili ana no ka hakaka mawaena o na pualikoa Farani a me na pualikoa Farani a me na pualikoa Beritania, ma kahi kokoke i Nikki, Aferika Komohana, ua hoole ia ae ka oiaio o ia lono, a ua hoea aku na pualikoa Farani i Nikki mai Porto Novo mai me ka poino ole.

 

LAHA KA MA’I SAMOLA POKI MA NU MEKIKO

 

            Denver, Nov. 27.  Ua loaa mai he lono i ka nupepa News mai Santa Fe mai, e olelo ana.  O kekahi mea makaikai mai Sana Marcial mai, ua hoike ae oia he kanakolu poe ma’i Samola Poki i ike ia mawaena o na poe Mekiko e noho ana malaila, a ua huna loa ia lakou mai ka lohe ana aku o ka papa ola oia Panalaau, a nolaila, aole he mea i ike ia no lakou.

 

=================

 

KAKAA ILALO O KA PALI A PAKELE KE OLA

            Ma ka la Sabati nei, ua kakua aku kekahi kanaka ona no lalo o ka pali a pakele mahunehune ke ola.  E ukali ana oia ia Kauka Howard, F. W. McPherson a me kekahi poe makaikai e ae, mai no pali hauliuli mai o Koolau i ka wa i halawai iho la ona me keia ulia poino.

 

            Oiai lakou ma ke kae o ka pali ua hehi aku la oia ma kekahi wahi i hoopahu ia, a oia no ka wa i hiolo aku ai o ka lepo a me ka pohaku o ua wahi la, a kakaa aku la oia no lalo o ka pali, ua iho koke aku o Kauka Howard a me kekahi poe e ae e kii iaia me ka manao ua make loa oia, aka i kona loaa ana aku, e hanu ana no ola a he mau palapu nuku wale no maluna o kona kino.  Ua olelo ae ke Kauka, he kupanaha kona pakele ana, no ka mea, maluna aku ona kekahi pohaku nui i kakaa aku ai.

 

-----------------

 

HE LA LEALEA A HOEA MAI

-------------

 

            Eia ke holala ia nei no ka malama ana ma keia mua aku he mau lealea heihei au, e komo pu ana hoi ma keia heihei ana o Kimokeo a me Ranier, no ka pahu eo o 100 i-a e malama pu ia ana he heihei au o hapalua mile mawaena o Mitchell a me Mayne, a ke holo pono keia mau hoolala ana, alaila e hoike hou ia aku ana ka la me ka hora e heihei ai.

 

-------------

 

AOLE I ANA IHO O IAPANA

----------

 

            Eia no ke aupuni o Iapana ke hoomau nei no i ka hoomahuahua ana i kona ikaika kaua i kela a me keia wa, me ke ana ole iho i na mokukaua he lehulehu wale, e kiai paa l@i  kona mau k@pakai.

 

            Ua kauoha hou aku la ke aupuni o Iapana ma ka mahina aku nei o Iolai e kapili hon@ia i eha mokukaua nona e like me keia malalo iho nei:

 

            Na Enelani e kapili i mokukaua hao hakaka o 15,000 tona kaume ha 4500 lio ikaika hukio kona mau enekiui nona hoi ka holo o 18 mile i ka hora, a e paa ana ma ka mahina o Okatoba 1899; mokukaua holomam@  9855 tona, 1@,000 lio ka ikaika huki o kona mau enek@ manu nona ka holo o 20 mile i hora, e paa ana mamua o Ape@  1898;  a o Geremania i mokuka hao holomama hou i like ae la @ kela maluna 9,855 tona kona k@  maha, 18,000 lio ikaika huki 20 mile i ka hora, e paa ana mamua o Iune 1898.  Na Geremania e ka nili i hookahi mokuaua hao holomama, nona ke kaumaha o 9,800 tona 15,900 lio ikaika huki, a he 20 mile kona mana holo i ka hora, ma ka mahina iho nei o Sepatemaba i hoopukaia ai ke kanoha a ma ka mahina e Aperila 1900 e paa ai.