Ke Aloha Aina, Volume III, Number 50, 11 December 1897 — Page 3

Page PDF (840.68 KB)

This text was transcribed by:  Noelani Arista
This work is dedicated to:  No ku'u lei 'o Ka'ulawena

KE ALOHA AINA

KE ALOHA AINA, POAONO, DEKEMABA 11, 1897

 

HUAKAI A KA PAPA OLA A ME KEKAHI MAU KOKUA NO KA PANALAAU O MOLOKAI

---

(Hoomauia.)

 

        I ke kokoke ana mai o ua wahi waa @ei i ka moku, ike ia aku la o Ralana ka Agena o ka Papa Ola, a me kekahi kamaaina ma'i o Henele ka inoa, pili mai la ua wahi waa nei ma ka aoao o ka moku, a pii mai la o Ralana iluna o ka moku a hui pu me Kamika.

        He manawa pokole  Ke@@ a laua i kamakamailio ai, a hai ia mai la ka lohe e lele ana makou no uka o ka aina, hauoli ae la kahi manao no ia leo i pa maila, manao ae la ka hui @ e ke aloha ka mea i au aku ai i ke kai loa.

        I ka waapa e hookuu ia @ i ilalo, aia au me ko'u mau hoa ma kahi o ke alapii o ka moku e iho aku ai i ka waapa, i ka waapa no a lana i ke kai o ko makou kau aku la no ia, a kau pu mai la me Henele i pailaka no kamkou, hoopaa kahi waa i ka moku. Ia makou e kokoke aku nei i ka uapo, ke ano kanalua la kou noonoo, e pae pono ana paha makou, aole paha, oiai, ke pii ia ke kai iluna o ka uapo pohaku, aka, mamuli o ke akamai o ke pailaka, ua pae maalahi aku la makou i ka uapo, a ke haawi aku nei au i ko'u mahalo nui ia oe e Henele.

        I ko makou pae ana aku e ku mai ana ka Luna Nui o ka Panalaau a haawi aku la i na palapala ae mai ka papa mai, a hele loa aku la makou no ka Halepapaa, ua hele a piha ina ma'i ia kahua, ma kela a me keia wahi e kokoke mai ana i ka uapo.

        Ia makou i hiki aku ai i ka Halepapaa, ke aa ala ko'u nana ana o ka ike aku i ka'u aloha, haiia mai ana, aia no i Pauahi Home; aole i hele mai i ka uapo, eia au me ko'u mau hoa iloko o ke aluka o na ma'i, me ko makou haawi ana aku i ko makou aloha i na ma'i: "Aloha oukou a pau loa," pela no hoi na ma'i i panai mai ai.

        O Kukalau, oia ka mea i halawai me kana aloha iloko o ka Halepapaa. A na kana wahine i alakai ia makou no Pauahi Home, ia makou e pii aku nei no ka home, ke oni ala ke aloha iloko o ko'u puuwai me ka ehaeha, a ke hue ala ka waimaka e kihe hea ana ma ko'u ma ko'u mau papalina, a komo makou iloko o ka pa o ka home, hai aku nei me kekah aikanei aloha a ka'u e@a, a kuhikhhi ia mai la ia'u kona hale, a he'e aku la au i ka hale, kiiia aku la oia i ka haleaina. I ka wa i halawai ai au me ka'u eva a me ka ohana, he manawa ia iloko o ka ehaeha a me ke kaumaha, oiai, ua loihi na makahiki o ke kaawale ana. Hora 1:30 p.m. haalele ia Pauahi Home no kahi o ka hanaumua o ka'u ea mawaho o ka pa o ka home, hui a launa pu me a ohana me ke aloha no ka m @ wa a hoi hou no Pauahi Home.

 

----

HOOHUOI IA HE WAHINE HAWAII

----

 

        He wahine Hawaii nona ka inoa o Kamalo, ka mea i hoohuoiia nana i lawe i ke ola o kela wahine pake ma kahi kokoke i Wailuku, he mau la pokole i hala ae nei. Ua manao wale ia, i powa ia keia wahine no ka manao aihue i kekahi mau waiwai. He Pauku laau me kekahi apana hao na mea i pepehi ia ai o keia wahine pake a ua naha liilii hoi kona iwi poo. Menemene ole no ka lima koke.

 

----

HANA MAU KA AIHUE

----

 

        He mau pu e wale no i hala ae nei, ua aihue ia aku mai ka pakeke o ka lole wawae o Mr. Long, he mau dala mahuahua; a ua hoopai ia hoi ka mea nan i aihue. Ma ka la Sabati nei, ua aihue hoi ia aku la no mailoko o na pakeke o na lole o kekahi mau keiki i waiho ma ka hale waapa o Healani he mau dala oiai laua e auau ana, a ke hookolo ia nei ka meheu o ke kolohe.

 

----

PAKELE MAHUNAHUNA KE OLA O KEKAHI MAU IAPANA.

----

 

Aole i loihi ae nei na la i hala o kekahi ulia manaonao i halawai me kekahi Iapana mauka o ke alanui pali o Nuuanu, nana hoi i kaili aku i kona hanu ola mai keia ili honua aku, ua halawai hou iho la kekahi Iapana e hana nei no ma ia alanui pali me kekahi ulia poino i ano like no me ko ka Iapana mua, ma ka hora 2 o ka auina la Poaha nei.

        He elua Iapana e hapai ana i kekahi pohaku nui no ka hookau ana iluna o ka paia pohaku ma ke kae o ka pali, a i ko laua wa e hapai nei, ua pakika aku la kekahi Iapana mai kana wahi e ku ana, a oia no kona wa i haule aku ai no lalo o ka pali.

        No 50 kapuai o keia haule ana on a mailuna mai o ke kae o ka pali, ua hihia aku la oia iloko o kekahi mau laau liilii e ulu ana ma ka aoao, a paa iho la oia mai ka haule loa ana aku iluna o na puu pohaku e waiho ana malalo pono o kona wahi i haule ai.

        Ua hoouna koke ia aku he mau kokua no ka hoopakele ana mai, ua loaa aku oia e waiho maule mai ana, a hoihoi ia mai la no luna o ka pali. Ua telepona koke ia mai o Kauka Wayson, aka, i kona hoea ana aku, ua pohala ae ua Iapana la. He nui na palapu i halawai me ia ma keia haule ana ilalo o ka pali, aka, e loaa ana no iaia ke ola.

        Ma ke awakea o ka Poalua aku ua halawai no kekahi Iapana me kekahi ulia poino, oiai oia e hoi ana e ai, a o kekahi poe hoi e hoopahu ana i kekahi pohaku, ua lele mai la kekahi apana pohaku a pa iho la ma kona hua, ua hina iho la oia ilalo, a mahope o kona kau ia ana i ka laau, ua loaa iaia ka oluolu.

        No ka nui loa o na ulia poino e halawai mau nei me na poe lima hana mauka o ke alanui pali, nolaila, ua wae hou ia aku la he mau luna hana hou no ka nana pono ana i na lima hana.

       

----

HALE HOAHU UKANA NO KA HALEWAI.

----

 

        Ke hoolala ia nei ke kukulu ana, i hale pohaku hou nona ke kiekie o elua, ma kekahi wahi e pili pu ana me ka Halewai. O ke keena oluna e hoolilo ia aku ana ia i hale hoahu ukana, a o ke keena malalo i  ha e lio a me kaa.

        No kekahi wa loihi ka makemake ia ana i hale hoahu ukana, a akahi no a hapai hou ia ka noonoo na no ke kukulu ana i ua hale la. He manawa i hala ae nei, ua hoea mai la i ka lima o ka oihana makai he mau eke paakai no ka hoomalu ana nona hoi ka waiwai io o $75. Ua laweia aku keia waiwai no kekahi wahi kupono e waiho ai, a i ka pau ana o ka mahina ua hoouna ia mai la he bila o $30 no ka malamaia ana o ua waiwai la. I ka ike ana o ke Kuhina Kalaiaina i keia bila, ua hooholo koke iho la oia e aukulu a o na hale hoahu ukana no ka Halewai.

 

----

HE AA HEIHEI AU.

----

 

        Ua lohe mai makou, ua aa hou aku la o Dan Ranier e heihei me Timoteo, kekahi o na haole e lawe hele nei i ka inoa o Amerika Huipuia ma ka heihei au. Ua nui kana mau heihei au i komo ai ma kekahi mau kulanakauhale o Amerika Huipuia, a ua lawe mau ae hoi oia i ka lanakila, nana i papahi mai i ka inoa moho, aka, i anei iho la oia i hoohaule ia ai kela inoa moho e kekahi opio Hawaii nona ka inoa o Toimoteo, ma kka la 19 o Sepatemaba, maloko ae nei o ke awa. Malia, mamuli paha o ka maikai ole o kona noonoo no kona haule ana, keia kumu on a e hoohoa hou nei e heihei me ka mea nana i hoohaahaa io iaia.

        He 100 i-a pahu eo a laua e au ai, a ke kali wale ia nei no hoi no ko Timoteo ae mai, ua manao no makou, aole no oia e hoole mai ana, a ke heihei io laua, ke kaena e ae nei no makou, na ka Hawaii no ka lanakila.

 

----

 

        Ua kakau mai nei kekahi haole lele baluna mai Amerika Huipuia mai, ua makemake oia e holo mai i Honolulu nei a haawi mai i kekahi mau hoikeike lele baluna ma ke kahua heihei o Kewalo.

 

Nuhou Kuloko.

----

 

He ewalu ka nui o na poe i huipu a i @@ @@@ ma ka la Sabati nei.

       

        Ua laweia mai e na makai o Kawa, he ekolu poe hoohaunaele makai o Kawa ma ka auina la Sabati nei.

       

        Nui no na poe i hoea ae i ka aha mele o ka po Poaono ma Kaumakapili a ua ku no hoi i ka nani ua mele i himeni ia mai.

 

        Mamua o ka La Karisimaka e hoea ae ai ka moku a'o kaua Adamu i Hilo, a ma ka La Hape Nuia e hoea loa mai ai oia i anei.

 

        Ma ka la 20 o keia mahina e holo aku ai ka mokukaua Balitimoa no ka hoomaamaa kikipu moana ana, a hoohiki loa aku ana paha kana huakai i Maui.

 

        He mano kanaka nui ka i hoea ma kahi o ka mere-go-rauna ma ka po o ka Poaono nei, a ua heoa pu ae hoi me ka bana lahui no ka hoolealea ana malaila.

 

        E hoomanao i ke kuai hoopau o na papale ma kahi o Murata, ke hiki aku i ka Poalima ae nei, Dekemaba 10. E loaa no na papale mai ka 5 keneta a pii aku.

 

        E a makou ke oili aku nei me na kohi kelekele a ka puukolu e haupa iho ai a kena ka puu, a o ka makamaka e noi aku nei e hookaa pololei ia mai ke ola o ka pena.

       

        Maluna o ka mokuahi Dorika i upu ia ai e hoea mai ai na palapala a ke aupuni o Iapana i ke aupuni Hawiai nei, no na mea e pili ana i na limahana i hoihoi hou ia ai.

 

        Ua nee aku ka halekuai awa i ku iho nei ma kai iho o ka hale hana o Ulakoheo, a eia ke ku nei ma Huehue, ma ke Alanui Moiwahine ma o aku o ke alanui Alakea.

 

        E a makou ke oili aku nei me na kohi kelekele a ka puukolu e haupa iho ai a kena ka puu, a o ka makemake e noi aku nei e hookaa pololei ia mai ke ola o ka pena.

 

        Maluna o ka mokuahi Dorika i upu ia ai e hoea mai ai na palapala a ke aupuni o Iapana i ke aupuni Hawaii nei, no na mea e pili ana i na limahana i hoihoi hou ia ai.

 

        Ua nee aku ka halekuai awa i ku iho nei ma kai iho o ka hale hana o Ulakoheo, a eia ke ku nei ma Huehue, ma ke Alanui Moiwahine ma o aku o ke alanui Alakea.

 

        Ua hoea mai kekahi mau kaa hehi wawae ano hou loa, aole hoi he kaulahao ka mea nana e hooniniu ka huila o hope.

       

        Ua hoeha loa o Harry Klemme e kekahi lio, ma ke peku ana i kona wa i kii aku ai iaia, e hoopakele ae mai kekahi wahi poino i loaa iaia, a eia oia ke waiho nei ma kahi moe mamuli o na palapu i loaa iaia.

 

        Ma ke ku ana mai nei a ka mokuahi Rio Janiero mai Kapalakiko mai, ma ke awakea o ka Poaono nei i loaa mai ai ia makou na mea hou makamaka hou loa mai na aina mamao mai. a no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu ke hoopuka nei makou me ka awiwi nui penei:

 

----

 

KUAI HOEMI NUI LOA O NEI MAU LA MA KA HALEKAUI O KUKIMA.

 

Ma Ewa o Alanui Nuuanu, Helu Kahiko maluna o ka Papa Inoa 59; Helu Hou maluna ae o ka i Puka Komo, 210.

 

----

 

        ---:E HOOMAKA ANA I KA:---

 

POAKOLU, Dekemaba 1, 1897.

A HOOMAU AKU NO ELUA PULE

E Hoolilo ia aku ana na Waiwai

a pau o kona Halekuai me ka

nana ole ae no ke Ku

        mulilo. e laa

Na Kalakoa, Keokeo, Kukaenalo,

Alapie, Huluhipa, a pela aku.

Na Paleili o na Kane me Wahine

Na Papale a me na Kamaa o Kane

Wahine me Keiki

Na Paa Lole piha o kane, a pela

aku a nui loa ke helu, papa aku

Lua ole o ka Emi; e kipa mai no

a pau.

GOO KIM (KUKIMA),

nov. 29 - 1m dly.

 

----

 

HE KUAI HOOPAU NUI.

AIA MA KAHI O

AH CHEW

E hoomaka ana ke kuai hoopau

ma ka la 1 o Dekemaba, me ka na

na ole i na kumu lilo. Na PAPALE, KAMAA, LOLE AAHU a me

na WAIWAI e ae he nui. E hele

mai na mea a pau, a e laa no ia lakou

na waiwai ma ke kumukuai haahaa loa. E wiki a pau e auanei.

E loaa no keia Halekuai

Hoemi Nui ma ke Alanui Nuuanu

Helu 418, @ a Waikiki aku o ka Ha

lekuai Palaoa o Love.

Honolulu, Novemaba 29, 1897.

NOC. 29.     1M--DLY.

----

HOOKAHI TAUSANI APANA AI

NA MA KAPIOLANI PAKA.

NO KE KUAI ANA.

       

 

        AIA @@@ HE 1000 A OI AKU APANA AINA, @@ kapuai laula, a he 100 kapuai loa, mauka iho o Kapiolani Paka, e pili ana me na pa hale o Messrs. C. Brown, H. J. Nolte, Tom Hollinger a me kekahi poe e ae.

 

        E kuai ia aku ana keia mau Apana Aina me ka emi loa, i ikeia ma Honolulu nei mamua aku nei, a mahope mai ho o ke Alii i Nohoalii ai o Kauikeaoli Kamehameha III.

 

        E hoomoeia ana ka Wai i ka wa e makaukau ai ka poe e kuai mai e kukulu i na hale.

 

        O ke kumukuai o na Apana Aina ma ka $100 no ka Apana a emi aku a hiki i ke $50. Aole wa maikai e ae e loea na Home. E ae ia no ka uku liilii.

        No na mea i kue e ninau ae ia.

                W.C. ACHI & Co.,

 

                Na Boroka o na Waiwai Paa.

        Honolulu, Nov. 25, 1897.