Ke Aloha Aina, Volume III, Number 52, 25 December 1897 — Page 1

Page PDF (707.98 KB)

This text was transcribed by:  Lovey Slater
This work is dedicated to:  Hauoli La Hanau Haunani "63"

KE ALOHA AINA

 

BUKE III.                  HONOLULU, POAONO, DEKEMABA 25, 1897        HELU 52

 

KA NUPEPA KEALOHA AINA

            E hoopuka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ka Polima o na pule a pau o kela a me keia mahina.

            Ka Uku Pepa, he 20 keneta o ka pule.  No ke kope hookahi, he 5 keneta.

            E loaa no ka pepa mai ke Keena aku o KE ALOHA AINA, a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.

            E pai ia no na Olelo Hoolaha, na kanikau a me na Mele Inoa, me ke Dala kuike.  Aole nupepa me ka owili pakahi e hoouna ia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa.

            E hoouna pololei mai i na Nuhou na Kumumanao, na Olelo Hoolaha na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

            Aole loa e hoopuka ia a hoolaha ia kekahi manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hooike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa ponoi.

 

Ka Nupepa Puka Pule

Ke-Aloha-Aina

Hookahi makahiki                                           $2.00

Eono mahina                                                   $1.00

Ekolu mahina                                                    .50

Hookahi mahina                                                .20

 

EMMA A. NAWAHI.

Puuku o

Ke-Aloha-Aina

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono a Hope Puuku

S. P. KANOA.

Hope lunahooponopono.

            O na kauoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoona pololei mai i ka Puuku ma Honolulu.

 

Nuhou Kuwaho.

HOOPUEHU LIILII IA NA SEPANIA.

            Nu Ioka, Dec. 8.  Ma na lono i loaa mai no kela kaua hahana i hooukaia ma na puu o Rabi make kakahiaka o ka la 27 o Novemaba, penei no ia:  I ka wa a na koa Sepania i nee aku ai me ko lakou kulana ikaika o 8000 koa helewawae a me 2000 koa kaualio no ka halawai ana me kekahi pualikoa kipi Cuba oia no ka wa i lele mai ai o kekahi pualikoa kipi mahoe mai o na koa Sepania, a oia no ka wa i hoomaka ai o kekahi kaua hahana.  @a hoea kou mai ia he pualikoa Cuba a hoopuni ae la i na Sepani, a ia wa i ike iho ai ke alakai o na Sepania i kona pilikia a me kona mau pualikoa, nolaila, ua paio oia a hiki i ka po ana, a oia no kona wa i emi hope aku ai no Havana.  He 300 ka nui o na koa Sepania i make, a maluna aku hoi o keia heluna na poe i hoehaia.  Ua hopu pio ae na poe Cuba he 200 koa Sepania, ekolu pukuniahi a me na lako kaua e ae me ka hae Sepania.  He nui no na ake o ka poe Cuba, aka, aole i loaa aku ka nui o na Sepania, he 104 i make, a he 300 i ho-haia.

 

HOOUNA HOU O GEREMANIA I MOKUKAUA

            Kiel, Dec. 9.  I keia la i holo aku ai ka mokukaua Geremania Geier, no Inia Komohana O keia mokukaua no ka papa ekolu ia, a he 1776 tona kona kaumaha, o kona mau pale hao he ekolu iniha ka manoanoa.  E lawe ana he ewalu pu kani pinapinai, he ehiku pu kani pinapinai lulu  malalo iki mai, a he mama holo hoi kona o 16.2 mile i ka hora.

 

LAWEPIO IA O CAIMANERA E NA POE CUBA.

            Havana, Dec.9.  Ua hoike pili aupuni ia ae mai ke keena poo mai o na Sepania, ua komo ae na poe kipi Cuba ma Caimanera, kokoke i Guauatancemo, he awa kumoku keia no Guanaancemo, he 15 mile ma ke alahao mai, mai kela kulanakauhale mai.

 

HAUNAELE NUI MA PRAGUE.

            Prague, Dec. 2.  Eia no ka haunaele ke hoomau nei ma ka hora 8 o keia kakahiaka, o na halekuai a me na hale e ae, e ku ana ma kekahi mau alanui elua o ke taona kahiko i hao ia na waiwai oloko.  He ehiku bataliona o na koa a me elua pualikoa kaua lio i hoea ae no ka hoopaehu liilii ana i na poe hoohaunaele.  He elua pualikoa hou mai Koengsgratiz mai, a he ekolu mai Resenstadt i hoea mai la ianei.  Ua hiki ole i na makai ke hoomalu aku, nolaila, ua ki maoli aku lakou me ka lakou mau pupanapana.

            Ua hoohiolo iho na poe hoohaunaele i kekahi hale me ka hao wale ana i na waiwai oloko, aka, ua hooauhee ia aku nae lakou e na makai kaulio.  O ka nui o na make a hoeha ia no na hoa he 24, he 4 i make, 150 i kukonukonu lao na palapu, a he 500 i ano malani iki mai ko lakou mau palapu.

 

NA MOKU HOLO LOA O KE AO NEI

            Wasinetona Dec. 2.  Ua loaa mai nei he lono i ke Keena Kaua, e hoike ana e loaa ana ia Rusia he 3 mokukaua lawe tonido, no lakou ka mama holo o 40 mile i ka hora.  He 38 mile ko lakou mama holo, aka, ua hiki no nae ke hoopii ia aku a hiki i ke 40 mile e hanaia aku ana lakou elike me ka hana ia ana o ka Turbinada moku lawe topido Enelani holo loa o ke ao nei.  Na kekahi hui kapili moku Enelani e kapili ana i keia mau moku.

 

HE OMAMALU KAUA MAWAENA O GEREMANIA A ME HAYTI

            Nu Ioka, Dec. 2.  He lono kai hoea mai i ka nupepa Elele o Wasinetona e olelo ana:  E ulu mai ana he haunaele ma Port-au-Prince, no ka hoopaahaoia ana e na Luna Aupuni o Hayti, he kanaka Geremania nona ka inoa o Herr Emil Luederr.  Ua loaa mai nei he lono i ke Keena Aupuni a me ke Kuhina Hayti, Ua hoopioo ia ae na poe e noho nei ma Port-au-Prince, no kekahi lono mai ke Kanikela Hayti mai e noho ana ma kekahi mokupuni o Inia Komahana, e hoike mai ana me ka awiwi nui, ua kaalo ae kekahi mau mokukaua Geremania elua, mawaho ae o kana wahi e noho ana, e kuupau ana i ko laua holo no ia kulanakauhale. 

 

AOLE HE AE O KINA I NA KOI POHO A GEREMANIA.

            Ladana, Dec. 2.  He lono kai hoea mai nei ma Sanahai mai e hoiki ana, ua olelo ae ka Emepera o Kina, ua oi aku ka pono e lilo kona nohoalii mamua o kona ae ana aku i na koi poho a Geremania no ka pepehi ia ana o kela mau misionari Geremania, no laua na inoa o Nees a me Henle a me ka hoopoino ia ana o na misiona Geremania, ma ka apana o Shantung.  Ua lohe puia mai, ua kukala ia ae ke kanawai kou e ka Adimaralo Geremania Diedrich ma na apana e hoopuni ana ia Kaio Chau.

            Ua hoopai ia o Jack Thompson, he eono mahina hoopaahao no ke komo wale ana i ko hai wahi me ke kuleana ole, mahope o ka napoo ana o ka la, o kona wai i ikeia ai i ke komo ana oia no ka hale Kauka o Kojima.

 

HE POE HAKAKA ALANUI.

            Ma ka hora 1 o ka po La Sabati nei, ua hoea ae la kekahi puulu ilikeokeo, no lakou ka huina o 15 ka nui ma kahi kokoke i ka Hale Kaawai hou, e ku nei ma ke Alanui Beritania, a ku iho la iloko o kekahi rina hakaka, he elua mau mea kino, a o laua paha na moho nana e kakele ke kahua hakaka.  O keia poe a pau na pau wale no i ka ona, i ka wai lohi o Maleka, a aia hoi ko lakou mau leo e hauwaalaau ana, e like me ke ano o ka poe i uluhia e ke daimonio.

            O keia no hoi ka wa a Lutauela Kekai i hoea aku ai ma kahi e ulele nei o na mea hakaka meka papa pu aku, ua oki kela mau hana hoohaunaele, aka, aohe nae he hoolohe ia mai, a oia no kona wa i hopu ai he elima poe i kokua ia e Pokoku kekahi o na makai ku huina, a lawe aku la i keia poe hoohaunaele no ka Halewai.  O kekahi o keia poe i hopu ia, ua hoeha ia kona lehelehe luna, me he mea la, he hapaha iniha ka hohonu o kahi i eha, o ke a poe a pau elima i hope ia no luna lakou o ke kelepa A. W. Spie.

 

UA HALA AKU LA IA MAU OPUU PUA.

            He mea ehaeha no ko makou naau, ka hoea pinepine ana mai o na Iono, e pili ana no ke kipa mau ana mai o ka Anela weliweli o ka make, iloko o ko kakou mau kihapai ohana, na pua kanu e ulu hou ai o ko kakou lahui, a lawe aku la i ka hanu ola mai ko lakou mau kino opiopio aku. 

            Ma ka hora 4 o ke ahiahi Poakahi nei, mauka ae nei o Koleaka, i niau kololani aku ai, ka uhane o Miss Kaweloikekaiolehua Hale, a hoopale mai la i ka pili aloha ana me na makua, ka ohana, na makamaka a me ka lehulehu no a pau, i ka @ o kona mau makahiki a me na la keu.  O ke kaiaulu i Waianae kona one hanau, a nolaila, ma ke kaaahi iho no o ka hora 5 oia ahiahi i hoihoi ia aku ai kona kino wailua no kona one oiwa.  Me na makua a me ka ohana o ke kama i pauaho mai la i keia ola ana, ko makou upu ana , a ke nonoi ae nei i ka oluolu o na Mana Lani e hoomama mai i ko oukou naau kaumaha.  Walohia wale!

            Aole hoi i pau ae ko makou hoonuu ana i na lihaliha o kela pua a milimili hoi a kela mau makua Hawaii, aia hoi, ua kipa hou ae la no ka Anela luku o ka make a lawe aku la i ka hanu oia o Ioane Kealoha ma ka home noho o kona mau makua ponoi, ma Kikihale ae nei, e pili aki la i ka lihi ka@@wai o Nuuanu, a nona hoi ka nui o na makahiki he 5, 1 mahina, 4 la, 3 hora a me 30 minute.  Ua make oia ma ka hora 10:30 p. m. o ke ahiahi Poalua nei, a ma ka Poakolu mai i nalo aku ai kona kino wailua ma kahi mau o ke kino e waiho ai.  O Kikihale no kona wahi i hanau ai.

            Ke haawi aku nei KE ALOHA AINA i na hoomalielie ana i na noonoo kupoli o na makua a me na kupuna hoi, a hui hou aku i ka hopna o keia ao.  Manaonao no!

 

HE NEGEO HOOULU LAHUI

            Aia ma Bridgeville e noho nei kekahi negero, nona ka iu a o Aaron Quail e kana wahine a e ka laua mau keiki no lakou ka huina o iwakalua kumaha.  He iwakalua kumaha makahiki i hala ae nei, ua mare aku la keia negero ia Martha Ann Rogero, a mai ko laua mau puhaka mai i loaa mai ai he iwakalua kumaha mau keiki, a he hookahi nae keiki i make.  He ekolu manawa a kana wahine i hanau mahoe ae ai.  He ekolu makahiki i hala ao nei, ua make iho la kana wahine, a he hookahi makahiki mahope mai, ua mare hou iho la oia he wahine hou a mai ko laua puhaka mai he hookahi keiki.  I ko lakou wa e noho ai o ai, ua hookaawale ia he elua pakaukau ai, he umikamahama kekahi aoao, a he umikumahama kekahi, no ka hookaawale ana aku i ua huahelu apkalaki mai a la kou aku.

            Ma a Home Hoohanau keiki o Kapiolani, ua hanau mai la mai ka puhaka mai’o Mrs. Pine Dick K. Panaewa he kaikamahine nui mohaha.  Ma ka la Sabati nei, Dekemaba 19.

            Ua hoau ia ae ka halepule hou o ke Kula Kamehameha ma ka la Sabati nei, a ua hoea ae he heluna nui o na poe i kono ia malaila, a na Rev. H. H. Pareka a me Kauka Hai i malama i na hana o ka hoolaa ana.