Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 6, 5 February 1898 — HE MOOLELO WALOHIA -:NO KE:- Keikialii Alabati Ke Kaeaea o Peleane. -:A ME KA:- Ui Madelina. Ke Kukui Uwila o Ainapo Hoohenoia no KE ALOHA AINA [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA -:NO KE:- Keikialii Alabati

Ke Kaeaea o Peleane. -:A ME KA:- Ui Madelina.

Ke Kukui Uwila o Ainapo Hoohenoia no KE ALOHA AINA

Ua li-iē iiio ! ī l;ikou mai luna iho o 'ko iakou niail lii». a wehe ae la i na noUo ame na kaujawraha, no ka haawi ana i manawa no lakou e hainu iho ai i na lau naliele, i mea e hooloolu a e hooikaika ai i ko lakou n:& kino no ka huakai hele o kahi la ae. 0 kela hoi k» wa a na uknli a rnc na kauwa j;iwt*lftwfī a tce Eelkialii i ko;iko*uoa rn ai ī i na laalaau e rauu mokaki ana ma ia r,ahi, no ka ho-a ana ae i ahi hoopumehana no hikuu no ia po, a pela hoi me ka lioomahanahana pu ana i ka lakou mau wahi mea ai. Oiai na ula o ke ahi e a nei, ua lohe m aku la ke kapalulu o na kapuai wawae o na holoholona hihiu e kuupau ana i ka holo, maaiuli o ka piha i ka makau. A oiai. no nae lakoa e nanea ana, aia hoi. ua kaalo koke ioo la mamua oko lakou mau alo, he elua' mau dia s e hahai ia ana e kekahi iliokahae omokoko npahope. A elike me ka imo ana o ka maka pela i nalowale koke aku ai ka opio t a&hu ana nx: he kapakila, a ilo4o wale no hoi oka mauawa pokole, &ia hei, ua pili aku la oia ma ka aoao o ka iliohae- e alualu nei ina <JiaA me ka hoohakah'a ole : ua omau koke aku la oia i kana pahikaua ma ka opi mahamaha oka iliohae he lele ana iluna a haule iho, aia hoi; ua pio ka oe ahi, aua pau hoi kona heluna, ao na kia hoi s ua paa aku la ia i ka hopu ia e kona mau lima wikani no ka hoihoi ana sku imua o kona mau hoa, 1 kona wa i hiki aku al ma kahi a kona mau hoa, e nonoho ana, ua ua hoopuiwa ia lakou a pau i ka ike ana mai, e paa aku ana oia me keia mau holoholona. i kupono hoi no ko ]akou ai ana iho ; me na io maka hou-

Ua hooi lea ia aku hoi ko ke Keikialii hauoli, mamuli o ka loaa ana o keia ulia laki j ko lakou hoaOke keiki opio hoi i-o liuahiwi, i kon • i mai ai i keia mau j»ea e paa ia aku nei e k;> Jakou hoa, ua lilo ia he mea e hoohauoh ai iko lakou uaau puuwai pakahi, A eiike no hoi me ka e!eu j loaa ia lakou a pau, pela lakou i lawe ae ai i ke kulana o ka pepehi ana i kekahi oia mau dia, a o kekahi boi 4 ua hookuu aku !a iaia e hele au\ana iloko o ka nahele.

tJ»i hūolawa ihn lt }uk<>■> i ko lakou aina ahi&h) tue keia ui:tu mea mak&maka hn} wala no, me he iivh '■'■ n.-) lakou a pau iloko oke kulanakauhale o Pelekane kahi i noho ai. Aoie iJoaa ia lakou he pili ana no ko lakou mau a hiki i ka wehfiia kaiao, &<ia no iko lakou wa i liuliu koke ae ai iko lakou mau lio, no ka lakou huakal hele A mamoa ae hoi o ko lakou hftalfle ana ibo ia wahi, ua paina mua iho Ja lakou i ko lakiu aina kakahiaka, a oiai hoi, o keia alahele a lakou e hele aku ne', e hoohilawai mau ia mai ana lakou me na mea e hoohauoli ia ai ko lakou puuwai ma kā hahai holoholona ana. Oiai nae'lakou e liuliu ana ao ka hele ana, oia no ka wa i pane aku ai o ka opio n,oho kuahiwi inoua o krma mau hoa, i ka i ana aku: O keia wahi a kakou e helo aku ai, aia a nui ko koa me ka maka'u ole, alaila hoea paiekana aku kakou ma ko'u horr,e noho kuahiwi. No ka mea, ma keia mau wahi aku, ua piha i na holoholona hihiu hae, a i ko lakou wa e ike mai ai ia kakou, oko lakou wa no ia e 1-le kue mai ni maluna p kakou. Aka, e hoomanao nae, e pailaka

aku ana au ia oukou ma - na wahi e ; !oaa ai ia oukou ke alaheīe malae- j lae, me ka halawai ole me na pilikia he nui. Ika pau-ana no o kana mau kamailio ana, oia no ka wa o lakou a pau i kau ae a! maluna o ko lakou mau lio, a hoonee aku la i ka iakou huakai hele noloko oka nahele loloa e hihi mai ana mamua o ko lakon alo. Ua komo pono aku la hoi lakou a pau iloko o ka naele o ka waonahele, e]ige la paha me ka naele o Alakai, a ke Kuini Ema a me kona mau hoahele i heleai. Ha]a hope ae la na laau hihi mahope oko lakou mau kua, waiho mai la na kula one laula me kona j mau ea_w§lae kololio mpi ana mamua o ko lakou mau alo.

Aka, aole nae ia he mea e hookueuii hopo ia mai ai o ka lakou huakai, oiai, o lakou a pau, eia lakou inalalo oke alakai ana a kekahi keiki opio i oi aku ka wikan o kona mau manao, mamua oko kekahi

poe e ae, He ekolu la oko lakou hele ana ma keia huakai, a lie mau haneri mile hoi ka mamao m'ai ke kulana-; kauhale mai o La(lana, aia boi, uaj hoea aku la lakou ma ks kulanakauhale ana i hoonoho ai i ke kanaiia t>uvl ;-1ū i Ua apo >a mai la ke keiki opio a ,me kena mau ukali pu e na poe a t pau oia wahi, aua haawi ia mai hoi na liookipa hiwahiwa ana bo lakou a pau. , Ua liuiiu koke ia mai la na mea «i no lakou a pau, a pela i hooko ai ke kanaka puhi o-Je i kaoa mea i hoike mua aku ai imua o ke keiai opi->

| U'M-li-ali (i ku l.iki uu* U,; au* | ia ula īoiu tuu k.i lioohala ana jhe ijL.au Lii'iiiaw.i paani n» Lk u j maioko o :>a ulu nahele oi<i ma ke aluaiu lulohulona hibiu ana. | Aun lilo hoi keia huakai hejp jku»hiwi ī ke KeiKialn Alabati a u,e j fcon* mau unnli i mea hooh»uoli loa | i ko I .kou aiau uiun^o. j Ai ke kolu o kft la, ua hoomaka j aku 1* lokou e nee ma ka hoomau ' |ana aku i kaiakou huakai hele no- j . luko o ka ululaau, me ka h.)jybala ] ; mau U © ko lakou manawa ma-ke | j alualu holoholona ana a me ua ! j hana e ae e hoohanoli ai i ko lakou j I hele an». j

! Ika piba aiia o hookahi pule &01 1 j o ko lakou hele ana, ua hoea aku Ia ; lakou a pau maluna o kekahi kiej kiena, L-ahi h6i e ike pono ia aku ai jka home o ua keiki noho kuahiwi j la, a m wa no hoi oia i huli mai ai ; a kamailio mai la imua o kona mau hoahele, ika i ana tnai penei: E nana i kela wahi kiekieea, oka ! home ia o ko oukou wahi hoaloha ' | nei. ! I kela wa hoi i hoohikilele ia ae |ai Ka njanao o na mf»a a pau, no ku ! j ua kokoke lakou ika puhu j Ihopu oka Jakou huakai hele, a oia i I hoi ka kela a n e keia i nana aku ai j jme na pahaohao, i kupanaha oka nobo ana o keia ohana iloko o keia ulunahele laau loioa. Ika pau an;r oko la«ou nana ana, oia no kh rva i hooinau aku ai lakou no ka h©l« ana īwua, i kahi o ko lakou wahi kaaaaaina e kaukolo pu nei me lakou. I ka wa nae a lakou e kokoke loa aku nei, oia no ka wa i ike mai ai o ka elemakule & me kahi luahine i ko laleou nei maaloalo aku ma kahi kokoke i kahi o ko lakou wahi pupupu hale e ana. Ua ulu koke ae ]a na manao auo e iloko o laua, oia hoi, he poe powa paha keia poe e hele mai nei, a oia. hoi ka ua elemakule la i komo hou aku ai jJoko no ke fcii ana aku i kana ihe no ke pale ana aku i ka poino e hoea mai ana, no ka lioopakele ana i ko lakou mau ola pakahi. Aka, ua hoopau koke la nae ia mau-manao ooloku, maoiuli o ko ke keiki opio lele ana iho mailuna iho o kona lio, a akahi 110 a ike pono mai na elemakule, oka moppuna keia a me na hoahele lehulehu.

O keia no hoi ka wa i lele īho ai o ke KeiKialii Alabati mailuna iho o kona li 0> a pela no hoi me kona mau ukali a me na kauwa lawelawō j pu boi; a o ka ui hoi o ke kapakila, eia *o oia ma kft aoao o ka lio o ke keiki opio kahi i ku ai. A oia no hoi ka wa i hele ai o ke keiki opio, a nonoi aku la l ka oluolu o fea ui oke kapakila» ina paha he mea oluolu iaia e hoohala iho i ka luhi ame ka inea o keia heie ana mai o keia loa, Hoko o ka maluhiluhi aui.

Ma keia wa ii hoi, e hoike aku ai kou me i kakau. no na mea p p'li auai ka Ui Madelina, oiai no oia e noho antf n:e ka hoomanao mau ana no kaoa keiki, pehea aku nei kana huakai hele, ua halawai paha oia me na poino he lehulehu wale, O k«ia mau manao e u!u mau nei ; iloKo on», ua lilo ia i mea hoopilikia ; ī koaa puuwai wahine, a na ka waimaka ©o hoi e hele. . ; Oka hoea ana aku o kiina kaoiaI iei alohn he keiki me kona mau ukah, aole oia i ike, oiai hoi oia iloko ona hooniponipo ana a ka hiamoe, me konn haupu ole ae, eia kana lei aloha he keiki ua hoea mai. Uamiki mua aku la na «lemakule e hoala iaia mai ka hiamoe ae, me ka hoike pu aku hoi, ua hoi mai kaua keiki, me na hoaloha he lehuI«ho. Aou hoi kona wa i ali mai ai, eue kona manao o puka aku 'iwaho e halawai pu jie kana keiki, a oia no hoi ka i aku ai i na helehelena o kan-a leane eku mai t ana ma kahi keawale aku mai kana t keiki m>u. , ! O kon? ike pono ana nkula ina : helehelena o ka mea ana i aloha ai, oia kana i puih koke ae ai i kona mau lima i kona'umauma : a noho iho la ilalo me ka hiki ole iaia ke ku hou ae iluna. O keia no hoi ka wa a kana keiki i hele pololei mai ai, ma kahi a kona makuahine e uwe nei, me kona hoomaopopo ole, nowa» la kana mea e uwe nei, aka, ua hiki no nae iaia koho īho, e nwe ana no kona makuahine nona. Lele iho la oia e honi i ka ihu o kona makunhine. elike me ke ano mau o na keiki makee enakua, oiaio, he haua hoi, ua kuluma īloko oka puuwai ona keiki maikai a pan, a koe na keiki ino.

I ka wa i maha ae ai o na kikooi welawela ana a ke aloha i'oko o kona umauma, oia no hoi ka wa ana i kaaea aku ai j na hoahelē o kana keik% e komo njai iloko p kahi pupopu hale, kahi home noho kuahiwi hoi i loaa ia lakoa. 0 keia leo kahea i poha aku la. a i kemo pono aku la Uoi iloko o ua pepeino o ke Koikiaiii Alabati, aole ia he oiau leo luulihiul iaia, aka, uie he uiea la, ua lit\uiaaiua a ua ike oia īaia.

| A o:a hoi kaiia i liel« pclqīpi naai ai imua, me konii manao ~f pano I lia meft noaa keia.Uo ! |lohe mai la, a oiu lioi na vvaimft]kiJ.Q j kiheahea ana ma kona magi jna me l(:a ehKeha ( noi oka mapao.