Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 14, 2 April 1898 — Page 2

Page PDF (751.28 KB)

This text was transcribed by:  Rose Richard
This work is dedicated to:  Fabien Susuico

KE ALOHA AINA

 

Ke Aloha Aina.

 

Hookum@ia no ka

 

Pomaikai o ku Lehulehu, o he Nu @ @ ku Lahui Hawaii.

 

 

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopona.

EMMA A. NAWAHI.

Puuku o KE ALOHA AINA.

 

HONOLULU......APR. 2, 1898

 

E HOOLANA I KA MANAO

 

            Maluna o na moknahi Kina a me Moana i hoea mai nei, u a la we pu mai lana he lono e hoohauoli ai o ka manao, oia hoi, o ke kuikahi hoohuiaina ua make loa

ia, aka, ua ola hou ae la nae ma ka apua, aka, aole nae oia ola hou ana he mea ia no kakou e uluhua ai a hooulu ae i na hana e hoom a kuahana ai i ka noho lokahi ana.

 

            O ku lokahi oia wae no ko kakou e paa ai, nolaila, e hoomanawanui e ka lahui, he mau la pokole wale no koe a hoea aku kakou i ka pahuhopu o na hana, a ke manaolana mau nei no makon e hoea mai ana no ka la a Iehova, ke Akua Kiekie Loa, e hoopakele ae ai ia kakou ka Lahui Hawaii mai ka poholimu mai o ko kakou mau enemi, e noho lanakila hou maluna o ko kakou aina aloha.

 

            O ka manao o na poe hoohuiaina, ma ka olelo hooholo e loaa ai ka lanakila ia lakou, ua kuhihewa loa ia manao ana, uo ka mea, aole o Iehova e kokua i ka poe hana Lewa.

 

            Ke hooikaiku la o Senate Petiguru, e lawe kokeia mai ke koho ana i ka olelo hooholo maloko o ka Hale, aka, mamuli nae o kela pilikia mawaena o Amerika Huipuia me Sepania, pela i ulolohi loa ai na hana e pili ana i ka ninau o Hawaii nei.

 

            Nolaila e ka lahui e hoolana i ko kakou manao, a mai hoopioo hoi i ka lawe ia ana mai ma ka olelo hooholo o ke kupuino a kakou i hoowahawaha loa ai, aka, e leha aku no ko kakou mau maka i na mauna, a mailaila mai no auanei e loaa mai ai na kokua ana ia kakou.

 

AOHE E MAHAEIA AE.

 

            Ma ka nupepa namu Buletina o ka la 30 o Maraki, i ike iho ui au i kekahi manao, e hoike ana e mahae ana ka lahui, a he 8,000 o ka poe kupono i ke koho balota e lawe ana i ka hoohiki malalo o ke, kumukanawai, o ke Aupuni e ku nei, oia ka poe i hiki ole ae i ka halawai makaainana i malama ia ma ke ahiahi o ka la 29 i hala.

            He hana hiki wale no i kela a me keia ke kamailio, aka, ina e huliia aku ka oiaio, he nele ka mea e loaa.

 

            Ma ko u ano he alakai no ka Ahahni Aloha Aina, ka Ahahui hoi i komoia e ka mahele nui o ka lahui Hawaii, aole loa i ulu ae, aole no e ulu ana ia mea he ma hae ana no ka lahui.  O ka manaoio kupaa o ka Iahui ma o’u iho, oia no ke koi ana e hoihoi hou ia mai ke Aupuni Moi o Hawaii, a me ka Moiwahine L@iliuokalani maluna o ka Nohoalii, a e moe pu ana ka lahui me ia manao paa luli ole, a hiki i kona hookoia ana.

 

            Aole o ke kulana nawaliwali o ke Aupuni e ku nei maluna o kana kumuhana hoohuiaina, he mea ia e konoia mai ai ko ka lahui manao paa e nana aku i ua Aupuni la, a e manaoia ai he mea ia e mahae ai ka lahui, nolaila, e ku e ka lanui me ka manaolana, aia no he wa, a ma ke au o ka manawa e huli ai ka pono ma ka aoao o ka oiaio.

 

                                                                                   Me ka haahaa.

                                                                                   JAMES K. KAULIA.

 

 

E HAALELE IHO ANA I KO LAKOU KA@UA E KU NEI

 

            Ua hoomaopopo ia i keia wa, e pau ana ka lohe hou ia ana o ka leo koele o na hamare a na poe kui hao ma Ulakoheo, a e pau ana hoi ka haiamu ia ana oia wahi e na kanaka ma na Poaono, ma keia mua aku.

 

            E haalele iho ana ka Hale Hana Hao Honolulu ia Ulakoheo ae nei, a e nee aku ana lakou no ko lakou kahua hou ma Kakaako, ua loheia mai, ua lilo i ka Hui Hana Hao he eono eka o ka apana aina o P. B. Bihopa e waiho nei ma ia wahi, no kekahi hoolimalima loihi o 50 makahiki.

 

 

            I kukulu ana ka hui i alahuki moku no lakou ponoi, manka iho o ka hale waapa o ka Healani..  A i ka wa e hoea mai ai o ko lakou mau waiwai mai na aina e mai, ua loaa ia lakou he wahi akea e hoahu ai, aole hoi e like me keia wa ka nui o na lilo.

 

            I ka manawa e paa ai o ka Hale Hana Hao ma keia wahi i manao ia ae la, ua hiki ia lakou ke hoolaha aku imua o ka honua holooko, ua hiki loa ia lakou ke hoomaemae i ua moku nunui e holoholo nei maluna o ka moana nui akea, a na hiki pu ia lakou ke kapili i na molu maanei..

 

            E lilo aku ana o Kakaako i kulanakauhale maopopo ma keia mua aku, e nui pu aku ana me na poe malihini e noho ana ma ia mau wahi ma keia mua aku.

 

            Ke kauoha ia aku nei na poe a pau i hookaa mua ole mai i ke ola o ka nupepa o keia hapaha mua e hookaa koko mai, a o ka poe e hookaa ole mai ana, aole e loaa aku ana ka lakou pepa, a o ka poe wale no i hookaa mua mai ka makou e hoouna aku ana.

 

 

 

He Lau Oliva mai ke kai mai

 

Ebbitt House,

                                                                        Wasinetona, D. C.

                                                                           Maraki, 17, 1898.

 

                                                                             Aloha oe:

 

            Ua loaa mai nei no kau o ka la @ iho nei o keia mahina, hauoli mau ka manao no ko oukou maikai.

 

            Ua kokoke loa mai ka hopena no ka hoohuiaina, aohe manaolana ana i koe, aka, he noke mai nei o Kakina i ka hoolaha ma na nupepa, aohe ka he pololei o kela papainoa i laweia mai nei i anei nei, ua pau ka kekahi poe i ka make, ahe oo ole kekahi o elua no makahiki, a ua olelo pu ae nei o ua o Kakina, he mau hana apuka keia a Kaulia ma i hana mai nei.  O ka mea apiki nae, aole i aa o @a o Kakina e hoolaha ia mea i ka manawa o Kaulia ma i anei, aia a hoi aku nei lakou la alaila, hoolaha ae nei, he keu a ka hohewale o keia hana.

 

            Huro !  Huro !!  Hura !!!  Puhili ka Iapauwale.

 

            Inehinei, la 16 i make loa ai ke kuikahi hoohuiaina, a hoololi hou ia ae nei ma ka bila kanawai, a ua komo iloko o na Hale a elua.  Ke olelo mai nei no ko kakou mau hoaloha, ke hiki mai ka manawa e koho ai, e hiki ana no ia lakou ke ulupa a okaoka liilii, a oia ka makou e nana ae nei e lohe aku ana no oukou.  Huro !   Huro !!   Hura !!!

 

            He kiup iho nei ko mawaho nei o ko makou Hotele i keia kakahiaka, he mau haole, i ka laweia ana mai o ka mea i eha, a komo iloko o ka rumi kauka o ka Hotele nei, o ka make loa no ia he hana mau ia no ko anei poe.

 

            He maikai no ke Alii, a pela no maua.

 

                                                                        Aloha oukou a pau,

                                                                                                J. HELELURE.

 

HAULE ILOKO O KE KAI.

 

            Ma ke kowa o Oahu nei a me Kauai, ua haule iho la iloko o ke kai ka Malamamoku elua o ka Noeau, a pakele mahunehune mai la kona ola mai ka opu ana ole mai o ka moana.  Oiai o Foster, ka Malamamoku elua e ku ana ma ka oneki o ka Noeau, ma ka po Poakolu nei, iloko o ka ino nui o ka moana, ua luli ino ae la ka moku a kiola ia aku la oia iloko o ke kai.

 

            I ka wa i ike ia ai o keia poino, ua hoopaa koke ia iho la ka holo o ka moku, a holo aku la kekahi waapa no ka hu@i ana iaia i ka wa o ka waapa i hoea aku ai malaila, ua loaa aku oia ua kokoke loa e piholo mamuli o ka paupauaho, oiai, ua haule oia iloko o ke kai, me kona mau pono aahu no a pau.

 

HE WAIKAHA NUI.

 

Make he Ekolu Ola Uhane

 

            O na nu hou e pili ana no kela waikohe nui malalo ae nei o na Koolau, ma ka la Sabati nei, ua loaa mai nei mai kekahi makamaka mai o makou e noho ana ma Waial@a he mau hoike ana penei;

 

            “Ma ke Sabati, Maraki 27, iho nei i kahe mai ai ka wai o ua kahawai me ka weliweli nui a hoopoino mai la i na mea e loaa mai ana iaia ma kona alabele, pela i ko ai kekahi oleo kahiko, penei:  He kauwa maikai ka wai ke noho manaia e ke kanaka, a he lapuwale hoi ke lanakila oia.

 

            Ma Waimea, Waialua, ua lilo i ka wai he eha hale, ka uwapo, ka uwapo o ka lehulehu a me na holoholona e like me ka moa, puaa, bipi a me ke kao.  A no anei na ola i poino ai, he elua wahine a me ka bebe, no laua na inoa o Kepola a me Mrs. Hookaea.  O Kepola he wahine luahine oia, ua lilo aku oia a hiki i ka muliwai he 200 kapuai a oi, me ka ai pu ia aku hoi o ka aina o ke “Lii, Mrs. Pratt, me ko ka lehulehu no aneane elua mile ka loihi i hoopoinoia.

 

            A ma Alamuki, ua lilo aku la ko laila mau uwapo.  Ua uhipu ia na aina kanu raiki a me ke kalo.

 

            Ua lawe ae ka Papa Alanui i ke koikoi o ka auolo ana i na kanaka ma na uwapo.  Ua waiho aku nei ka Papa Alanui i ka hoike o keia poino i ke Kahina Kalaiaina.  O keia ae la no na ma hou.”

 

            Ua hoi mai nei ka mokuahi Kaena mai Waialua mai me ka ukana ole, a ma ka hoike a kona kapena, o kela ino o ke Sabati nei, ua hoopiha iho ia me ka lepo poho, a ma kahi a Kaena e ku ai mamua, he 11 iniha ke kiekie o ke kai maluna ae o ka lepo.

 

HOOLAHA KAHEA HALAWAI

 

            E noho ana ka halawai mau o ka Hui Aloha Aina o ua Wahine, ma ka hora 10 o ke kakahiaka Poalua, Aperalia 5, ma kahi noho o ka Peresideu@ Mrs. Kuaihelani Campbell, Alanui Ema.  Ua makemake ia na hoa a pau e akoakoa ae.

 

                                                                                    Ma ke kauoha,

                                                                                      MRS. LILIA AHOLO,

Kakauolelo o ka Hui Aloha Aina o na Wahine.

 

 

Na Palapala

 

            Aole e ili maluna o makou ke koikoi o na ahewa ana no @ela mau manao i hoopuka la malalo o keia poo, aka, e ili no ia maluna o ka poe na lakou i kakau mai.

 

 

A OE NO E NALO KA PEE A MOA, O KAHI POO NO KE NALO, KOE NO KAHI PUAPUA IWAHO.

 

            I lohe’a aku nei i ke puko-ko ana mai iloko o ke o-pu weuweu o ka Poaono nei, eia io no ka o J. K. Kaunamano io no, ke alakai o na h@na apuka @ pau o ka @ea ole ma nei h@pe aku.

 

            I ka nana pono ana iho i na mea i hana i hoomakaukau ia e kona ike kalai manao ane, ea, he keu a ke ano hukakai hoopailua onoono ole i ka puu ke moni aku, e aho kamalii ka-ha @ne o kuu aina hanau i ke kai o Paikaka, mamua o ka ia nei hoopiha @pala wale ana no i ka nupepa a’u e minamina nui nei i kela inoa, “Loea Kalaiaina,” i ke kapa ia mai he Loea piha opala, mamuli o ka ae wale aku no i kahihaku manao ana o ke ano huikau a hilikau i o a ianei, me ka manao p@ha, o ka nui o na kamailio opala ana imua o ka lehulehu ke kumu e kaawale ae ai oe mai kou kapa ia ana aku ne J. K. Kaunamano ahamele apuka.

 

            Aole! aole loa.  E like me ke kikokiko o ka Leopaki maluna iho ona, pela no kela moa apuka maluna o kou lae, no ka hopena o kou ola ana; a ke hoala hou mai nei no oe i kahi hana apuka hou no au i ka lehulehu, no ko wahi nupepa i kapa hoopunipuni iho la o “Ke Ola o ka Lahui,” ole wale, heaha ka mea kapa o@e iho, ke alakai o na ahamele apuka lea ole a pau.

 

            Aole paha ou hoomanao i na la i hala no ke a’ualu hele ia e na keiki hana no ka uku pono ole ia o ko lakou uku hana?  he apuka ole iho la paha ia ou la?  Hu i kula ka make o ka ai-a.

 

            E J. K. Kaunamano e, e huli oe ma na poopoo a pau o ke kulanahauhale o Honolulu nei a mawaho aku o na mokupuni o Hawaii, aole loa e loaa ia oe he hookahi wahi kiko apuka o ka inoa o Samuela Kamakea Kamakaia, ma na kaiaulu aloha o Hawaii nei, a ina e loaa ko’u apuka ia oe, me na hooiaio kupono, alaila, e haawi pio no au ia’u iho malalo ou.

 

            Oia nae ka’u e aloha ae nei ia oe, no ko wahi nupepa, a’u e ninau nei ia’u iho, e holemua ana paha?  e holo hope ana paha?  O na keiki hana ka hoi ka mea aloha i ka uku ole ia o ko lakou luhi, ke minamina pu nei au i kela papapai holookoa, e man ana paha lakou no lakou iho aole paha.

 

            A no ka mea, ua ae wale aku lakou i kela manao piha opala o J. K. Kaunamano e hoakomo ia iloko o ka lakou pepa, a e hapala pu ana hoi i ka inoa o Samuela Kamakea Kamakaia, maloko o ua pepa ale, ka pepa hookahi no hoi i mau’awale ia aku ai kekahi mau manao maikai e ka mea i hapala wale ia.

 

            Oia nae ka’u e minamina nei no ua papapai la, a e ninau @u @ hoi, e mau aku ana anei kona ku ana nona iho, aole paha, aka, na ke au o ka manawa e hoiko mai i ka haina o ka’u ninau, a pela ka Haku e kokua mai ai ia’u.

 

                                                            Owau me ka haahaa,

                                                    Samuel Kamakea Kamakaia,

                                                 Helu 585 Alanui Nuuanu.