Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 15, 9 April 1898 — Page 1

Page PDF (666.13 KB)

This text was transcribed by:  Wendy Tokumine
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA, POAONO, APERILA 9, 1898.

BUKE IV.                                                                                                      HELU 15

 

KA NUPEPA KE ALOHA AINA

 

E hoopuka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ka Polima o na pule a pau o kela a me keia nahina.

Ka Uku Kepa, he 20 keneia a ka pule.  No ke kope hookahi, i e 5 keneia.

E loaa no ka pepa maiko Keena aku o KE ALOHA AINA, a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.

E pai ia no na Ol@ u Hool@l@a, na anik@au a m3 na Mele Inoa, me ke @la kuik@.  Aole nupepa ma ka owili pokahi e hooaina ia ke ole e hookua mua ia ka uku pepa

E hoonua pololei mai i na Nuhou na Kumuman@e. na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

Aole loa e hoopuka ia a ho luha ia kekuni manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi mea kapakapa ke ole e hooike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa ponoi.

Ka Nupepa Puka Pule.

Ke Aloha Aina

            Hookahi makahiki……….$2.00

            Eono mahina ……………$1.00

            Ekolu mahina…………        .50

            Hookahi mahina………        .20

EMMA A. NAWAHI.

Punkuo

Ke Aloha Aona

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono a Hope Puuku

S. P. KANOA.

Hope Lunahooponopono.

O na kauoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoona polole: mai i ka Puuku ma Honolulu.

 

Nuhou. Kuwaho.

 

HULIPUKA MOKUPEA HELEN W. ALMY.

 

            O ka mokupea Helen W. Almy e holo ana no Prince Wiolliams Sound me kanakolu ohua eli gula maluna ona, ua huli pu iho ia mawaho o Port Rayes ina ka po Sabati, a i ole, ma ke kakahiaka Poakahi.  He kanaha ka nui o na ola a pau ke hui ia me na luma o ka moku i manao ia ua pau lakou i ka make, na ka mokuahi Ssanta Rosa, i hoike mai i ka lohe, ma o kona halawai ana me ka moku poino he eiwa mile mawaho aku o ka Lae Bonita.  E waiho aoao ana ka moku poino i ka wa i loaa aku ai, a e paialewa ia ana hoi iluna o ke kai, o kona ihu kai nalowale iloko o ke kai, aka, o ka hope no nae e ahuwale ana no iluna o ka ilikai.

            O keia moku i poino iho la, he mokupea oia i kupinepine mai i keia awa he mau makahiki i hala ae nei, a mamuli no o kona kahiko kona kumu i poino ai.

 

KUAI O BERITANIA I NA NANAHI ‘A PAI ANA E IKE ANA

Tacoma , Mar. 20. Ma ke ku ana mai nei a ka mokuahi Victoria i ka @o nei mai Kina a me Lanana, ua hoike mai kona mau aliimoku, aia ke aupuni o Beritania Nui ka houluulu mai la i kona mau mokukaua 

            ikaika maloko o na wai o Kina, a nolaila ke kuai la o Beritania Nui i na nanahu a pau e loaa aku ana iaia no kona mau mokukana.  No kona ake loa e loaa ona nanahu, na hoouna aku oia i na moku lawe nanahu no ka holo ana aku e huipu me na mokuahi mawaho o waena moana no ke kuai nanahu ana.  Aia ma kahi o kanakolu kumamalima, a i ole kanaha ka nui o na aumokukaua Beritania e hoolulu la malaila, a mawaeua oia mau mokukaua, kamokukaua Powerful, kekahi o na pukonakona o na aumokukaua moana o Beritania Nui.

HE AIHUE MAKA    OLE,

Hutchinson , Kaus., Mar. 20.  O ka Banako o Nickerson, ma Nickerson, Kansas, e kokoke nei maanei, ua aihue ia ia ma ka ponei, he elima ka nui o na kanaka i hana i keia hana, a ua hoolilo ia he eha a i ole he elima hora o ka hoopahu ia ana o ka pahu hao waiho dala.a  O na poe a pau e maalo ae ana ma ia wahi, ua pau lakou i ka lawe ia iloko o ka hale a malaila lakou i paa ia ai a hike i ka wa i nahaha ai o ka pahu hao, a loaa hoi ia lakou ke dala.  Ma kahi o $5,000 ka nui i lilo aku i na aihue.

LILI NA ILIKEOKEO, A MAKE NE MAI OLA.

Muskogee , Mar. 20.  Ua hana ia ae kekahi karaima eleele ma ka pouei, ma kahi kokoke i kahi taona o Wybark, he elima mile mai anei aku, nana i kaili aku i ke ola o kekahi mau kanaka a me kekahi wahine.  O

ka hale o Ed. Chalrners, he paele i mare i kekahi wahine ilikeokeo mamua koke aku nei, ua komo ia aku ia e kekahi poe ilikeokeo, a pepehi aku la ia laua a make, ua hooweliweli mau aku lakou i na mea i pepehi hoomainoinoia iho la, ua ko lakou lili i ka mare ana o keia wahinen me kak negero.  Ua wawahi ia ae ka puka o ko lajua hale, a ia wa no i ki ia aku ai laua i ka pu, ua make koke no ka wahine, aka, ua kue akuno o Chalrners a hiki i ka wa i @uhee aku ai o kona mau enemi, a mamua o ka paka ana ae o ka la, i make ai oia mamuli o na palapu i loaa iaia.  Ua loaa aku ke kino make o kekahi o na kanaka i powa ai i ka wahine a me ka paele, e waiho ana ma kahi kokoke i ka hale o ka paele ua make.  Ke huli la ka Hope Hamuku o Amerika Huipuia i na limakoko no ka hookau ana aku i ka hoopai maluna o lakou.

E HOOUNAIA ANA NA PAELE NO KA HAKAKA ANA MA CUBA

            Nu Ioka, Mar. 18.  He lono kuikawa kai hoea aku i ka nupepa Herald e olelo ana:  Ina e ulu i’o mai ana ka hakaka e hoouna ia a ku ana he pualikoa o Amerika Huipuia no ka hakaka ana ma Cuba i keia kau ua, a me he mea la, o ka hapanui o ka pualikoa he poe negero.  Ua hoolala ia keia manao maloko o ke Keena Kaua, a ina ua lawe ole na paele e noho nei maloko o ka oihana loa i keia wa, e lawe ia mai ana na paele kuikawa o na pualikoa o na mokuaina o ka Hema.

            O na negeero, ua hoike mai la kou i ko lakou wiwo ole i ke kaua huliamahi, a ua manao ia ua hike ia lakou ke noho malaila i keia kau ua me na ola kino mai kai mamua o na ili keokeo, no ka mea, na nui ka ma’i fiva lenalena e laulaha la malaila.

KA IKAIKA O NAN APUALIKOA O SEPANIA.

            Wasinetona, Mar. 18.  He kanahiku tausani ka nui o na koa i make a kukonukonu loa na poino e hike ole ai ke lawelawe hou i na mea kaua maloko o keia kaua me Cuba.  O ka heluna keia i manaoia o ka nui o na make, aka, aole nae i loaa ka hoike pololei mai ke aupuni mai o Sepania.  O ka ikaika kaua o na Sepania ma Cuba i keia wa oia iho no keia:  Na koa kumau, he 135,000, mailoko ae o keia huina he 80,000 i kupono i ka hooko ana i na kanoba.  A ua mahelehele ia aku lakou elike me keia malalo iho iloko o na mokupuni penei:

            Ma kahi o 25,000 koa ma na apana aina hikina o Cuba, oia o Santiago de Cuba a me Puerto Principe, a o ke koena iho ma Santa Clara, Matanzas, Havana a me Pinar del Rio.  He 30,000 poe i ikeia he mau kokua i ua pualikoa, aia ka hapanui o keia poe ma havana, a he 55,000 hoi kanaka i kupono ole no ka oihaaa koa no na kumu he lehulehu wale.

            O ka ikaika kana o Sepania ma ka honua he 100,000 koa, a i ka wa nae e hea ia ai o na koa no kawa o ke kana, e komo pu aua maloko o keia huina he 50,000 koa kuikawa e ku makaukau ana, papa ekahi, 160,000 koa kuikawa papa elua, he poe hoi i a’o ole ia i ka oihana koa, a ke hoohui ia e hike no ka heluna kanaka i ka 610,000.  Ina e lilo hou ana he 15,000 no ke kiai ana ia Cuba, alaila, e koe he 85,000 no ke kiai ana ia i na mokupuni o Balearie, na wahi kuleana o Sepania ma Aferika Akau a me na mokupuni Canary.

            Ma na mokupuni o Pilipine he 32,000 ka nui o na koa, a maiwaena mai o keia huina he 15,000, he mau kanaka ponoi no no ia mau mokupuni.

E KOKUA ANA PAHA O AUSETURIA ME ITALIA IA SEPANIA.

            Wasinetona, Mar. 16.  He palapala me na manao kaumaha kai hoea mai i Sepania mai Viena mai, i ukali ia mai e kekahi lono mem he mea la e kokua ana o Italia ia Sepania, a oia no ka nianao io o kekahi poe.  Ua olelo ia ae e waiho like aku ana o Auseturia a me Italia he mau koi poho ia Amerika Huipuia no ka pepehi ia ana o kekahi mau kupa oia mau aupuni elua e hope makai hui Martin maloko o Hazelton, kekahi o na apana eli nanahu, ma kela kau haule lau aku nei.  He hoike ana aku keia mau koi poho he mauao kue ko laua ia Amerika Huipuia, a e kokua ana hoi ia Sepania.

KUAI O AMERIKA HUJIPUIA NE ELUA MAU MOKUKAUA O BERAZILA.

            Wasinetona, Mar. 14.  I keia la ua kuai aku la ke Keena Kaua Moana i na mokukaua hou e kapili ia nei ma Elswick no kek aupuni o Berazilla.  E huki ia aku ana ka hae o Amerika Huipuia maluna o na mokukaua hou maloko o hookahi pule, a i ka wa e loaa ai na kanaka e haalele koke iho ana ka Amazona, kekahi ihoi o laua no Amerika, a mahope koke aku no kona hoa e ukali aku ai.  Aole i hoike ia ko laua kumukuai i lilo mai ai.

LANAKILA NA SEPANIA MALUNA O NA CUBA.

            Havana, mar. 16.  Ua poha ae he kaua ma Lamajagua, Puerto Principe, ma ke komohana o Jucaro Maron, mawaena o Sepania e alakai ia ana e Konela Palanca a me na kipi e alakai ia ana e Maximo Gomez.  Me Palanca, he puali kaua lio o Camajucani, he puali koa hele wawae Arapiles a me ka puali pukaa.  Ma ko Gomez aoao lie 200 koa kaua lio a me 300 koa nele wawae.  O na lono pili aupuni i loaa mai e olelo ana ia, ua hoauhee ia aku na poe kipi, me ka lawe pu ana aku i na poe make a hoehaia mailuna aku o ke kahua kaua.  He 3 koa Sepania i make, o Kapena Sebastin Coca a mem eona koa, ua kukonukonu na palapu i loaa ia lakou, a o Lutanela Martinez a me ehiku koa, aole i kulonukonu loa ko lakou mau palapu.

HAUNAELE MA PILIPINE.

            manila, mar. 15.  ua hoopuni ae na poe Pilipine kipi i ka hale elegarapa ma Bolinas, ma ka la 7 o Maraki nei, a ua make he 43 koa Sepania.  He eha mau kahunapule a me na poe o kekahi mau ikulanakauhale e noho ana i pau aku i ka luku hoomainoino ia.  Ua hoomahuahua hou ia aku ka ikaika kaua o Bolinas, ma o ka hoea ana aku o Kenerala Moret me 1000 koa, ma ka aina ka lakou hele ana, a ua hoouka ia e lakou me na enemi he elima mau kaua hahana.  He nui ke koikoi o na make ma ka aoao o nan poe kipi, a he hookahi Lutanela me hookahi koa i make ma ka aoao o na Sepania.  He ekolu mokukaua a me hookahi mokuahi i halihali aku i na koa a me na pukuniahi no Bolinas, mai Manila aku, ma ka la a10 iho nei o Maraki.