Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 33, 13 August 1898 — Page 3

Page PDF (896.85 KB)

This text was transcribed by:  Josie Apo
This work is dedicated to:  Mahalo Ke Akua

KE ALOHA AINA

POAONO AUGATE 13, 1898          8

 

HOOKANANUHA UA POE NEI

 

            Mamuli o ka manao maikai a me na kuhikuhi ana a ka Mana Hooko o ke aupuni o Amerika Haipuia, no na hana a ke Kuhina Amerika Sewall a me Adimarala Miller, i ka wa e huki ia ai o ka hae Hawaii ilalo, ua hoole ia na hoohiwahiwa hookelakela ana i ka wa e pii ai o ka hae Amerika iluna, a me na hookahakaha hookelakela ana o na koa o ka Repubalika Hawaii, ma na alanui o ke kulanakauhale nei, na hoahaaina ana a pela aku.

            O ka hoole ia ana o keia mau hana me ke kuka mua ole ia me na alakai nana e lawelawe aku keia mau hana, ua lilo koke ia i mea hoehaeha i ka naau o ka poe nana i hana, a i hoomakaukau hoi i na mele hea inoa no ka pii ana o ka hae Amerika iluna, a ke noke nui mai nei i ke kuhalahala, aole ka e lilo ana keia la a lakou i iini nui ai, i la kulaia aupuni, e pani ia ai na ipuka o na hale hapa, a e kani wawalo hele ai ka leo o na ohe ma na alanui o ke kulanakauhale nei, a o na tona o na mea hoopahupahu i hoopaneo ia mai ka la 4 mai o Iulai, aole ia e hoohana ia ana ma ua la ala.

            O na hoa hoi oloko o ka Ahahui Hoohui Aina, ka poe hoi no lakou na manao hookikina ia Amerika e kii koke mai ia Hawaii nei, eia lakou ke kuhalahala mai nei no keia hana ohohia ole, wahi a lakou, a ua like ka loihi o ka manawa e hana ia ai o na hana huki hae me 10 a oi wale no minute, he hana hiki ole hoi i keia poe ke uumi ih o i ko lakou mau manao hoohalahala.

            Mamuli o keia kumu, eia lakou ke halawai mau mai nei, a i ka po Poakahi nei, ua malama ae lakou he halawai no ka noonoo a hoolala ana hoi no na mea e pili ana i ko lakou malama ana ia la, i la kulaia no lakou, aka, o na mea nae i hana ia, aole ia i hoea aku i kahi o ka holopono, oia hoi e malama ia na e akani a hoopahupahu ma ka auina la a me ka po ana iho o ka la e huki ia ai o ka hae, aka, o ka hopena nae ua halawai mai no ia me na kue ia.

            Oiai hoi keia poe e hoao nei e hooko ia keia mau hana a lakou, ke olelo nei lakou, alima makahiki me ka hapa ko lakou hoo ikaika pauaho ole ana e ko keia hana hoohui aupuni maluna o ke aupuni Hawaii, a oia nae ka lakou e ike nei, oia mau anoai ana oia mau la, e hana ia maluna o ka lepo o Hawaii, i mea hoehaeha aku i ka manao o ka lahui Hawaii ponoi, ua lilo i mau hana luhi mauwale, a i mea hoopoho hoi i ko lakou luhi.

            O keia hana ana a ke Kubina Amerika Sewali a me Miller, he mau hana maikai ia i loaa ma ko laua nana a makaikai ana i ke kulana o ka hapanui o ka lahui ua maopopo ia laua, he mau hana hoano e wale no ia i ka manao o ka hapanui o ka lahui, a pela iho la i nele ai keia mau upu ana a lakou nei e kuhalahala mai nei.

            Nolaila, aohe mau hapa lealea pili aupuni ma ko Amerika aoao maia la, koe wale no, e kipu ia ana no ka Hae Hawaii e nalo aku ana he 21 a no ka hae Amerika e pii @e ana he 21 pu, a oia wale no na hana e hooko ia aku ana ma ka Poalima ae nei.

                       

E HOOKO IA MAI ANA ANEI?

 

            Oiai, mamuli o ka makaala a me ka makee o ka Ahahui o na Wahine Aloha Aina, ua non@i aku la lakou i ka oluolu o ke Kuhina Amerika a me ka Adimarala e ae mai laua e haawi ia mai ka Hae Hawaii e huki ia iho ana ilalo mai ka pahu hae mai o lolani Hale, ka hae lahui hoi o Hawaii i iho mai la, mailuna mai o kona pahu hae i kau ai, ma ke ano, i mea hoomanao na ka kakou mau mamo ma keia hope aku o kakou.

            O ka makou hoi e hoomaoe ae nei, aole paha e loaa ka apono koke ia mai o keia mea, aka, malia no paha hoi, o hookolo loa aku keia mau kanaka koikoi elua, i ke aupuni o Amerika.  Eleu no.

 

KAUMAHA NA LANI KAUMAHA PU ME KA LAHUI

 

            O keia la Poalima, ka la i huki ia iho ai o ka Hae Hawaii ilalo, ka hae hoi a ko kakou mau kupuna i mailani ai me ka manao ana o ko ka lahui Hawaii hae hookahi wale no ia no ka manawa, me ka moeuhane mua ole ae e komo mai ana kekahi lahui mana nui a huki iho iaia ilalo, a ma kona wahi hoi i pulelo haaheo ai no kekahi mau makahiki lehulehu i hala ae nei, e pani ia aku ia e kekahi hae malihini a ka lahui Hawaii i ike ole ai i ko lakou aloha.

            He mea oiaio, aohe wa kaumaha i ike ia mai kinohi mai e like me keia la, iwaena o ka lahui, a iloko o keia wa a ka lahui e u nei i ke aloha no ka hae nani ou e Hawaii i nalo aku la, eia makou ke ike aku nei i na paia lani ke komo pu mai nei iloko o na haawe o ke kaumaha, ke hoohiolo mai nei hoi i kona mau waimaka o ka ehaeha, me he mea la, e hoike okoa mai ana no owau kekahi e komo pu aku ana me ka lahui Hawaii iloko o ke kanikau ana.

            Ua hoomaka mai ka hoopoluluhi ana o na ao kaalelewa o ka lani i ka po Poaha nei, a ua hoomau la iho a hiki i keia wa a makou e oili aku nei.  nani ke kupaianaha o na hana a na lani.  Aloha, aloha no kakou.

           

HOAO E HOOHAUNAELE

 

            Ua kokoke loa e ulu ae kekahi haunaele nui ma ke kakahiaka o ka Poakahi nei maiwaena ae o na koa Amerika makai o ka uwapo O@enika, no lakou ka huina o 175, i ka wa o ka paina kakahiaka.

            O ke kumi i hoea mai ai o keia manao hoohaunaele mamuli no ia o ka loaa ole ana o na mea ai a kekahi poe koa a me ka inoino o ka hoomoa ia ana e hiki ole ai ia lakou ke ai aku.  Ua hoole lakou i ka paikau ana a i ole hana paha i kekahi hana @ h@ouna@na ia aku ana ia lakou a hiki i ka wa e loaa ai o kekahi mau mea ai maikai no ko lakou paina kakahiaka, ua hoouna ia aku keia kae a na koa ia K@nela Barber a iloko o elua hora, ua pau io la keia hana nui i ka hooponoponoia.

            Ua hoahewaia na kuke o ke aupuni mamuli o ko lakou makaala ole i ka lakou ha@a.  Na na koa mai Colorado mai keia mau hana, a o na koa mai Dakota a me Minesota mai, ua hoekepue mai lakou me ka hilinai ana na na keiki o Colorado e imi i pono like no lakou.

 

KA PAPA KUHIKUHI O KA AHAMELE NUI MA AU WAIOLIMU

 

            Eia makou ke hoopuka aku nei i ka papa kuhikuhi o ka ahamele nui e haawi ia ana maloko o ka luakini o ka hoomana Moramona mauka o Auwaiolimu.  He nui na poe puukani e komo ana e kokua i keia ahamele, a mawaena oia poe o Mr. Pardoe kekahi, ka haole kaulana i ka himeni ma Amerika Huipuia, ka mea hoi nana i kaili ae i kekahi makana kiekie no ke akamai, ma kela hoikeike nui o ka honua i malama ia ai ma Kikako, a penei ka hoonohonoho ana:

  1. Piano Solo       Miss A. Fernandez
  2. Song    Jas. McGuire
  3. Duet    Maikai Waipio Ivy Kekuku me Madeline Fernandez
  4. Mandolin Duet           T. Hennessey   Ernest Kaai me Toyo Jackson
  5. Laughing Song            Mr. Pardoe
  6. Quartette         Kawaihau Club

HOOMAHA

           

  1. Trio      Misses Fernandez
  2. Song    W.B. Jones
  3. Mandolin Duet            T. Hennessey   Ernest Kaai me Toyo Jackson
  4. Song    Mr. Pardoe
  5. Piana Solo       Miss A. Fernandez

Hawaii Ponoi

 

            Ma ka Poakolu nei i hoike ia aku ai ka lohe i na luna aupuni o na aina E mahope iho o ka huki ia ana o ka hae Hawaii ilalo, aole he Keena o na Aina E i koe.

 

KA BUKE MOOLELO HAWAII

 I HAKUIA E KA

Moiwahine Liliuokalani, ma Wasinetona

Pai a hoopua ia e Li a me Sherpord o Bosetona, Amerika Huipuia

 

Unuhiia no ka pomaikai o na poe helu helu o KE ALOHA AINA)

 

MOKUNA IX

KA HOOILINA MOI

 

            O ka huakai i lawe mua ia oia no ka noai puni ana i ka mokupuni maluna ona i ku ai ke kapit@la kulanakauhale o Honolulu,m nolaila, ua hoomaka makou i ka makou huakai ma na kapakai o Oahu mai ko makou home aku, he huakai kaahele o aneane hookahi haneri me kanalima mile, e ukali ana i na ahunui e moe kikeekee ana ma ke kae o ka moana.  Ua manao ia keia hana a makou maluna o na lio, oiai no nae, e ukali ana no ko’u kaa me ka huakai, no ko’u hoomaha ana ina e makemake ia.

            O ka makou huakai maluna o na lio oia kekahi o na huakai nui loa, oko’u mau hoa p@li koke oia no ka’u kane, @Kenerala J.O. Dominis, ke kiaaina o ka mokupuni a me ko’u hoahanau, ke Kama@liiwahine Likelike, ka wahine mare a Hon. A. S. Cleghorn, i ukali ia e kona ukali pilikino.

            Aka, o keia helena nui, aole ia he mea ia i kanalua ia o ka hookipa ana o na Hawaii i na poe malihini, i oi loa aku nae i ka wa i huipuia aku ai me ke aloha a me ka makee i ko lakou alii, a oia ka manawa i wehe hamama mai ai i ko lakou ipuka me ke aloha nui loa ia makou ma ka huaolelo a me ka hana, a ma na wahi a pau a makou i hele ai e kali mai ana i ka hookipa kiekie ana o ko makou hoea aku.

            O ka makou alahele mua ma ka hikini ia, kaalo ae la ia Daimana Hila, lae o Koko a hiki i ka lae o Makapuu, malaila i huli aku ai makou no ka akau ma Waimanalo ae, a malaila i ike iho ai makou he malihini makou na Ah Kau kekahi o na pake waiwai, e noho ona ana maluna o kekahi mahi raiki.  O na hoike no ko makou hiki aku, ua hoea aku mamua o ko makou hoea ana aku, no ka mea, i ka wa i hookokoke aku ai o ko makou mau lio i kona wahi, ua haawi ia mai la ia makou ke aloha mai na mea hoopahupahu mai i hookahi ia ae no ka hoea ana aku o ka hooilina o ka nohoalii a me kona mau hoahele.

            Malaila aku, ua nee aku la makou imua no Maunawili, no ka hala nani o Mr. a me Mrs. Edwin Boyd, no na ka ipuka i hamama mua no ka hookipa ana aku ia makou, a meanei i hoaumoo iho a makou ia po, a noho iho la i kekahi @a ae no ke komo pu ana aku ma na hauoli i hoo makaukau ia no makou, i hiki ole hoi ia makou ke hoakaka, k@e wale no, ua haawi ia mai ia makou he hookipa kiekie ia ana.

            Ma kekahi @a hou ae, ua hoomau aku ia makou i ka hale ana imua no Kaneohe, o kahi a makou i hoomaha ai ia awakea oia no ka hale o Lunakanawai Pii, a malaila noi e kali mai ana kekahi panaaina

            ko makou hiki aku.

            O na kanaka a pau o keia apana holo@okua, ua akoa’@oa mai lakou no ka haawi ana mai ia makou i na hoomaikai ana me ka hoike mai ma na ano a pau aole he kanalua a i ole h@ manao h@ino iloko o ko lakou mai puuwai.  Oiai no makou ma Kaneohe, ua loaa mai la he leta i ke Kama’liiwahine Likelike mai kana kane mai, @ a’o mai ana ua keonimana la i kapa wahine e huli hoi aku no Honolulu me ka olelo pu mai o kona manao, ina o ka’u huakai no ka halawai ana me na kanaka a e mahi aku i ko lakou mau manao aloha, o ka manawa i hoohala ia ma ke alahele e lu@i makehewa ana ia, no ka mea, he p@e hoaloha lakou a pau no Ema.  Ua hoolauna mai kuu hoahanau ia’u no keia mau hoike ana mai a kana kane iaia, me ke nei mai i ka’u a’o no kona alahele.

            Aole au i makemake e hookaumaha aku iaia ma na ano a pau, a nolaila, ua waiho aku au naa no e koho i kona hoomau aku ma ke hele pu ana me a’u, @ i ele, o ka lawe ana he paha i ke a’o ana a Mr. Cleghorn.  Aka, ua n@e loa aku nae makou imua o ko makou alahele iwaena o na kanaka e hiki ai ke hooiaio ia ua kuhihewa kana kane, no ka mea, aole he hooilina i ka nehealii i oi ae na aloha i haawi ia mai mamua ae o’u.  Aole no i hoonele ia ke Kama’liiwahine i ka ike ana ia mea, a i ko makou nee ana aku ua moak@ka loa, o na poe aloha ia Ema, ua hele koke mai lakou e hoohanohano ia makou.  Nolaila, mahope o ka noonoo ana, ua hooholo iho la ke Kama’liiwahine Likelike aole oia e hoi hope aku.

            He olelo hooholo ana i mihi ole ai he wa mahope iho, a he mea hoi na’u i hauoli loa ai, no ka mea, ua pulama ia aku oia me ka hoolei ia mai me na hoail@na o ka ma@@e e na hoapili ponoi o Ema, a no @a@ kou hoi na manao a’o a kana kane iaia.  He mea hooluhi wale no paa ha ka hoakaka ana aku i na mea ano nui o ka makou huakai e kaapuni nei i ka mokupuni.  Mai kahi wahi aku a kahi wahi o na hookipa ane, ua like wale no, he hauoli, hoihoi a me ka lana o ka manae,  Kahuku, Waialua, Makaha, Waianae, a pela aku a hiki i kahi hope loa a makou i hoomaha ai, oia hoi kahi o Mr. James Campbell a me kana wahine oluolu ma Honouliuli.

 

            He ahamele ke haawi ia ana ma ka luakini o ka hoomana Moremona mauka o Auaiolimu ma keia po Poaono.