Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 34, 20 August 1898 — Page 1

Page PDF (768.86 KB)

This text was transcribed by:  Sarah Whitaker
This work is dedicated to:  no Kevin Brown

KE ALOHA AINA

 

HILO BAY, HAWAII

UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO

HOOKUMUIA I MEI 20. 1895

 

BUKE IV.  HONOLULU, POAONO, AUGATE 20, 1898  HELU 34

 

KA NUPEPA KE ALOHA AINA

 

            E hoopuka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ka Polima o na pule a pau o kela a me keia mahina.

            Ka Uku Pepa, he 20 keneta o ka pule. No ke kope hookahi, he 5 keneta.

            E loaa no ka pepa maike Keena aku o KE ALOHA AINA a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.

            E pai ia no na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa, me ke Dala kuike. Aole nupepa ma ka owili pakahi e hoouna ia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa.

            E hoouna pololei mai i na Nuhou na Kumumanao, na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

            Aole loa e hoopuka ia a hoolaha ia kekahi manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hooike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa ponoi.

            Ka Nupepa Puka Pule

Ke Aloha Aina

Hookahi makahiki....   $2.00

Eono mahina....           $1.00

Ekolu mahina.....         .50

Hookahi mahina ....     .20

EMMA A. NAWAHI.

Puuku o

Ke Aloha Aina

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono a Hope Puuku

S. P. KANOA.

Hope Lunahooponopono.

            O na kauoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoona pololei mai i ka Puuku ma Honolulu.

 

Nuhou Kuwaho.

 

            Maluna mai nei o ka mokuahi lawekoa Charles Nelson, i hoea mai la ma ka auina la Sabati nei, ma Kapalakiko i loaa mai ai ia makou na mea hou makamaka hou loa o na aina mamao, a no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu ke hoopuka aku nei makou.

 

UA MAKE NO O BISIMAKA.

 

            Belina, Iulai 30. O ke keikialii Bisimaka, ua make oia mahope koke iho o ka hora 11 o keia po.

            O na lono e pili ana no kona make ana, ua loaa mai ia me ka hana nui mamuli o ke aumoe loa a me ka makemake pu o ka ohana e hoike koke ole ae i ke akea.

            O ke keikialii Bisimaka mailoko mai oia o kekahi ohana kahiko loa, ua hanauia oia ma Schonhauson, ma ka la 1 o Aperila, 1815. A oia no hoi kekahi o na kanaka kaulana ma Geremania i na la i aui aku, ua like no hoi kona ikeia imua o ke ao holookoa me Pohakuhauoli o Enelani.

 

HOPOHOPO O KENERELA MERRITT I NA POE KIPI.

 

            Wasinetona, Aug 1. Ua telegarapa mai nei o Kenerala Merritt i ke Keena e pili ana i ke kulana o Manila, i loaa aku ai iaia, he kupilikii ka noho ana a me ka hopohopo, mamuli o na hana a ka ka poe kipi. Ma ka manao o Kenerala Merritt, ua like loa ke kulana o keia poe kipi me na poe kipi o Cuba malalo o Kenerala Garcia, ma ka hoao ana e komo aku a lawe ae i ka mana o ke kulanakauhale, malalo o ko lakou mana ponoi iho, o keia poe kipi, ua hoolako pono ia lakou me na lako kaua weliweli, a ua nui hoi na kahua kaua i loaa ia lakou ka lanakila maluna o na Sepania. Ua olelo hou ae o Kenerala Merritt e hoao no ia e like me ka hiki iaia no ka hoopakele ana ae i na kanaka o loko o ke kulanakauhale mai ka luku hoomainoino ia ana e na poe kipi. E hoao ana oia e lanakila maluna o na Sepania, a ma kekahi aoao ae e hooauhee aku ana oia i na poe kipi.

 

HOAHEWAIA HE KONELA.

 

            Madarida, Aug 4. He hoike pili aupuni kai loaa mai nei ma San Jaun de Porto Rico, e olelo ana: O Konela San Martin e noho alakai ana no ka pa kaua ma Ponce, ua hookolokolo kanawai koa ia oia a kipu ia iho la, no ka haalele ana i kona wahi me ke ke ole aku. O Lutanela Konela Puiz, ke alakai kiekie malalo aku ona, ua lawe ponoi ae oia i kona ola.

 

KE KUIKAHI O KA MALUHIA.

 

            Wasinetona, Aug 5. O ka manao o Amerika Huipuia ia Sepania, i hoouna ia aku e Peresidena Makinile i ka Emabasedoa Farani, no ke kuikahi, oia keia iho malalo.        

            E haalele loa o Sepania no ka wa pau ole ia Cuba, Porto Rico me na wahi pili kokoke malaila.

            O Guam ma ka mokupuni o Ladrones, e paa ia e Amerika Huipuia, ma ke ano i wahi hoahu nanahu.

            O ka hooponopono ana a me ke aupuni no Pilipine e hanaia e kekahi Komisina.

            Aole e koi ia aku no ka uku ana mai i na poho.

            Ua manao io ia e ae mai ana o Sepania i keia mau manao maloo 48 hora. Ia manawa no e hoomau ia aku ke kaua ana ma ka aina a me ka moana.

 

KE PII MAHUAHUA AE LA KA IKAIKA O NA POE KIPI.

 

            Vitoria, B. C. Aug. 1. E like me na lono i loaa mai maloko o kekahi leta maluna o ka mokuahi Tacoma, aia na hana kipi ke pahola la ma Kina.

            He eiwa ka nui o na taona i hoike ia ae, ua lilo pio i na poe kipi. O keia poe o lakou kekahi poe i ike nui ia no na hana puuwai eleele.

            He eono mau mokukaua liilii i hoounaia aku la mai Canton aku, me 3000 koa maluna, a mauka lakou o ka aina e hele ai. Ke pii mahuahuia la ka pioo ma Canton. Ua kuai aku la ke aupuni he 8000, a ke makemake la i mau pu wili.

            O na lono i loaa mai he hookahi la mamua o ka haalele ana o ka mokuahi Tacoma ia Kina, ua hoauhee ia na pualikoa imeperiala e na poe kipi, a he 1000 mau kino make i lawe ia aku mai ka muliwai no Wu Chau. O ka nui o na poino ma ka aoao o na pualikoa imeperiala he koikoi loa ia.

 

MAKEMAKEIA I KANAKOLU TAUSANI KOA NO MANILA.

 

            Kapalakiko, Aug. 2. Ma ka la inehinei ua loaa mai la he telegarapa ia Kenerala Meriana mai ia Kenerala Merritt mai, e ninau mai ana ehia la moku lawekoa i holo aku no Manila mahope o kona haalele ana aku, ma ka la hea la lakou i holo aku ai, a heaha la ka heluna koa o na moku pakahi i lawe aku ai. O keia mau ninau a pau ua pane kokeia aku.

            Ua hoopuka ae o Kenerala Merritt he kahea no 30,000 koa hou, a ke hui ia me ka heluna mua e hiki aku ana ka huina o na koa a pau no Manila m akahi o ke 50,000 he 9600 koa e loaa ana ma Kapalakiko, a o ke koena iho he 24,400, me he mea la, e lawe koke ia mai ana lakou i keia kulanakauhale mai ka Hikina mai. O na moku a pau i hiki ke hoohana ia i moku lawekoa e laweia aku ana e ke aupuni no ka halihali ana i na koa.

            O ke kumu o keia kauoha a Kenerala Merritt i keia huina koa mahuahua aole ia no kona hopohopo i na Sepania aka, mamuli no ia o na hooweliweli ana a na poe kipi malalo o Aguinaldo e lawe ae i ke kulanakauhale o Manila malalo o ka lakou hookele ponoi ana.

            Mamuli o keia makemake o Kenerala Marritt e hoopiha koke ia aku kela heluna o 30,000 koa, pela paha i hoouna ia mai ai ke kauoha ia kenerala e ka Peresidena e ohiia i hookahi bataliona koa mai waena mai o na koa Hawaii no loko o na pualikoa kokua o Ameiika Haipuia, aka, e kali aku no nae kakou no ka hopena e hiki mai ana.

 

NUI NA MOKU SEPANIA I POINO.

 

            Wasinetona, Aug 4. Ua loaa mai nei i ke Keena Kaua Moana ka hoike piha oke kaua moana ma Manzanillo, ma ka la 18 iho nei o Iulai. Ua hoike mai lakou ua oi oku na poino i hana ia mamua o ka lakou mea i hoomaopopo ai. Maloko oia e hoike ana aole i emi malalo iho o 10 moku Sepania i pau i ke ahi, piholo a me kekahi mau poino e ae.

 

KUKO NA POE KIPI E LUKU I NA KAHUNAPULE O MANILA.

 

            Kikako Aug. 2. He lono kuikawa mai Wasinetona mai i ka nupepa Newp e olelo ana: Ua loaa mai nei i ke Keena Kaua a me Keena Kaua Moana mai ia Kadinela Ramsolto, ua telegarapa mai ka Pope iaia e hoike mai ana i hopohopo no ke ola o ka Bihopa me na Kahunapule ma Canit. Ua haiia mai he lono ma Vatiean, aia o Aguinaldo a me kona mau pualikoa ke hoolala ia no ka luku ana i na Kauunapule me na wahine wilikina.

            I ka wa i loaa mai ai o keia lohe ua telegarapa kokeia aku ia mea ia Adimarala Diuwe a me Kenerala Merritt, e hauoha aku ana ia laua e kue aku i na poe kipi mai ka hoopoino wale ana i na poe kahunapule.

           

HOOPOINO IA KA MOKUPEA HELEN BREWER.

 

            He mokukaua Farani e holo awiwi ana no Sana Hai, no ke kokua ana i ka hoopau ana i na hana hoohaunaele malaila, ua hookui aku la oia me ka mokupea Hawaii Helen Brewer. Ua hoopoino ia ka Helen Brewer me kekahi puka nui ma kona aoao. O na lono hope nona, ua hoopiha ia oloko o kona opu me ke kai nona ka hohonu o ke kai he 16 kapuai. O ka mokukaua Farani Jean Bart ua halawai no oia me na poino, a ua hooili ia aku iuka o ka aina. I ka la 22 o Iulai i hoea aku ai o Helen Brewer i Sana Hai mai Nu Ioka aku.

 

UA HALA AKU LA NO GEREMANIA.

 

            Ua hala aku la maluna o ka mokuahi Belgico Miss Matilda Walker ma kona alahele no Geremania, no ka hoomahuahua ana aku i kona ike mele. He kaikamahine aapo oia ma na mea kani a me ka haku mele. Ua haku no hoi oia he mele a ke kuai ia nei maloko o na halekuai buke. No kona aapo ua lawe ae la o Kuntz he haole waiwai i na lilo o ka hoonui hou ana aku i kona ike ma na aina mamao. O ka makou e upu ae nei e haihai ia ke alahele o keia kaikamahine Hawaii me na pomaikai he nui.

 

HE MOKU LAWE KOA HOU.

 

            O ka mokuahi Samoa, oia kekahi o na moku i lawe ia ae la i moku halihali koa no Manila. O G. D. @ nife ka Ona o keia moku, he @ kalepa papa nui no Kapalakik@

            He moku hou loa keia, a u@ pili ia e ka hui hana hao o F@ ma Kapalakiko he elima wa@ mahina i hala ae nei. He 25@ kona kauamaha, he uuku kahi @ kaawale ia no na ohua, a ua @ ia ae ina aole e hiki iaia ke l@ kekahi keluna koa mahuahua @ la, e hoolilo ia aku ana oia @ aupuni i moku halihali ukana.