Ke Aloha Aina, Volume IV, Number 51, 17 December 1898 — Page 8

Page PDF (800.01 KB)

This text was transcribed by:  Susan Moore
This work is dedicated to:  My Dad, Santiago M. Simpliciano

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA,   HONOLULU,   DEKEMABA 17, 1898.

 

KUU LEI ROSE UA NALO.

MR.  LUNAHOOPONOPONO"

                                    Aloha oe.

   E oluolu oe e hookomo iho makahi kaawale o ka kaua milimili, no ka'u wahi puolo, oia iho keia.

   Ma ka la 28 o Nov. 1898, ua kii mai la na lima o ka make a lawe aku la i ka hanu o kuu wahine i aloha ia, Mrs. Lepekakaahumanu, ma ka hora 11:25 minute o ka po, i hookuu mai ni oia i kona hanu hope loa, a haalele iho la ia'u a meka moopuna a maua e u aku ma kei aoao o ka luakupapau.

   Ua hanauia o Lepekakaahumanu ma Puna paia ala i ka hale, mai ka puhaka mai o Kela ma, m.h.  1886, loaa oia i ka mai lepera, 1887, komo mai ia nei, 1894, lilo i Peresidena no ka Hui Manawalea.  Ua hooikaika au i ola nona ma na ano a pau, a hala wale aku la oia, a no ka nui loa ia o ko'u kaumaha no kuu wahine, ua haku iho la au i kanaenae nona me ka waimaka:

He kanikau he aloha,

Nou no e Lepekakaahumanu,

I hala e iho nei,

I ke al@ hoi ole mai,

He noho ae nei maua,

Me ka luhi a kaua,

Auwe kuu aloha pau ole ia oe-a.

Kuu wahine mai ka uka o Pohakuloa,

Aloha ia wahi a kaua i pili ai,

Noho aku kaua hoolono o ka leo o na manu,

Huli aku na maka,

Nana ia ka Laomilo,

O ke kahiko mai,

O ke ehu a ke kai,

Auwe kuu aloha ia oe-a,

Kuu wahine hooikaika i ka pono o ka Haku,

Aloha ka leo i ka pane ana mai,

Ho ae kaua i ka pono,

Aloha ko lei he moopuna,

Ka luhi a kaua,

Auwe kuu aloha ia oe-a.

He ipukukui pio ole,

Kana mau hana ia'u,

Auwe k@u minamina ia oe-a.

E Papaloa ea

Ua ike anei oe ia Lepekakaahumanu,

Ae, Aia la i Iliopii.

E walea ana i ka ehukai

Na ale hanupanupa o ka moana,

Aloha, aloha ia wahi a kaua i hele ai,

Ia kula mehameha kanakaole Hoolehua,

Ua ike anei oe ia Lepekakaahumanu,

Ae, Aia i Makanoni,

Me ka wahine ai pohaku,

Auwe kuu aloha ia oe-a,

Ke hoonana ae i ke aloha,

Pehea la ia e pau ai.

            Owau iho no me ka waimaka,

                                    MANEAULANI,

 

He Kanikau he aloha,

Nou e kupuna Lepekakaahumanu,

I hele @ iho nei,

Ike ala hoi ole mai,

Ke au ae nei ma ka paia,

Mahea la oe i hala iho nei,

Aloha ko leo e kupuna Lep@ka.

            Owau o kau moopuna,

                                    KEOKI KALAUWAO.

   A no ka olalo o keia ke haawi nei au i ko'u aloha i ka Lunahooponopono a me na keiki oniu hua kepau ko'u hooh@no.

            Owau me ka waimaka,

                                    MANEAULANI

Kalaupapa, Dec. 9. 1898.

 

@E MOOLELO WALOHIA

NO KE

Keikialii Alabati

Ke Kaeaea o Pelekane

A ME KA

Ui Madelina.

Ke Kukui Uwila o Ainapo

 

Hoohenoia no KE ALOHA AINA

   Aka, ua kali hou iho la no nae la kou, me ka huli papu ana aku o ko lakou mau alo, ma kahi a na powa e hakinua mai nei ko lakou hele ana me he nalu la, e popoi ana i ka lae kahakai.

   No ka ike ana aku la o ka opio i ko lakou mau manao kanalua, ia wa no oia i oniu ae ai i kana pahikaua me ka niniu poahi ana i ka lewa, me ka manao, e omau aku iloko o ka puuwai o ua poe omokoko ala.

   Aka, eia nae ka lakou i hooho like mai ai me ka leo hookahi wale no, e hoopakele ae i ko lakou mau ola mai ka maka ae o kana pahikaua, e anehe iho la e kau maluna o ko lakou mau kino, ke hala hou he mau minute o ko lakou kali ana.

   Na keia mau leo nonoi o ua poe nei, i hooki iho i kona manao luku@i keia poe, mamua o ka hoea ana mai o kela poe.

   A nolaila, ua haawi mai la oia i ke kauoha i na powa e emi koke aku iloko o ke Kakela, no ko lakou mau ola iho.

   A o ka mea e puka hou mai ana mailoko mai o ke Kakela, e manaoia oia, he kipi i ka'u kauoha, a o kona hoopai, he make wale no i na wa a pau.

   I ka pau ana no o keia mau olelo, o ko lakou wa no ia i emi koke aku ai iloko o ke Kakela, me ka nana ana mai, heaha la ka hopena e kau aku ana maluna o ko lakou mau hoa kanaka e holo mai la.

   Mamua o ko lakou hui ana ae i kahi hookahi, ua kahea koke aku la oia me ka leo nui, me ka pane ana aku:

   E emi koke aku ihope e na ilio omokoko o keia mau ululau, a ina aole pela, alaila, me ka hookaulua ole, e luku no au ia oukou a pau me ke koe koena ole,

   Aka, o kana mau leo uwalo nae, aole i hoolohe ia mai ena powa, oiai lakou e wiliwili ana i ka lakou mau koi kaua maluwa @ o ke poo o ka opio.

   Iloko o na hakoko ana me ka weliweli a lakou i moeuhane mua ole ai, pela iho la ka hopena e kau aku ana maluna o lakou.

   Aia hoi, he lehulehu wale o na kino make e waiho ana malalo o na kapuai o ka lio a ka opio e awala nei i na ai a Wahio.

   Na ka palamimo o na hauna pahi a ka opio i kono aku i na powa e hoopau ae i ko lakou kue ana mai, a e haawi pio aku ia lakou iho imua o ka opio

   Oiai nae kekahi poe o lakou e noonoo ana pela, oia no ka wa i ike ia aku ai o kekahi poe hololio e kamoe pololei mai ana ma kahi o na koa powa e hakaka nei.

   O keia poe hololio a kaua e ike la, oia na poe koa malalo o kahi aliikoa pahaahaa, a me he mea la, e heihei mai ana lakou no ke alahele a ko lakou hoaloha opio e kakele nei i kona akamai kakele pahikaua.

   O ko lakou hoea ana mai i ka wa kupono loa, ka mea nana i hoololi awiwi ae i na manao aa hakaka o na powa, a haawi koke mai la lakou i na hooho ana leo nui ana:

   E ola mau loa ka opio wiwo ole, a e lilo makou i poe kauwa hoolo h@ kana mau olelo.

   Na ko la@ou mau leo hooho hauoli i kaohi mai i ka iho ana aku o ka lakou mau ihe e inu i ke koko o ko lakou mau enemi,

   I keia wa koke no hoi @ puni koke ae ai oia i kona mau hoaloha me na manao ulumahiehie o ka hauoli, a oia kana i huli ae ai a pane aku la imua o kona mau hoa me keia mau huaolelo ku i ka haaheo, penei:

   O ke kahua kaua, kahi e hoike ai ke kanaka koa a wiwo ole i kona kulana makaukau ma keia hana o ka alo ana i ka make mamua o ke alo o ko oukou poe enemi.

   O na hilihili koko o ko kakou mau hoaloha i pau aku i ka make, eia ia ke hea mai nei ia kakou e ku me ka naau koa a hiki i ka lanakila ana.

   I ka nana ana ae mao a maanei ua hiki ia kakou ke hoomaopono iho, o kekahi keia o na hana weliwoli loa i ko ke kanaka mau la e ola ana.

   O kahi keia e hoolaa ia ai ko oukou mau inoa me ka hanohano, i oi aku mamua o kou noho ana ma kou home iho.

   I kona hooki ana iho i kana kamailio ana, ua kaulona pono aku la kona nana ana maluna o na powa e kali aku la o ka puka mai o kana olelo hooholo, no ko lakou uku hoopai.

   A oia ka ua opio la i pane aku ai me ka leo e hoohaalulu ia ai na puuwai o ua poe keiki noho kuahiwi la:

   E hoomanao, mai keia la aku e hoopau loa ai oukou i keia hana ino o ka powa a me ka aihue, a mai lilo hoi na hana a oukou i maa ai malalo o ko oukou haku mua i mea na oukou e hoomau ai ma ia hana.

   Ua loaa ia oukou ka noho kuokoa ana mai keia wa aku, aole hoi he mea nana e hoopilikia i ko oukou noho ana, oiai oukou he poe keiki na ke aloha.

   Aka, i ka wa o kekahi o oukou, a i ole o oukou holookoa no paha a pau e komo hou ai iloko o na hana a oukou i walea ai, a ke loaa @o@o aku; ua hana io oukou pela, o ko lakou uku hoopai kupono wale no, oia ka make.

   Ke makemake nei au e hoike aku imua o oukou a pau, i ka Haku nana e hoomalu i keia mau wahi ma keia hope aku, oia no kela koa wiwo.

   Ie e waiho mai la, ka mea nona ka puuwai i piha i ka oluolu a me ke aloha.

   A oia auanei ka le Keikialii Alefereda manawalea oiaio imua o ka mea nana oia i hoopakele ae mailoko mai o keia Kakela i piha kona mau paia me na hilihili koko o ka poe i hoomainoino ia.

 

N. S. SACHS DRY GOODS CO.

E haawi ana Lakou he mau Waiwai

Nani no kau Dala i keia Mahina i

haawi oleia pela mamua.

 

Oganadi 6 1-2 keneta o ka l-a.

Vitoria Lawns 10 l-a 50 ken.

Kalakoa Lawns 20 l-a no 1.00

Paku Lihilihi he 1.25 o ka Paa.

Kakini Nani Loa no ka 25 ken.

 

   Ina oukou he makemake e ike i kahi emi loa o na mea kuai e kipa mai i ko makou Halekuai.

            N. S. SACHS DRY GOODS CO.

   Alanui Papu.                       Helu 520.

 

OLELO HOOLAHA.

   E ike auanei na hooilina o Kaupena [k] ke nana mai i keia Olelo Hoolaha, owau o Kahanawale (w) o Waialua, mokupuni o Oahu, ka moopuna ponoi a Kahawalu (w), a o Kahawalu (w) oia no ka wahine mare@a Imaui (k), oia wahi hookahi no i make kauoha ole, a he mau apana aina ko Imaui (k) e waiho nei ma Waialua, Oahu, a he kaikaina ko Imaui (k) e ola ana mahope o ka make ana o Imaui (k) oia o Kaupena (k).  A no ka mea, mahope iho o kamake ana o Imuai (k) a hiki i keia la, na ko'u makuakane ponoi a me a'u pu i uku i ka auhau aupuni maluna o ua mau apana aina la, nolaila ke kono aku nei au i na hooilina o Kaupena (k) e hele mai, a e uku mai ia'u i ka hapalua o ua mau auhau aupuni la, a e kuka pu no hoi me a'u ma ko, u wahi noho ma Paalau, Waialua, Oahu.  E hoolohe i keia.

            O wau no me ka oiaio,

                        KAHANAWALE (W)

Paalaa, Waialua, Oahu, Dec 6, '98.

                        dec. 7-4ts wkly

 

Laau Kaulana

Ilikini Kikapu.'

E Loaa no ma ka Halekuai

Laau o

Hobron Drug Co.,

                        Agena ma Hawaii Nei.

Kihio na Alanui Papu me Mois