Ke Aloha Aina, Volume V, Number 1, 7 January 1899 — Page 3

Page PDF (884.11 KB)

This text was transcribed by:  Naomi C. Losch
This work is dedicated to:  Emalia, Kalia and Lilia Goodhue; Kala'iohauola and Ka'iwa'iwa Losch

KE ALOHA AINA,

POAONO, IANUARI 7, 1899

            NA WANANA LIKE OLE NO KA MAKAHIKI 1899

___________________

(Hoomauia)

            Eia he ekolu mau hale ma Kapalakiko i upuia e na poe manao ino e puhi i ke ahi. O keia mau hale ekolu, oia no ka Phelan, Parrott a me ka Hotele Palace. O keia mau hale eia ke kiai pono ia nei, a nolaila, aole e hiki ke oleloia ae he poino ke hoea mai ana me lakou, aka, e hoike mai ana no.

            E nui a i ole e uuku ana no ko lakou poino, aole nae lakou e a ia ana a hiki i ke kahua. Aole no hoi he ola e poino ana. O keia mau pauahi e hoea mai ana no ia maloko o ewalu mahina.

            O ka Senetoa hou o Kaleponi ma keia mua aku oia no o Kalani. Ke ike nei au, he poali o mua nona i keia wa, aka, malalo nae o na ao, ua uhi ia e ke dala. He manao io loa ko'u e lawe ae ana o Kalani i kona noho maloko o ke Senate o Amerika Huipuia.

            E loaa no ia kakou ka ua, aka, aole nae e mahuahua ana, aka, ua lawa nae no ka hooulu ana i na mea ulu. Aole no he mau hiohiona ino no ka poe mahiai elike me ka kekahi poe i hilinai ai.

            E pii mahuahua ae ana ka oihana kalepa, a ke ike nei au he makahiki holomua keia no Kapalakiko.--Mrs. Dr. Terry.

KA WANANA I ANEANE E HOOKO IA NA MEA A PAU.

            (O keia malalo iho nei ka wanana a kekahi wahine haole nona ka inoa o Mother Shipton, i ka makahiki 1648, a ua like hoi me 230 makahiki i hala ae nei, aka, aole nae oia i ola no ka ike ana i ka hooko ia ana o kana wanana, penei:)

            E hoea mai ana he hale aniani

            Maloko o Enelani, aka, auwe!

            He kaua ke ukali mai ana me ka hana

            Maloko o ka aina pegana me Tureke,

            O ka mokuaina a me ka mokuaina iloko o na paio hahana ana,

            E imi ana i ke ola o kekahi me kekahi,

            Aka, i ka wa nae o ka Akau e mahele aku ai i ka Hema.

            E kukulu ia ae ana he aeto iloko o ka waha o ka liona.

                                              *  *  *

            E holo ana na kaa me ka lio ole,

            A e hoopiha ia ana ka h@@@a me na ulia poino o ka ehaeha,

            E mau auanei o Primrose Hill maloko o Enelani,

            Maloko o kona kikowaena e ike ana he Bihopa,

            E lele ana na manao a puni ka honua

            Maloko o ka imo ana a ka maka.

            E hana ana ka wai i na mea kupanaha oi ae,

            Kamahao i keia wa, aka, he oiaio nae.

            E huli auanei ka honua ilalo

            A o ke gula e loaa no ma ke aa o ka laau.

            Maluna o na puu e hele ana ke kanaka

            Aole he lio a i ole he hoki ma kona aoao,

            Maloko o ka wai e hele auanei na kanaka,

            E holo ana, e kokolo ana, e kamailio ana,

            Iluna o ka lewa e like ia ana na kanaka,

            Iloko o ke keokeo, ka eleele, ke omaomao.

                               *  *  *

            E lana no auanei ka hao maloko o ka wai,

            Elike ka oluolu me ka waapa laau.

            E loaa ana ke gula mawaena o na pohaku,

            Ma kekahi aina i maopopo ole i keia wa.

            E hana auanei ke ahi a me ka wai i na mea kupanaha,

            E ae aku ana o Enelani he Iudaio e komo mai,

            O ke Iudaio i hoowahawaha ia aku.

            E auamo no auanei elike me ka hanau ana iloko o ke Karistiano.

            Ekolu kolu auanei na manawa o Farani nani,

            E alakai ia aku i ka hula, i kekahi hula hookahe koko.

            Mamua o ke kuokoa ana o kona poe kanaka,

            Ekolu mau moi hookaumaha ana e ike ana

            Ekolu manawa o ka lahui e hoomalu ai no lakou iho.

            Ekolu manawa e pau ai o ka manaolana o kona poe kanaka

            Ekolu moi e ike ia ana e hahai ana mahope o kahi.

            I puka mai mai na ohana alii like ole,

            Alaila, e hana ia auanei he kaua weliweli

            O Enelani a me Farani kekahi e komo pu ana.

                                                                        *   *   *

            O na keiki a pau a Enelani e palau ana i ka aina

            E ike aku ana, me ka buke iloko o ka lima,

            O ka ike e emi aku auanei ia a kahe malie.

            O na poe ilihune ke ike ia ana i ka naauao.

                                                                        *   *   *

            E hoea mai ana ka honua i kona hopena,

            Maloko o ka Umikumamawalu hahaneri me kanawalu kumamakahi.

                                                                        *   *   *

                        Ua hala aku la ka manawa a ka wanana a keia wahine no ka hopena, aka, aole nae i hooko ia. A o ka wanana hoi a kekahi haole i hoopuka ia maloko o KE ALOHA AINA ma kekahi helu i hala hope aku nei, e hoea mai ana ka hopena o ka honua nei ma ka 13 o Novemaba 1899, a oia ka kakou e nana aku.

________________________

            E loaa no na Hae Hawaii Silika Nani ma ka Halekuai Golden Rale Bazaar. Alanui Papu.

            O na @@no i loaa hope mai nei ma ke Kinau mai nei, ua loaa aku ke kino make o Mrs. McFarlane i kana keikikane, maloko no o ka ululaau o Kaumana.

HE MOKUAHI HOU.

_________

            Ma ka po Poaha nei i hoea mai ai ka mokuahi hou Nippon Maru mai Iokohana mai, a oia ka mokuahi hou i hookomo ia maloko o ka laina mokuahi Maila Pakipika, he moku nui oia i like me ka mokuahi Kina, a he 171/2 nota kona holo i ka hora, a ua holo ia mai nei e ia he eiwa la me hapa, mai Iokohama mai a hiki i Honolulu nei.

            Ua olelo ia ae aole ona wahi no na ohua oneki, aka, ua hookaawale ia iloko o na keeha liilii, o na keena o ka papa ekahi he $75 mai anei aku a hiki i Kapalakiko, a o ka papa elua he $50. Ua lawe mai nei oia no keia awa he 500 tona ukana me kekahi mau limahana Iapana.

__________________

MAKE HIKIWAWE.

_________

            I ka hora 7 o ke kakahiaka Poalima, i kaalele mai ai i keia ola ana o Mr. William Brown, he hapahaole i kamaaina nui i na poe hana mokuahi ma kai o ka uapo.

            Ua iho aku oia no kana hana maa mau ma kai o ka uapo, me ka mahui mua ole ua kokoke mai kona hopena. Aka, mamua nae o kona hiki ana ana aku no kai o laila, lua loaa iho la oia i ka ma'i kauhola ma ka hi kokoke i ka makeke hou.

            Ua hoouna koke ia mai ka lohe i ka oihana makai, a mamua o ka hiki ana mai o kona kino i ka halewai ua lele loa ae la kona aho. Ua haalele iho la oia he ohana e paiau ma aku ana nona. Aloha no.

______________________

HE ANAINA IKE NO NA ALIIMOKU O KA ETNA.

_______________________

            Ua malamaia ae he anaina ike no na aliimoku o ka mokukaua Etna, ma ka auina la Poalua nei, ma ka home o ke kama'liiwahine Kaiulani mawaho o Waikiki, malalo o ka hooponopono ana a ke Kanikela Italia Schaefer. Ua hoea ae na aliimoku Italia a pau malaila, me ko lakou mau mea hoonani e hihimanu ana ma ko lakou mau poohiwi a me na umauma. He mau haneri o na poe o Honolulu nei i kipa ae e ike ia lakou, a ua hoohala ia ia mau hora me ka hauoli.

________________________

KA MOKUPEA TACOMA.

________________

            Ua hoea mai la ma ke kakahiaka Poaha nei ka mokupea Tacoma, he 13 la holo mai Kapalakiko mai. Ua lawe mai nei oia he 111 hoki no ke aupuni o Amerika a me 28 koa kaulio, e hooili ia aku ana na hoki ana i lawe mua mai ai no Honolulu nei maluna ona, no ka lawe loa ana aku ia lakou no Manila. Eia oia ke pili nei ma ka uwapo o ka makeke kahiko.

____________

            He elua mau wahine haole mahuka i hoea mai nei maluna o ka mokuahi Alameda mai Kapalakiko, i lawe ia mai no ka hoopaa ana ma ka halewai.

______________________

NA AINA LEIALII.

__________

            Ua oleloia, maloko o na hoike aupuni o ko kakou aina nei ua ike ia, aia he mau aina i pili i na hooilina o ka nohoalii o ke aupuni Hawaii, a oiai ka mana iloko o ke aupuni Moi mamua, ua kaawale loa ae keia mau aina mai na aina aupuni ae, a he waiwai hooilina hoi la ma ka olelo ana no na poe a pau i pii aku a noho ma ke poo o ke kalaunu o ko Hawaii Paeaina, a oia kuleana, ke ole makou e kuhihewa, eia no ia iloko o na buke kanawai o ke aupuni pololei o Hawaii, aole paha iloko o na buke kanawai o ka Repubalika Hawaii, he mea hoehaeha ia i ko lakou manao, ka poe nana i kukulu ae nei he aupuni hou a hiolo koke no iloko o ka wa pokole.

            Mamuli o keia manao, ua ulu mai la iloko o makou ka manao, e hoakaka aku imua o ko makou lahui aloha, oiai mamuli o na hoike manao o kekahi poe naauao, ua oleloia ua hiki no i ka hooilina oia waiwai ke koi malalo o ke kumukanawai a me na kanawai o ka aina, a oiai hoi, aohe kuleana koi iloko o ka poe kuleana ole ke lawe ae a hana, koe wale no, ka mea nona ia waiwai ponoi.

            I keia la, ua waiho io ia aku la he koi e ka Moiwahine Liliuokalani no na aina leialii, imua o ko Amerika mau mana hooponopono kahi hoi e ike ia ai, aia no he puniu nana e huli, e imi, a e hoihoi hou mai i keia mau aina i lawe ia a i hoonalo loa ia maloko o ka hoike a na Komisina Hooponopono Kanawai, mamuli o ke alakai ana a ka elua hapalima o na Komisina Hawaii, e hoole loa ana aohe kuleana hou ae mawaho o keia mau mea, o lakou wale no.

            He oiaio, eia ko kakou Moiwahine ma ke alanui hele o ke kanawai, e hanaia ka pono a me ka pololei maoli, ke kahua hana hoi a ke Aliiwahine e alualu ala, ka mea hoi a ka poe naau hoonaikola e olelo nei, aole loa e loaa ana i ka Moiwahine ia kuleana, ma o ke ano la, he mau aina aupuni ia, i pili i ka Repubalika Hawaii.

            Aole makou he poe kakaolelo ma ke kanawai, aole hoi he poe loea loa ma ke kahua hana i ku ole i ka pono, aka, he noonoo maikai nae i haawi ia mai iloko o makou, ma ka hoike ana aku, aia no he kuleana kumu e hiki ai ke nele ole ia mea he pono, a hiki i ka wa e loaa ai. He mea nui keia ke hoohalikelike ae, aohe aupuni naauao o na aupuni nui a liilii, i ko ia kekahi Alii Aimoku e hakoko ano no ka pono o kona lahui a me kona aina, aole iloko o na Alii kane, aole hoi iwaena o na Aliiwahine i hoohalikelike ia ae ko lakou ano, a me ka lakou hana me ka Moiwahine Liliuokalani, o ko Hawaii Paeaina.

            O keia hakoko wahine ana a ke lanakila oia, aole e kaulana o kekahi Emepera kane, e noho hoomalu ana maluna o na Panalaau lehulehu, a nona hoike kalaunu i uluwehi ia e ke gula a me ke daimana, mamua o ka Moiwahine o na Mokupuni Anuenue o Hawaii, ka mea a makou e hooheno nei, na Hawaii hoomano e na'i, na Hawaii Imilani e rula, a na Hawaii hoopono hoi e haaheo, ua hiki iaia ke hooponopono nona iho.

_________________________

Nuhou Kuloko.

____________

            He omaimai ko makou Hope Lunahooponopono e waiho nei i keia mau la.

            Ua lilo ae la ia J. Erricson ke koho haahaa no ke kukulu ana i hale kula ma Waiakea no ka huina o $1,220.

            O ka nui o na limahana e hoomalu ia nei ma ka pa hoomalu o Kahakaaulana i keia mau la ma kahi no ia o 2,200.

            E hoea hou mai ana he 700 mau limahana Iapana, maluna mai o ka mokuahi Lennox, mai Iokohana mai, ma ka la 14 ae nei.

            Ma kela huakai aku nei a ka mokuahi Kina, ua lawe aku oia no Kapalakiko he 27,000 tini opiuma.

            Aia ka mokuahi lawekoa Scandia ke hoomaemae ia la ma ka pa kapili moku ma Kapalakiko, a ua lawe ia ae la kona wahi e ka mokuahi Morgan, me ka hoolimalima ana a ke aupuni Amerika, a aia oia ke hooili ukana la no ka lawe ana i Manila.

            Ua haalele aku la ka mokuahi Centennial ia Seattle no Kapalakiko ma ka la 24 iho nei o Dekemaba, a aia maluna ona he mau aliikoa Iapana no ka mokukaua Iapana hou Chitose. Ua holo aku ka mokukaua ma kana huakai hoao i kona mama holo, a ma ka pule mua o Feberuari e hoi aku ai oia no Iokohana a me he mea la e kipa mai ana oia i Honolulu nei.

___________________________

OLELO HOOLAHA.

___________

            E ike auanei na kanaka a pau ke nana mai i keia hoolaha. O maua o na mea nona na inoa malalo iho nei ke hoike aku nei maua i ke akea, ua kuai a hoolilo aku ma@@ i ko maua kuleana a pau i ka aina o Nua (k) i mahele ole ia, e waiho a @@ ma Makapala, Kohala Akau, Mokupuni o Hawaii, ia Pukana Moku (w) a i kona mau hooilina. N@ kela @@@@ ua loaa pono mai ma ko maua lima na dala he hookahi haneri me kanalima ($150) aole hoi ke kuleana o kekahi mea e ae e ku @@@@ No ka oiaio o keia, ke kakau nei maua i ko maua inoa pakahi i keia la 6 o Dekemaba, 1898.

                                                            KEPAU (k) a me K@@@ (w)    Honolulu, Jan. 7, 1899.