Ke Aloha Aina, Volume V, Number 7, 18 February 1899 — Page 2

 KE ALOHA AINA,   POAONO,   FEBERUARI 18, 1899.

============================================

[typesetters seem to have run out of punctuation marks and hyphens]

 

 

Ke - Aloha - Aina

Hookumuia no ka Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa na ka Lahui Hawaii.

========================

EDWARD L. LIKE,

Lunahooponopono.

EMMA A. NAWAHI.

Puuku o KE ALOHA AINA.

========================

HONOLULU . . . .FEB. 18, 1899

========================

     AIA no ke Alii Aimoku o Hawaii ma ke Kapitala o Wasinetona kahi i ku kiai ai no ka Ninau o Hawaii, a md Kana koi e pili ana i na Aina Leialii.  Ma ka lono i loaa mai la ia makou, he maikai no ke ole o ke Alii a me Kona ukali.  He mea hoohauoli nui ia i ka manao o Kona lahui, ka mea hoi i ake mau ia e lakou e lohe pono aku i ke ano o Kona noho ana ma ka aina malihini, a oia ka makou e hoike mau aku nei, he maikai Kona ola.

---

     KE moe lolii la no ka Ninau o Hawaii iloko o ka Aha Senate, a oiai hoi, aia no ia hana iloko o ka lima o na Komite o na Aina E o ka Aha Senate, a me he mea la, aia no paha a hokikina ia aku alaila eueu nui mai.

==========

 

KE HOOLALELALE MAI NEI.

-

     I ko makou nana ana a hakilo pu hoi i ke ano o na manao o ko makou mau hoa kakele ao ka makapeni, mai ka Lahui Repubalika Hawaii, a i ke Kuokoa Panalaau, na ike iho la makou i ko laua mau manao, e kukehu mai ana, me ka olelo pu mai, "e aka ae e na kanaka auwana nei," eia ka pono la ua kokoke loa mai, eia iloko nei o ka aina, a o ko kakou pono ka wahi a laua, oia ka apo aku a paa mai iloko o ko kakou mau lima, a o ua pono la oia ka hoopili ana aku o kakou kanaka Hawaii ia kanaka Amerika.

     O keia hoolalelale honua ana mai ia kakou, mamuli no ia o ka lolelole ia ana mai nei o ka pauku iwi a na Komisina Hooponopono Kauawai i hoihoi aku nei iloko o na Hale Ahaolelo Lahui o Amerika, a koonei poe hoi i kaena ae ai mahope iho o ka huli hoi ana aku o na poe la, "aohe a kakou hana i koe, ua lilo kakou i aupuni Panalaau, malalo o Amerika."

     Aka, o ka makou e ninau ae nei, ua holomua anei ia mau manao ana, i upu ia ai e ka poe hana kakou e paipai mai nei, e ku ae kakou me na kapuai  maloeloe a e hoopili hewa aku me ka mea a kakou i kue ai maloko o ka kakou puuwai, a iloko lilo hoi e ko kakou manao, oiai, he mea ia i apono ole ia e kakou a pau, mai kinohi loa mai o ko kakou noho ana hoopili wale, a hiki i keia la, aole loa i nawaliwali na mea paahana o ke aloha aina iloko o ko kakou mau puuwai.

     Aia mau no na ao olino o ka hauoli, e hekau ana maluna o kela a me keia kanaka Hawaii aloha aina oiaio, mai na kane a hoea aku i na wahine a me na keiki, he mea ole wale no ia lakou keia mau olelo paipai e hoala i amai nei, ke ike nei no lakou, i ka lakou mea e hana ai, mamuli o ka moe lohi ana o ka hoike a na Komisina Hooponopono Kanawai iloko o ka holowaa o na pakaukau kakau oloko o ka Hale Senate, a me ko na Lunamakaainana, i ala ae nei na manao uluku i koonei poe, a paipai mai la, e hii pu, kokua like, i holopono ai ka hana no ona Panalaau Amerika.

     No kakou iho, eia no kakou iloko o ka lokahi, a oia lokahi ana o kakou, oia ke kumu e nawaliwali mau nei o na manaolana o ka poe i keha ai i kinohi, ua hui kakou, aoe mea i koe, aka, i ka ike ana nae, aole pela ka oiaio, ua pelu hou mai la i o kakou nei, me ko lakou mau manao hoonalonolo e uhnio ana mawaho, aka, aia iho maloko, he mea no kakou e poino ai, i like me ka hinuhinu o ka omole mawaho, aka, ina e naha ae, he mea no kakou e poino ai.  Oia maoli no ko lakou nei ano a kakou e hoomaopopo maoli ae ai i keia mau la, ke poe hoi a kakou i kapa mau ai mai kinohi mai he poe enemi lakou no ka lahui Hawaii.

==========

 

KE KUOKOA O KE KANAKA.

-

     He mea oiaio loa kela olelo, o ka noho ana nou ponoi iho, e laa i ka lako i ka home, na mea e oluolu a e lawa ai kou noho ana me ka hoopilikia ole ia mai e kekahi mea, he hoike maopopo ia no kou noho ana kuokoa, i kaa ole malalo o ko hai mana, a oia ano noho ana, he lanakila a he maha ma ka naau, a no keia ano nohona ana hoi ka olelo ia ana he lani iluna a he honua ilalo, aohe hopohopo ana o ka noho ana.

     Elike me ia ano noho ana, pela makou i manao ai, eia no ia haawina malana o ka lahui Hawaii oiwi i keia la, i loaa ko lokou mau home po oi no lakou iho, ke ai nei lakou me ka ono o ka lakou ai, a o ka poe aohe o lakou wahi paia mahope o ko lakou mau kua, eia lakou ke noho nei me ka noonoo au, aia he mau haku aina maluna o lakou, e hoomanao mau ana i ko lakou mau leo i na wa a pau.

     Ua pili no hoi keia i ko kakou noho ana kuokoa, oiai, ua nalo aku ia mea maikai mai a kakou aku mamuli o ka uumi ia ana e ka poe e noho mana nei maluna o ka aina, a eia kakou ke noho hoopili wale nei malalo o ka poe a kakou i hoihoi ole ai, me he noho ana hoolimalima la.  O ka leo o ka mea haku hale, oia ka kakou e hoolohe aku ai oiai, ua nalo ka noho ana kuokoa mai a kakou aku.  Aohe noho ana lani iluna, a ilalo o ka honua, elike me na olelo hoonuinui o keia mau la.

============

 

AOLE NO I MAOPOPO KA ILINA HOU.

-

     Ua noho ae ka halawai a na lala o ka Papa Ola, ma ka auina la Poakolu nei, no ka noonoo i kahi kupono e hoolilo ia ai i ilina kupapau no ka lehulehu ma keia mua aku.  Ua hoike ae o W. O. Kamika he umikumawawalu mau wahi like ole ma kahi kokoke i ke kulanakauhale nei i noonooia aka, he elua wale no wahi ana i manao ai he kupono, a o kekahi mau wahi aku he papaakea a me ka wai.

     Ua lawe pu ia mai ka noonoo ana ia Kahauiki a me kekahi mau wahi ma Kapalama, aka, ua ikeia nae ua hoolimalima loihi aku ke aupuni i keia wahi no umi makahiki.  Ua hoole ia ae ka hoolilo ana aku ia Halawa i ilina kupapau mamuli o ka manao ia ana e lilo aku ana ia i kulanakauhale ma keia mua aku.

     Ua olelo o Kauka Day, na manao oia o kahi kupono loa no ka ilina malalo no ia o Manana, a i ole, i wahi elike me ia ka mamao mai ke kulanakauhale aku nei.  Ua nui a lehulehu na wahi e ae i waiho ia mai no ka noonoo ana, aka, aole nae he mea i hooholoia a hiki wale no i ka pau ana o ka manawa.

---o---o---o---

 

HOEHA IA KE KEIKIALII KALANIANAOLE.

-

     Maluna mai o ka Mauna Loa i loaa mai ai he Iono, no ka hoeha ia ana o ke Keikialii Kalanianaole, oiai, oia e alualu bipi ana me Huehue, Kona, ma o ka hina ana o kona lio.  Ua paa oia malalo o kona lio, a i kona wa e hoao ana e hookaawale ae iaia mai keia kulana poino ae, ua peku ia iho la oia he elua manawa ma ka pou a he hookahi ma ke poo.

     A mamuli o keia poino i loaa iho la i ke Keikialii, ua hoounaia aku la ka Iwalani me ke kau pu aku o Keoni Kolopana a me Kauka Habati no ke kii ana aku iaia ma ka hora 3:30 o ka auina la Poaono nei. 

     Ma ke kekahiaka Poakahi nei, i hoea mai ai ka Iwalani, a ma luna ona i hoihoi ia mai ai ke Keikialii Kalanianaole a me kona mau hoahele, mai Kailua, Kona mai.

============

E ALU KA PULE IA HAKALAU.

-

I HOOKAHI UMAUMA MA KA LOKAHI.

-

E Waiho ke Pi ma ka Au'a - E Ala e ka Ua Kukalahale.

-

     Ua hoikeike aku makou mamua koke aku nei no ka manao ana o kekahi mau makuahine Hawaii oiaio, i komo iloko o ko lakou mau puuwai ke aloha no na poe ilihune oiwi oloko nei o ke kulanakauhale, i hoonele maoli ia me na pono o ko lakou noho ana no ka liuliu ana e wehe i paina luau nui no ka pomaikai o ua poe ilihune la a ua poe makuahine Hawaii puuwai hamama la e ake nei, e lawe ae i na koikoi a pau o keia hana iloko o ko lakou poholima.

     A oiai hoi, he hana keia i kku i ko ka lahui pono, a ma o ko makou ano a hoi he wahaolelo no ka lehulehu, ua kono ia mai ko makou mau lunaikehala e paipai aku i na poe a pau e noho ana iloko o ke kulanakauhale nei o Honolulu, e ala ae me ka manao lokahi, i hookahi umauma, i hoo kahi puuwai; a i hookahi kahi hoi kakou iloko o ka lokahi, ka mea i olelo ia, aia iloko o Iaila ka ikaika hoeueu e hiki ai kakou ke lanakila maluna o na olelo palaualelo a ka poe hoemi hope i na hana maikai.

     A oiai no hoi, no ka pono a me ka pomaikai keia o na poe pilikia, ilihune a nele o Honolulu nei, e hoala ia mai nei e keia poe makuahine o ka lahui, aole hoi keia no na poe ma na mokupuni mawaho aku nei, o hiki ia kakou ke kaukai wale ana aku i ka waho mau kokua ana mai, a pela e manao ai kekahi poe na ia poe e hoolawa pono mai i na hemaheme o keia paina luau nui a ka Hui Kokua Manawalea o na Wahine e hapai mai nei.

     Aole loa pela, oiai hoi, eia no iloko o ka puuwai ponoi o ke kulanakauhale nei kahi i noho ai a akoakoa ai hoi i keia mau ohana pilikia a keia Ahahui e malama nei i na pule a pau, a i na mahina a pau, aole hoi i na poe mawaho aku,  e kohu ai hoi ko kakou kaukai ana aku na ko waho m i poe e kokua.

     Nolaila, e na hoa o ka pupuu hookahi he mwa pono e ala like a kokua pu mai kakou me na makuahine, a auamo pu i na hana aloha no ko kakou pono, o na poe e aloha iho ana, a kokua mai me na wahi  mea e loaa ana, aole hoi ma ka auhau ia aku.  E hoouna ae i na kokua ma kahi o ka Peresidena oia Ahahui, Mrs. Kulamanu Alani, ina paha  he mau mea hana lima, e laa na ie papale, peahi, moena liilii a nunui, eke paa lima a me  na ano a pau e hiki ana ke kokua.

     A ina hoi he mau mea ai, puaa moa, pelehu, limu, opihi, opae huamoa, uala, niu a me kekahi mau mea e ae, e lawe ae ma kahi o ka Puuku o na mea ai i kohoia, Miss Lucy K. Peabody.

     Aole hoi o ke kaa wale ana no, no ko Honolulu nei poe ilihune keia hana maikai, a nele hoi ko na mokupuni kokua pu ana mai i keia hana, a me ko na Koolau aku nei, aka, ua hui pau ia kakou iloko o keia hana maikai, no ka pono o ko kakou mau hoa kanaka o ka lahui ponoi, ke loaa nae ke aloha ia mai e na wahi mawaho aku nei o ke kulanakauhale, e pono no e hoouna loa ia mai na kokua a ko waho poe, ma kahi o ka Peresidena oia hana, oiai, he nui na wahine haole kuonoono o ke kulanakauhale ei i aloha io i keia lahui e komo pu mai ana e lawelawe kino no na hana o k eia Ahahui, e wehe ia ana ma ke kahua o ka Home Hoohanau Keiki Kapiolani, ma ka Poaono, Maraki 4, 1899.

     Nolaila, e ala e ka Ua Kukalahale, no ka mea, nou no keia pono, aole no  hai.

---o---o---o---

 

ELUA MAU POKA I KI IA I KEKAHI KOA MAHUKA.

-

     He elua mau poka i ki ia ak i kekahi koa Amerika ma ka po La Pule nei, i kona wa i hoao ai e mahuka mailuna aku o ka moku lawekoa Ohio.  He koa oia no ka Puali Iwakaluakumamalua a na hopu ia oia mamuli o ka hala ana o kona manawa  hoi hoi no luna o ka moku.

     Ua waiho pu ia aku oia me na poe hana hewa e ae, a ma ia la ua hoike ae oia i kona manao mahuka n Nu Ioka, ua kiai makaala ia oia.  Ma ka hora 8 o ia po i lele aku ai oia no loko o ke kai, a ua ki ia aku e ke koa kiai he elua manawa maluna ona.

     Ma ka uwapo o Burua, ua ike ia iho la oia e kekahi pake kuke a nana i hoike aku i ke koa kiai o ka uwapo.  A ua hopu koke ia oia hoihoi hou ia aku la no luna o ka Ohio, ua manaoia e loaa ana iaia kekahi hoopai koikoi loa.

 --o--o--o--

 

     Ua huli hoi  mai nei o Peresidena Iosepa Kamika o Uta a me Sam. E. Wooley, ka Peresidena o na hoomana Moramona mai Hilo mai, mahope hoi o ko laua hoolaa ana mai nei i ka luakini Moramona hou ma Kukuau, Hilo.  He ekolu manawa i malamaia ai o na @  haipule ma ka hora 10 a.m., 2 p.m.,

a me 7. m.   Ua nui no no na hoahanau i hoea ae malaila.