Ke Aloha Aina, Volume V, Number 13, 1 April 1899 — Page 5

KE ALOHA AINA

WELIWELI NA HANA A NA IAPANA.

 

MAKEMAKE E LUKU I NA PAKE

 

Ke Hopohopo ia la e ulu hou mai ana no ka haunaele i ka wa a na makai e haalele aku ai.

            Ua olelo ia ae o keia lele kaua i hana ia ma Kahuku, ma ka auina la Sabati nei e na Iapana, oia kekahi o na hana puuwai eleele loa i ike ole ia iwaena o na lahui naauao e ola nei ma keia ilihionua. Oiai, ua lele aku lakou a luku wale aku la i na Pake e noho ana me ka nanea nui me ka mahui mua ole ae ela he poino nui no lakou ke hookokoke mai nei.

            O ka mamao o kahi a na Puke e noho ana mai na Iapana, ma ka hi no ia o 200 ia. E noho ana na Iapana maloko o kekahi muu hale haahaa. O na Pake hoi, e noho ana lakou maloko o kekahi mau hale elua, he hookahi hale loihi haahaa, he hale hoahu ukana no ka hui kaaahi. Maloko o keia hale na pake kahi i hoonanea ai i keia auina la Pule. Ma keia hale, ua hana ia  ia me na punee moe, a pela no hoi me ka hale maluna ua hana ia he mau punee moe no na Pake.

            He 250 Pake maloko o ka hale nui i ka wa a na Iapana i lele mai ai. Aole hoi he hookahi iwaena o lakou i haupu he poino ke hiki mai ana a e ku aku ana hoi lakou me na mea eha ole imua o ko lakou mau enemi no ka mea e hoohala ana kekahi poe ma ka ako lauoho ana, ma ka auau ana ka paani konane a me ka pepa, e heluhelu ana kekahi poe e puhi paka ana kekahi, e humuhumu loie ana, a o kekahi poe e hoomakaukau ana i na mea ai. A e hoohaia ana lakou i ko lakou sabati ma ka hoomaha ana i ka luhi o na la a lakou i haua ai maloko o na mala ko.

            Aka, aole nae pela na Iapana, no ka mea, i ka oili ana mai o ke kakahiaka oia la aia na Iapana ke hoomakaukau la me ka puahi i na mea eha no ka hele ana mai e paio me kona enemi e noho nanea aku ana. O ka lakou mau mea kaua i hoomakaukau ai, oia no ka ho, na paipu hao, koi, hamare, koi lipi, pauku laau, na laau i kakia ia me na kui ooi, pohaka, pahi a me na pahi winiwni.

            Ua hoouna aku lakou i ka lakou mau wahine a me na keiki no kahi o ko lakou mau hoaloha a maloko o ka hale wiliko. E alakai ia ana lakou e kekahi keurala Iapana e kau ana maluna o ka lio keokeo, i ka makaukau ana o na mea a pau, ua holo aku lakou no ka hale o na Pake, me ka hamau nui, a au ikeia aku la hoi ua wahi kenerala Iapana nei e holo ana mamua o ka pueli hoohaunaele. I ko lakou wa i komo aku ai iloko o ka hale oia no ka wa i loneia aku ai o ko lakou mau leo e hooho mai ana me ka weliweli nui i awili pu ia me ka leo walohia o na Pake e hoopoino ia ana e na Iapana.

            Ua hoopuni ia ka hale o na Pake e na Iapana a nee mua aku ia hoi, ka hakaka me ka weliweli @. Ua komo aku lakou iloko o ka hale a hoopoino aka la i na mea a pau e loaa aku ana, a au like hoi ia mau minute me kekahi makani puahiohio ka lele liilii o na mea e waiho ana maloko o au hale la ma o a maanei.

            Ua hoopiha ia na Pake me ka weliweli nui, a au hiki ole ke hoomaopopo aku i ka lakou mea e hana aku ai. Ua holo aku lakou no na puka, aka, ua halawai mai la nae lakou me na pauku laau, ho hamare, me ka hoolei aku ia lakou no lalo o na papahele. I ko lakou wa i lele aku ai ma na puka aniani no ka hoopakole ana i ko lakou mau ola, na loaa mai la  lakou i na Iapana mawaho a pepehi ia iho la. A i ko lakou wa e hapai ae ana i ko lakou mau lima no ke pale ana aku i na mea eha, ua uhau a i ole ua paki ia mai ia ko lakou mau lima a hiki i ka haki ana. A i ka wa o kekahi Pake e komo aku ai iloko o na poe hoohaunaele ua hou ia mai la oia i ka pahi a haule aku la luna o ka papahele. O kekahi o na Iapana e paa ana i ka hamare kekahi hoi o na kokua o ke kenerala maluna o ka lio, ua uhau aku oia i ke poo o kekahi Pake no ekolu manawa a paki liilii,

            O na poe Pake e hiamoe ana iloko o ko lakou mau punee, ua pepehi wale ia aku la. O kekahi keia o na hana omokoko eleele loa i like me na poe ahiu o na aina pegana.

            No elima a i ole umi minute o keia luku wale ana a na Iapana, aia hoi, ua ike ia aku la na pake i make a i hoeha ia e waiho mokaki mai ana iluna o ka papahele he ekolu hoi i make loa, he hookahi i manaoia aole e ola ana no umi la, umikumamaono i kukonukonu loa na palapu, a mawaena o kanaha a me kanalima i loaa me na palapu like ole, a me ewalu i nalowale loa, i koho wale ia ua make a i ole ua mahuka aku lakou no kekahi wahi okoa aku.

            I ka wa i hoea aku ai na Pake i kahi a ko lakou mau hoaloha e noho ana, au hoi hou mai la ko lakou noonoo maikai a hoomakaukau iho la i ka panai aku i ka ino no ka ino. Ua hookala koke ae lakou i ka lakou pahi oki ko, na ho me na pauku laau, a ua olelo ia ae he mau pu kekahi a lakou.

            Ua kipaku ia aku na Iapana no ko lakou mau hale e na kanaka o ka hale wiliko, aka, ua kue mai lakou i ka hoihoi kokeia ana aku o na wahine a me na keiki e hoolulu ana ma ka hale wiliko. Mamuli o na hooponopono ikaika a Luna Nui Weight a me kona mau kanaka i loaa ai ka maluhia, no ka mea, ua kiai aku lakou i kahi o na Iapana e noho ana, a pela ko na pake, me ka ae oleia e hoo kokoke kekahi i kekahi. Ma kekahi wa ua loaa aku he puulu nui o na pake i aneane ma kahi o ka haneri e nee ana no ka lele ana aku maluna o na Iapana, aku, ua kipaku hou ia aku lakou i hope.

            I ka wa i lohe ai na Iapana aia na pake ke hoomakaukau la no ka lele hakaka ana mai maluna o lakou, na hui koke aku lakou me na Iapana e noho ana mawaho aku no ke komo pu ana mai e vakaka.

            Aka, ma keia wa have, aia ma kahi o kanaono poe e malama la i ka maluhia. O na makai kaulio, aia lakou ke helewawae la me na pupanapana a me na newa o na makai ku huina hoi me na pu raifela. a e na poe hana o ka mahiko aia lakou maluna o na lio me na pu a me na huipa. Ua hooholo ae o Ilamuku Baraunu, he hookahi wale no hana pono oia ke kiai paa ana a hiki i ka maopopo loa ana, aole e ulu hou mai ana ka haunaele.

            Ua kipa aku o Luna Nui Weight, ma kahi a na pake e noho ana he elua mile mai ka halewili aku ma ke kakahiaka Poakahi nei, a ua hoike mai na pake makaukau no ka hakaka ana.

            Ua ohi ia aku kekahi mau ppake i hiki ke hele, a lawe ia aku la no ke kuhikuhi ana i na Iapana nana i hoopoino nui ia kakou. Ua kukulu Iaina ia ae na Iapan, maiwaena mai o lakou i ohi ia mai ai he 23 Iapana ma ke ano, o lakou na alakai o keia haunaele. O keia poe a pau ua hopu kokeia lakou. Ua manao ia aia maloko o keia huina ke keneralla e alakai ana maluna o ka lio keokeo, ke kokua alakai me kana hamare nui a me ka Iapana naua i hoohana ka hapanui o ka hou ana ka pahi. O keia poe nana i hana i keia mau hana puuwai eleele, ua hooholo ka oihana makai, aole e hoopakele ae i ka hookau ana aku i ka hoopai maluna o lakou.

            Ua malama ia ae he aha koronero no na pake ekolu i make. O na pake i kukonukonu loa na palapu a me na Iapana he 23 ua hookau ia mai lakou maluna o ke kaaahi a lawe ia mai la no ke kulanakauhale nei. Ma ka hora 5 ke ahiahi Poakahi nei i hoea mai ai ke kaaahi me na paahao a me na poe i hoeha a lawe ia aku ia no Kawa.

            O ka pake i manaoia aole e ola ana, na haalele ia aku ho ihope. He elua mau wahi ona i hou ia ai, a ua moku hoi kona mau ake mama, aia no ke koko ke hoomau la i ke kahe ana. Ua hoea aku na luna aupuni o Iapana a me Kina, no ka noii pono ana i ke kumu i hoea mai ai o keia haunaele weliweli aka o ka mea wale no nae i hoomaopop ia mamuli no ia o ka ulu ana i ke kumu i hoea mai ai o keia hauhaele weliweli, aka, o ka mea wale no nae i hoomaopop ia, mamuli no ia o ka ulu ana ae o kekahi hoopaapaa mawaena o kekahi Iapana a me kekahi Pake, i manao ole ia e hoea mai ana he hakaka.

 

HAHANA KE KAUA MA MANILA

            He leta kai loaa mai nei mai Manila mai e hoike mai ana no ka make ana o Jack Weatherbee, kekahi o na lala o na pualikoa Hawaii o keia kulanakauhale. He hoahanau no Perrine o ka puali E mama ua make i ka mai Samola poki. e hoike pu ana hoi ua leta la, he mahele koa o kekau regimana no lakou ka huina 98 kanaka kai lele kaua aku maluna o na auwaha o ka poe kipi, a mailoko mai oia huina he 30 wale no koa i pakele mai ka make a me ka hoehaia ana. O ka mea nana i kakou mai nei na Perrine, he lala no ka puali E. o keia kulanakauhale, Ma keia e ikela iho ke kulike ole me na hoike e loaa mai nei mai Manila mai maloko o na nupepa o Amerika, no Ea mea, aole lakou i hoike mai i keia poino nui i loaa ma ko lakou aoao.

            Ua hoopihaia ae ke alanui Papu mawaena o na alanui Hotele a me Moi, i ka wa i hooho ia ae ai o ka pauahi aka aole nae ahii i ike ia.

 

PACIFIC IMPORT COMPANY

ALANUI PAPU MODEL BLOCK

-------------------------------

            Ua makemake makou e hoike aku i ko makou mau hoaloha a pau, ua makaukau no ka hana a e wehe hamahama ana ko makou mau puka mako.

 

KAKAHIAKA POAKOLU, MA KA HORA 8

 

E hoomaka ana makou me kekahi kuai nui no ka hoanui ana aku i ko makou hoaloha mai ka hoomaka ana. He mau kumukuai kuikawa ke kuai ia aku ana. Aole he mau waiwai e loaa hou no keia mau konakuai.

 

E KIPA MAI MA KO LAKOU LA E WEHE AI

 

O ne Poe a pau e kipa mai ana maanei e kuai ai, e haawai makana ia aku no.