Ke Aloha Aina, Volume V, Number 13, 1 April 1899 — Page 6

Page PDF (841.09 KB)

This text was transcribed by:  Pauline Uyeda
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

            6          KE ALOHA AINA, POAONO, APERILA 1, 1899.

 

EIA HOU NO IA ULIA POINO.

 

            Mauka o ka hale hana lepo e ku nei ma Kalihi, ua ikeia iho la kekahi ulia poino weliweli, ma ka hora 6 o ke kakahiaka Poakahi nei.  O ka mea i hoopoino ia he limahana no loko no o ua hale hana la, nona ka inoa o Kawamoto, he Iapana.

            E hooponopono ana oia i kekahi ili e hooniniu ana i kahi huki ukana.  Maluna o keia wahi huki ukana e niniu ana kekahi huila me ka ikaika.  Aole he mea i maopopo i ke kumu i hoea mai ai o keia hopena manaonao, aka, ua manao wale ia ua hihia ia oia i ka ili a lawe ia aku la no kahi a ka huila e niniu poahi ana, mamuli o ka haiki loa o ke kowa mawaena o ka huila a me ka paia o luna ua opa pu ia oia a kiola ia aku la ma kekahi aoao o ka papahele.

            Ua hoopaa koke ia ka mikini i ka wa i ikeia ai o keia poino.  A i ka hoea ana mai o nakokua e ailiili ana oia i kona hanu hope loa, a lele loa ae la me kona mau iwi i pau i ka haki.  Ua hoea koke aku o Hope Ilamuku Hikikoki i kahi o ka mea poino, a huli aku la i na mea e pili ana i ke kumu i poino ai o keia Iapana, aka, mamuli o ka loaa ole ana nae he mau hoike ua hoopau wale ae la oia i ke koho ana i aha Koronero.

 

NO KA IMI ANA I ILINA KUPAPAU HOU.

 

            Ma ke ahiahi Poakolu nei i hala hou aku ai o Peresidena me na lala o ka Papa Ola a me na poe kakau nupepa no ka huli ana i kahi kupono no ka hoolilo ana aku i ilina kupapau.  O kahi a keia poe i hele aku ai no luna ponoi no ia o ka piko o Puowaina.  O kahi keia a Dole i manao ai he wahi kupono loa keia no ka hoolilo ana aku i ilina kupapau a pela pu no hoi me kekahi poe e ae.  He kokoke mai ia mamua o na ilina mua iho nei i noonoo ia ai.

            Ma ka huli pono ia ana aku o kona lepo he palupalu, a o na wahi i kokoke wale no i ke kae kahi oolea o ka lepo, aka, ua hiki no nae ke eli ia me na kipikua.  Ma kahi o 100 eka e waiho nei maluna o keia puu.  He maikai ke alanui, a ua manaoia he wahi kupono loa keia no ka hoolilo ia ana i mau ilina.

            E hoomalumalu ia ana o luna o keia wahi e na laau.  O ke kumu kue wale ia no he wahi keia i kupono loa i paka a i ole i wahi kukulu hale.

            E waiho ia aku ana ka manao o na poe i hoea aku ilaila, imua o ke konite i haawi ia ka mana no ke koho ana, no ko lakou manao no keia ilina kupapau hou.

            Ua hoopau loa ia ka noonoo ia ana o ka ilina kupapau ma Moana loa mamuli o ka pohaku papaakea.

 

HE PAINA LA HANAU.

 

(Mai ka San Jose Daily Mercury)

 

            Ua kono ae o Mr. ame Mrs. James Campbell he mau hoaloha opio o ka laua kaikamahine, Miss Alice Campbell, no ka hoohale ana i ka Poalima ma ko laua home, ka Hotele St. James O ka piha ana ia o na makahiki he umikumamalima o ka laoa kaikamahine nohea a ua hoohala ia ia la no kona hauoli a me kona mau hoaloha, he hapanui hoi o lakou he mau hoa kula o ke Kula Nui Notre Dame a mawaena o lakou he lehulehu wale mai Honolulu mai, ka home mua o Mr. a me Mrs. James Campbell me ka ohana.

            Ma ka hora 9 o ia kakahiaka i akoakoa mai ai na opio malihini maloko o na keena nani o na kamaaina a mai ia manawa a mahope aku o ka hora 7 o ia ahiahi, ua hoohala ia iloko o ka hauoli ma na mele, hulahula, haiolelo a me na hana lealea e ae.

            O na poe i hiki ae:  Misses Marion Genevieve Dowsett, Irene Dickson, Rose Cunpa, Violet Mackee, Alice Campbell, Abbie Campbell, Murial Campbell, a me Beatrice Campbell, o lakou a pau mai ka mokupuni mai o Hawaii, a me Misses Elizabeth Bradley, Louisa Bradley, Alice Graves, Virginia Zabala, Stella Eaton a me Ada Rhodes o keia aina.

            He hiehie ka nanaina o keia mau kaikamahine opio me ka rose keokeo a me akala e hoowehiwehi ana i ko lakou mau alo i ko lakou wa e noho ana a puni ke pakauka maloko o ka rumi aina o ka hotele, ma ka hora 6:30.  Ua hoonani ia ae o luna o ke pakaukau me na pua rose a me na palapaiai, a ma na wahi noho pakahi e waiho ana he pepa inoa me ka hae Hawaii ma kekahi kihi, ma na pa pakahi e hoopuni ana he lei i okomo ia me na pua ponimoi ulaula, a e like me ke ano i maa mau i na Hawaii, ua papahi ae la lakou i ua mau lei nei ma ko lakou ai me ka hauoli nui.

            O na mea ai i hoomkaukau ia oia na mea ai ono loa o keia kau i hanaia me ka noeau.

 

NA KAA UWILA NO KA HUI KAA HAPAUMI.

 

            Ua loaa mai la maluna o ka mokupea Irmgard he elua mau kaa uwela hou no ka hui Kaa Hapaumi.  A ua hoolele ia mai la naa ka Poahu nei, iloko o na apana liilii a maanei hoi e hookuikui ia ai.  Ma keia e ike ia ai aole i hoolohe aku ka Hui Kaa Hapaumi i na keakea a ke aupuni i kona hoohana ana i keia mau kaa uwila, i ka wa e pau ai ua hemahema a pau i ka hanaia, ua manaoia e lilo mua ana ka eo o ka hooholo ana i ua kaa uwila i ka Hui Kaa Hapaumi, mamua o ka Hui Kaa Uwila Rapid Transit e mili mai nei.

 

NA ANOIA O KA LAI A EHU

 

MR. LUNAHOOPONOPONO,

Aloha oe:

            He pahaohao ke kulana o ka make e anai nei ma ka Anana o Kapalilua iloko o keia mau mahina ekolu e hele nei, aole i kou mea kakau wale no keia pahaohao, aka, i ka lehulehu no o keia mau apana a pau, a me oe pu iho paha hoi kekahi.

            E hoomanao ia, iloko o ka mahina o Ianuari i hala, ua make iho la o Sam’l Holi ma Papa-uka, mamuli o kekahi ma’i, ua loihi kona kaa ma’i ana a make aku la.  Eia ka mea kupanaha iloko o na poe apau i hele mai e uwe iho i ka mea i make, ua make iho la he wahine nona ka inoa o Kamakaiwa, a mamuli o ka nui o na lima kokua ua oluolu no kekahi manawa a make loa aku la.

            Ea ka lua, ua make o J.D.B. Kuakahela, ma o ke poi ia ana e ke kai, o ka mea kupanaha, elike me ke kulana o kela make hou i hoike ia ae la maluna, pela like me keia, wahine no, aka, mamuli o ka lapaau ana me ke akahele, ua loaa ka palekana i keia mea hope.

            Eia ke kolu, ma ka la 6 iho la o keia mahina, ma Papa-kai, i make hikiwawe ai o Keki wahine, a elike no me ke kulana i loaa i na wahine mua, pela no keia.  Aole nae hoi keia he wahine, aka, he keiki na kekahi mau makua i hele aku e ike i ka mea make, a ua loaa no ka oluolu, kupanaha ea.  Ma ke kono a kekahi poe he Kalaipahoa, (Akua Lele) ka mea nana e hoomake nei i keia poe, no ka mea, ina e ike ia ka lele i ka po, aole e loihi loa make aku ana.

            Ke hele laula nei na hana ha’iha’i kanawai a pau ma keia mau apana.

            Eia na Iapana a me na kanaka Hawaii, ke hele laula nei ma ka hoopahu ana i ka i’a me ke giana pauda, ua lilo ka maluhia o ka la Sabati i mea ole i na Kepani, he la hoopahupahu i’a ia no lakou.

            Eia pu me na halekuai o na Pake a me na kanaka Hawaii, ke kuai laula nei i ka rama, e laa ka bia, waina, a me gini, a pela me na poe hana auaipa.  He uluaoa ke kulana e ike ia nei ma keia apana.

            He mea oiaio paha ea.  O ka hemolele paha keia a na poe hoohui aina i keha ai, he aupuni hemolele, ke hui me Amerika.  O ka hemolele paha keia la, o ka hookuu aku ina hana ha’iha’i kanawai e hele laula, me ke ka’ake’a ole ia.  Nui io no ka hemolele.

            I ka wa o ke Aupuni Moi, be wikani ua hoohana ana o ke ka nawai, a he maluhia nae, aka, i ko lakou ma ae hoi. he neo ia.

            He mau la ua keia o na Kona nei, a ua ola hoi ka makapehu wui. Ma ka la o iho nei, i kuupau mai ai ka hiikili i kona kani.  Ke hele ala a “Pili pu ka hila i ka moena.”

            He ma’u wahi mea hou ia.  E aloha kou mau paahana.

Kou haahaa.

S. P. Kona.

 

HE WAHI PAUAHI HOOHIKILELE.

 

            Mahope koke iho o ka hora 12 o ke awakea Poalua, i kani mai ai ke oeoe hoailona pauahi e hoike mai ana aia he ahi ma ke kihi o na alanui Moi a me Papu.  Ua hoea koke ae na kaa kinaiahi malaila me ka makaukau no ka haawi ana aku i na kokua ana, aka, ua pio e nae ke ahi.  O kahi o keia ahi i ikeia ai ma ka hale kaa baikikala Pakipika, makai iho o ka halekuai o Painapa Ma.  I ka wa a na kaa kinaiahi e kuupau ana i ka holo no kahi o ke ahi, ua hookui ae ke kaa Helu 2., me kekahi kaa bage ma ke kihi o na alanui Papu a me Hotele, ua poino ka huila o ke kaa bage e kalaiwa ia ana e kekahi haole, aka aole nae he ola i poino.

 

HOPU IA HE LUA O NA POE PILIWAIWAI.

 

            Ma ka auina la Poaha nei, ua hopu ia iho la e Hope Ilamuku Chillingworth, Chas. Faneuf a me kekahi puali makai he lua piliwaiwai ma kekahi hale e ku nei ma ke alanui Kamika.  Mahope o ka wawahi ia ana, ua komo aku la na makai iloko a hopu aku la i na pake he 11 maloko me na lako pili waiwai a hului pau mai la no ka halewai.

 

Nuhou Kuloko.

 

            Ma ka po Poakolu nei i hoihoi aku ai na lala o ka pualikoa D. i ka lakou mau mea kaua e paa ana i ke aupuni.

            O ka mokuahi lawe koa Charles Nelson kai manaoia e holo pu mai ana oia me ka mokuahi Puebla.

            Mamuli o ka lawa ole o ua pu o ka mokukaua Iapana Chitose, pela oia i haawi ole mai ai i ua kipu aloha ana.

            Ua manaoia e hookaawale ia aku ana he la, ma keia mua iho no ka makaikai ana i ka mokukaua hou o Iapana.

            Ua haalele aku la i ka oihana makai o Nigel Jackson, a e lilo aku ana oia i agena kaahele no kekehi hui mekini humuhumu.

            Ua hala loa aku la ka mokuahi Alameda no na Panalaau ma ke aumoe o ka Poaha nei mahope o kona hoolei ana he 400 ioua ukana no keia awa.

            Ua loaa mai la ia makou ka lohe no ko Alice Campbell haawi ana ae he auaina hoolaulea no kona mau hoakula ma ka home o na makua, ma ke St. James Hotel, ma ka la 17 iho nei o Maraki, ka la i hoea aku ai kona mau makahiki i ka 15.  O ka makou e kalokalo ae nei, e hooloihi ia ua la oia pua Hawaii maluua o keia ilihenua.

            E kukuluia aku ana he Hotele hou ma ke kihi o na alanui Hotele a me Nuuanu ma keia mua iho.

            E lawe ana ka mokukaua Iapana Chitose i kona wa e hoea aku ai i Iapana he kanakolu pukuniahi mai ke nui a ka liilii me elima wahi e hookuu ia o ke topido.

            O ke kanawai ma Denemaka, o na poe ona e hoihoi ia lakou no ko lakou mau home maluna o na kaa malalo o ka lilo o ka mea nana i haawi aku ia i ke kiaha waina hope.

            Ua lilo ae la ia W.E. Rowell ka mokuahi Kulanakauhale o Columbia no ka $8,000.  E hooholo ia aku ana oia mawaena o keia awa a me Hongkong.  Laki no Harry Evans.

            Ua hoea ae he 18 mau limahana o ka Hale Hana Hao o Ulakoheo maluna o ka Nippon Maru, no ka hana hou ana i kekahi mau wahi i poino o na ipuhao o ka moku.

            Ilalo o Manana ka puali Pukiki C. ma ke ahiahi Poaono nei, me ka ukali pu aku o ka lakou bana, a ma ke ahiahi Sabati nei i huli hoi mai ai lakou no ke kulanakauhale nei.

            Ua hala aku la no Manila ka mokuahi lawe hoki o Amerika Huipuia ma ka hora 10 o ke kakahiaka Poalua nei, a ua holo pu aku o kauka Monsarratt no ka lapaau ana i na holoholona mai.

            He hookahi luina Iapana o ka mokuahi Kee Lung Maru i make mamua o ka haalele ana iho o ka moku ia Honolulu nei ma ke ahiahi Poakaki nei no Iokohama, a ua kanu ia oia mauka nei o ka aina.

            Ua loaa mai nei he leta mai ia J. M. Kulia mai, kekahi o na Hawaii i holo aku la no ka Hui Keaka Wild West Show, e hoike mai ana ua hoea aku lakou i Kapalakiko me ua ola makaikai, a ua hala loa aku la no Nu Ioka, ma ka la 20, iho nei o Maraki.

            He elua mau wahine i hina ila lo a hehi ia i ka wa a na mea a pau e hookeke ana ma ka puka pa e hemo loa aku ai iwaho, mahope iho o ka pau ana e na hana lealea a ka Hui Kuai Laau Quaker, aka, aole no nae i kukonukona loa na eha i loaa ia laua.

            Ma ka hookuku kinipopo i maiama ia ai mawaena o na kuia Kamehameha a me Kapunahou, ma waho o Makiki, ma ka auina ia Poaona nei.  Ua lilo ao ka lanakila i ka inoa mua, mamuli o ka loaa ana iaia he 7 puni, a i kona hoa he 5 no.

            Ua loaa mai nei he lono mai Laupahoehoe mai no ka make ana o kekahi mau ke kamahioe pukiki luli@ e hulu hoi mai ana laua mai ke kula mai maluna e kekahi kaa ukina aka, i ka wa nae i hooku’i ai o ka ana me kekahi pohaku ua haule aku ia ana ilelo@ a pil@ ia iho la ka laoa@ mau poe e ka huila, a mahone a kekahi mau mioule ua @ake loa iho la laua.