Ke Aloha Aina, Volume V, Number 17, 29 April 1899 — Page 6

Page PDF (769.25 KB)

This text was transcribed by:  Beryl Tyau
This work is dedicated to:  Maileginger, Kana'i & SirenaVai'iti

KE ALOHA AINA

POAONO, APERILA 29, 1899

HE MOOLELO WALOHIA

-NO-

ALANADELA

Ka Wahine Hoopahaohao o ka Aahu

Keokeo.

-A I OLE-

Ka Loea Hookani Pila Hapa o ke

Kulu Aumoe.

 

A i ka wa i lohe aku ai o ka kaua koa opio Walata, ua hookuu mai la i keia ola ana ke alii o na powa, ke kanaka i hookau aku i ki weli maluna o ke aupuni o Sekotia, oia no kona wa i holo mai ai imua a lele iho la mailuna o kona lio ma kani a na kanaka e hoihoi ana iaia no kona home.

 

A me ka puuwai kaumaha no ka haalele koke ana mai o ke alii o na powa i keia ola ana, wehe ae la oia i kona papale kila, a ia wa pu no ua hapai ae Ia oia iluna a hoihoi aku al i ka huini oi o kana pahikama no lalo o ka honua mamua o kona alo e haawi ana i kona aloha hope loa nona.

 

A i keia wa no hoi i kaalo ae ai ke kino make o ke alii powa malalo o ka manele ana a kona mau kanaka me ka malie, a ke ike ia aku la hoi kona mau kanaka e ukali ana mahope ona me na poo e kulou ana a me na waimaka hoi e hiolo ana ma ko lakou mau papalina.

 

A i ka hala ana aku o ke kino o ke alii powa me kona mau hiohiona ku i ka walohia, oia koke no ka wa i kau hou ae ai o Walata maluna o kona lio a holo hou aku la ihope o kahi a kana aloha e kali mai ana nona. A i kona hiki ana aku ma kahi akona mau hoa e kali mai ana nona, oia koke no kona wa i ninau aku ai me ka leo olu waipahe.

 

E o'u mau hoa e pane mai ano, heaha ka kakou mea e hana hope aku ai. Ma keia wahi anei e huli hope aku ai kakou no kahi a ka kou i hele mai ai, a i ole e hoomau aku anei kakou i ka nee ana imua noka home o na powa.

 

I ka hooki ana iho o ka Walata i kona leo, oia koke no ka wa o Magarita i pane mai ai me ka leo hauoli.

 

Aole kakou e huli hoi aku no hope, aka, e hoomau aku kakou i ka nee ana no mua.

 

E like me ka leo kono o Magarita pela kona mau hoaloha i hooholo like ae ai a he minute pokole wale no hoi mahope iho, ua hoea aku la ua mau holo lio nei ma kahi a na powa e hoihoi ana i ke kino wailua o ko lakou haku no kona home e ku mai aina he hapaha milo wale no ka mamao.

 

I keia wa o ka Ui Magarita i ike ai ua alo ae la oia kahaku o na powa, a o kona leo kauoha hoi, na leo ia e hiki ole ai i na kanaka ke pale aku, oia no ka wa i kupu wai ai no manao haakei iloko o kona puuwai.

 

A i keia maauwa hoi a ka huakai e hoi nei no ka punana o na powa, aia kona poo ke ikeia aku la e kulou ana ilalo me ka hookuu aku na kona lio e alakai i ko laua alahele, me he mea la, e hoike moakaka mai ana no, aia he mea nui a kona puuwai e noonoo la.

 

Nou e ka mea heluhelu he pahaohao paha kou no keia mau hana a Magarita, aka, e hoike iki aku kou mea kakau, he mea ano nui no ke lalawe io la ia loko o kona waihona noo, a na ke au o ka manawa e hoike mai i ka hopena o na manao puuwai eleele e hookawwowo ia nei.

 

I kona ike ana ae, aole he mea i pili kokoke mai me kona lio, oia no ka wa i lohe ia aku ai o kona leo i ka puana ana ae me ka nahenahe malie.

 

Auwe oe e Alanadela, ka mea a'u i hiinai kuhihewa ai he kino kane mamuli hoi oia manao paulele ana i alo aku ai au i na ehaeha o ka hooopai kaumaha a ka'u kane i hookau mai ai maluna o kaua. Aka, i keia wa ke ike nei au he kino wahine oe i like me a'u nei a o na manao hehena o ke aloha po, ua kaawale loa aku ia mai ia o aku i keia po. I keia po, owau ka haku maluna o  lakou a me na powa, a he mana hoi ka'u mau olelo kauoha. O, e na lani mai keia po aku aole loa au e hookuu aku iaia e kuwili hou me kana ipo. Maluna o keia kula palahalaha a malalo hoi o keia mau hoku o ka lewa e imoimo mai nei ke hoohiki paa nei au e kaili no au ia Walata me ka hoonele aku iaia no ka manawa pau ole. A o na lau iaua o na waoakua o kona kapa ia e a@ahu ai no ka hopena o kona ola ana.

 

I ka hoopau ana ae o Magarita i keia mau huaolelo i piha me ka awawa, ala hoi, ua hoohikilele ia ae la oia i ka ike ana iho, ua haule loa oia i hope, a aia kona mau hoa me na powa ke  hookokoke loa aku la i na ipuka o ka home o ke alli powa.

 

I keia mau sekona no i kuupau aku ai oia i ka holo o kona mau lio no kahi a kona mau hoa e naue malie ana, iloko o na minute pokole loa, ua halawai hou aku la oia me lakou, a oia pu no hoi ka wa i poha mai ai ka leo ola waipahe o Alanadela i ka ninau ana mai.

 

E Magarita kuu hoaloha maikai, ua  halawai anei oe me kekahi oha popilikia  ma ke alahele kou kumu haoule hope loa ai?

 

Aole, wahi a ka wahine lokoino i paue mai ai, aka, mamuli o ko'u makemake e haawi i manawa no ko'u haule hope ana. Nolaila, mai hopohopo, oiai, aole he mau kua i loaa ia'u ma ke alahele.

 

A me ka mahui mua ole o Alanadela e hoea hou mai ana he hpena ehaeha maluna ona, hiki aku la la kou no na ipuka o ua hale la i kau ia ka weli na mau a pau. Malaila i haawi aku ai ua Magarita la i ke kauoha i kona mau kanaka no ka hoihoi ana i ke kino make o ko lakou haku no loko o ka rmi hookipa a hiki i ka puka ana mai i keka hi la ae.

 

I ka hooki ana iho o kona leo oia no ka wa i olowalu like mai ai na leo ae o na powa, a ia wa pu no hoi i huli ae ai oia a pane aku la i kona mau hoahele nenei:

 

ALOHA WALE IA HOALOHA O KA INEA.

 

MR. LUNAHOOPONOPONO,

Aloha oe:

 

Ua hoohikilele ia mai au, i ka ike ana iho maloko o ka kaua pepa waiwai nui, ua hookuu a ua hoopale mai la o Keao Pae, i kona aho hope loa ma keia ao, iloko o na la pokole wale no o kona kaa ma i ana maluna o kahi moe, a oiai hoi au e hakoko ana ma ko'u home nei, me ko'u haupu mua ole, ua kipa ae la ka Anela o ka make ma kona ipu ka hale, a lawe aku la ikana waiwai makamae mailoko aku o kona kino, oia hoi ka uhane ola.

 

He hoaloha oiaio o Keao Pae no ka mea e kakau nei i keia wahi kanaenae, a he hoike oiaio hoi, oia kekahi o na kanaka Hawaii i mohai iaia iho malalo o keia inoa la a kakou e haaheo nei a hiki i keia la, he aloha aina i ka puuwai, he aloha aina iloko o ka iwihilo, he aloha aina pue i ka poli, ka mea hiki ole ke kuai ia me na waiwai paliho o keia ao, a moe aku la ke kino lepo, waiho iho la oia i kana mau hana i kea moomanao na KE ALOHA AINA e hiipoi ai.

 

He hoa Poola oia no na poai Luna o keia pepa, a he hoa ohumuhumu pu hoi no na hana e pili ana i na hana e hoomau ia aku ai ke ola loihi ana o KE ALOHA AINA, ka wahaolelo i kukulu ia no ka pomaikai o ka lehulehu, a he nupepa hoi na ka lahui Hawaii, a oiai, ma kana mau hana e hiki ai ke hoomaopopo ia, he makee oia i ka mea a kona alelo i hoopuka ai, a pela oia i hooik ika pauaho ole ai a biki aku la i kona hookuu ana mai la, na makou e hooikaika aku ma kona wahi.

 

Ke komo aku nei au iloko o na pu ana me ka ohana o ka mea i hala, a ke lawe mai ne i kana mau hana maikai i waiho iho ai mahope ne, i kia hoomanao na kakou a pau e malama ai. Ua hala o Keao aki o kona inoa aloha aina eia no ia ke pumehana nei. Aloha no.

Owau iho no,

S.P. Kanoa.

Kewalo. Aperila 27, 1899.

 

He lono kai loaa mai nei, ala ke kukulu ia la he uwapo hou ma ka muliwai o Waiakea, malalo o ka hooponopono ana a Mr. @rter.

 

HE KUAI NUI I IKE UA OLEIA

E hoomaka ana ma ke Kakahiaka

La Apopo.

NO HOOKAHI PULE WALE NO.

E Hoemi ia ana he 25 pa keneta

maluna o keia mau Waiwai alalo iho:

 

NA LOLE MAKALENA PILI ILI,

PALE PAKAUKAU LILINA,

KAWELE HOLOI LIMA,

MAMALU NUI a LIILII

PALE ULUNA,

HALII MOE.

Pela pu me ka Makou Mau Waiwai SILIKA Nani loa.

E hoemi pu ia ana 50 pa

Keneta o ka makou mau

PALULE WAHINE.

 

O keia mau WAIWAI a pau e

HOU a ua WAE PONOIA, a eia ke

kuai ia aku nei me ka Makepono

loa. O ka mea e hikimua mai ana

i lilo no iaia ka wae mua ana.

 

E NAUE MAI IKE KUMAKA, HE OLE KA LOHE PEPEIAO.

L.B. KERR.

Honolulu Alanui Moiwahine