Ke Aloha Aina, Volume V, Number 19, 13 May 1899 — Page 8

Page PDF (821.14 KB)

This text was transcribed by:  Beryl Tyau
This work is dedicated to:  Peralta ohana

KE ALOHA AINA

 

POAONO, MEI 13 1899

 

 

E KIPA MAI E IKE IA MAKOU.

KUAI HOEMI 25 PA KENETA.

Eia makou ke kuai hoemi loa nei i na PAPALE ma ka 25 pa

keneta o ko lakou mau waiwaio, no elua Pule wale no. Nolaila, o

ka manawa wale no keia e loaa ai o na Paple maikai.

He 40 keneta wale no ka hana ana i na Papale o na ano like ole.

He mikioi ka hanaia ana. Ka Halekuai Papale Nui ma Honolulu.

 

T. MURATA.

Hale Hana Papale Nui.

HELU 118. ALANUI NUUANU. TELEPONA 814. PAHU LETA 844

 

 

HE MOOLEO WALOHIA

-NO KA-

 

UI SOPAEA.

ILOKO O KA HANOHANO.

-A ME-

TOME BAKALA

Ka Ilihune.

Hoohenoia no {KE ALOHA AINA]

 

A ike ia aku la hoi na mea a pau oloko o ke kulanakauhale e nune ana ia lakou iho, mai hea mai la keia mau leo a lakou e lohe nei?

 

Aka, nou e kuu makamaka heluhelu, a me ka opio Tome, ua hiki no ke ike ia aku, aole ia he mea okoa, aka, o ka haku no ia o na powa, elike me ka kakou ike mua ae nei.

 

Aole i hoohakalia iho ka opio Tome i ka hoouna ana aku i elele, no ka hookipa ana mai lala iloko o ke kulanakauhale alii, elike me ke kkauoha pu ana aku hoi iaia, e haalele koke aku i kahi ana hoomoana ana.

 

O keia kauoha i loaa aku i kona makua hookama, oia kana i lawe koke ae ai i na liuliu ana no ke komo ana aku iloko o Dubelina a me ka hoohakalia hou ole iho, ua kau ae la oia maluna o ka ho eleele nani i uhi ia me na pono kaua paaloa oia au pouiuli.

 

A aia hoi kona mau aliikoa e ukali ana ahope ona, me ko lakou mau kahiko i hoonuanua ia me na nani like ole, e hiki ole ai i kekahi mea ke haawiole aku i na mahalo ana a pau maluna o lakou.

 

A oia lakou e hookokoke aku ana i ka paalii, oia no ka wa i puka mai ai o Tome, i ukali ia e kona mau ukali, a hoouni ae la i kona makua hookama, e me na olelo hoolauna mawaena o ka makua me ke keiki, ua kaa mua aku la na kuka kamailio au i ka opio, me ka olelo ana mau.

 

Elike me ka'u i olelo aku ai ia oe no ke kapae an ae i maa ia oe, ua hoike mai oe i kou manao oiaio ma kou ae ana mai a hoolilo ana mai hoi, na'u e hooko i ka hopena o kau mau hana i koe, iloko o ko'u lima, a pela oe i hoea mai la no ka hooko ana i ka mea a'u i noi aku ai ia oe.

 

Ano, ua kokoke e pau ka'u hana o ka moi puuwai lokoino kou enemi ino hoi o na ia i hala ka mea nana i hookuewa ia oe ma ka aina malihini, eia oia malalo

o ke kali ana no ka hooko ana i ka hoopai maluna ona, elike me ka makemake o kona lahui.

 

Ke haawi aku nei au i ka mana a pau ololo o ka Paahi malalo o kou malu elike me ka'u i loike aku ai i ka Ieholehu.

 

I ka pau ana ae o na kukai olelo ana mawaena o ka makua me ke keiki, oia no ka wa i komo koke aku ai ka huakai a ua kaenea la noloko o ka Paali, me na leo hooho o na makaainana e uhaiaholo ana mahope o ka huakai.

 

Ua wehe hamama ia ae la ka ipuka o ka paalii, a ua haawi ia ae la hoi na kauoha i na koa kiai puka e ku ana ia wa, no ka e ana aku i ka lehulehu e komo iloko me ke keakea ole ia, a aole loa hoi he kuleana o kekahi mea e haao ana e kipaku i ka lehulehu no ka puka ana iwaho.

 

O ai na mea a pau e komo ana iloko me ke keakea ole ia, aia na hakilo pono ana o ko ka opio mau maka maluna o na hiona o ka lehulehu e komo aluka nei.

 

Me kona manao, e ike pono, aia paha he mau manao ano e iloko o kekahi poe e komo aluka nei no kona makuakane hookama, ka mea hoi ana i hoike aku ai imua o lakou o ko lakou moi ia.

 

Hoko o keia wa ana e hookuene pono nei i kona mau hakilo ana maluna o na mea a pau, aole loa i komo mai iloko o kona puuwai na manao hoohooi, aia he mau manao me iloko o na makaainana a me na alii ponoi o ko aina.

 

A ola aku no ka wa i poha aku ai o ka leo o ka opio, i ka pane ana aku imua o ka lehulehu e komo nei iloko o ka paalii, me keia mau huaolelo, o ka hooiauna mua loa ana aku me na alii ame na makuainana @@ i o ka @@, i ka i ana aku.

 

Ano, ua loaa ia'o ka wa kupono@@ ike hoo aku ai i ko'u manao ia oukou no ka loa o ka manawa, no ka hoolauna ana aku imua o ou kou i ko oukou moi hou, ka mea hoi a oukou i kali ai me ke akahele, o kona hoea kino mai elike me ka'u olelo.

 

I keia la, ua hoea mai la oia, a eia oia imua o ko oukou alo nei ma kona ano, oia ka mea nana e rula aku ia oukou me keia mua aku.

 

I ka wa i hooki iho ai ka opio i i kana kamailio ana, oa no ka wa i puia ae ai ka lwea me na leo huro ma ka lehulehu mai, e holomoku aku nei no loko o ka paalu.

 

He mau minute ia o ka hauoli, a aole loa hoi he mau hana kumaka ia i ike ia aka ma na helehelena a ka poe i kipa aku e ike pono i na hana a pau.

 

A o keia no hoi ka wa i hiki aku ai o kona makua hookama mamua iho o ke alo o ka halealii, a me ka manao maikai, huli ae la oia a pane aku la imua o ka poe e kuku mai ana mamua a mahope o kona alo i ka i ana mai penei.

 

Ua hookahaha ia paha ko oukou manao no'u me ko oukou ake pu hoi e lohe i ko'u leo, no ko'u hana mua i ko'u wa e noho aku ai ma ka nohoalii o ko oukou moi, a kuu keiki i lawe ae nei iaia he pio malalo o ka mana o ka'u kauoha.

 

Ua loaa ia'u ka wa kupono mua loa e hoike ai imua o oukou, e hoohiolo aku ana au i na kanawa hookaumaha i hookau ia aku maluna o  oukou, a e hookuu laula aku ana hoi au i na pio i n=hoopaahao hewa ia e ka manao paina a me ka lili o ko oukou mi puuwai lokoino.

 

He kanaka Irelani au ma ka hanau ana, a he oiwi ponoi hoi no ke kulanakauhale nei o Dubelina , aka, na ka hana hoomaewaewa o ko kakou moi nei, i lilo ae nei i pio, i kono mai ia'u e mahuka aku mai ka noho ana makaainana walalo o kona malu, ka mea hoi nana i kono mai ia'u e auana maloko o na ululaau, me ka lawe ana i ka hoohiki paa, e lilo au i kanaka powa no ka hooko ana i ka lili o ko'u puuwai e hana mao ole ana no ka hookau ana i ka hoopai maluna o ka moi nana au i hookuewa iloko o na ululaau, a ma ka aina mameo hoi mai ko'u aina hanau aku nei, ina paha e hiki ana e loaa na ulia laki o ka pomaikai no ka hooko ia ana oia manao hoohiki paa o'u.

 

Aia ka Moiwahine Kapiolani ilo ko o ke kulana ona waliwali i keia mau la.

 

Ma na lono i loaa mai nei mai Hilo mai aia ke pahola la ka mai ma taifuka malaila

 

He koa Amerika kai hopu ia ma ka po Poakahi ne no ka hoao ana e hou i kekahi Lapana maauauwa wai m@@mona me kekahi pau.

 

Ua halawai iho kekahi luina o ka mokupea Albert me kekahi poino, mamui o ka haule ia ana o ke eke kopaa ma ka Poaono nei, a haki kona wawae i ka wa e hoopiha kopaa ana ka moku.

 

 

HE OIA MA KE KULANA PIOO MA SAMOA.

 

Ua loaa hou mai nei na lono makamaka loa e pili ana no ke kulana ma Samoa aia nona moi a elua ke  hahaka la uo ka nohoalii. Aka, ma hoomaopopo ia ana nae o Mataafa ka moi a na makaainana Samoa i hilinai ai, a o Malietoa hoi, ua hele wale aku no kona mana a hiki i kahi a na poka e hoopoino ana.

 

Ua olelo ae kekahi kanaka Samoa i mahuka mailoko mai o ka puali o Mataafa, na Geremania i hoolako malu i na poka i na poe kipi ma ka hookomo ia ana iloko o na eke laiki ame na eke kopaa ma ka mahina aku nei o Dekemaba.

 

Ma ka la 18 o Aperila, ua malamaia ae he kaua hahana ma Vailelo, mawaena o na kanaka o Malietoa a me na kipi, a ua lolo ia ae he hookahi haneri o na kipi i make.

 

HOAO IA E POWA

 

Ma ka hora 10:45 o ka po Sahati nei, na hoao ia iho la o Antone Rawlins, he kalaiwa kaa hapaumi, e  powa e kekahi mea i maopop ole kona ano, ma ka uhau ia ana i kekahi pauku laau. I kona wa o kona kaa i haalele aku ai ia waho o Waikiki no ka huli hoi ana mai i ke kulanakau hale nei.

 

O kahi i hana ia ai o keia hana limakoko, mawaho iho no ia o ka pa o ka Moiwahine Liliuokalani. Mamua o ka hiki ana ia Rawlins ke hoomaopopo aia he poino nona ke hookokoke mai la, ua uhau ia mai la kona poo mahope no elua manawa. Ua kahea ae oia e kokua, a na la leo i hookaawale koke aku i ka puuwai eleele no ka imi ana aku i kona wahi e pakele ai. I ka hoea ana mai o na kokua, e waiho maule ana o  Rawlins me kona helehelena hoi i uli ia me ke koko, ua lawe koke ia aku oia no kekahi hale e ku koke ana a malaila i lapaau ia ai koua mau palapu me ka hoihoi ia ana mai no kona home.

 

Ma ka nana ia ana o kona mau pakeke, ua ike ia aole he mea ililo. He $25 iloko o kona mau pakeke, a he $150 hoi iloko o ka pahu. Ua manaoia, ma o ke poha ana o ka leo kokua o ke Pukiki, ka mea i haalele koke ai o ke kolohe i kana pio me ka loaa ole ana he manawa nona o lawe ai i na waiwai o loko o ko Rawlins pakeke.

 

Ua huli koke ia aku kahi a ke kanaka puuwai eleele i holo ai, aka, aole nae he wahi me@ i loaa aku. Ua koho walo ia na kekahi wau koa e noho nei mawaho o Waikiki keia mau hana, Ma ka elua o ka huli ia ana ua loaa aku la he pauku laau nona ka loihi he elua kapuai. He hukonukona loa na palapu i loaa ia Rawlins, aka ua manao ia no nae e loaa ana i ka ea poino ka palekana.

 

 

HE LOEA HANA I NA MAKA

 

O kak loaa pono ana o na Maka Aniani kupono no na poe i nawaliwali ka ike ana, oia ka mea nana e hoihoi hou mai ka ike e like me kinohi a'u hoi e hooiaio nei oia no ke alahele e loaa hou ai ia oe ka ike.

 

O na mea au e ike powehwehi ana  ma kahi kaawale loa e ike moakaka aku ana oe maloko o keia Maka Aniani.

 

O keia mau Maka Aniani wale no ka mea nana e haaawi ia oe i na koku ana. Aole he uku o ka nana ana i ka maka.

 

S.E. LUCAS.

Kanaka Hana Maka Parisa.

HALEPOHAKU LOVE, ALANUI PAPU.

(Ma ka hale maluna)

apr. 4 3 m dly a wkly.

 

W.C. AKANA

Kalauki

 

He Loea Maheleolelo mawaena o ka Lahui Hawaii a me na keiki o ka Aina Pua. He makaukau oia ma ka hana ana i na Palapala Hoolimlima, na Palapala Kuai a me na hana a pau e pili ana i na Waiwai Paa ame na Waiwai Lewa. He waipahe ma ke kuka ana.

 

Keena Hana Ma Kanaana kihi o na Alanui Moi a me Alakea.

 

feb 21-yr.

 

 

HOOLAHA AKEA.

 

I KA POE NO KALOU NA HALE Laau e ku nei ma Hanawi Puumei ka Aina Konohiki, kuleana o Kahale (k) a me Paaoao (w) i lilo mai ia Kalu@ a i ona ia e a'u i keia wa.

 

ke kauohaia nei e kii koke ae a hookaawale aku iloko o eono malama mai keia la aku, a i ole a laweia no e a'u no na poho e like me ke konawai. Ua hookupuia ke kii kuleana ole ana i na Niu.

 

JOSEPH MAIKAALOA LAUHI

@@ AIAA

Hanawi, Hilo. Apr 6, 1899 @

 

OLELO HOOLAHA

 

Ke papa ia aku nei na kanaka o na ano Lahui a pae aole e hookuu wale i na a@ hooholuna a pau e holo wale ana ma ka Aina Kula o Kahala, Apana o Kona, mkupuni o Oahu. O na ea a pau e makemake ana e hookuu i ko lakou mau holoholona iluna o ka aina, e hele aku e kuka me ko'u Luna Maima Aina oia o W. C.  akana Kahuki oia ka mana ke ohi a koi poho ao a poe o keu mai ana i ko'u pono,. Ahe mana i ko'u hope ke hopu ma ke kanawai o ka aina.

J Helelure

Honolulu, Apr. 17, 1899

 

BOROKA

$10,00 MA KA $10,00

 

WAIWAIPAA

 

Ua makaukau e Hoale aku ma ka Moroki i ka poe a pau he mau Waiwaipaa hihia ole ke lakou.

 

Ua makaukau e huli maloko o na Buke Aupuni i na Aina @@@ ma @ ano a pau a me ka hooponopono ana i na aina o  @@ nei me ke kuleana ole.

 

Ua makaukau e hana i na Palpaia @@  @@ Hoolimalima na Palanala @@ a me keia ano i ka i ke kanawai.

@@@@. E @@no  @@@ me ka @@.

 

@@ ku nei i na makamaka a  mau e kpa mai ma ko maua Keena @@ @@ Kaumakapili. Alanui Beritania

John Prendergast (Kapamawahe) @@ (Mokiwana)

Honolulu. Mei 24, 1899 @@@