Ke Aloha Aina, Volume V, Number 26, 1 July 1899 — Page 8

Page PDF (733.32 KB)

This text was transcribed by:  Kaanana Akima
This work is dedicated to:  Raymond Clevenger

KE ALOHA AINA,

POAONO, IULAI 1, 1899.

-------

HUI KUAI LOLE HAWAII.

Ka Heiau o na Paikini.

-------

Ke kono ia aku nei na hoaloha a me ka lehulehu no ke kipa ana mai e makaikai i na WAIWAIHOULOA.

E kuai ia aku ana i keia mau Pule Ekolu e hoea mai ana.

-------

            Ke hoikeia aku nei ka lohe he heluna o na mahele i kau palenaia ke kuai ia nei e ua Ahahui la ma ka $5.00 pakahi.  E waiho ia aku no na noi i ke Kakauolelo, Mr. Hanapi, a i ole i  na Lala o ka Papa Hooko, ma ka Halekuai, Helu 224, Alanui Papu.

-------

            A. V. GEAR..............................PERESIDENA.

            DR. HUDDY.................HOPE PERESIDENA.

            EDWARD HANAPI..............KAKAUOLELO.

            N. FERNANDEZ.................................PUUKU.

            CHAS WILCO..........................LUNA HOOIA.

            MOSES PALAU............. ..LUNA HOOHANA.

--------

HE MOOLELO WALOHIA

--:NO KA:--

UI SOPAEA.

ILOKO O KA HANOHANO.

--:A ME:--

TOME BAKALA

Ka Ilihune.

-------

Hoohenoia no (KE ALOHA AINA.)

            Elike me keia leo kauoha o ka o-le e kalahea ana, pela i ike ia aku ai kela a me keia e liuliu ana no kana mau lako kaua no ka hele ana aku e paio me na enemi o ko lakou haku opio.

            A iloko wale no o ka manawa pokole, ua lawa ka makemake o ka leo kahea o ka o-le, oiai, ua hului pau ia mai na keiki kaeaea a pau o loko o ua mau Hilana la, a eia lakou a pau ke ku nei me ka makaukau imua o ke alo o ka opio, no ka hooko ana i ke kauoha i makemake ia.

            A oiai hoi kela a me keia e ku laina ana me ka makaukau, malalo o ka hoop;onopono ana a kela a me geia aliikoa, oia no ka wa i ike ia aku ai ka opio, i ka hele ana ae a ku iho la ma ka aoao o kona lio, i hoolawa ia me na lako kaua.

            A aia hoi ka leo hoohe  hauoli o kona mau koa e ne-i nakolo ana me he hekili pomaloo la, e panai mai ana me na huaolelo kahoahoa, e ola loihi ko makou haku opio.

            Na keia mau leo hooho a kona mau koa e panai mai nei iaia, i haawi aku ai oia i kona kunou alo ha ana imua o lakou, me ka pane ana aku.

            E oʻu mau hoaloha o keia hana wehiwehi, kahi hoi aole i nana ia ke kulana o ka makua i ke keiki, a o ka wahine hoi i kana kane.

            Ke hele aku nei kakou no ka hakoko ana me ke kanaka e noho ana ma ka nohoalii, in hele kona puuwai me ke aloha, a oia ano kanaka oia ka kou lunaikehala i hoohiki ai, o kalehu aku iaia mai ka noho hoomalu ana maluna o ka lahuikanaka i hoi pilikia ia e kena naau haakei.

            Ano, ke haawi aku nei au i ke kauoha paa ia oukou, e malama i ke ola o ka poe e kue ole mai ana ia oukou, koe wale no, o ka poe e kue mai ana ia kakou, he enemi ia, a e hana aku elike me ka hiki ia oukou.

            I keia wa, e kau maluna o ko oukou mau lio, a e kamoe aku no ke alahele e hoea aku ai i ka paaliikahi a ka moi e noho nei me ka ai hookano ana maluna o na waiwai o ka poe ilihune.

            A o keia no hoi ka wa i hooko like aku ai o na mea a pau i keia leo kauoha, a iloko wale no o na sekona pokole, eia lakou ke kalamoe aku nei no ka hooko ana i ka iini o ko lakou haku opio.

            A ma kekahi kahua palahalaha e hoea loa aku ai iwaho o na ululaau i hoomaha iho ai ko lakou mau lio, oiai hoi ka huini o na puoa o na halepule e oni ae ana i ka lawe.

            I keia wahi i noouna aku ai ua opio la i kekahi o kona mau kiu e hele e hakilo pono i ke kulana kiai o loko o ke kulanakauhale.

            A elike hoi me keia kauoha, pela na kiu i holo awiwi aku ai noloko o ke kulanakauhale, e nana ana mao a maanei elike me ke kauoha i haawi ia aku ia lakou.

            A mahope hoi o ko lakou nana akahele ana ma na wahi kiai a pau, ua hoi aka la lakou a hoike aku la imua o ko lakou haku opio, me ka hoike ana, aia ke kulana alii iloko o ka hemahema, oiai ka moi e noho ana iloka o ka uhauha a me ka lealea pu.

            Na keia mau hoike a kona mau kiu i kono mai iaia, e wae ae i na kanaka wikani a pau oloko o kona puali o lakou na poe mamua, e komo aku ai iloko o na pakaua a me ka paahi, a lawe pio koke ae i ke kulana hoomalu me ka hakalia ole.

            I ka uhi ana mai o ka pouli o ka po, ua kokoke loa aku la lakou e komo iloko o ke kulanakauhale, a o ka wa koke no ia i mahele huinakolu ia ae ai na pualikoa malalo o na ali koa ekolu.

            O kekahi pualikoa, malalo no @ o ka  ka opio alakai ana, a o kona alahele, oia no ka hiki pono aku iloko o ka paalii, me ka lawe pio ana ae i ka moi iloko o kona lima.

            O kekahi mahele o na koa, malalo no ia o kona luaui makuakane, a e kamoe ana hoi kona alahele, no ka home noho o na Kuhina a me na poe e noho ana maluna o na oihana o ke aupuni.

            A o ka mahele hope, malalo no ia o ka hookele ana a ka alihikaua nui o na powa, a e kamoe ana hoi oia iloko o na papu kiai.

            O keia mau mahelehele ana, ua hana ia me ka eleu, a iloko wale no o na minute pokole, ua hooko pakahi ae la kela a me keia i ka apana hana i haawi ia aku maluna o lakou.

            O ka eleu, ka palamimo a me ka maopopo mua ole i ka moi, ua hoea mai oia i kona mau hora hope e rula ai maluna o kona lahuikanaka, pela iho la oia i hiki a ku ai i ka panina hope o kona mau la o ka nohoalii ana, a lilo iho la oia he pio iloko o ka poholima ponoi o ka keiki ana i hoomaewaewa ai.

            I ka wa o ka moi i paa ai i ka hopu ia, ua pane aku la oia imua o ka moi, i mea nona e maopopo ai, aole oia i make ia hai, aka, iaia ponoi iho no.

            Aka, ua hiki mai la oia i ka panina hope o kou nohoalii ana, a o kou noho aupuni ana , eia ia iloko o ka mana o kuu mau lima, a e hoohalike aku ana au ia oe elike me kekahi luahine haahaa loa e kolo ana ma na alanui o kou kulanakauhale.

            O keia na olelo i hoolauna mua loa ia a ku e ka opio iloko o na pe peiao o ka moi, aole ma ke ano o kona kulana he moi oia no ke aupuni, a o ka hooko ana oia mau olelo, e ike aku ana kakou ma keia hope aku.

            He mea oiaio loa, eia ka moi o Wale ke ku nei me ka naka ana o kona mau kuli, oiai, ua ike iho la oia, ua hoea mai la oia i ka hopena o kana mau hana ino a me ka hookau uaha.

            Aohe ana mau olelo e pane mai ai imua o ke koa opio, oiai, ua hao aku la ka mana o na olelo kauoha a aia na lima ua paa i ka hao, a i hakalia wale no i ka haawi ia aku o ke kauoha.

            Iloko wale ao o ka wa pokole, ua pau loa iho la na mea a pau i ka hanaia iloko o ka maalahi wale no,me ka loaa ole he poiuo maluna o na koa a me na alakai o ka kaua koa opio.

            I keia wa no hoi i loha ia aku ai ke kani wawalo a ka leo o na pahu, ka pahu-pahu o na kapuai lio, e ma ka hele ana maloko o na alanui o ke kulanakauhale, me ka lakou mau pio e alakai ana noloko o kahi hoopaa o ke aupuni.

            Ua pahola koke ae la ka lono ma o a maanei o ka aina, e hoike ana ua pio ka moi, a me na kua kiai o ka maluhia.  Ua holo maeele no la ka makau iloko o ka haupo o na makaainana, mamuli o ko lakou lohe ana, aole keia hana na ka mea okoa aku, aka, na ke alii powa no ia o ke kuahiwi, ka mea nona ka inoa i weli ia ma wahi a pau.

            Ua ala ae la kekahi mau manao uluku iwaena o na makaainana e hoao lakou e hoala ae i pualikoa nui e pale aku ai keia poe komohewa me ko lakou kuhihewa, he poe keia e luku wale aku ana ia lakou.

            Ua hoopau koke la nae keia mau manao pioo o ka lehulehu, mamuli o ka puka koke ana ae o ke kuahaua e papa ana i ka hoala ana ae o na mea a pau e kue i ka maluhia o ka aina hoiookoa.

            E hoike pu ana ka mana o keia kuahana aole loa e hoopilikia wale ia ke ola o ka lehulehu maikio o ka hoomalu ana a ka alihikaua nui o na powa.

            E hoomaopopo hou ia, o ka mana hoomalu o ke aupuni, eia ia ilo ko o ka poho o kuu lima, a o ka mea e hoao ana e kue i keia he make wale no kona hoopai.

-------

ALOHA WALE IA PUA I ANOI IA.

-------

            Me na kipona o ka luuluu, a me ka puuwai i hoonipo ia e ke kaumaha, pela i hoea ae ai ka anela o ka make, ma ka hale kino o Miss Maria Naeole, ma kona home noho me Apua, ma ka hora 11 a oi o ke kakahiaka Poaha nei, Iune 22, 1899 malalo o ka hoomailo ana a ka mai kunu no ekolu mahina wale no a oi ka mea hoi nana i hoemi mai i kona kino mohaha a ohaha hoi o ka pii ana ae, i nanaoia aku hoi, he ma kuahine oia e loaa mai ai na haa ohaoha o ka hooulu lahui mai kona puhaka mai.

            Ua hanauia oia ma Keei, Kona Hema, Hawaii, i ka la 17, o Iulai, 1884, a ke hiki aku i keia Iulai ae o keia makahiki, oia ka piha pono ana o na makahiki he 15 iaia, o ka hanu ana i na ea inea o keia noho kino ana.

            He kaikamahine oia i ao ia ma ma ike o keia noho ana, no ka hoomakaukau ana iaia e lilo i makuahine no ka hooponopono ana o keia mua aku, aka, o ko kakou manao ia o ko ke kanaka, a he okoa loa ko ka Mea Nana i hana.  He pilikana ponoi oia i ko makou Hope Lunahooponopono, a iloko o ka i ana o ka makuahine, kona kaikuanane, ka ohana a me ka lehulehu o kona mau pilikana a me na hoaloha e komo pu aku nei makou e kanikau pu me ka poe i hoehaeha ia ko lakou mau puuwai, Walohia wale.

-------

            Ua lilo i na haole Amerika ma Hilo, ka hauoli piha ana i ka loa 4 o Iulai.  He kanaka ka nui o ua lealea like ole e malamaia ana ma ia la, a o ka panina o ua hauoli oia la, oia ka hookuu aaea ia ana he aha hulahula nui no ka lehulehu ma ka po.

-------

HOOLAHA AKEA.

-------

            I KA POE NO LAKOU NA HAle Laau e ku nei me Hanawi, Puumoi ka Aina Konohiki, kuleana o Kahale (k) a me Paaoao (w). i lilo mai ia Kalua, a i ona ia e aʻu i keia wa.

            Ke kauohaia nei, e kii koke ae a hookaawale aku iloko o eono malama mai keia la aku, a i ole e lawe ia no e aʻu no na poho e like me ke kanawai.  ua hookupuia ke kii ku lea oa ole ana i na Niu.

            JOSEPH MAIKAALOA KAUHI.

            Ona Aina.

            Hanawai, Hilo. Apr. 6, 1899.  3m

-------

OLELO HOOLAHA.

-------

            He lio hele hewa, eia ma koʻu lima e malama ia nei he lio kane ulaula lae kea, he keokeo ke kapuai mua akau me ke kapuai hope akua, ua kuni ia i ka hao kuni ano e ma ka una hope akau, ekii koke mai ka ona o keia lio iaʻu ma Malamalamaiki Hilo, kahi aʻu e noho nei, me ka uku pu mai i na lilo a pau o ka malama ana a me ka hoolaha ana, a i hala na la a ke kanawai i olelo ai mai ka la e puka ai o keia hoolaha ka helu ana, e lilo no iaʻu keia lio.

            Me ka oiaio,

            Maeeo.

            Malamalamaiki, Hilo, Iune 2, ʻ99

            Iune 17 3ts, wkly.

-------

UA NALOWALE.

-------

            Ua nalowale he pahu paikii (Eastman Kodak, No. 2) mawaena o ke alanui Moi me alanui Kalihi mai ke Keena o KE ALOHA AINA a hiki i kahi noho o J. U. Kuhia mauka o Kalihi.  Nolaila, o ka mea i loaa ai ua pahu paikii la a hoihoi mai ma keia Keena; e loaa no ka uku makana kupono.

-------

UA LOAA MAI, HE HELUNA

....O NA....

            Pena a me na Aila Pena,

            Na Hulu Pena,

            Na Kapuahi Aila,

            Na Kapuahi Fisher,

            (ua hoemiia ke kumukuai)

            Na Palau na ano apau.

            Na Lako Mahiai,

            Ho, Oo, Kopala, Kipikua

            Na Bakeke o na like ole,

            Na Ipuhao, Ipu Ti,

            Na Lako Aniani,

 

            E loaa mai ana he mau waiwai hou maluna o ka mokuahi Auseteralia.  Nolaila, e kipa mai, a e wae no oukou iho, he emi loa ka makou mau kumukuai.

Hawaiian Hardware Co., Ld

(HUI LAKO HAO HAWAII, I KAUPALENAIA)

Alanui Papu, ma o ka Banako o Spreckels. tf

-------

BAIKIKALA HOU "BEEBE"

--NO KE--

$30.00.

Kaa Kane a me Wahine

--MA KA--

Honolulu Cyclery o BAILEY.

HELU 881, ALANUI MOI.

-------

            Na Milwaukee P@@@@@@@ Proof Tires aole e hiki i na @ui @@@@@ ke komo iloko o lakou.

            Hoomaemae ana i na Kaa Baikikala poino a pau.

            He heluna nui o na lako hoonae mea maloko ona i luna ole ma na @@@moku Hawaii.